장음표시 사용
351쪽
sis communis traducto, & huic participato, medio dictorum spirituum hic percipiendo talem motum de sono iudicat, &ex disserentus praedicti motus differentias soni cotiligit.
Motus aeris communicatur huic tunicae primo per mei
branam, quae tympanum dicitur, in qua rudimenta soni, ut ita dicam incipiunt, & quia haec membrana necessitatem se dilatandi, & constringendi habebat, dedit natura tria ossicula sinciis ; malleum, stapes in cum musculo, &ligamento, ut praedietur necessitati fatisfaceret.Musculus in eleuatione mallei, cui inseritur se contrahit, & tympanum distendit, in sui distensione eamdem membranam relarat, ligamentum vero musculi fraenum est, eius nimiam constri rionem prohibens, ne in hac nimium eleuatus malleus membranam nimia distensione disrumperet. Aetio huius musculi est in volontaria, & ab asseetione .. sensorii dirigitur nam sonus Cum inamtu irritens in tympanum molestus est: Hinc musculus parum se contrahit, &ita laxato tympano sensibile vehemens sine noxa sit stinet ii lius violentiae cedendo, si sonus sit hebetior, musculus contractus magna conrractione tympanum etiam multum dis. tendit, ex quo motus aeris in tali tensione sensibilior fa ctus etiam sonus, qui harbes erat fit sensibilior. Idem mus. culus in siti contractione trahit totum processum ossiculorum scilicet incudem, & stapedem primam a suo loco dia nouet, & quia huic adhaeret staris eleuatur in tali motu, α apertum relinquit orificium labirynthi, cui inosculatur. Dicitur Laberynthus, & quia spiras ad Laberynthi sermam habet, in hoc Labiryntho tres annuli osset apparent quorum ossicium est, receptum aerem modificatum cum suo im- etu reflectere, nam aer externus irruens in tympanum oc mouet,ab hoc membrana stapedis, quae tympani sundum terminat mouetur, & ab hac mota mouetur aer in sprimo annulo, & ab isto ille, qui in secundo commoratur, re ab hoc successive ille, qui in tertio, & in isto progressit spirali, motus aeris interni semper uniformis motui aeris terni in modificatione multiplicatur, & validior fit ad
352쪽
neruum, vel Retinam auris moliendam. Aerem pluries reflexum iu Labcryntho excipit coclea ultima auris cauitas,&dissusus per suas spiras, quae tres numero sunt ibi noua refeXione Corroboratur, & augetur, & ulterius progrediendo tandem ad tunicam, quae est expansio nerui auditorii, & organum sensus auditus peruenit, hunc in ca est ciendo modo superius dicto. Hic sensus concessus, est animalibus progressivis, ad propriam tutellam ,auditu enim possunt dignoscere multa obiecta suae conseruationi contraria, & vitae insidias molientia, etiam multa quae delectant, via id motuium habent illa fugiendi, haec amplectendi. Homini datus cst auditus ad scientias acquirendas; plus enim scientiae acquirit Homo discendo ab aliis per auditum, quam propria inuentione.& applicatione. Auditus autem ad scientias acquirendas per accidens, ut dicit Aristoteles confert, nam voces signi-ncando scientiam explicant, & significatio non est audibilis, sed solus sonus cum voce emmissus qui coniunctus cum voce significativa dicitur conserre ad scientiam acqui-
Orῖno auditus patefacto patet laesionem in hoc sensueuenturam qualibet parte ex dictis praefatum organum com
stituentibus Vitiata. . . . . C
Membrana tympani si nimia humiditate periundatur,vel siccitate corripiatur auditum deprauat, nam humido stipe suo laxata speciebus sonoris, vel aeris motui modificato nimis cedendo soni differentiam alterat, & vitiat. E contra humido praeternaturaliter priuata cum excessii siccitatis
adeo, tenditur, ut ictus aeris respuet prae tensione illis resistendo, vel si aer motus virtutem membranae tensae vincat, tamen nimia resistentia eiusdem motus vibrationes multiplicando interius, auditum confundit, quae omnia apperte
possunt deinonstrari in Chorio tympani bellici, quod prosita tensione varios edit sonos. Cognoscemus superflua humiditate laXari tympanum auditorium, si adsit intemperies humida capitis , si destillatio Patientem molaestet, si praecesserint errores in victu humi .
353쪽
do, &causae extrinsecae humectantes, ut imbres, aer nebulosus, & sinitia.
Pro corrigenda hac intemperie praeter purgantia hydra
siccandus humor decoctione salutar, Rosmarini Starchados, Lauendulae, &alijs similibus carphalicis, quae si non suis ciant decoctum ligni visci quercini, & ligni sancti erit cLficassimum. Inter localia laudatur strini niggium ex deco tione facta in vino soliorum, & Baccarum Lauri, radium ciciaminis, & cnulae, & soliorum maioranar, origani, &hoc suffumigium seu vapor exhalans a vino per infundibi tum in aurem immittatur; valet oleum sinapis siniane, &vesperi gutta una in aurem instilletur, vel eius loco balsamum orientale, vel oleum ligni sancti, vel R. spir. vinivnc. 3. rad. Ciciaminis,Aristolochiae Rot. haederae terrestris, ellebori nig. an. dr. 3. infundantur in dici. spir. & stcnt in infusione per aliquot dies, & de hoc instillentur in aurentuliquot guttae. Asiccitate vitiari auditum cognoscemus a temperie naturaliter sicca capitis,&causis exsiccantibus extrinsecis praecedentibus, ut sunt morbi longi, & prscipue capitis intenta applicationes, & curae validae, S continuar; emendabimus hoc vitium humectantibus, & inter principalia erit lac vaccinum, vel caprinum, succus hordei, stillicidia capiti adhibita , cum decoctione, maluae, violarum, lactucae, rosarum, Nenus aris, & similium localia erunt oleum migdalaruindui. lumbric. liliorum alb. Aer internus auditum laedet,s crassitiem contraxerit a vaporibus , vel ab aere nebuloso, qui cum in locum ingreditur, & regreditur per soramen palato correspondens, quo obstrilino prohibetur noui aeris ingressus,& p existens com rumpitur, vel crassescit, ob receptos vapores a partibus circumpositis, & in hoc casu sentitur grauitas in aure, δίarticulo maxillar. ex quo etiam habetur ratio cur aliquibus rost cibum,& ab acre nebuloso auditus fiat grauis, quia ab his causis incrassatus aer in cauitalc tympani coniciatus, Vel a vaporibus cibi, vel a crassitie aeris nebulos in
354쪽
uetur parum a vibrationibus externis aeris sonori, tardeq;& diminutε aerem in Laberynthi cauitatem contentum mouet, cum graui, vel diminuto auditu. Hinc patet pro cim ratione huius affectus,acrem nebulosum esse sugiencum, &alimenta minime vaporosa esse assiimenda. Pro reliquo DC sunt applicari ad discutiendos vapores, & aerem attenuan-clum superius prςkripta remedia pro nimia humiditate tympani corrigenda; Obstructus meatus palati auri correspondens aperiendus est, in quem finem praecipue valent Ga garisnata, ut II. Rad. feniculi, Aristolochiae, Valerianae, Veronicae an. unc. s. soliorum Rosmarini, Betonicae, Saluiae, Origani, Calaminthar, an. pugil. I. bulliant vase clauso in lib. a. vini ad tertias, facta collatura adde melis Ro- sati simplicis, Oximetis simplicis an. Vnc. a. frequenter Via tur hoc gargarisnate. cui si resistat morbus addendum Oxi-
mel f iistiticum ; Masticatoria etiam ex Pyretro, mastice
Si aeri interno spiritus, vel vapor irrequietus, & motu
continuo agitatus misceatur,tinnitus fiet auditum d prauans, cum ab hoc motu interni aeris motus vitietur, ut aeris
cxterni motus sonum ericiens percipi non possit, prout est in se, ideoq; auditus heditur, pro hoc vitio valet oleum de scorpionibus , ad guttas in aucem instillatum, otia formicarum trita per pannum colata, & liquor cmanans in aures immittatur ad guttas,&hoc remedium etiam vctcratum tinnitum tollit. Succus rutar, vel aqua istius cocta in co
rice granati idem praestat, quod facit etiam oleo de Stasi fragia, quod sic paratur. R. Stasifragiae Unc. I. s. Coquatur in succo ruinae, vel in aqua famiculi, deindξ ponatur oleum laurinum, vel nardinum, ad lib. s. coquantur usq; ad consumptionem quartae partis, postea coleriir, & erit oleum a de Stasfragia. Spatia item auris cum auditui naturali conserant, s munda sint, & aeri peritia, si conspurcentur ab humoribus viccosis, & obstruantur gratiis succedet auditus, & si obstriictio suexit nagna, ex toto tolletur, qui a impedietur transitus aeri sonoro, per spiras Laberynthi, & cochleae, ut. ad
355쪽
neruum auditorium peruenire non possit a unde patet deiergenda esse dicta spatia ab hinnoribus conspurcantibus vel corpus obstruens esse tollendum. Obstructo neruo auditorio fit totalis deperditio auditus, quia spirituum animalium innuXus, a quidus audiendi actualis facultas habetur. tollitur, in quo casu remedia interna erunt illa. quae oostructionem neruorum tollunt, &Proponentur, ubi de apoplexia, & paralysi. Cognoscemus surditatem a nerui auditorii obstructione proficisci, si praecesserint morbi capitis diuturni, qui excrementitios num ores possint colligere, eκ quorum transmissione ad neruum auditorium fiat obstructio. Exterius valet sulphuris suffumigatio, pinguedo anguillae collect 1 dum assatur . Aqua, quae exit de fraxino viridi, dum comburitur, Rad. Elebori albi, semen sinapis, & Castoreum in Piritu vini, per aliquot dies infusa, & in aurem instillata surditatem tollent, aqua semperuiui destillata, &in aurem instillata dicitur valere in turditate a quacumque
Articulatio trium ossiculorum vitiata auditum tollit, vitiatur autem ob nimiam laxitatem ab hiunido introductam . quae exsiccantibus, & resoluentibus corrigitur, vel ob
nimiam siccitatem ligamentorum dictorum, qua horum motus impeditur, & humectantibus auferenda, causa vero per quam a laesa hac ossiculoruin articulatione aboletur,aliditus est; quia stapes per hanc laesionem minus apth molietur, & minus apte releuatur a foramine ovali Laberynthi; quod naturaliter obsidet, impediendo ingressum aerimoto, ex quo auditus cessat, vel paraen istius admittemdo debilitatur.
Ex his colligere licet causam, per quam laeditur auditus
esse in huius orsano vitiato. unae pariun refert medico scire, in quo conustat sonus odiemim proprium auditus, an in specie intentionali, vel in vibrationibus acris , quae praestant, quod speciebus intentionalibus tribuitur a Peripateticis , quia per hunc nunquam vitiatur auditus, sine vitio-
organi istius, & si quandoq; ὶ sono violento auditus laedi-
356쪽
tur ab isto etiam organum vitiatur, vel quia dictorum ob siculorum articulatio, vel laxatur, vel tollitur, vel membrana tympani a sita organizatione distrahitur, & sic tota cura hesi auditus est ponenda in organi curatione, & secundum hesionem, qua afficitur, remedia indagare, & IQ, scribere, in quo concordes simi omnes sectar.
HVius sensus obiectum proprium sunt odores, qui conis
sistunt in essuxu substantialia substantia odorosiacmanante, & ita modificato,ut organum odoratus afficiat, & determinet, quod cum ipso Aristotele est idem, ac sentire. Odorem in hoc effluxu silinantiali consistere, videtur determinatum fuisse ab Aristotele in lib. problemat. seel. I . Odorem vaporem quemdam appellando, & in lib. de sensu,& sensibili cap. s. odores saporibus omnino assinilat, &s pores communicantur organo gustus per intrusionem substantiae sapidae, ut videbimus cap. sequenti, unde videtur etiam dicendum, odores per substantiam corporis odori communicari, &cum corporis odorosi odorem peccipiamus illo distante ab organo odoratus, per effluxus fieri presens,& communicare propriam substantiam dicto organo dicet, dum est,& si ibi Aristoteles impugnat, odores non esse e halationes, nec vapores, intelligenaus cst de simplici vapore, & exhalatione, dum concludit aquam, & aerem patiendo ab humido incorporato cum sicco fieri odorem, hi initam vero, & siccum importat sibstantiam, consequenter, aqua, & aer odorus euadit per substantiam, & si in eodem libro appellat qualitatem , hoc accipiendum secundum rationem abstractam, per quam considerando substantiam coniunctam cum sicco qualificare organiam odoratus,dicimus in tali substantia esse qualitatem odoram.
357쪽
odores in tali effluxu,& halitu consistere videntur confirmare suffitiis cae thure, &alijssimilibus aromaticis, quorum odores per effluxum, & habitus propagari obicrii mus, naaniscitatum, in vapore nubis instar exhalante, dum
supra ignem inuciuntur, & quod dicitur de istis, dicendum
est etiam de omnibus corporibus odorosis. Non omnis halitus cst odorum sedes, sed ille sollina, qui constat igite cum partibus humidis, & siccis coniuncto taliter inter se modificatis, ut valeant organum odoratus ibtillatione quadam assicere, si suavis sit odor, vel vellicati ne, asperitate, & compressione, si ingratus ab istis particulis, ita modificatis resultat iubstantia odorosa, quae achymicissili irri vel oleum dicitur, qua priuatum Corpus, in odorum euadit, relicto toto odore in substantia oleosa ab co extracta, quod innuisse, & confirmasse videtur Aristoteles cit. lib. asserendo odorem generari ab hiunido bene
incorporato cum sicco cooperante actione Caloris.
Et quia diuersam modificationem recipere possint parti cular ignis,& humidi, qua diuersimode valeant alterare or ganum. Hinc oriuntur diuersae odorum species, nam corpuscula illa modificata, vel sunt duriora, vel molliora, &haec mollius, vel durius fibras organi pultando diuersam assectionein inducunt, quae odores diuersificat. Alia sunt maiora, vel minora, & haec facilius, illa dissi citius penetrant, & ita odor, Vel intensus, vel harbes evadit. Alia sint heuigata, & lenia, alia scabra, & aspera, laec acrius mordent, illa quasi suauiendo dilabuntur. Figura etiam corpusculoruin ad diuersitatem odorum secit: alia sunt lonsiora, alia breuiOzi, alia acuta, alia obtusa, adde, quae sunt hamata, striata, stellata, spinis horrida, villis hispida viminis incurua,&silaminum plexu recticulata, di ob variam figuram, diuersimodam inducunt affectionem, vel coadtiniant. Odor suauis consistit in filaminibus tenuissimis, per qua sicilius penetrat, flexibilibus, unde se insinuat, & per molitiem sexibilitati coniunctam organum titillat, &iitcunditatem conciliat i ideo per concoctionem multa, vel in
358쪽
dora, vel mali odoris fragrantem reserunt odorem, dum calore concoquente una cum sermentatione corpuscula subtiliantur, moliora fiunt humido rareficio, & flexibilitatem acquirunt.
Odor acris, qualis in sulphure pendet a filaminibus cras. sioribus asperis inςqualibus spinas representantibus a quibus
fibrae organi dire verantur, torquentur, mordentur.
Odor acutus est medius inter suavem ,& acrem . Odor faetidus & a putridis cisalans a particulis crassis,& sale acculcato praeditis emanat per compressionCm,& validam vellicationem asperam effectam ab eis in sens b, '. & hoc ratio putredinis confirmat , dum per cam particulae omnes cuiuscumq: generis turmatim exhalant, & quo crassiores particulae sulpnureae redduntur, & salis consortia admittunt, ali1 odores ab istis componuntur. Odoratum exercet animal aerem odoris halitibus rese tum per nares inspirans, unde sola animalia, quae respirati ne donantur, odoratus organo finiuntur. Aer per nares attractus, & Per eius fistulas ascendens, fid os cribrosum peruenit, quod multis foraminibus, quibus cribri instar perforatur, eum excipiens, membranam dictis foraminibus accomodatam, a membranis cerebri produc-
tam halitibus ei commixtis tamqua per lineas a dictis sor minibus ductas ferit, &mouet, & ulterius progrediens mamillarem processum, qui est expansio nerui olfactorii Lficit, vel membrana meatibus ossis opposita percussa a dictis
halitibus processui mamillari , cui contigua est, receptum Communicat motuin, quo per neruum med ijs etiam spiritibus ad sensum communem traducto , anima percipit eae conditione motus naturam, & differentiam odoris, Schunc processiim mamillarem esse sensus odoratus organum
Communiter iudicant cum Anotomicis Philosophi, &Medici. Aliqui tamen putant organum odoratus cile carnem A papillosam, quae sub tunica interiori narium occultatur, &quamuis Papillae in homine difficulter appareant, in brutis
grandioribus manifestantur, has papillas nerui olfactorij
359쪽
ingrediuntur, & halitus odori hos neruos serientes assecationem communicare sensiti communi volunt, unde sensus odoratus modo supradicto. Hic sensus datus est animalibus etiam progressuis, sicut visus ad eorum conseruationem; odore enim distinguuntur alimentorum conditiones ,an congruae, vel incongruae sint animali, & ita per odorem animal determinatur ad alimentum indebitum fugiendum, di ad persequendum debitum, ideo etiam natura prope sensum gustus organum odoratus
Suis morbis particillaribus,&propriis vitiatur odoratus, qui pro suo acinali exercitio indigens libero transitu corpusculorum odorum hic impeditur aliquando a Polypo,qui est excrescentia carnis, similis extremae parti pistis huius nominis, &ab hac excrescentia transitus dictis corpusculis prohibetur ; sola arte, & opera manuali aufertur haec
crescentia. Odores etiam quandoque alterantur a saetore putridorum humorum, ut contingit in tumore carnium fistulas internas narium ambientium facto ab humoribus, quos cerebrum in eas deponit, & qui putredine concepta fartorem exhalant odores omnes mortificantem. In noccasu cerebri indispositio humores cumulans, & ad inseriora demittens corrigenda, tumor narium curandus, humorem fluctuantem ,
exsiccando, fluxum digerendo. Obstrilisto neruo ollaetorio omnino perit odoratus. quia hoc obstructo nulla fit sensatio ab actione corporis odorosi quod contingit etiam obstructis foraminibus ossis cribriformis, vel illis durae meningis praedictis correspondentibus ab humoribus crassis; undE abstergentibus, & deobstruentibus impedimentum hoc auferendum, talia sunt succus Ciciaminis, Bethe, Maiorana'. per nares attractiaS, quod facit etiam decoctio sem. nigellae hordei integri, in aqua manna dissoluatur 3 summae vero efficaciς est sustumirum factum ex aequali portione thuris, sulphuris vivi, &acchari candi, di per nares attractum aegro undiq; pannis circumuoluto, ne sui nu4 eXPiret.
360쪽
Ex his collige, pio curatione odorariis laesi requiri totum emendationem vitiorum organum insestantium, cui nihil conseri determinatio . an odor sit qualitas, vel substantiat, an per solas species, Vel per motum propagetur, cum in possint vitia organi odoratus tolli, non determinato quaenam ex his sententiis sit vera.
DE SENSU GUSTUS, ET EIUS MORBIS.
OBiectum gustus est sapor, qui consistit in vi,& actio iecorpusculorum, quae organum gustus afficere, &mouere valent . Sunt talia corpuscula salina, ex particulis rigidis, & inflexibilibus terrae, & ali3s particulis ignis, &aquae composita, quod probat modus a natura decretus pro talis sensus executione; non enim attingimus rerum solidariun sapores, nisi dentibus conterantur , & beneficio saliuae; quod ergo iacit saporem, debet esse talis naturae, ut a saliua soluatur, & solutum ad organum gustus penetret, selautem est dis lubile ab humido, quale est illud saliuae,consequenter salia erunt principium saporis. Hinc est, quod si lingua prorsis exsiccata sit, cibi solidi saporem vix percipimus, quia cum desit humidum, sapidum soluens ad interiores linguae partes, ubi est principale organum gustus peruenire non potest solidi sapor. Idem etiam euenit, sin lingua, si sit nimis humida, quia humor superfluus linguae, istius porositates implens prohibet, ne fit solutum eas ingrediatur, & organum gustus afficiat. Praeterquamquod a nimia humiditate retunditur salis activitas,&sapor minuitur, Ex hoc etiam deducitur, quomodo saliua amaritie sali edine, M aciditate vitiata impediat perceptionem persectam lap rum, quia qualitates quibus asscitur, valent magis mouere organum gustus, quam illae salis soluti ciborum. Haec