장음표시 사용
411쪽
rostolus Petrus , antequam ei superuenili et tentatio . & se latebat, de alios, quam e flet inconsideratus & infirmus : accesssit illa , de dipparuit in simitas quae latebat. Maxima igitur nominis probatio tentatio est , sacra testante Scriptura e Vasa probat fornax, ct homines iustos tentatio tribulationii. Facilis est in prospetitate patientia , quando mentem nulla pulsatit aduersa. Istitia autem tribulationesis sto,um , sed de amnibtis his liberabit e Tο - , nostet lesus Christus.
solim orationis legit , ncia plene concipit senasum ex antecedentibus de isequentibus suspeti sum , ut ostis si integitorem textum consae- deruiet se e secta piovide uia plui ima non satis tenentur , nisi ex toto contextu vati ε colli gati tui inter se diuinae prudentiae consilia.
Deinde gloria Clitisti exposcebat . vi qui ab homitii bii, iniustὶ iudicatus est . plublico iudieio & supplicio , iusiὸ homines iudicat et publico item iudicio. Oportet cum maiestate na- dicis veniat hui prius uom humilitate peccatoris venerat. Oroiici cum confusione videant impii illum , quem confixeiunt cuin impudentia. Itaque S ampliatio consumatioque mercedi, & manifestio diuinae iustitiae uniueis 1 agnoscendae piabandaque, & uniuersus declarandus ordo viii uel sae prouidentiae δε talior eddendii, Filio Dei, nivei sale iudicium exposcunt.
HIoc uidebis iustiissimam caussam stituti totius genetis humani iudicii, ut compensent ut iusto tum damna . ut publicus test aut elut honos virtuti, ut pudor quo loque puniat pessimos , ut dignoscatur fricetum vita decus, de remuneretur citam pessimorum suspectione α
reuerentia,ut vanissimus morum ostentatot re
stituat honor in limplicitati obnoxium. Debuit scelestisi mus, uno tantum sceletum aut diuitiatu in priuilegio , stipatu, assentatoribus , pet- mulsus adulatotibus, plecti pio biis , & impro- petio redimi usurpata icitia. Necesse in vi publico iusti conspectu, quemadmodum sapiens disseisiit, stent in matria constantia aduersus eos, qui se angustia tint , ct qui ab titerunt labor seretim vi improbi turbetitur timora horribili, &mitentui in sitis latione iis rata salarii, o praa go a Dimitis gementos , prae stagnitudine confusionis dicavit: Distini qtios hastil-tis aliquandis in Aristiis, ct in iti tidinem impro- roi insensati sitam iri tirn aestimabam ii insis iam , ct Deo istortim sine honore: ecce quomodo comptitati sunt inter pli. Dei , ct in re sancto sors illaru se. rauimus a via voita is , ilia itimeri mn taxit nais , O sol
intellig/nria non est eriti, nolis Anne decens erat, ut toletaretur absque rublica restitutione iniu
stitia illa, sudem Eecies asticus scripsi; Ditiiii
decepto multi recuperaroe : lotti vis est stipιγba, ct i, i iuni istam .htimili, deceptus est i σιν arguitur: loci tu, est Iec te, ct nox est dares ei Detii. Si hane inaqualitatem con planare, Dei munus est, hoc cet te maximὸ co mendat prouidentiam cius ; hoc publicam mundi rem curate demonstitat , S cluit impiorum atque Epicurei alicuius calumnias. Egregia hinc S. 1soctonii sententia : Rutila hae est initie
νι itast in mulsa viventium malitia nemo, prator paucos, stir, ef ionis sermonem admittit. Multa quoque alia adstruunt utilitatem totius iudicandae naturae: nam de corpus peccati
complex apparere iudici debuit. Neque tantilinteo uul Deus iustitiam svain probati, sed omnibus ,& inscrutabiles sapientiae suae vias Pan
de te. Multo tum hominum peccata virtutes,
& diuitiae circa illos gubetnationis effectui colligantiat cum aliis ; quale os ottet ut totus pro uigentiae contextus patentissit r.e illuuie-ur. Quemadmodum enim qui scriodum
V Etum non tantum iudicium Dei inuentum iustitiae puto, sed de misericordiae. Maxima Dei commiseratio est, compendium praeparate scelerum. Vtilissima iudicii interminatio. o sat multis delictis. formido tanti periculi, tuta & salutatis est pluribus. Quam villis de plena est misericolaiae terribilis illa intermina- tio apud Sophoniam e Sotirabor Io alem in '' Itierent, , ut scilicet scrutanda non committa mus, sed subtili & exquisita nostrorum actuum discussione & conectione hibtilitatem diuitiitiibunalis praueniamus 3 si tam se lupulose fati Ios , per Ierusaleni des atos , examinabit, anne erga impios Babrionia ciues negligens iudex erit 3 vitiis inum est,si nostro haereant pectori istae minae. utilissimae S. Bernardo fuerunt, quatum timore cauit tibi, & promouit admirabilem suam sanctimoniam. Isque quoque s iis dixit, quod etiam utilissimumciit audire: Valae uicabit a timena,m esse, ut initim itiaicit. Actiis sisti est,
nil insciti altim relin Lot oculus eius. Si rimasor,
in ti,t, Ierosalem. Quia i xium in Babylon , si iri Ierusalem manet Iou initim 3 Ptiro h e loco Propheram L saltim nominν arsigna se iras, qui
in hoc saeui. Diram dticunt religiosam, mores ρι- perna illitis L salim canueris ibo h Ua Oordinara pro viribus imitantes , o non vellati hi qui de Babisnestini, miram in t ιν batione vitiorum e rerumque confusione vastantes. Deniquei Artim peccata manc se a sunt praeerin iis ad iudieitim , O non egeni scrutinis , sed supplicis.
tibiis ea intis gari disessione, o quas admotis
Iticonis de tenebris in lucem pioA.
unde etiam exorta siles Bulgatoium & salus unde salictimonia sancti regi, Trebellii, nisi a memora a iudicii, cuius spectaculum depictum a Methodio monacho, iusso terribilia pingere, consternatum ad saliuem legem Christo viti dicati it 3 Plus enim publicum illud tribunal
sormidamus , qu 1 in pimatum. Pudor actius p cellit multo, , quam doliat: nec sc cruciatus te taet
412쪽
tetret,ut confusio. Quare non satis cautum sot- midini etat, nisi etiam per periculum verecundiae: ideo subtilissime excogitatum edictum iudicationis palum suturae totius naturae, ubi pandantiat omnia, & publico 'ostent cuncta scelera pudoti. Lucretia Romana semina non se timuit mollem , sicut tuborem : hunc siquidem maluit eluete nece. Quot damnati fama manus in se prodigo conspurcarunt cruore, ut conspectum humanum eluderent 3 multi, ne traduce tentui ea emplo publico, in carccie perfregerunt elatas ceruices. Praetextus tenebiarum inutilis peccatulis est. Domi esta fient omnia, ut quod celas in b. sciam ego aliquando. quod nolles nisi te scite, sciam te inuito, scient uniuersi. Lateat scelestus quantum voluerit ; maximo cunctis exhibebitur pudore, parentibus, cognatis, extra ncis, amicis, inimic: s. Nec tantum numeius testium irritabit tunc infamiam scelestotum sed vis scelerum, quae mores ipsorum hereditatunt. Quorumdam sceleta foecundissima
sunt ut in alieno solo sc dixerim) germinent 5e postlitimis damnis supersint. Atius, Pelagius,
Mahoinetus, Luthetus, Caluinus in multos annos produxeiunt mala. vltra vitam deliquere:
oportet puduisse non solum sceletum quae Deerunt. sed quae de seiunt: hoc ess,liberalitet suppeditatunt doctrina & exemplo. Quare expectandus erat saeculorum exitus , ut frondes de suctus integios videant, et ubeant, de carpant largam probrotum mercedem ab iis etiam quos deceperunt.
A, si diuina iis fila dignum, aliqua de
lii Ia pauire in hae viis, in non pHinc liquebit quomodo, inuiolato diuinae
iustitiae iure, aliqua sceleta dissimulari possint: nam si semel & ite tum iudicanda, excutienda, damnanda, non obstat interim pro-ctastinate totam seueritatem. Prudentissime a Deo consultum, quaedam in hac vita munerati, quaedam quasi contemnere; ad fidem utique prouidentiae. & argumentum posthumae temunerationis. Si nulla Deus punitet . prouidentia credi non posset ; ii omnia, nulla alterius vitae
spes testaret. Diagoram supplicium periurii dilatum exturbauit diuinitatis fide ; Deum negauit, dum vindicem non vidit. Idcirco Deus, ut prouidentiae, de alterius vitae fidem sulcitet, quadain punit, quaedam non punit, de pto missicue decernit, ut bona interdum bonis, de mala in teidum malis eueniant, vi Abrahae prosperitas, δe Cain poena. Aut contra bona malis , de mala bonis . ut diues qui in Evangelio usque ad mollem felix de selibitur : e contra La-
2.1ius ulceribus atque egestate miserandus.
Aut certὸ neque his neque illis vitalibet retributio , ut pro Ioseph vendito nulla in lignis vitio saltibus iitogatur. Nec socer Moysis, qui pro tegendo populo salutate dedit consilium, licet laudetur S Deo, aliqua mercede donatur. Cuius diuei statis caussam Iuni lius hanc reddit
Aliquibus h e congrua ν enauntur , ne munatis non putetur Hotii uentia iusina regi , seu casibus: simul , ut O bonos bonartim copia consoletur,
mmunia. bonis aurem aeque ace dunt mala.
Aut utrique generi ntilla Ne compensa sonis ima go coneeitur, ut alibi ct itidiciam, plenam pio aes ibus retriburionem cerissime possimus cognos
Praeterquam quod ij i psi qui impuniti viden Hire
tui in hac vita, fortasse aceibitis peccatoitim ' praemium tolerant, licentiam pecandi. pios poritatem dico. quam eleganter dixit Chi sostomus nouel in virtutis: a quo proxime M. Tullius, 'Digeile, inquit, est virtutes eum reuereri,
qui seeundase ιν fortuna sit Hus. Deinde non
ideo quod videamus impiobum selicem, impunis in hae vita credendus est . quis scit, an inde adornetur illi inagna calamitas 3 vete dixit . Boethius: Iu omni adu Uiate infitieissim iis ta squeum D ιtim genus est fuge felicem. Luculentet quoiaque Caesar scripsi: Confursunt dii immortales, Lib. i.
quo gram ιι somanes ex muratione rerum doleam, quos pro scelere eortim υlcisci volunt, iij seetiuiu rei intriatim res , ct uititiarniorem immunitatem
concedὸν . Aliud est sine poena relinqui, aliud poenam disseiii. tristis mensura calamitatum. solet esse magna & diuturna felicitas. Saepissime leta ira Dei meditatur tenipestiuum supplicium . pro loco , pro tempore, pro modo, quo diuina sapientia nouit scelcti conuenite. Non sine ordine, non sine elegantia punit Deus. dein teidum indigetat flagitium concentus supplieij. Lepide a schrius prouidentiam dixit nativoniam lovisa alii geometriam Dei: cum mensula & propo itione, de , ut se dicam, cums1mphonia culpae ct rix nae tauit. Multi, hoe
historiis si inale possem. recentem dumtaxat comemorabo, quae anno 363 o. coligit in regno valentino. seriem ex nostiis iter agentibus ad suseipiendos factos Ordines , occurrit quidam eius regni eques armatus iclopetis, calumnians
illos, quia galli patium E domo sua surripuissent. Sesopeta direxit in eos, donec reduceret tremebundos ad villam. ibi explorauit etiam sub vestibus, an auem Occultassent mixtis interim acerbis iniuriis in se tuos Dei, cum scandalo audientium. quod auctum svit, cum postea repetisset eques in domo ipsa sua gallipauum vivum. nemo tamen suit ausus Religiosos illos defendere. At licet pet aliquot dies impunis vi debatur calumniator manete, cith se eradicuit diuina iustitia: accidit enim , ut ipso S. gnati j Pattis nostridie eodem anno,de in ipso loco,ubi inuast septem ex nostiis, a totidem inuaderet ut scio petariis, qui illum septem plumbi glan
dibus atrocitet ibidem exanimarunt. Vide harmoniam in numero eodem. iti instrumento , in loco in tempore. Patentissimum suit omnibus diuitiae iustitia argumentum.
Cur quosdam iustos remuneret Deira, alios
EAdem caussa metito tum est quaedam in
hac vita remunetat Deus, alia sie in specie centemnit, ut tamquam vitia videatui punire.
413쪽
Adolescentulos Hebiaees sammis subduxit; at
Machabae s saties obieeit Antiocho excruciandos. Merita tamen utroque modo munere
compensat,sue piaemio, siue poena ; & sociasse hac locupletius. damna huius vitae salutatiata libro sunt. Damna, inquit Lucifer Calatitanus, u- Nun niam exi, anima christiari νσιnsumtis , eo oram in ia ne ibus comparamus. Eglegie s. Macatius ait:
cras, ibi eura se sitire , iamquam umbra, persc- tiras ct l,lla. Plerumque enim accidit quod ditis' Chlysostonitis dixit: suos anie mundi ea iii ι ι ion/m suos esse cognoscit Deus, tantis eas laboribus onerat,s ramalti laboraνe facit, donec digni Giciami r νegna caloram. quasdam staque propterea Gligit, τι interim contempstim persuadeat te poralium , ct pretioso s.;i faciat meritorum censes patientia , ct gratiora, eonfia vita diuini auxili . ideo Deus, qui non vltro,nec libentet assietat, importunis nihilomin sis instat aerum-uis,& exeicct ad vitimum, usque dum desperata humana ope, sol dira diuinam imploremus. Hae spes digna est omni ctuciatu emit & viget,curia auulsi a terrenarum terum lenociniis, ad caelum eligimul votis de oratione quae numquam cssici cici, quam cum ipsa anima cruci formis toto ipsem crucem corde affectit, quam manibus Ostentat : iuxta Astetis sententiam. Reedas, inquit, tendere ιn celum manus, formam
prusnians, sed etiam assectu ad diaetim ego &maxime,si assectu etiam. ut alios tamen demulceat Deus, omnes omnipotentiae opes largissime impondit. Christianam valginem omni destitu tam spe, latite e suis uberibus recreauit laete . manarunt N Oleo , quo panem condiret, quo vulner i si ueret. Aliquando non pro ipsis iustis hae e dispensit Deus, sed aliorum caussa , vel quia1ui ius illi eius exemplum erit patientiae,
vel selix de opulentus subsidium vitae aliis piae. stabit. Deus qui patet pauperum est , sidelibus ministit, solet impertile, quae fidelitet egentibus dilicibuatit. Ea quoque piaecipua caussa cst promiscui seueritati, de beneficcntiae usus, quod non eadem omnibus expediant. quos dam agros actibus lios lenibus pharmacis iuuati Oroitet.
An aliquanao nullam mercedem virtutumatii seleram reddas Deus in hae vita. Nihilominus omnis etiam in hac vita se
lestus eum aliqua poena est, Omnis cum mercede iustus. Licet enim iustissimis caussi tenuis eratio protrahatur multis; aliqua semper merces motibus instat, & indiuiduo contubernio pectora implet Mirabilis sit prouidentia diuina in gerentis humanis rebus ; in hoc mira bilior, quod mitisca subtilitate nostros imbuat debita mercede actus, & congluens moribus aquai ptaemium. Ipsae cupiditates punient aua iura iam tristitia, iam formidine, sempet peticulis miselli multi , de velut naufragum superuenientibus fluctibus , instantibus votis anxium de obtutura. Amor ipse sociae supelbum traducit ad contemptum, re nasum omnium. Voluptates saeuiunt in corpus ipsum, quod pessundant macie, moibis, debilitate, pio u Ucatione satorum. Quis est . quem ipsa scelera non crucient,s non infelicitate votorum, importunitater taedio sui ipse scelestus se ple mi, omnes illum sastidio, odio, probris. Nece ite Omnino est malos mala pati : nam necelle est se pati.
Demus tamen tam prospetam malignitatem. vi
omnibus grata sit; quod dissicillimum cst placete etiam malis. Demus omnem sdelitatem votorum ; nullum votum sesellerit cupientem.
plura pessima sunt: di quod niatus supplicium,
quam ista sortuno peccandi nam si poena malum reputatur, quae maior poena quam maximum malum a Praetet haec coii scientia, quae fidelissimus & primus cordis arbitet diligetitissime pectota solicat, & in omni voluptatum aD paratu locum pandit, cluci. Epicurus, licet iustum nihil natui a putarit,crimina tamen vitanda esse dixit, quia vitari metus non possit. Alexandri quem omnes metuebant, qui nihil me tuit, conscientiam solum timuit. Dcccinunt cui Macedones iure intersectum Clytum: quo minas puderet caedis Alexandriam . interim ipse
misertime exclamabat: Et ego se alo. tim meorum latro νιtiertar in patriam , vi ne dexteramqΛiuem ntitrici sine memoria calamisatis eius
Itia ce nemo nocens absolviittir.
Non potuit solitina Impeii ,& elatus ille inui diae scopus, impunem Tiberium de securum sui redde te. Quam misere lamentatui l cuias i-ιam iobis, p. c. atit qκοmodo scribam, aut tituom uno non solbam hoc tempore ; dij me dei θυι peius perdant, quam perira me quotidie sentia ,ss seis. Ad o i subiicit prudentissimus Hia oti- Tatiiscus ὶ facimia atqtie sagitia sua ipsi qtioqtie in supplicium verterant. Neqηefrustra prauantus Mus sapientia imare sol itis est, si ni itida, in
υνannorum mentes, se ias ira laniartis s iam: qtianda vi co para ter berini, ita saltia, libidi ue , malis constitiis animus dila eretur. Demus nullas adhuc conse entiae iras, nullum adhue
votorum patibulum scelestum subire ι demugsecundis sceleribus non mulctatum ; pαna illa ipsus primae culpae ab ipsa revelli nequit. culpa ipsa punit non leuiter,ita capitali iudicio, ni
perdat hominem. Iam hominis sacramento de titulis indignus est, qui peccat. Iniquum non nisi aequivoce hominem puto, quemadmodum cadauet hominem mortuum dicimus. acutis si me magnus vir Boethius dixit : Iritiosa malor lib. , Et 6 se concuserim , sed esse absortite nequeum cons saa ieri. enim quod ordinem retinet , servatqtis natΛνam ; quoa meoo ab hae deficit, osse etiam, quod in sui natura situm ess, derelinqti t. Piokiio honorificenti simie cum improbis actum, si solum negamus homines t nam Boethiu conuincit non esse : sc disseruit : Omne namque Lib. . quia sit, unum esse, ipsumque tinnm pontim esse, pioa a 3 patilis antis didici si: etii consequens est, it omne quoa Ilaba etiam bonum se sideatur. Hoe igitur
414쪽
ab his ana conditisue deiecit, in sta homanis meia ritum λι dat improbitas. igitur licet exundent opibus pessimi, eructent voluptates, intumeant
potentia de gloria ; intima illos sua paupertas dehonestat, suus dolor lancinat, sua infirmitas deprimit, sua ignominia deturpat. quis paupe ties quam suae adhuc mentis egenus 3 Quemadmodum nihil magis propitum hominis est quam mens 3c anima, quibus homo est: ita nemo est pauperior, quani cui haec desunt. Quis magis miserandus, quam quem miserum id facit, quod putabat felicitatem3 quina quem ipsa voluptas asiligit 3 quis ignotabilior, de magis imbellis, tilagis mollis , quim potens ad sciae ta3 nam ad mala non est alia potentia quam imbecillitas. malum nihil est . in nihil sponte proluunt infirma. Queruntiat multi de pessimorum potentia , cum obruant honos . Comparavi rotumque uires: nihil debilius inuenies potestate peccandi. Cogita duos homines ad eumdem profectos locum , quorum unus statim accedit, alter nunquam : utet ex his validioi 3pi
s cth qui peruenit. Omnes ad bonum nitimur boni solam perueniunt, quare validiores elunt. Cogita etiam duos homines , quibus idem stptopositum. unus id peragat natu talibus instrumentis, alter nec artus suos administrare possit; quem dicetes valentiorem Exemplum esto: vesint duo ambulate; unus incedat pedibus, altet solum id possit alio modo quam na- .ii, tutae placuit, scilicet manibus ; qui non hei ficiat grestum, sed simulet pei scientem: nonne hic insit missimus ellet, nec sortior infantulo, , qui reptate sollim , non incedete posset 3 Idem de bono de malo aestima. summum bonum cuniactis est propositum. boni Obtinent naturali vit- tutum ossicio; mali per vatias cupiditatcs simulatii sibi fictilium bonum. Celetiam de illa ima hecillitas & infamia admitanda est . quod sibi malus repugnare non audeat, quod nee sibi tutus sit, quod cedat libidini sui coesis , quod se tutat cupiditatibus , quod non uno tyranno sed mille excrucietuit tot scilicet, quot vota habet, id est patitur, quibus nec parere potest , nec contradicere. Si duobus dominis nemo potest seruite , tot tyrannis minus titis-
Quod de malis disseivimus , connexam sectis ipsorum mercedem, pati ratione, dispatitamen sorte, in bonis tepetiemus . nunquam bonus sine praemio est; nam numquam sine bono. Bonum ipsum est praemium: neque enim boni essent absque bono. merces utique operis id est, Propter quod sit. sed de conscientiae festiuitaso ζ' largo munere virtutes recreat. S. Ambiosus ait:
Impius sbi poena s oui autem ipse sibi gratia
m. sutraque avi bonoram aut malorum operura mera
pii vilis s ii ibis sordidam humum calumque
HIIicias, tintiti extra regamibus, ipsa cernendi ratione , nune cano, nune sderibus interesse υ
dearis. At mulitis tua non resticit. Vti d etιιπιριυ ne accedamus quos bellati similes e se monstra.
nimis . c,id s quis amisa penitus misis, ipsim
tia se habui se obliti ceratur intuit m , nihil qu. sibi ad hamuam perseitionem die se aria
C A p v T XX. Date sis ingenium malitiae a Deoprout permissum.
VT ad mitemur diuinam prouidentiam de
iustitiam in peccatorum punitione, cum nec mali nec mala pinnas suas illudant ; ipsum ingenium malorum de malitiae consae iandum est, quomodo aduersus se ipsum annetur. Ipsi
mali aemuli vicissim sunt, ipsa quoque tibi ho
nis malitia. ipsi scelesti se traducunt in exemplum, ipsi culpa tibi supplicium est. Novit,ilud auiseium Boethius: Vi probis, inquit ut Lib. . . improbi, ni tam foedus est, ita ipsi inter se impra. Consbi nequetint conuenire. Quidni Z cam a Iemὸri pios. Us, discirpemibus conscientiam vitiis , quique
dissentians, faciantque saepe, qua cum se scrint, non fisisse goenda discernant. Ex qua saepe stim-ma illa prouiuentia protulit insegne miractilum, τι malo, mala bonos facerent. Nam dum iniqua Hi a promis quidam ριγ peri vident tir. noxiorum odiosus rarit a ad Di tutis frugem νediere,din se eis diu mila flu/ὸnt et se, quos oderant. Hoc so lasse in ptoueibiis Salomon inuoluit, iuxta
Cuream versionem dicens : sttitis malatiam inia piov. i .
ter se parriuntur. Quia. inquit Craecus Scholia stes, malitiam quas qtioddam delicat tim obs nitim inter se diti avini sulti. Aptids tamen alius doctot antiquissimus dixit: Insipientes diri catenad ι inter se malitiam, quas commvinem rhe Durtim : qtiandoquidem ct sese muttis odio his bent, O se triuic ra mordent, ct in tiria assciunt, ct sh, Muiu, intii ηι ; ct sta malitia. ex aquoqtiodammodo inter se partira , inuicem insu
Masti, festiuum & subtile est, quomodo ipsisbi itidiosa sit malignitas. Designa aliquod vitium, de monstrabo irsum sibi intolerabile, seueritis Rhadamanto se punite. des gna inuidem iam, amantem licet proprii commodi ; videbis iniquam. designa iram cum sua dulci uindicta , inuenies acti bissimalia. Eliam ipsas in iustitia, iniustiissimas dices. Quid iustius,quam id quo mhil iniustius, liuot aliena solum oculis eripit sed ipsum subtilissimum lationem diripit, lacerat . ipsum patrem suum trucidat. Na-Σianzenus inuadentiam vocavit propr cidam; claritis dicam patricidam , csim patentes suos occidat. Ex S. Syncletica diuus Athanasius te seri : Pulsessorem Iutim primum necat inuidia, - Ia vita
ιιι spera in lucem edita antequam aliis noceant, s. sym
matribus sitis exitia a gerunt. Quid mi setius, si xx quam in invido votum felicitatis, cum cib alte-tius metita puniatur 3 Antie pollet crudeliticum aliquo agi, quam si ob benefacta aliena laniateiuta Quid dicam 3 Apostata naturae iuuidus est . atque, vi alter Timon , totius genetis olor nullum, nec se amat; aliena damna optat. sua non sentit. Iugaei, cum a Chi isto sagesti cedetentui in t plo,noluerunt illum occidete:
415쪽
id tamen voluerunt, cum Laetaria ira suscitauit. Odit inuidus non damna sua, sed aliena lucra: emit dii pendia aliorum , propriis: incommoda
sua ambit, ut alius amittat commoda.
ita quoque non minus partacida est. Recte scietates dixit, iracundum , chin aliis deserit, tibi ipsi irasci: nam antequam alios laedat, seri actit. Primus ii ius irae mentem percellit, &iniuriam maiorem sita praeripit , quim hosti imprimit. Eneas Gazaeus inquit : Iminiafacta, ei qui fecerit tamquam peccatum imputatur. U-q ιe etiam damna e quippe qui cum fecerιι , nec iacti culpa vacet, n e paenus egritat. Ei vero
qui passus fu i iniuriam , saturi portas est, quam
damno. Quandoquidem ei ad felicitatem momenti multum attulit, & ad utilitatem publicam quoque cessit haec a illicito. Elegantissime tib Cotis 5xuolnus dixit, iniuriam non aceipiemriosa . tu, bd inferιntis esse miseriam. Atqui nunc, a ι, contra facitidit oratores: pro his enim qui graue uia ac iitimque perpes sunt, miserationem imdicum excitare conantvir, c Am magis admittenti- bis itistior mis rario a beature quos non ab iraris, sed a propitiis potius miserantibusque Mensatora- .is ad iudicitim , vertiti ag)os ad med cum Aetoportebar, υι culpae morbos supplicio resecarent equa palis d sensorum opera, vel tota figeret et,s p a Jὸ haminibus mades, in accusat onu habitum vertera tir. Ipsi quoque improbi, si .is ali-q mmtila uiri titem rei Aam Iin es ιι amicere, visiorumque si des , poenarum creticiatisti. se de potitiν οι Ῥiderent , compensarione adipisenda probitatis, nec hos cruciatim esse a cerenι, AfeΛ- sortimque operam repuiliarent, ac se totos accusatoris in iudici basque permisi erant. quo fi orapud sapiant ei nuda. pises s odio lacus relinquatur e nam bonos quis , nis Iulii nura . ouerit Imalos vexo odisse ratione caret. Nam sietis cον-porum lautior, ira vitiositas qιidam est quasi
morbus animorum. Cum agros corpore minime
digno, Odis, Ira potito miseratione stidicemus ;Multo magis non insequendi , sed miserandi sunt,
quorum mentes omni IA uuoνι atro iis veter improbitas.
superbia quoque ipsa se diruit , quae cum stamor excellentiae propria, contemptibilem se praebet. per ea ipsa , quibus postulat adoratio nem sui, prouocat citum. Libido quoque delicium ea inis, ipsam corrumpit. lngluuies, etiam per vitae ossicinam, motum fabricat,pet gustum anxietatem. Lepide hoc vitium Diogenes vocavit vitae Chalybdim; ego de mentis, & virtutis , & gratiae Scyllam. De ignauia quid dicam, perpetuis sibi discordiis importuna, ct molestis stina , de ratiat eis suppliciis smillan a 3s. Betianaidus ait: Niam tib horam tepidortim vita in frena propius appropinquare usiletur, rim ini itisti a ferius, ct asseelti integetitii ντ κ re, necesse habent mistera manum ad opera fortium,
qui cibo f.γιium minim/ stistentantur ' Auaritia folialle in supplicio sui ingenio sol, suetustior est. ipsa se mulctat suis votis, ipsa se
abdicat suis r quaeque anxia quaesiuit, magis anxia non semul: nam, vi amune Ceorgius Pisides cecinit, Tube sit ae libidinum tota asibu Expletione es auctioue alens sitim, Temtileni a flammam aurea accendit magis.
Namque tam pessimum genus possessionis ha-
bet auarus, vi par sit spolio. Perinde est auato habere, quam carere. minus dixi: nam deterius est habere. quantum enim ad usum, perinde est habens ac carens: quantum ad curas, quantum ad peticula . infelicio is conditionis est , dum habet. nec tantum gratis est miser, sed vitiis. si e incutiunt vitia, nec aliter quam scorpio igne septus, in caput suum aculeum infigunt. Ceterum bona, de selicitas temporalis, cuius potissimam portionem pessimi occupant, qua to ingenio in eorumdena infelicitatem sabiicata est 3 quot l, cibus de acerbis votis ambitui 3 quot cutis de peticulis custoditur 3 quot doloribus de gemitibus imminuitui ante ipsam , de
in ipsa, de post ipsam pios petitatem infeliciniimit in suoruni pollessione voto tum sua ipsi
sottuna insertunati. sie mali se torquent, sie a vitiis lancinantur, se a sua ipsi felicitate viuntur, ut eo tum vita sui ipsius credita sit poena. de in istitimum supplicium ; dixerim in totum. ille philosophantium grex qui postuma torminta negabant, inferos in hac vita constituete, rati , aut peccatum ipsum infernum esse, aut peccatorum vitam , cum qua componebant quidquid alii dein setis dictabant. Macrobius ex hac factione
se diiserit , omnia qua illie σι eradidit faueti usa p.rsuasio, in nobismo ipsi , ct in ipsi humanis corpor bii 4 esare conati suns. Oblitii ias iam aliud non esse agerentes, quam eriaremisisima obsiti scoris maiestarem vita prioris, qvia, antequam in corpua traderetur, potita est ;s --que esse in corpora vitam putantis. Para interpr/ratione Phlegeιhontem ardores irarum ct cviditatum purarunt: Aeherontem, quid uia feci sdixis oe visque ad ιν istam, htimanae varietatis more, nos panitet: Cocytum, qtii quia homine in lactum Iaredimasque compellit: Stygem, quidquid inieν se humanos animos in gurgite mergit odiorum. Ipsam quoque poenarum descripsionem de ipse isti conuersationis humana sumptam cre-d Artitit. Vtilitiνem iecur immortale tundentem,mhis alitia auitiligi volentes, quam tormenta con siemia obnoxiis sagirio, viscera interiora riman-
monitione laniantis, semperque curas , si requiescere forte tensaverint, excitantis, tamquam si is νenascentibus inhaerenas, nee Gasbι miseratio parcentis: lege hac, qua se iudice nemo nocens δε- stativir, ηιι da se Dam pol est vittare sententiam. Iris avium epulis ante ora postis excruciari fame , ct media rauescere, quos magis magisque -- quirinus asuiritim evis prasentem copiam non videre , ct in assuentia inop s egestatis mala iuubmate paritimAr, nescientes parta respicere, dum egent hasὸndis. Illos radiis rotinum penderea ricto , qai nihil constio prauid niti, nihil Otione moderantes, nihil tintilibus explieantes δε-qrect actu suas omnes fortunae permittentes, ca-JUm ct foratiuis semper rotantur. Sotim ingens taria, in gracibus Iab νios que conari s v tam teremes. Airam silicem lapsuram semper, ct carinii similem, illarum eapiribiti imminere, quior in pol states, o infaustam ambium tyranniadem, numquam sne t mare victuri. ct cogenses subieci tim υti tis Od p. aum mestiat, semper sbi
fastia h e Theologi suspicati sunt. Nam Dionγ-su, aula Si D Delem mi iram incula str .familiari
416쪽
miliari qu/ndam suo solam beatam existimanti ita ranni; olens quam perpetua motu misera, quamis impenaentium semper periculo. rum plena esset, ostendere, glauium sagina rapium , O a captito ad la tentii pendorem , mucro, a misso , ii sit familiarii ii irati ea ii in se epti in imminere. Ctimque ille O Metilas ct ιν Municas copias praesemis mortis perietilo af Θν -
ι aiam ρώta id se nobis semper morteis immi neutem videmtis , Epima ergo quomodo f)riae es praeris, qvii timere nou desinit. Haec infelix maloium felicitas, aut in in iis , aut cuius umbra infernus videtur.
C A p v et XXI MA Deus puniat seueritis peccata, in hae
lita, an in a tera. TAm abest ut peccata inulta negligat Deus
in hae vita . ut dubitate liceat, ubi seuerius irascatur. Et ei edo dicam aliquid inopinum multis . sed vetiissimum ) inagis timenda esse supplicia huius vitae , qu m cruciatus suturae, tanto magis, quantum culpa peior quam pix na. Constans sapientum sensus est,peccatum maius esse malum insertio: nam nec adaequatur ipsius malitia immanitate illa ignis. Tum infertius 1 Deo est, i quo nullum vere malum piosectum; at supplicia huius vitae scelera i unt, permitten
te Deo, non ordinante, sed negotiantibus nobis. Huius genetis poenae cat nifices nobis sumus . & auctores nostri damni. ergo extimesiacenda est militia diuina, tu in maxime , tam nulla putatur, cum scilicet pio spei antiit scelera. p. i. ad sententia est vera, sed timenda D. Anselmi P σιὸν p=iscedentia p. ata maltiplicantur δε-quentia : ct Deus , qui peccatorem diu expectat
ut redeas, non reaeunti atque contemnenis ponit
a ritie ibi gratii ιι impingat. Peccarum quippe
quod per poenitentiam citias non deletur, aut ρα-
cattim est, ct caussa peccati ; aut peccatum , opaeua peccati; aut peccatum simus , O causa , G pana peccari. Omne enim qtiod pritis male com mittitur, pereatum Hi. Sed si citius paenitendo
non tergili , iusto iudicia omnipotens Dem oblita gatam peccantis mentem etiam in culpam alie ram permittis calere. Pecearum ergo quod paenitentia lamento non dilui tir, peccatum 6ὶ mmia, ct eatissa peccati ; quia ex illo orittir, et naι aritie preeatorii animus atrias obligetur. pecea
rum vero, quod ex peccato . id est exstando. δε-quitur , pre tum smill est , o poena pereari:
Λ a . crescente e late, ex ν tributione priori
culpae generatur , s quas iam quadam sint in peccatora supplicia, ipsa incomtuta vitiorum.
tum sit, er parua peccati s ut, ct ea sapereati. Consentit quoque dictis si pia idem Anselitis, dum peccatum in hac vita poenale plusquam infernum horruit. Si h c, inquit, peccati puri
is i rem , s ceνnerem superni horrorem . O areta') ecpario tini id istim habe,em immergi, priles me in femum mergerem , quam peccatum in me immitterem. Mallem enim purtis a peccato ct innocens gehennam intrare, quam peccati sorde poliartis caelo vim regna tener/, ctim conuet, solos rarius
' C Λ o v et XXII. An Deos si malis benefas, o Lunaris
ditam lonus. CEteium cum tanta iustitia Dei & rigore miremur colligatam benescentiam. adeo Deus tenax bonitatis tuae est, ut, cam saeuiat, prosit. Huius vitae supplicia temporalia multis iuuant modis pessimo),s non vi ies piscant, ut obstetit sibi, dia impetum reccitiai mitigent; si
non voluntate, necessitate. ipse adhuc aeteinus cruciatus in totum praestat damnatis, quam si nullo tangerent ut doloris sensi. Allego iidem
vero miser , si Lai. Christiatium istud sensum satis adstruitur a Seuelino Consule, Feriei e consolati esse improbsi supplicia tu me . tiam si h utilla pin iustitia paena coerceat. Applaudit hie D. ADD ' .stini sententia : Cum in puerili est na tira vitio a excepto ea quod nasura est , etiam his ibi bontimes . θοοu impunita non e sto his enim ost lotim. di omne itisum procul dubio hsuum. C. seco Meeuirinii ratione Iam enim habιnt mali aliqti dbontim, cum punιuntur, poenam, inquam hoc bono, cum non puniuntur , carent. 'Ergo, infelic ores,
qtita pura malitia , quia solitaria miseria , sine
ullius mix vira boni. Satim itaque damnati, est plecti. quam aeternum deformes esse mois ctilpis, siue militi, reformatione prena, o decore vindicta. Prena enim decet maxime scelestos: eigo benescentior Deus miselis damnatis est, cum punit,
atque beneficio aeterno suis debita sceleribus rei soluit.
Cur lona o mala accidant nee bonis
S. tis iam diximus. cut malis bona, & bonis
mala ; cur etiam malis mala, & honis bona accidant. Ex quibus satis constabit altera quaestio . cur nee bonis nec malis vitalibet tetit butio accidat: Nam pro Ioseph υ nullo quod Iu- Lib i. de nilius in simili quaestione aduenit) ntilla illis Part diu. fratribus irrogatur. Nee socer Iso . pro re- genri populo constitim a s , Iiret Iasaei a Deo , aliqua mercede donatur. Restat quartus modus, cur ij qui neque mali aliquid pei seneque boni ra erunt, bona participant aut mala, vi infantes ; aut forsitan neutra , vi abottiui 3 Ad titulum bonorum satis est bonitas Dei; scit gratis beraefacere. Regiae liberalitatis caussa, de ratio , de ius , ipsa inaiestas est. Circa malorum dispensationem magis ardua est inquisitio . cur ij qui nihil mali egerunt, cum mali nascantur, claudi Maci, surdi, aut aliis mutilati attubus 3 certe ad tutelam animi ess matut
417쪽
corpus. posea enim,AEneas Garaeus inquit,ali qui in malitiam lapsi,non quantum vectent pecca- νι possum ut illi, hoe corporis incommodum, quasi quaedam anima eorum aluinitus ui ributa custosia, atque rim re te raptitantibαι salmi ρο-
ιim est, quam damno: qtii vero in tenebris ober- . ut es sua ipsertim anima oculam mancum atque
imp.rfectum haud ν sp eitini illi solent eaei illitii Animam , quasi panis inferortim a fecta iam esset,
sie contemptam a que abieEctum itidicare. Itaquem,ltis pro altera tumue Angeio talamitas natu ra est dirum aliam etiam occultam ration posssum tiai aserie. Non in eas festim qua modo ante piae sunt νὸι prouia tia lex animaatieuit, verum etiam in eas qua longo post tempore ea eniunt, prospicit: tum qua quis dam conuenientia fantatque digna,is ea eueniant, deconit. Hunc qtii dem , quoniam dii in inseruos hirtis furti s esse vid baisrs titim feri permisse illum serto,qurba male esset tirui vibus,pauperem reliquit atque egentim : ille, quia decep tirus es adtilura, tis, ac
false starim damno affecturus erat,eapite, in quo anima sedes ae es, est astis atque ictus es : aeetim ipsum ratio riserit, ipseque stolidus ι sit. 3 rursus praelitis ad eadem falcto dextris contabuit e re ut facitum est ι mi tranquille potitii
pacata cie vitienatim ptiret. Sed prodeat in me astim cum ille puer , qtii ratione duce alia, mi siet: de quo nobis an ea qtiaque sermosuit. oesistio . hab νιι oculo tim usum ullum, certe haberer Iasciuum atqi impudicum. Quare ei prouidentia oculis elatist bac', plaga ipsum se toti coercuit:
do simul etiam itistior euasit. Neque vero multis id os venit, quiando minime varitiit , prato naturam ut euenirent plarima, darer suptilchritudinis a munus, nartirae quam Deus ipse consi
rem, oportuit concedi, vi ei quod pulchrum est, eo quod deforme o oppψιο,quantopere excellit pia chrituri , de σιι sum natura Lor , cognosce. remus. PhrfecZiaretiim penes eos es s plenior boni c Mirio, qui malorum aliqnia operti sint. Ac , quod gratisim es, non una eademque est
huius med cina ratio. Hae enim prout entia medicina omnia qui/em curat , nora aurem unum
vides, masti erium iam rabm prohibitus arilae exclusis iri. etiam Ioe asperna tis remediam, aliquo alis aesti Mis ociati prae iis longe sehementius ad libidino fenum , ac propterca alio quoque remedio Uui hab t. Vnae ct interdam summa serio coercettiri Aliis au temperan tiam pecunia,tim inopia si sciens remediu talii aliud saltibra fati. N qtie idem pharmacum omnistis a 4biitim. suriique etiam cuiusquς mo binmedia multa o laria Qua de causa ars quoq,
me visum nee expurarum medicamentum videt,
grediuntur , cum vnvim quoddam medicamenetsm
gnarini, iam omi us aegre aesciis semper adhibere, nu. a natura , τι cram ii, luci, atatis . morbi habita ratione : qtiarum re ei m Vipoliti sit artis medica , nihil omnino pro riges. Existimandi m est astem omnino, nec pati periem, nec mo=bnm, neque quacunque alia , qua vulgo υidortiν dicuntur mala , his qui ιι ι sunt, e mala , &e. postea rationem reddens cur nonnulli insantes moriantur . dicit: Etenim anima, Sestitis recedat nateriam eui formam ridii, eo ipse ornasite ipsa vero citra detrime tum sium disces , quando generationis experimenitim lue via est , ct opposito sbi corpore mortali, qtiamo prori immortalem esse, plenitis atque melius cogubuit. Denique etiam immortalita turationem mortali corpori inseti t, a qu/ homines ratiquos edocuit, ne omnia natura credant:
neque emon hae a initim υita habet. pr idem Dae,non narime munus hoc est. Expurga hanc seu tentiam Origini i& Platonici etioris odore,
nec insulsam inuenies. Postia subdit: Iam spater eius qui periit ili , iniustii sit , ut malo ea lora Uestus, aequior ae melior euarit, eo casu minime primi impeuiri. Sin aurem itiuus stili hoe ipsis ad isti seriorem sinutis probationem deuenit.
Nihil erim sumiasse puer illi pia lare es forti resa furtis Derat: alioquin sina quam sperari vel
optari poterat, lucis conse artis es. υ luti δε-pe ct mcilium osci Gnisse ferant, τι quod Pelias, Telephui, Cyitis feris obiecti, ab his nairiti atque ducati sint, quilus pascendis ae nutriendis ex-psit stierant. Sunt pia terea aliae caussae communes multis ex dictis. licet namque innutes innoxii sint sine actuali reatu, non sunt patentes eorum : atque in diuinis ritibus sit, multotorum scelera ita aliis vindicati . Quare genitorum scelus in pat- utilis licuit expiati. Deinde non sunt vel ἡ ala , & poliunt ad bonum ei te, aut publicum, aut priuatum. Quis scit an,s adoleuit et patuit lus, qui st Mim obiit, postquam tinctus fuit. αα initiatus Christo,non pessimus suturus csset,& damnandusὶquate immatura mors gratia r tisis credi debet. Denique licet mala & morbos subeant, merebunt ut, cdmoriginali scelete insecti naseantur, & Dco odibiles.
Cur Deum non creari, omnes in gloria. QVoad diuinum ius , de summam domitia missimi albitrii & licentiae eius potetitiam obiici potuit, cur non per compendium totius mali, aerumnatum, sceletum, damnationis . in gloria nos creauit Deus 3 cur opus elati et ambages huius vitae, per circuitus natiuitatis & mortis, per salebrosos calles eo nos ducete, rubi statin cale potuit, quo tandcm pc uenturi eramus . si initio statuisseti accidisset fortunatius, sine dispendio tot creaturarum p reuntium errore itineris. Hoene pacto siue &nostrae sottalse prouideret selici)s gloriae 3 Non ita puto; nam ubi decor virtutis 3 ubi glotia nostra 3 ubi tantus honos , prometuisse gloriam3 ubi gloria Dei, remunerasse & voluisse statiscari , & grinino largi ii : voluisse obsitio nobis, voluisse debere, qui omnia de omnibus dat, cuius omnia sentὶ ubi leuetentia & timor maiesta
418쪽
Lib. I. Cap. XXV. & XXVI. 30 s
maiestatis ipsius 3 ubi fida praesumptio bonitatis 3. hi admiratio miselicordia eius ubi ostentatio diuitiarum eius 3 ubi experimentum sapientiae eius 3 ubi amotis 3 & ut tandem dicam . ubi I E s v s meus pro me mortuus 3 vbi glotia hae e Dei 3 ubi gloria haec hominum p quae comparatio potest esse cum gloria Dei omnium hominum interitus minus quam vermiculi, aut culicis calcatio ad honorem , ad gustum maximi Regis. quae comparatio cum vno I E s v, omnium huius vitae aerumnarum 3 in serni eiu ciatus tolerarem consolatus Christi natiuitate.
Sed de gloria ipsa quodammodo conditur, de plus dulcescit piauias passionibus A periculis. Venustissime S. Isidorus Pelusiota labores vo
cauit ἐρίδιον μιι ινγ HI Diauritie , viaticum melioris complacentia gloria r nam sensum seli citatis acuit memotia anteactae miseriae, atque
quasi multiplex laetitiae foenus parit dolor praeteritus , ipsam quoque securitatem dulcorant discrimina transacta. lonilius qucque Africanus idem quod nos inquisuit: Si omnia quae in pν semis ac lo gesta sori .adfuturum respiciunt, etiν
epira erat ut is Deo prasens suculum feret re respondet, Quia decuit , ut rationales creatur prius discerent o exercitarentur in dab is , ac tunc ad ινnti postea fruerentum: σ meriso data viderentur probatis, s Irario ferent remini emtibi trans a certamina , ct plus glori carent donatorem , qui pio in hoc saetilo itiuat, ct fi vince ent. oe victoνibtis aeterea psemia concede rei. Daque precedentes labores obsonans sequentem beati uuiram, a serimina condiunt se ritatem, o quodammodo donat rem magnisicant κm donum cumulant, cum placidius faciant. Seneca quoque dixit: Antecedens mettis lenocinium est maneri. De petia mellis salutatos Hebratis Seti-ptura dicit. si audimus Chirsostomum, hoc accidit, c)m aridus Israel aquas E petia erumpertes hausit, quas se condierat piae cedens aestasti sitis, ut dulciores melle viderent ut , de dulcissimo sapidiores nectare. Allego quoque n tutae suffragium philosophiam. Apposte Xenophon dixit: Iertia sane siendum est, eo bona maiorem asscrre latitiam, quo magis quis labore amrecedente ad ea potieniet e laborer enim obsimum stini boni viris. Crtus ut magnificum epulum& suauius sitis exhibetet, adornauit id praevio sudore, de ingentibus placedentis diei labori-hus , magnam fluam iussit succidi, ubi postera
die conuiuium celebrauit . tantli iucundius, quant1 labor hesternus inolestior. Sophocles quoque dixit, Labores cum iam abiere , 2tities sunt.Ergo si sola laborum mors Sc alienatio tam stata est qualis et it luccessio gaudii,& commi tatio in laetitiam, cuius quidem saporem acuent incredibilitei 3 praeterea maiestatem ipsius gloriae decebat aliquis aliunde apparatus laborum, de hos alibi UOrnari, qui ibi aptarentur: nam & maltius o sectim non Aut audita in domo Domini. Hoe se intelligendum elle, Althaidus disertissime docuit. Quod ante aci rationem templι, dum ad hae tu id in monte Libana extiterant , adeo quadrati fumant ct politi, quoa in ipia ad ea tione 2st usu a lapides sbi conuenienter Apta Mni ιν aes . huic. m. ct faeillime sine runsioue aliqua iungerentur. Num aui a ad extrahendos lapides s quadranis malla, ct securii plurimum
nros siri ex iterant. Seu hae nitillo mellias. res to ue Hri Is ae ira carecti aedificatione, quam ve-νus Salomon I sus Christus de vitii iapia, pti, quot die aed ear in calis, accipitών. Vbi nec mai. Ietis risonat nec securis Ad magis graιιarnm actio, o ibae latidis. De domo etiam spiriιali, qua iugito ad Dat in sanesis, eonu nientιν p.reis intestigi. Nam intilio scidore , multoque lasore μυ- datur, secarique ac matres plώriretim talorat Ganteqti m ad illum quietem,s istam pacem, quam sola, I sis, inhabita ι eniat tir. Im ergo formeninriapides in Libano stiperiore , primo extrahen istius a Libano inferio et is formenιυν in chararata Dei, e .nai pritis ab amare saetiti. gos aurem
enim mundus naturalis ex quatuor compactus
tur , aut expectant stibi maνι. Dei met etiam eos
Aio, Proinde inimica hominis domestici eius t norierim ipsi in uaisicitiis spiris uale in rure volunt. nee familiares suos intrare permiι Mur. Ha sunι squamas prement s. es e pro istio Martis, ct secti, is sunt Μ cessari . H;c exercendi sunt, O au diendi, si fori j i i in eorum ictistis in lapidibus hi tu, Is Ma Libani, qua eis candesit, polis c-
pago dissolui: tit se a magi a perditionis dissol-nantur, o a Libano inferiore aue tantar, istiti cadantur, poliantur. O in Libano superiore quadrentis atque formoris , in domus spiriitialis
C A p v et XXV. An decoram serit Deum feri hominem.
SAtis mihi quae diximus sentiationabilia ut
omnes diuinos actus etiam impius videat,
non soldm excusatos, sed laudatos, inad necessarios decori diuino, ut atque humano. sc fieti, se elle decuisse, scut sunt. Videbit etiam ab impiis aut probatos, aut desidetatos, ipsi illi qui negabant Deum esse Clitias & Euiipides, optabant sitisse ad humana commoda. Ad gustum Aristotelis, licet ignares esset Trinitatis,
Deus trinus est. quod etiam Mercurio , quod etiam Platoni valde atridet. Epiculus ingratus piovidentiae totius religionis sandamento, cominendauit tamen religionem & cultum Dei. Mortis testem probauit Zaleucus, etiam , simois non titisset, statuendam censuit. Otigenes, qui aeret nitatem inferorum non et edidit, credidit utilitatem ejus, si solet, ad compendium sceletum. Assiuentiam diuinae beneuolentiae pet mala ipsa exundare etiam pessimi agnouerunt,& extollit seneca. Omnia, quae indigesta
multis , & diis cilia in subet natione Dei sunt, conaptobata aut exoptata repetio ab ipssEthnicis, sque ad humanitatem illam Dei, qua humani
419쪽
humanitatem assumpst. Aggaeus vocat clui stum a saeratum cunctu gentibus. An quem ignotabant, cxoptaiunt 3 Iudaei promissum ubici leuentum Messiam concupere poterant; Grae-- ci tamen, & ceterae nationes ignatae lalutis, quomodo illum concupierunt 3 s gnatae utique erant suturae salutis, non praesentis Woibi, non damni ; iiii 5 pondus tot malorum paene desperatis extorsit, ii non spem, votum , humanam medicationem non parem damnis & inutilem censentes. non sunt ausae sperate diuinam, sed praesumere , atque ipsa maloium moles coegit exoptare. Nonnulli e Gentibus suerunt, qui Deum hominem factum iudicarunt unicum humanatum miseriarum antidotum, atque id maxime optarunt, ut eo doctore morum genus siueretur humanum. Hoc votum occupauit Pla-
De legibus. tonem, qui in suis Legibus ait: Mensura rerum omnium nou homo, seu leti, est , maxims t ros
D ut fiat h. o Idem togatus quamdiu istius
legibus solet acquiescendum , wοnec, inquit, altiqiiis sacraιιον homine in terris appareat, qui fontem omnibtis veritatis aperiat, quem deniques 3nantur omnιs. idem sensus sapientiorum commendauit narrationem de Hercule, in qua filium Dei exemplum agendi patiendique az-chitectat i sunt. scilicet quod si gebant, deiide labant. Idem votum figmentum Mercuri j cxtruxit in reptae sentauit od malorum medicinam aliquem Dei filium mittendum. Tam sunt utilia' nobis . tam festiua etiam rationi rei spica- ciuin ta sublimii et si iacientium , tam ex voto nostro, quaecumque pio gubernatione humana Deus sanxit. Atqui, licet nulla nobis constaret ratio, sat etat ad fidem prouidentiae , & totius supellectilis eius beneuolentiae , prudentiae Ni facultatis, unica dignatio incarnationis. Non decet minus dare diurnis . qu,ni humanis. Socrates , cum obicutissimi in Heiacliti librum ' rei legislet, togatus quid sentitet, stia intellexi, dixit, praclara stini, pciso Giam praeclara esse quae non intellexi. Ne rusticiores simus ingenio Dei, praeclara, benignissina, amatoria sunt inaiora prouidentiae opera. Idem de tota censendum. An Deus negligere iam humana potuit, cum se ad ipsum spectent, ut non modo humanas , sed homo sit quomodo non sustentabimus Omnem spem redimendat miseriae, cum ultra spem videamus cum scin cum miser: s Deum λMalum praesumi non licet, cum tanta honitas pateat. oppignotat quidem hie una signiscatiob itatis omnem fidem ad piaesumptionem totius beneficentrae. Purgare utique potest omnes sinistras opiniones euidentia ista amotis . lam squaeras rationem, cur Deuη factus homo ; satis erat afferte istam , esse ad saetossionem ipsius bonitatis, ad auctoritatem ius operum , ad metendum omnes nostin opiniones pro bonitate ipsius , etiam in malis, aut ex in is, ad s-' gendam omnem nostiam spem iebus adhuc speratis. eum vitio videamus secisse , quae non auderemus spei a te, quid faciet rogatus quid solicitatus votis, precibus & denique ad processum beneficentiae , de coimplementum amotis etra sui in hominem. Fgregie Tertullia
De Caitie nus ait: Si oeato eitis est , stium Merito amauit. Christi et . Melius adhuc s. Augustinus : me horruit Deus ' Mς hominora induere , qti. m austiam patrisque ima
Atim sucim misi ad hominem l herandum, ιι ει ι dixeras, Faciam, ι hominem, ipse etiam libi rores ι, qui sti iai ct creator. penescentiam quoque Chiosostomus comm cndans ait: Non enim Nom i. ius is ipsum homiliasset, nis nos .sses exaltaturio. M lib. . natus est en m s eundum carnem ut tu nasc/νera stiritu : nartis es ex muliere. si tu dem rei filis Ue malleris . qtita cum ter dilecta Filiti si sempitὸrni Dei, etiam Datita filius ι se a na. tu es modo ut te filium fae νει Dii. sertium patiem haίινὰ agnutu est, ut tibi sertio patremfaceret ipstim De in . Hane maximam stilicitae prouidentiae signiscationem impcitu ne ve: sumus. Non amplioribus impensis , non vigilantiori cui a sui ipsiussi lutem iliceat hoc comminis ei) s reticulum pollet diuinitas subite. solicitatu ius Deus esset, quam nostram negotiatus est. non pollet plus pro se sedisse quana pro nobis fecit, quam tulit. Tanti nos fecit . quanti si fuisse istis dii: ac si hominis valor non minori constaret, quὶm Deo. pretium enim hominis Deus niti Sublimitet Eusebius Emisenus dixit: Magnum qui- Nom. c.
Decus solum tantae benignitatis in medium venite potest. At si maximae benignitatis opus, cui non decetis 3 si summae dignationis, cris non dignum 3 Quidquid beneficum, decolurn Deo est. An quia excellens benignitas , et it tibi iniqua λ an se peidet, quia lucratur omnes 3 A ri- gustas opiniones hominum amplissima Dei cha litas superatura erat, & molitura aliquid ultra spem, ultra vota, ultra sensu in nostium. Tantoma s decorum Deo , qtiavid minus vi fletetur indecoris. Senium Ethnicolum allegemus, num decuisset diuinitatem hoc hominis studium, tanta pio homine dignatio, tanta patientia. respondeat Plato aliquis : Si amor ati esse Dii, infra Iucag vi rabit deetiisse ista a prim legium amisis. Cognouit tenacem honoris esse, etiam in humilibus , de fine iactura gloria poste vilescere.
totum istud optas amo: is facinus est. amor inopinabile hoe mysterium architectatus est optime Guit mundus in Confessione Trinitatis seri bit: Mori tirem , cum alia misita rationes qui In consim nos redimeres suppeterent, voluit , vit da holum is uia magis quam potentia vinceret , quanta charitare redueat nos, ostenderat. Hix e
, itim ebar fas operata est. A moti consilium ac-c it. non clia Trinitatis persona carnem nostram induta , sed illa quae Sapientia est Patiis.ldem Archiepiscopus Auersanus ait: Mor timo homo per insipi nitam, operanti Gm esui eari per sapientiam. incarnara est ' itir Mi sapien-ria , ii Alere in homini, insipientia. Accedit ingenuitas maiestatis diuisae. Seneca sc ali quitur imperatorem Romae: Hosti a magnatu- a
ctim diis 1 hi communi, is a nec Grai est e nam cap . illes quoque caltim a rigator te, et . nec illis
420쪽
ιώο assaeus e Libera tamen est Dei veti maiestat. ingenua , de maior omni maiestate , cui descendete libetum suit, tutum , honorificum,
derarum si Deo, in citum praeberi.
EAdem excusatio est instituendae Euchalistiae
ab illo priuilegio amantium tota est amoris altiscium, quale lumine decet Deum,&, iuxta
Platonem, gloriosis imum erit opus in omni etiam humilitate. Sed & ingenium amatorii huius inuenti Deo dignitanum censeo ; uDeo dignum amare. At, credo , nihil dignius diuinitate qu)m charitas ; nam de ipsa est. ubi
autem amotis ritus felicisis celebratetur omnia viaientis transformantisque , quam in alimentivnisca transmigiatione substantiae a Prima &nobilissima vota dedicat unitati amor. At humanus , quia insimus , hac ipsa ingenuitate mulctatui, sui voti impos: diuinus tamen valentissimus vota sua nouit negotiari. Nec in diistita de modus implacidus rationis humatiae, sue quia Deus est amot, siue quia est amans. Anacteon duxit non fortunatius solicitatutum corda amorem, qu in si intra pectus conderet ut ipse, de se pro telo iactat in viscera. Ecce inuentum amotis diuini, quod somniauit Ethnicus , exactum vides. nequeunt tanta esse humana ingenia de vota, quae non vicerit diuina beneuolentiae sed de titulum amantas non de
decet alimenti nomen. Regina Cariae dilecti sponsi corpus consumpsit , ad affectationem
charitatis , conata quo potuit modo uniti amato , 3c excogitauit, per cibum de potum hau tiens, quod voluit fieri. Aruuacae estosta & eluta
dominorum , v xOtuin, cognatorumque corpora
titulo charitatis absumunt. Eumolpus testa metito iussit omnes charos qui aliquid heredi ratis de legata a se acceperunt, hac lege dc conditione accipere , vi corpus suum comederent, admonens ainicos ne recusarent quod iuberet,
sed quibus animis spiritum suum deuorauerant, iisdem consumerent corpus. Legitimum quoiaque suit apud alias gentes, ut a propinquis aut
amicis consumerent ut cad.iucta ; nec aliud sonus hereditatis iudicatum excellentius, quam substantia defuncti. Hoe speciali latione video in Iasu magis charitate ipsius dignum. nihil in teria habebat, ex quo nos heredes instituere posset , nihil quod legaret: nam nihil diuitiarum habebat, vestes adhuc illi ereptae, nec supererat ubi caput reclinatet. nihil deliciatum, qui vir dot tum erat ; nihil honotum, qui opprobrium hominum , de abiectio plebis dictus fuit. Vnde
suam chara talem moriturus nobis explicaret
nisi seipsum in testamento telinquens, qui nihil nisi se retinebat. Paterna charitas inuincibilis licet,& filialis reuerentia minoti nexu sundaniatur. Parens de natus ide5 amant ut, quia sunt duo, ci)m suissent unum. diuisa enim substantia patiis commodatur filio. Nodus arctior constat pet Eucharistiam : nam sunt unum qui fuerant auo. cui non decentissimum Deo, pet subuetia
R.P. Dan. Eusebir Nirremberg .sonem consilii hostilis reparare nos, & pet ea ipsa quibus invadimur defendi λ pet gulam lapsi
fuimus, pet Oinem inquinam it scelere natutae. At si cibus nos occidit, cibus nos resusci ut o si caro nos deturpauit, to expiat. Hic stylus diuinae gubernationis , non minori opulentia minam sarcite , quam ipsa constitit. contagio carnis Adami descit mantur insus e corporibus animae ; Oportuit contactu cainis Christi te imari. Quemadmodum qui caro Adami suimus, contaminati eramus ; sic , csim caro christi limos, expiamur. industi iam tanta miraculi incenat ptudentia diuina, vi caro Christi feremus, huius sacramenti participes. Compingimur Iasuvnione mirifica, naturali, substantiali, non iidetaphoraca , vi iam sic placeat iis v caro nostra, qtida aestimet suam. dc quemadmodum suam emorte vindicauit , se nostraira resurrectionis de eotabit honote. vere Algetus lib. i. dixit: ha tm i de si O. . er prefecte Gmmun cami nabas se ipsum, ut, eiam. 3, visibiliaer etiam corporis est Duussistit in risio. Sacramenta Ecclesiam sibi in ena ct conto po-rans , tanta gratia ius uiret, ut ipse captis eius, ct ipsa ei Oi cuum suum , non nomine tenm ι - tvim , sed in veritate sui corporis vere sibi concor parastim, si in illo κωgius gratia nabii est diu-rium, cum quo ris Iolidaret tam mnica initatis Sacramentum: corumque esset hoc pacto, nos cum
ipse ριν ipsin similem a gnitatis obtinere Ilo
νiam. Gestio dicite , iuxta plura Sanctorum sensa 5e dicta, tantae unionis carnis reuerentia magnos in animam refundendos fauotes. Et praeterquam quod immortalitatis in passibilita tisque piae togatiuain obtinebant participes D minici corporis, non solitario tute animae tale corpus piomeritae, sed sui corporis ratione de iure iam unius cum corpore Christi Domini.
Nam etiamsi nulli alii homines ius tes tigendi haberent, illud habetent qui coipus Domini
manducant, iuxta lienaeum, Nicanos Patres, de nonnullos, licet tecentes, Theologos grauissimos doctissimosque. Fingo casum,ut explomam
quod veneror cum sanctis Patribus, quod gratulor, quod demitor; si, postquam iustus homo colpus Clitasti se fecit, digne de deuoto assectu
communicans in hoc Sacramento , omnis ab tillo habitualis gratia tollet et ut sne culpa sua, uolente se Deo extraoldinaria aliqua lege, nihilominas mansurum heredem resurrectionis ob unitatem cum carne Christi ; atque processii-ram complacentiam Dei in animum : nam sipet carnem communicatur displicentia Dei in filios Adami, cur non posset pet carnem sanctam communicati complacentia in membra
Clitisti Fili j Adami suimus, sed membra Christi
sumus. Nam de gratos manere Deo, sine qualitate habitualis gratiae actu existente, non repugnat , de satentui grauissimae censurae viti. Vetae charitatis actus iustos nos reddit, imo cu- pvis uti iustiis vi aut:s actio digna aeternitate gloriae, se .petu. sanctos nos sanctitate operum sicit, vi , licet
orbaremur poste, qualitate gratiae , dum sine I culpa nostra esset, heredes nihilominus glo- tal: ἡ
tiae manetemus. quod grauissimi de Catholici tot e . di Doctores fatentui. sunt enim ablegata acia visput aio. ceptatione extrinseca ) aliae formae sancti fi 'ς p s. cantes praetet habitualem glatiam existentem