장음표시 사용
341쪽
tina oculi, obiecti figuram pingunt, & representant. Co
terae partes oculum componentos ad visio em concurrunt,
vel radios excipiendo, & uniendo, vel eos refrangendo, ut ad perpendicularem in unum rimebim accedant, quod facit coriaca, & humores, & praecipue chrystallinus ad so mam lentis a natura efformatus pro hoc ossicio. Visio cum proprie circa colores versetur, fit dum radii Iuminis reflexi ab obiecto ad oculum transmittuntur, cum cadem modisicatione motus, ab obiecto, eos reflectente accepta, praedicti radis post acceptas in humoribus rostra tiones, per quas ad perpendicularem in unum punctum cocunt, & in retinam hoc modo tendentes sio motu partes cius in quas incidunt, mouent, & hic inotus per neruos opticos ex quorum dilatatione retina constituitur, ad si dem sensus communis deducitur, ubi percipiciens talem dimotum, cum tali modificatione iudicat radios transmissos ad oculum, & retinam esse colorem album, vel rubrum, vel alterius generis, & idem motus organi sensus comm . nis traductus ad vicinas fibras cerebri, eisque impressis hoc
ita disponuntur, ut si conting. it, quod moueantur versus instrumentum sensus communis, eumdem motum huic imprimunt, qui impressis suit a motu neruorum opticorum directus a motu radiorum, ab obiectis reflexorum, & hoc est colorum speciem in cerebro conservari. Figura obiecti percipitur dum radii reflexi obiectum habent representare si illi eodem modo in refleXione configurentur quomodo configuratum cst obicetum incidentes in retinam huic imprimunt figuram ipsius obiecti, & radii in tali impressione
mouent i ctinam in pluribus punctis, cum tali ordine vire- presentetur figura obiecti, Quapropter motus hic tradu tus pcr neruos opticos ad sensum communem.hic ex eo a
pr hendit talem figuram, qualem pinxerunt radi in oculo,& quo plures radii illabuntur in retinam, figura distinctilis percipitur, quia motus ab hac ad sensum communem demandatus erit validior, & perceptio distinctior. Hinc Piipidae magnitudo ad distinctiorem figurae perceptionem facit, quia multis radiis ab obiecto prouenientibiis is ingrcssuiri -
342쪽
ingressima praebet. Idcirco etiam pupillam magis dilatamus, cum ad distris obiectum intuemur , ut plures radii in ocul l alia introducantur.
Ad distinctam visionem requiritur ut etiam radii ab obiecto prouenientes colligantur simul, & in puncto unio--nis retinam tangant, nam Ia uniantur intra ea ira, vel supra, obiectum conside videtur. Altera etiam causa pendet a flamenti retinae nam radii prouenientes a diuersis obieecti punctis debent otiam collisi in diuersis flamentis retinae veluti instar contextae nam ii in codem filan ento,& in diuersis punctis eius colligerentur radi j a diuersis punctis obiecti transnissi, obiectum non distingueretur, cum non possit illud filamentum diuersi motibus moueri, ut hi integre, & distinete traducantur
ad sensum communein. Hac ratione in vere prata forum plena diuersi coloris omnia rubra, vel faria conspiciuntur, quia radii florum multorum, unum flamentum moriente qui validiores sunt representant obiectum, a quo proueniunt,
es quia radij a Rubeis, vel flauis prouenientes sint vividio res, ideo hos colores solum percipimus, ita ut videantur omnes flores esse his coloribus tinctos. Ab his colligitue. visionem cum peripateticis, & communi sensu medicorum fieri per intromissionem alicuius quod inoueat organum visis ad visionem esciendam. Situs percipitur per solum impulsum radiorum versus alia
quam cerebri partem, situm enim obiectum iudicamus in ea regione in qua retina mouetur, & cum ea sedes sensus communis, etsi mouentur in dextera, obiectaura in dextera
esse situm iudicamus. . MDistantia colligitur ex obicetorum interpositione , quar in lenitur internos, & illa corpora, quae intuemur qua enim plura corpora intermediant, illud quod nobis ultimo apparet magis distare dicimus, eY luminis robore, vel debilitate distantiam arguimus, nam quae proxima sunt lumen vividius rosemini ad oculum, quae longinqua lumine d biliori mouent oculum, aliam quoq; figuram assumit occulus dum longinqua respicit, quam propinqua, in cis nim pi villam dilatat, in illis constringit. Ma-
343쪽
Magnitudo cognoscitur a maiori, vel minori portiouereti nae, & organi sensus communis moti, vel affecti a motu obiecti externi, a qua sensus praedictus sua vimite cibcit rationem magnitudinis obiecti. Motus corporis percipitur risu, dum oculus rem visam, ex loco in locum translatam insequitur, vel ex motione o imaginis in retina, vel ex comparatione a sensu communi facta obiecti mobilis ad alia obiecta circiun composita in mobilia. Huius sensus beneficium a natura animalibus progressi- uis suit impertitum, ad hoc ut possint suae conseruationi prouidere videndo ea, quae sibi noxia sunt. ut cum tutella ab eis sugere possint, & prosequi, Quae utilia sunt. Sic Lurus e longinquo videns ovem, & aduertens esse cibum sibi conuenientem, & gratum illam persequitur, ut se nutriat,& conseruet ouis e conuerso videns Lupum, & aduertens hunc esse sui corruptiinim fugit a lupo, ut vitet mortem ;homini vero prudentiae capaci tributus fuit visius ad acquirendam prudentiam persectam, vel imperfectam, quia vi- sus manifestat plures differentias obiectorum, quam gustus,& tactus, quae maxinad conserunt ad acquirendam sciet
tiam practicana, de speculativam de talibus obiectis. Qiocumq; modo visio fiat siuE per species rerum visibilium, quae sint materiales in modo agendi, quamuis abstractae quodammodo a materia iuna mentem reripateticorum, vel pcr species, quae nihil aliud sint, quam lumen refractum a corrore visibili, vel motus citis dein luminis refracti iuxta sensum Recentioruin, & lumen, vel sit qualitas, vel substantia, vel motus aetheris, & color siue sit a cidens , vel sit lumen reflexum seinper verum . erit morbos oculorum uno determinato modo esse tollenuos. Sumisio enim, seu cataracta, quae est concretio humoris praeternaturam inter corneam, & retiformem data qualibet, ex enarratis sententijs, & etiam admissa ea quae vult visionein fieri per intromissionem , vel ea quae vult fierirer CXtramissionem dum cataracta, tam ingressum, quain
egressum impedit illi a quo pendet vilio, est tollenda, &
344쪽
ea ablata visio renovabitur, a quocumq; causa haec pendeat, ει quocumque modo fiat. Pro auferenda autem cataracta, praestat aqua Rulandi faciata cum aqua Eufragiae, cui instinis fuerit crocus metallorum , & steterit ad solem per octo dies eam fari e agitai do, cum hac abluatur oculus, & intra eum instillentur aliquot guttae ue valet etiam sequens aqua Plenapi l . aquae rosarum, feniculi, chelidoniae, et ragiae apiJan. Vnc. a. Mer curis sublimati, ac tenuissime puluerietati scr. s. cum iste solutus fiterit aquam filtra, & serua quotidie mane ieiuno ventriculo gutta una, vel altera in oculum assectum immittatur, ex Diritu aceti, & urinae fit aqua cataractam mire abradens si cius guttae aliquot intra oculum pluries in diein instillentur, si vero sussilio, seu concretio humoris fuerit valde solida opus est operatione manuali, qua concretus humor in sorinam membranae acu deponitur. Paripacto admissa quacumque sententia de lumine colore,& speciebus stabilita vero illa communissima, &receptissima Aristotelis authoritate confirmata visionem fieri per ii tromissionem, explicatur curres minores videantur, quam
sint, ob pupillae, quae est soramen vireae constrictionem perquam in retiformi tunica res distincte quidem, sed minutissimὰ repraesentantur, eo modo quo in obscurata Camera fenestrae, foramen nimis angustum in causa est, quod obiecta dicto foramini extrinsecus opposita pingantur in , papyro, vel pariete post diebim foramen posito clare quia dem , sed diminutc. In pupilla vero dilatata, res maiores, quam ali; videant conspiciuntur 'co quia obiecta pinguntur in retina sub in tori magnitudine, quam in aliis. In piipillae constrictione obiecta solum huic recte opposita conspiciuntur, quae ad latera vero existimi minime, quia istorum radii, seu imagines, seu species lateraliter aduenientes, ob pupillae aim Rustiam praeterlabuntur . In pupilla vero dilatata obiecta lateralia conspiciuntur, etiam capite immoto, eo quia istorum radii, seu species per pupillam dilatatam commode
345쪽
Ab hac pupillae costrictione deducitur causa Nyctolopiae, seu nocturnae caecitatis , per quam superuenientibus tenebris, vel lumine decrescente circa vesperam obiecta non cernuntur, quia quo obiecta minutius pinguntur in ratina maiori opus est lumine, ad hoc ut percipiantur Φ cum vero rupilla non possit per sui constrictionem dilatari, euenit ut ab ingruentibus tenebris parum luminis intra oculum recipiatur, insufficientis ad visionem obiectorum : E contra vero in dilatatione pupillae fit alia species Nictolopiae, in qua obiecta in obscuriori loco posita facilius cernuntur, quia per pupillae dilatationem tantum luminis etiam decrescentis recipitur intra oculum, ut sussiciat ad recte percipiendum obiectima, hinc est quod in hac pupillae dilatatio-De obiecta magno lumini cxposita non cernantur, vel confuse cernantur, dum a magno lumine rerum imagines in aretina oblitterantur, ut patet in obscurata camera, si per senestrae foramen multum lucis admittatur. Ad hanc nocturnam caecitatein concurrit, etiam crassities,
re impuritas corneae tunicar, & humorum, quia cum ii ccorpora sint media, per qua transeunt imagines, species,vcl radii obiectorum externorum quo magis sunt obscura, maiori indigent luce, ad hoc ut illuminentur, cum stad illuminatione medii non possit fieri visio, & quia circa noctem, & vesperam non est tantum luminis, ut possit illuminari pro persecta vifione, ideo non videntur obiecta ; Econtra vero si tunica cornea, sit valde tenuis, & humores nimis rarii & limpidi, in magno lumine adest caecitas ob rationem superius dictam, aduenientibus vero tenebris visio perficitur, quia tantum luminis intra oculum introducitur, ut sussciat persectar visioni, non oblitterationi ima . ginum depictarum in retina . Ad corrigendum vitium pupillae constrictae utere rem dijς descriptis a Sennerto,& Plenasio localibus praemitenda sunt in dictis affectibus uniuersalia praeparanao humores sanguinis missione revelendo, derivando, & Purgan
346쪽
Indispositio pariter humorum oculi, & retinae, nexui opintici, & spiritulina, & membranarum qualibet sententia, ex recensitis admissa, visionem laedit; hiunore enim aqueo deficient e tollitur debita rcsraelio, vel specierum, vel luminis rei e i vel radii colorati, consideratis etiam his omniabus, vel sub conditione qualitatis, vel substantiae, & deficiente refractione radij obiecti, non accedunt ad perrendicularem, nec uniuntur in puncto, pro ut exigit perfecta
visio, sed dispersi hanc impediunt. Christallino deficiente vilio pariter laeditur , cum huius
officium sit transitum dare specleotis seu radiis obiectoruin ad retinam, in quam debent coire instincto, & codem transitu dictas species, vel radios refrangere ad perpendicularem , sine quo visio non perficitur. Colores etiam horum humorum visonem laedere possunt, cum medium deserens radios, & species obiectorum debeat esse Diaphanum, ne obiectorum imago alteretur, sicuti videmus alterari in perspicillis vitro viridi colore tincto fabrefactis, dum omnia viridia apparciat. Modum remittendi dictos humoreia docent Recentiores cum succo Chalidoniae maioris intra oculum per foramen iniecto. Colores, credo non posse per remedia oblitterari. Retina vitium contrahit, vel in situ, vel in textura; tostu est quando nimis accedit humori Chrystallino, vel nimis ab hoc remouetur: In primo icasu videntur obiectaremota distinete, propinqua vero confuse, quod senibus con
tingit, & ratio est, quia species, vel radii cinissab obiectis
propinquis ultra tunicam retinam coeunt in punctum ob
istius viciniam humori chrystallino, ideo quia radis non tangunt in puncto unionis retinam, noli fit visio clara, sed confusa. Radi vero prouenientes ab obiectis longinquis cum magis accedant ad punctum, quo magis distanta basi, cito post chrystalliniim coeunt in puncto, & ita in hoc retinam illi vicinam tangunt, cum perfecta reprςsentatione obiecti. In secundo casu obiecta propinqua videntur,remota vero non, quia radi3 istorum in puncto cocunt priusqua retinam
347쪽
tangant', ideo obiecta remota tion videntur nisi consusδ. Rad ij vero obiectorum propinquorum cum non coeant in functo, nisi in distantia conliderabili ab humore chrystallino, in hoc seriunt retinam a dicto humore distantem, &ita obiectorum prosinquorum visio clara, & distincta habetur; Fat enim vivo solum quando omnes radij in puncto Vno, cum tarpendiculari, obiecto uniuntur qui veniunt ab obiectis remotis propinquius a chrystallino vniuntur obrationem superitis datam de distiuatia a basi, & qui a prinyinquis remotius ab hoc uniuntur. Alterum vitium retinae est huius raritas, & densitas. si ius rara est, luminis,radiorumq;splendorem viκ oculi possiliat sine lacrymatione & auertione sustinere, si densa nismis lumen etiam solis fixis oculis toleratur. Primum vitium ars medica non potest emendare, sed solima Caioptrica cum perspiciliis. Secundum non minor habet difficultatem ob distantiam partis , & si quae possint iuuare, in raritate sunt adstringentia, in densitate atton-uantia, quibus admiscenda, Ophtalmica, & Capitalia. Quando membranae oculoru inflammantur in ophtalmialeditur visio, quia impeditur luminis refracti intromimo tollitur finguinis missione ut conuenit inflammationi localia utilia sunt mucilago sem. tanugraeci facta cum aqua meliloti, & in oculum instillata, vel aqua eu fragiae tu qua extineri fuerint stibi um,tutia, lapis colaminaris ignita addito saccharo carido, & pauco vitriolo & huius gutta una aut altera in ocillum instilletur, & eadem ocillus tape abluatur, succiis herbae Paris est cxquisitum remedium, in vehementi d lore. Fiat cmplastrum cum pomo cocto vitello otii croco, &bleorolato, SI apponatur oculo. Optici nenii vilio laeditur, visio quando obstrilatur, Graecis appellacii hic aiketiis ambiylopia idest obscii rixas obfuscatio, siue hebetudo visus, & amacerosis idest vi ses abolitio, seu caecitas, a barbaris gutta serena di sta,&est absolutum visus impedimentum nullo in oculis vitio
348쪽
Per hanc obstructionem neruorum opticorum heditur visio , quia membrana reima , in qua si acnsus visonis χη-tCrnus, sentit impressionem faciam in ea a radiis oblochoriam externorum, quatenus irradiatur a spiritu animali delato per sitas fibras a neruis opticis, quorum dilatatio, &cκpansio dicta in sub branam eon diluit, unde cum spiritus PCr obstructionem neritorum non fluant ad eam, neque dicta sensatio fieri potest. Ulteruis neque sensis communis Potest iudicare de sensatione facta indocta membrana, quia tale iudicium sit dependenter a motu, &vndulatione spiritus animalis, in neruo optico existentis, delata usque auorganum sensus communis,& dependenter a perceptione motus huius undulationis, dictus sensus communis iudicat de qualitatibus visibilibueobiecti.Cum vero data supradietao structione in neruis opticis spiritus non adsit,modus etia per quem sensus communis possit percipere obiectum actuans docstconsequenter in oblfructione neruorum opticorum vilio non potest fieri. Pro hoc affectu cxtirpando neruorum obstructio est totilenda, quod est maxime dissicile, possimus tamen experiri decoctum viperarum cum herbis et phragiae, chelidoniae,&seniculi, & vinum medicatum, & aquam descriptam a Plenario in sua Ophthalmographia lib. S. cap. 'O.
Spiritus antinalis visionem vitiat,quando nimis crassus undulationem acceptam ab impressione facta in retina ab obiectis externis resistentia sua minuit, ita ut in organo sensiis communis parua morio sequatur chi usuri obiecti perceptionem inferens; E contra agilis nimis,& irrequietus spiritus undillationem praedictam an se ipso acceptam alterando, vel celeritate motus,vel inordinatione,per quam una Vndulatio aliam occupat, fit istarum confusio confisam pariter obiecti naturam sonitu communi representanteln, unae coim fisa etiam huius perceptio. Quod si spiritus ab aliqua causa in gyrum moueantur omnia circumrotantia sensui communi representantur . ,
Horum spiritmura vitia modum emendandi colligere pol rimus ex dicendis de sensibus interni de facultare loco motitia. CAPUT
349쪽
OBiectum auditiis est soniis qui dupliciter potest contaderari primario,& secundario. Sonus primarius est in corpore sonante, quod sonum edit a Sonus secundarius est in medio, & per noc diffunditur. Sonus primarius est impetus sonanti corpori impressus a quo expeditissimae vibrationes eiusdem sonantis excitantur Expeditissimae dicuntur vibrationes, quae sunt accellerata ;& retardatae in partes contrarias, quod patet in chorda pulsata tremorem oculis perceptibilem exhibente; & huius. modi tremor ab impetu ei a pulsante impresso dcpendet, sic campana pulsata sonans tremit, & schyphus cum sensi sibili tremore sonum praebet percussus. Vibrationes vero debent esse reitcratae, & motus debet senapcr aceellerari
continuo augmento, usq; ad ultimum sui terminum a quo recedens motus decrescit in eadem proportione quo auctus cst, donec ex toto desinat. Hae vibrationes tamen debent fieri summa cum celeritate, & impetuiti ut sonus nihil aliud sit, nisi impetus permultas, & celeres vibrationes modificatus, per medium proportionatum organo auditus impressus. Ex syro etiam colligitur sonora corpora esse illa,quae sunt pressibilia, &elastica in quorum prestione, & rediimone, vibrationes succedunt, quapropter corpora huiusmodi, ut campanula manibus constricta non sonat, quia vibrationes impediuntur, & cadem vibratione corpora dura non P Lsibilia sonum non edunt. Sonus secundarius est impetus per medium diffusus d terminato, & reciproco motu, nam certum est,quod soni propagatio fit per medium, igitur in hoc a Corpore sonante aliquid transfertur , hoc non potest cile nili illud, peri quod
350쪽
quod corpus fit sonans idest impetus; Hinc est, quod pulsatis fidibus alicuius instrumenti in cubiculo angusto, ubi adsit lucerna, istius flamma ad motum fidium suos componit
motus 3 praeterquam quod obseruamus a corpore sonante moueri aerem, nubes agitari, & expandi, & hic motus non potest fieri, nisi a corpore sonante acri impetus communicetur , quod probat etiam propagatio soni succesiua in medio.
Medium hoc est aer, qui tali impetu mouetur, & quia
impetus corporis sonantis per vibrationes distinctas mori lis quibusdam interrumpitur, quae morulae intermediant ii ter finem unius vibrationis, & recursum alterius; Idcirco aer correspondentes cum dicto impetu morulas patitur, quae intermediare debent inter suos discretos motus, quos rer distinctas undulationes patitur, ut una post aliam suo cedat. Solus aer est medium sit riciens ad propagationem soni, quia hic in clauso cubiculo, & turri undiq;occlusa exterius percipitur, quare medium soni videtur esse tale, ut muros, senestrarum clausarum obstacula penetrare valeat, de medium talis conditionis aliud non reperitur, quam aer. Ab his deducitur ratio soni magni, & parui, nam in magno impetus est magnus, & multae partes medij mouentur in paruo paruae, & impetus est minor. Sonus etiam ma-fnus procul, & paruus prope solum exauditur, nam vi- rationes in priori ad magnam distantiam extenduntur, in altero vero ad minorem. Loquens, vel Corpus sonans positiun in medio tamquam in centro, ab omnibus circul nantibus in circulum positis exauditur., quia aer undatim motus ab impetu sonantis in circulum mouetur, eo mo
do quo saxum in aqua iniectum plures gyros sphericos incam delineat. Organum auditus est tunica producta ab expansone ne Di auditorij, & est veluti Retina in oculo, ita ut vibrati nes, & motus aeris in hanc tunicam impingentes, cum modificatione supradicta, soni sensum cxternum essiciant, commoto spiritu cum dicta membrana in ea, & neruo contento usq; ad huius principium. Hoc motu ad sedem sella