장음표시 사용
821쪽
consilia suspenso animo nulli silere praesectos indies mutare: virtuti an fidei suorum minus crederet dubitare. miserabilis conditio,sed tanti nequitia erat.
T A de scelere agebatur,vi interim a neutra parte belli cogitatio
intermitteretur. exercitu1 supplementum scribere, externa auxilia accersere,pecuniam conquirere denique modis omnibus festinare:
l praesertim Aragonij, nam Castellar Rer proceribus vindicandis intentus erat Eo studio Hispali Legionem abi t.petrus Gusmanius Legionenia rosis Antilatus in Lusitaniam euasit. petrus Osorius inter prandendum a Calatrauar Magistro conuiuio exceptus, eo inscio submissis a Rege satellitibus Le gione obtruncatur. simili supplicio Maldonatus Archidiaconus Bursis, quo Rex sestinauit affectus est nihil terrente personae quam gerebat sanctitate. litteras ab Henrico accepi se exitiale fuit. Aragoniorum irruptio alijs saluti suit: qui Ducibus Henrico, Tellio, ' Ausar Osonam vulgis dicimus Comite in Riunia quidem Harum Anagarumque ceperant. Anagari Iudaeorum caedes facta Regis oὰio: qui ei genti fauere videbatur Samuele Levita aerarii praefecto. uicinis locis caedes oppidanorum agrorum vastitas. pancoruum usque Aragonia signa prolata. Turiasse ad Aragoniorum ius redi jt, Lucij praefecti deditio. ab ne, ob reetum credo aliquem, aut spem melioris fortunae Castella Rex copijs contractis, hostibus occurrit. Aragoni, sese retulerunt Anagarum .Castellar castra ad Asosram ignobilem pagum posita sunt. eo vir sanctus sic sima tuli 0 Regem periculi monuit, quod ab Henrico fratre, iraque numinis immineret. Diui Dominici Calsa iij, cuius ille cultui dicatus erat, ipeciem humana augu itiorem dormienti visam id fgnificasse. Nuncius interpreti exitialis suit in ipsi, castris igne est combustus iure an iniuria dubitatum . pro Anasari moenibus pugnarum Castelis milites meliora tulerunt.Aragoni) intra oppidum compulsi opprimi potuerunt: ni vaecordia Rex iniecta salutare consilium repudiassi et satis prosectum existimans elapsis hostibus. Anagarum Harumque recepta. 3o Ita ij regni sinibus ea parte munitis Hispalim re8iit fidere cum Lusitano facto perfuge ad supplicium utrinq; dediti iure gentium violato,sΘeq; publica nouarum ea occaso caedium fuit. a Lusitano Cuellus Aluarus . intersecti, ij, aucto ribus Agnerem Castriam occisam suille recordante. Dieghus paciechus socius crimini; & periculi felici sorte caedem ga euasit nauataeqj Henrico principio sterae amplam in Custe ira ditionem accepit paci echorum familis nobilis atq; opulentae inter Castellae proceres coditor contra Petrus Gusmanius Hispali obir Latui Gomerius Carrillius in triremi qua Hispali vehebatur quas Aigietir praesectus futurus. Garsae fratri uxor a Rege ablati,illi fugae caussa extiteratu nhunc odi j & ex mala conscientia praus suspicionis occasio. Ad Alsarum Ferdi clonandus Toletus Regis supellectili praesectus,eius iussu peremptus luctuosa viri
nobilis sunt& integerrimi caedes toti prouinciae suit alia caussaeas inuidiam mitigandam indignae necis confictae re monendi libertas exitio fuit,quae apud malos principes non potest non este exitialis asentatio etiam apud bonos sine periculo
822쪽
periculo peragitur. eo in aulis principum magna eius nationis incremita sunt: nullius rei maior, quam vera monentium penuria. prior Hospitalarius & fra ter patrui iniuria irritari,ad Arasonios disce serunt Vascus Toletanus praesul solum exilio vertere compulsus est sublata togam mutiat, aut partem aliquam
domesti eae supellectilis esserendi facultate nulla alia culpa, quam quod pro eo ac par erat Guteriij fratris necem indigne tuli se videbatur Conimbricae is in
praedicatorum monasterio vitae reliquum exegit. extincti corpus consequentibus annis in templum Toletanum relatum est hunc Elafium nonnulli vocant. Dominum varietas ne te lector cum multis saltat Miserat Rex Aragonius qua-ao tuor triremes milite instructas Tremesenio Regis erato auxilium. eae a quinque Gallelie triremibus oppresse captaeqj. Dux ipse Matthaeus Mercerus soca iq; no pauci Hispali obtruncati: nulla veteris officij memoria:quod is sorte & fidele Algegira expugnanda praestiterat. Samuel Levites regia vectigalia gubernabat pro voluntate, unde illi ingentes opes & gratia antea,nunc exitium.Vincula iniecta,questiones tormentis habitae quorum grauitatem perferre no potuit. Uterfecti bona in si cum relata .fisci caulsa sub malo principe nunquam est mala alioqui ad quadringenta aureorum millia occupata sunt praeterea ampla supellex, vestisque pretiosae tantum vi miraculo esset Judaeum hominem tantopere crevisse,nostra calamitate scilicet.Fine anni Granatensis Rex suorum condio spiratione facta regno est pulsus.Mahomad a caesarie barbaq; cognomento Rusus ex veteri Regum prosapia,eius urbis imperium occupauit. hinc noui belli materia:cum Castellae Rex amici & foederati principis calamitate moueretur
ad Arundam profugi quae urbs in Marrocij Regis fide perstabatur ovus Res undiq; auxilia coquireret ad Aragonios propensius,quod illi eYitiale suit Albolianeno praesertim ex Africa ad Hispaniam repetendam inuitato Constantia Aragonii filia Barcinone in Siciliam missa, Friderico Regi pacta vior, classis qua vehebatur Duce Olso prochita Sardiniae pro Aragon ijs praesecto nuptiae proximi anni M.CCC sexagesimi primi sub initia Catanae celebratae. Eius insulae 13 grres meliori loco esse coeperant Neapolitanis hostibus qua pulsis qua oppressis. 3o ex eo coniugio Maria nata est olim Aragonie Regina,sicilis regno dotali Cardinalis Legati opera in Hispania tandem pax constitit,neqj synceris animis,neque diuturna sutura his tamen legibus: Vt capta belli tepore oppi8a inter se restituerent.Castellae persus Aragonius finibus prohiberentur. Ijs a suo Rege venia esset. Mensis Ma ij die octauodecimo ad Desam oppidum ubi Castellae Rex stativa habebat,uoce praeconis sedus proclamatum. 1 aurici belli,quod grauissimum impendebat,meius cupi3itasq: sanciendae concordiae occasionem praebuerunt quae utcbstantior esset obsides utrinq. dati:cautumqt ut ij in Caroli Regis Vasconum quas sequestri potestate esseni eo temporc in Gallia prole ex uxore suscepta,cui Carolo noMensuit,laeti atq: de Hispania repctenda cogitantis, Vi o cario interim Ludovico fratre cuiVasconum resp.crat comisia Fam pace Ara
sonius Calataiuba ubi se tenuera C saraugustam ab ijt Castellexex Hispalim: Henricus & fiatres tepori seruientes in Galli im concesserunt: quorum partes in Aragonia Castellaq; praeualidae formidabilesque Gallorum satiore & armi, muniendae erant:bellumque maiori quam antea impetu instaurandum. Blancae Eee a Reginae
823쪽
Reginae calamitas gentem permovebat,ut vires arma ij sociarent. non latuere ij conatus Calles lar Regem. ira in Blancam quasi tantorum bellorum caussam continuo vertit. Assidoniae,ubi in custodia tenebatur, ipsam adeundi, aut cum quoquam colloquedi sublata facultate,extincta est Venenum a medico viri iusssu temperatum detestandam vaesaniam,impium & crudele facinus puellam in sontem, regio sanguine nobilissimam, lectissima forma, sanctissimis moribus prudentiaqi,quinto & vigesimo aetatis anno peremptam.Nulla ab omni memoria eo loco scemina maiori miseratione. alias quidem a viris intersectas pulsas ve meminimus,sed aliqua sua culpa certe arridentem sortunam aliquando expertae,praesentem dolorem melioris olim temporis recordatione lenire potue- 1 orunt Blanc primus nuptiarum dies seneris instar fuit,relictae laesus deducte ubi nihil praeter calamitatem esset pulsis domesticis, pellice validiore, auxilio, , suorum loginquo sed te Rex truculente,sera verius immanis diuina ira manet: , , tuum caput hoc sanguine consecratur. breui gratissima superis ictima cades. ,, Insontis puellae manes vitione felicioris quam vita,noctes, diesqi exagitabunt: , , atq; ita ut neq; pudor a turpitudine, neq; a periculo metus, neq; ratio a furore,, reuocatura sit in certum eritium ruentem. Fama est & idonei auctores consi mant, Regi adAssidoniam venanti,pastorem occurrisse vultu vesteq. horridum, capillo barbaque squalidum, extrema comminantem ni mutata mente Blancae calamitate moueretur missi qui indagarent, an Reginae suasu ea pastor renun- rociasse nixam genibus castissimis precibus vacantem inuenerunt,aditu ita clauso,ut omnis suspicio amoueretur Opinio hominum magis confirmata Rum pastor e vinculis emissus nunquam comparuisset aliquo instinctu inflatuq diuino praedixisse sutura Isabesia Larae filia Caesariani & ipsa veneno sublata est: quidam Vreniae prope Taurum in Vaccaeis Blancam extinctam ait, ac ne de tempore conuenit Eteonorae Reginae opsonator, in proprio commentario, de rebus sua hoc est consequentis aetatis.
j ri IC innocentium sanguine urbes & oppida,arces agri,maria redundabant. biq; si uitis impressia vestigia relinquebantur quanto prouincialium moerore metu' dicere non attinet ne simile exemplum paterentur,singulis dubitantibus nullius in tuto salutem es se .msrorem tamen publicum aliqua ex parte Mariae padilliae obitus Hispali mense Iulio consecutus mitigauit: s minae praeter iniuriam pellica ius magnis animi & corporis dotibus,3 ignaeq: imperio. Blancae corpus sudelae in repli summi sacrario,translatitio funere aliquanto post tumulatum est ab ijs Galli qui Henrico opitulatum venerunt,cum in Galliam deserre ad maiorum sepulcra proposuissent padilhe sutius per urbes & oppida magnifieὸ quasi iuste o Reginae celebratum datae ubiq; inseriae cineres in studilli monasterio quod in Vacceis eius impetu extructum erat conditi sunt filij regio cultu & in spem paterni regni educati Tria Toleti in D. Dominici regio virginum monasterio sepulcra extant Theras unum,cui in obsequi sRegins matris versanti coniugij
824쪽
etiam spe facta vitium Rex intulisse memoratur: ex eaqj stiam genuisse tui Mariae nomen suit. duo alia: huius unum,cum ei virginum collegio diu praesuisset, alterum Sanctii &Dieghi,petri Regis filiorum ex Is bella,nobili an obscuro loco compertum non est sed nulla erat tanta pugicitia, tantisq: virtutum pra si- dijs munita quam impudici iuuenis libido audaciaq; non perrumperet. ita eX- perrecti viri propinqui & necessarii esse non poterant,ut ab eo cauere possent, studia omnia vincente temeritate. per idem tempus a Lusitano Rege proles
quas es Agnete Castria suscepisse dictum est,iustis nupti)s procreatas esse egi que adeo haereditatis capaces sere Olispone pronunciatum testes laudati Egi-ao dius Guardie Episcopus Stephanus Louatus regiae supellectil)s praesectus: os clandestino coniugio adhibitos sanctissimo iureiurando confirmabat. Aderant Lusitani proceres,atque in i)s Alsonsus Tellius, Barcelosj Comes in ea urbe anno priore proclamatus insigni apparatu,sestuq uniuersae gentis letitia Id honoris nomen in Hispania infrequens, in Lusitania eatenus inustatum fuerat. nostra aetate Comitum Marchionum,Ducumqj iniri numerus non potest. sordentibus primis insolita nouaqi admiramur captamus ij humani ingeni j vitio, hoc quoque nomine praui. Bellum interea Granatense magno utriusq; gentis conatu gerebatur contractis undiqj Castellae copi jue in Maurorum fines irrumpitur. Antequera syngilia haec veteribus suit obsessa loci praesidij qi firmitatero defensa est.ipse urbis Granatae ager vastatur.nullum praeterea operaepretium eXtitit. Maurorum tantum manus sexcenti equites duo millia pedites, in Castoriae agros inuecti Gienniensium aliorumq; circum oppidanorum concursu oppressi sunt.hoc initium belli Maurici suit.Maior ex Gallia bella metus impendebat,
quem ut auerterent, Cardinalis Legati,qui se ea aestate pompelone tenuerat ce-Ji amenitatem lociq; opportunitatem secutus,summa cotentione, tuos Castellς Rees perduellionis lege Almasani damnauerat,statres, proceresqj ut ijs sententia reuocata integra venia esset,agebatur. id icti nuper segeris legibus cotineri.
Iustissimi, postulatis serox Gasteli Regis animus nihil sectebatu videbatur . maius,quam quod gesserat bellum in Aragonios versare Legatus ergo pro iure
3o acceptae potestatis latam in Henricum & socios maiestatis sententiam, irritam pronunciauit impulsor incitatorq; Aragonius. Castellae Regis animus ex ea re in vind1ctae studium vehementius inflammatur: iram contecto bello Mauri co estusurus. Ad Granatam bellum alternante sortuna gerebatur ad Accim,hoc est Gui dixtum, insignis clades accepta ad quintumdecimum Kalend. Februarii salutis anno millesimo trecentesimo sexagesimo secundo. mille equites, pedi- 1 3 ε Ite, duo millia in hostium fines inuaserant, Accimque parabant expugnare.ductor Calatrauae Magister. maior militum numerus urbis praesidio aduenerat, nostris ignaris eoque magna animorum confidentia vicinis Athamar agris euastandis nonnulli dimissi. Mauri caeteros opprimi pose cogitantes urbe erum. o Iunt,continentique totius diei pugna victores evadunt multitudini virtus ces sit. e piorum numero multi ceciderunt. plerique capti. in his ipse Calatraua Magister Granatam dedustus sine ullo pretio dimittitur: eo blandimento insensi Regi, animum lenire barbarus satagebat. Metum ille interpretatus sero cior, cum omnibus copijs acceptae ignominiae resarciendae studio, in MamΕ e e 3 rorum
825쪽
rorum snes impetum sacit bello vastatus ager multa oppida capta.villae incensae abactae praedae. ad has calamitates domestica pestis accedebat. gentis studia diducta. magna pars Lago profugo quamuis,&eiecto sauebai: magnusq: prinpterea aemulum amittendi regni metus inccserat. Ergo Rusus re cum proceribus communicata Hispalim abire instituit, fide prius incolumitatis impetr tu : alioqui in Castellae Regis potestate futurus. confiij esitialis auctor Odricius comes periculi, magna ea tempestate inter Mauros auctoritate,& a multo rerum usu facta prudentia clarissimus. Quadringenti equites sequebantur, pedites dimidiato numero. argentum aurumq; multum gemmam vestisq; pretioss vis ingens aduersus iram Regis insensi pr idium in eo ponebat Maurus, 1 bunde exitium extitit. Hispali intra arcem admissus, factaque conueniendi po- , , testate hanc e comitibus unus orationem habuit. Adest Granatensis Rex , , maiores suos Castellae beneficiarios, foederaios subditos, semper extitisse meia, , mos si quid osensum erat ut sunt variae &inconstantes res humanae vectigali, , imposisto, pecuniaque imperata mulctatis ad redintegrandam gratiam aditus, , erat Si quid domi controuersiae incidisset Regum Castellae arbitrio finire mo- , , ris erat. quod nobis accidisse gaudemus.Sit operaepretium supplices ad Regem, , potentissimum accessisse. Lagus a gente pulsus,cui superbe & auare dominaba , , tuti in eius nos locum sullecti sumus propensa omnium ordinum voluntate re- , , gio genere orti regnique naeredes legitimi. AΕmuli viribus superiores sumus: 16 tibi cedimusmeque tuae potentiae & felicitati pares nos fore putamus. AEqui- , , talis praesidio vallatis iustissimi principis patrocinium haud defuturum cons , , dimus neque nos ras,hoc est regias preces inanes apud Regem suturas. eoque se amplius,quod ii iei instar publics,concepta de tua clementia spes,ut vestremus animos fecit: satis magnum praesidium arbitrantibus, innocentiam nostram, , , tui h Rea inuicte nominis maiestatem. Ad haec Castellae Rex fallaci eblandi,tus vultu verbisq; gratum aduentum eXtitisse ait. bono animo esse iubet. Haec, , , inquit, dies, neque tibi neque tuis quicquam detrahet. omnes causae necessitu- , , dims intercedunt. alioqui non cum fortuna hominum,sed aduersus superbiam serociamque bellum gerere consuevimus. Haec ait: simul a D. Iacobi Magi- 3 ostro Garsa Toleto Rea barbarus ad Menam deductus est coenanti vincula iniecta. sic repente aut mutata ut detecta saeui principis voluntate.Neque eatenus calamitas constitit.paucis post diebus Rex calamitosus in purpura asno impostus,&cum eo septem & triginta socij poenas capite dederunt. Campus,cui ad urbem Tablatae ncine est supplicio designatus. fama suit thesauros quos attulerat malo fuisse, Regis animo auaritia corrupto tyranumque ipsum sita manu interfecisse a Munt foedum facinus. detestabile carniscis ministerium caedisq; genus morie ipsa grauius. sermones hominum,qui suturi essent inuidiae moles,, quanta non residerabat vulneri verba contumeliosa addita. Nostra,inquit,ma, , nu cades. Aragoni j foederis tua causa importune icti haec merces esto. ad quae ηο , patria lingua Maurus:positis armis supplicem,dedititium,quae nam gloria frau, , de caedis Rus sane intersecti corpus ad Lagum aemulum milium : qui continuo regno recepto Christianos omnes, qui ad Accim capti erant, liberos abire permisit.
826쪽
Aragonitim bellum repetitur. Cap. VI. O N F E C T O bello Maurico. rebusque in Baetica compos
iis maiori impetu in Aragonios arma mota:dissimulanter tamen
specieque belli defendendi, quod ex Gallia grauissimum impen- Uere videbatur, Henrico auctore ptaecipuo. Angliae Rex ad sanciendum stedus solicitatus. in Gallo parum spei erat Blancar intersectar memori,vindicaturoque armis. soriae Vasconum & Castellae Regum colloquium fuit. arcano vires aduersus Aragonium sociatae. Vasconi, belli in- Io serendi nulla caussa erat.fingit denunciatque sibi aduersus Galliae Regem propinquo & necessario opitulatum non esse: eamque iniuriam armis vindicare velle. ergo ex sua gente copiis contractis, in vicinos Aragoniae agros irrumpit. Sosium municipium diuturna obsidione expugnat. Castellae Res viribus formidabilis, nam decem millia equitum, peditum triginta millia sub signia habebat, Harisam, Atecam Getinam, Athamam improuiso adortus, capiti mense Iunio Calataictam promota castra, validum in Celtiberis municia pium, praestanti erga suos Reges side. Missus ab Aragonio, qui perpiniani &Barcinone se tenebat, Ausonae Comes, Bernardi Cabrerae filius, vi obsessis praesidio esset, ad Miedes oppidum interceptus captusque est. & erat Arago-ao nius diuturnae pacis spe a rebus omnibus imparatus. Henricus Telliusque, praeterea Gallica auxilia euocata. serius omnia voluntate necessitateque procedebant. Itaque Aragonio concedente, quarto Kalend. septembris obsessi deditionem iaciunt, incolumitatem, atque ut suis legibus viverent pacta. Capto municipio D. Iacobi Magister eum iusta militari manu praesidio relictus. Uaseonum & Castellae copiae in hiberna 3eductae. Castellus Rex Hispalim sese retulit. in ea urbe prius quam Aragonium bellum repeteret,in regni conuentibu, Mariam Padilliam legitimis nuptijsiunctam sibi a primis annis suisse
affirmauit: eoque Blancae nuptias irritas extitisse. procerum ob diuersa studia eatenus dissimulatum: nunc conscientiam religione obstrictam; & filiorum 3 o quos genuerat, caussam mouere. mortuae nomen Reginae, & inter Regum bu-ua tumulus datus. Deinti Alsonso filio, cui regnum destinabat, immatura morte sublato quintodecimo Kalend. Nouembris, grauissimo patris luctu, testamentum condigit ad quartumdecimum Kalend. Decembris. In eo medium se inter padilliam Reginam, filiumque Alsonsum, in sacello quod sua
impensa extruendum curabat, sepeliri mandat, in veste Francistana. ho mo pius religiosus, memorque mortalitatis iiivinum numen propitiari eo ritu volebat. & sane sensu eum aliquo numinis tangi , tametti prauae saepe cupiditates in transversem rapiebant naturae vitio, longoque usu con-1irmatur, satis indicant eius testamenti tabulae, quae autographar extant. Re
no gni haeredes filias deinceps sere sancit, eisque Ioannem substituit, ex Ioanna Castria susceptum : cum utrique iustis nuptijs procreati esse non possent: vanumque commentum extitisse, quod de pa3illiae coniugio vulgarat, neque iura, sed vim & libidinem dominari, id ipsem indicio est. tametsi Calatrauat Magister, Maiorga, peresus, alijque testes idonei scili Eee Α
827쪽
cet & prestantes, initum cum Padillia coiugium sanctissimo iureiuranilo,contactis sacris conlirmarant Ferdinando Aragonio Henrico & fratribus filiarum aliquam connubio iungi vetat: si secus faxint, iure paterno maledicit regnique successione amouet. Beatrici mandat, uti perdinando Lusitanae iuuentutis Principi nubat: dote Castellae regno. tutor ad idoneam aetatem Garsas Tole- tu, D Iacobi Magister designatur. Diegho pa8illiae Calairauae, Suero Martino Alcantarae Masistris honores antea habitos integros esse statuit. Rebus domesticis compositis,sundatoque reipublicae statu, in mediis hyemis stigori- ribus principio anni millesimi trecentesimi sexagesimi terti j, ad arma rursus sestinatum. tanta erat cupiditas Aragonios vindicandi. exercitui supplemen- 1 otum scribit, externa auxilia conquirit:ac nominatim Rex Angliae,V valliaeque princeps ad societatem armorum inuitati. primus impetus in Maluendam, Arandam, Borgiamque factus est. haec, aliaque minora oppida in potestatem venere. Turiasse circunfessa. Alia parte Vasconum Rex ad Exeam,Tiermasque
in hostium fines incurrit, fortunas agrestium agens serensque paci, agrisque itis estus ac vicinis urbibus formidabilis, Castellae militum, qui cum eo erant, praecipua saeuitia. Lu lovicus Vasconis frater cum delecta manu in Castellae castra venit. idem secere trecenti Lusiani equites, Θuctore Egidio Caruallio. D. Iacobi in Lusitania Magistro. Granatae Rex ab Aragonio solicitatus, ut Baeticae arma inferret, sacere recusauit, recenti Castellae beneficio obstricta fide. , , Solicitati etiam Africani Reges ad serendam opem, nulla famae memoria. ac excusatio erat, sexcentos Granatenses equites, Roduano Duce in Castellae ca stra venisse. Tantis viribus Aragonius impar erat: tametsi ex Gallia valida au. 1ilia venire nunciabantur, Flenrico Duce equitum tria millia. dedita Turia so, capta Magalona,4 eruetaque. alia parte segorbium,fxericaque in potesta
tem venerunt.mmorum oppidorum arciumque magnus numerus peruia Om
nia Castellae viribus erant: in intimam prouinciam armis victricibus penetratum. saguntum circunsessa deditaque in Valentiae conspectu castra posita, ad duo lecimum Kalend. Iuni j. magnus tota prouincia terror, rerumq; desperatio. Erant Castellae copiae numero imminui diductaeq; in plura praesidia,que 3 o captis oppidis imponi necesse fuit id unum saluti fuit Aragonio,Henricoque
cum iusto exercitu obuiam procedentibus cistell Rex totius certaminis aleam subire non ausus, sese Saguntum retulit, loci firmitate bellum defendere parans. hostes ea spe depulsi surrianam redierant, vicinum in fidetanis oppi-ἡum, firmissimumque:quamuis immisius Castellae equitatus intermorari atque impedire erat conatus. Obierat Londini Ioannes Galliae Rex ante menses duos cum ut datos ante libertatis suae obsides liberaret in Angliam traiecisset. Cadauer Lutetiam relatum, conditumque in templo Dionysii. iudicibus si natus Parisiensis in veste lugubri succollantibus. Carolus eo nomine quintus Remis more institutoque maiorum Rex Galliae sacratur, Regi Vasconum ex η o
superiori rerum memoria vehementer insensus. Bernar/us Clahinus e Britanania Celtica vetus Regum Galliae miles, multisque bellicis operibus clarus impetu in Vasconis Gallicam ditionem facto Meduntam,Mulanchumq; in Nort- mannia,fraude cepi Philippum Vasconis fratrem acie deuicit: quem per haec
828쪽
tempora decessisse comperio: eoque Vasconis animum afl pacem inter Hispa nas gentes constituendam propensum esse coepisse. Aragona, is propinqui &necessari j,periculo & calamitate mouebatur Regis Castellae se licitas inuidiosa erat,actiones importunae. Ludovicus Vasconis stater Regum consensu de pace
legatus adiunctusque Abbati Piscant, qui Legati pontifici, partes implebat,
utrunque Regem ad ijt.aderant Deniae Comes, Berna usque Cabrera ab Aragonio ad Castellae Regem, de rerum summa legati ijs agentibus serox Castellae Regis animus mitisari v isus est, gemini coniugij spes facta. Castellae Regis & . Ioannae Aragonij tiliae praeterea Ioannis Gerundae Ducis & Beatricis Castellae
ro Regis filiae. Haec palam iactata. ex arcano Henrico Trastimarae Comiti, Ferdinandoqj Aragonio dissidiorum in utroque regno praecipuis auctoribus exitium moliebantur.Castellae Rege id expetete,Αragonio graue id facinus & turpissimum videbatur fide pubiaca munitos nulla noua culpa interimi:alienaque calamitate pacem T imere. Sive haec caussa fuit siue alia, Ferdinandus Arago nius Castelloni j ad Burrianam iussu fratris intersectus est. veteris odii semina ad maturitatem peruenerunt: & nunc Aragonio fiatre deserto .cum Castellae militum multo maxima manu, qui ei as auspicia sequebantur in Galliam disce- dere parabat. Hor cum clam in Lusitaniam discederet, in itinere intercepta,
deinde ad patrem Regem dimissa est. Henricus Trallamarae Comes vitae dis Σο crimen ad Vncastellum oppido id nomen est, quo Aragonius& Vasco per causam mutui colloquii ad confines conuenerunt) inscius euast felix dupliciter, Ferdinan3o grauissimo aemulo sublato euitatis ins iij, beneficio A.rellani ei arci praeficti, per sdem colloquij tantum principem perimi, familiae proditae sdei perpetuam inuri maculam pusurum se negantis. Mirum inter sdem perfidiamq: ea tempestate suisse discrimen caedium frequentia cunctorum
animis efferatis hominem externum,Vasconis cubicularium,tanta costantia se se duorum Regum conatibus opposuisse mirum. Henrico caelum,imperium fraternumdestinabat, cui humanae fiaudes sunt impares. Catanae in Sicilia per idem tepus mense Iulio Constantia siciliae Regina extincta est filia relicta, cui 16 Maris nomen suit,regni paterni h redi Aragoni Regis filioMartino nuptura.
. Henrictis Reae Casi tu proclamatur. Cap. VII.
ONCORDIAE ineundae conatu speque intermissa, AragOnius in Catalaunos belli subsidia conquisiturus, Castellae Res oppidis que capta erant munitis Hispalim abi)t tanta cupiditate belli instaurandi ut fine anni per Murciae fines in Valentinos agros inuectus Illicim Muelam,Callosam Dianium, Gandiam, tuam,
dartim vi partim deditione ceperit Valentia ipsa prouinciae caput mense De o cembri circunfessi. ingens terror genti uniuersae, Aragonioque Ilerdae nata
Jem Christi diem celebranti atqj de belli euentu solicito. Ad Sosium Aragoniae arcem Vasconis & Aragonii Regum colloquium fuit, septimo Kalen. Marti j,
salutis unno millesimo trecentesimo sexagesimo quarto. alluit Henricus Tra- 13c stamarae Comes, reconciliata gratia, an quod potius arbitror priorum insata- E e e 1 ruaa
829쪽
rum ignarus. Foedus sacram eostim amicos inimicosque suturos. Castellam si victores euaderent praedae suturam. Henricus fraternas opes & imperium spe inuaserat. quod oppressus eatenus non esse victoriar instar ducebat Cantabria Viteriorque Castella uniuersa Vasconi :Murcia Toletumque Aragonio pacta sunt de alieno munificum esse facile erat. Bernardo Cabrerat uni maximὸ ij conatus displicebant, quibus Castellae vires irritabantur Aragon ijs superiores, uti belli euentus indicarat.Bernardi opprimendi consilia inier principes coma municata. res tanta latere non potuit. Almudeuare se ille in Vascones subdu xit.ibi captus,aliquandiuq. in custodia detentus per conditiones Aragoni js traditus est,quorsum Valentina obsidio euaderet solicitis:prorsus ut copiis orentia iobus contractis,Rege ipso ductore,hosti totius pugnae copiam facere non dubia
rarent. verum eo certamen detrectante qua causa incertum, sed pugnare non
auso sese Valentiam intulerunt quarto Kalend.Maias,magna Aragoni j nominis gloria,hostium dedecore Castelis classis numerosa,quippe viginti quatuor triremium nauium quadraginta sex vicinis littoribus tentatis Saguntum appulit Cataonae Vicecomes cum decem &septem triremibus Magoni js sese in
cullerae suuium intulit. eius opprimendi spe Castellae Rex classe conscensa
ostium obsidet, irrito conatu ob exortam repentὸ tempestatem .repetita castra: Rexq; a supremo vitae periculo seruatus,voti reus vicinum D.Mariae templum
reliquis indumentis detractis in linea tunica adij t. resti etiam collum implici- acitus: ingenio suo neque immitis,neque irreligiosus nisi iniuria prouocasset. sic Reges Aragonius Barcinonem Castellae Murciam atque inde Hispalim redie runt in magnis a statis seruoribus De Bernar lo Cabrera supplicium Cesaraugustae sumptum est septimo Kalend. Augusti, Aragonio ipso sententiam pronunciante, Ioanne filio eius iugia exequente. ablata oppida Cafreta, Ausaque atque multa aliat quae Bernardus obtinebat. Magnum nefas, nutritium a quo erat sanctissimis moribus informatus ab alumno interfici. quid innocentem, cuius amplissima merita in Aragoniam regiam extabant i nimirum incorripta libertas maiori fama celebratur: obsequium principibus magis probatur:& a Regibus saepe familiarium inuidia peccatur: qua vir praestanti himus 34nulla praeterea culpa oppressus est.Regina,vasto,Henricus praeterea Ripagonsae Comes in eius necem conspirarant. Mox repetita arma. in agro Valentino
a Castellar Rege Aiora capta est Guterrius Toletus,qui in sueri locum Alcantarae Magister suffectus erat, uti commeatum sagunto inserret missus,ab Aragonio in ipso itinere victus interfectusque est Martinus Coiauba regiae supellectilis praefectus successor. Ea clades noua ignominia & maxima geminata est. Castellae Rex Illici Orthuelae fines infestos reddebat: veneratque in spem
eius urbis potiundae Aragonius omnibus copijs contractis praesidio adesse certus, castra in hostium conspectum promouit: ijsq: certamen eo etiam loco detrectantibus, quippe suorum voluntati Castellar Rex non fidebat Orthuela in- ouecto commeatu, impositoque praesidio munita est. Haec sine anni gerebantur. Quo tempore allatum ex Italia est, Egidium Card1nalem, antea Toletanum
Praesulem, diem obisse Viterbij ad tertium Kal Octobris decesserat vir domi militiaeq: clarus tribus Pontificibus Clementi,Innocentio,& qui per haec tempora
830쪽
pora Romanam ecclisam tenebat Urbano quinto carus filicibus armis ditionem restituit quam varij reguli occuparant iniuria qj abstulerat in Italia.iterq; eorum succesibribus aperuit,v Romam veterem sacri imperij sedem repeteret, quod prope3iem futurum erat. Cineres Assi sueti in Franciscano templo condi ii inde Hispaniae motibus pacatis petri Regis caede oletum uti ipse testamento cauit relati sunt,atque in D. Illesens templi maximi sacello compositi; t mulo marmoreo dicato. populis baiulis, qui se veniae peccatorum spe toto itinere ob vij cateruatim efudere proximo salutis anno ineunte millesimo trecen 13tesimo sexagesimo quinto ab Aragonio quidem saguntum obsesium,ac tademio ex deditione captum a Castellae Rege Orthuela diuturna obsidione in potesta tem redacta. Iuni j mensis die septimo Alfonsus Gus manius Sancti Luciferi re
gulus, Henrico cuius is partea sequebatur,erimia opera nauata a I eam urbem occubuit quamuis in florenti aetate iuuenis,acer consilio,manu strenuus haereadem habuit fratrem germanum Ioannem Gusmanium. Ad Saguntum Goreetius Porras Hospitalarius prior cum sexcentis presidiarijs malitibus ad Aragonias partes traductus est sui Regis metu, an Henrici caritate incerium. ab hoc certe initio,quamuis modico Castellar vires debilitari coeperunt, ac planὰ in praeceps ire:adeb ex paruis saepe magnarum rerum exitus pendent Accesere ex Gallia militum numerosae manus, 1 pace cum Anglis uesa, tota prouinciaao vagi palantesque bello vivere assueti,miserorum fortunas praedae habebant Vrbanus ipse pontifex ab his predonibus circunfestis,suam Roma ncqj auis libemtatem multo auro redimere compulsus est omnino trecentis sore norum millibus stipendi j nomine ea species praetenta est. tantundem a Gallo Rege repraesentatum eius pestis a suis finibus auertendae studio pontifex sane eo defunctus periculo in Italiam sedem transferre cogitauit haud stabilem tunc sed vim numinis sentiens metuensque indies grauiora ob desertum a maioribus sanctissimum religionis domicilium:& defuncto Egidio Cardinali partam ab eo veteris patrimonij haereditatem cernere cupiebat, subditosque populos in fide &ossicio cotisrmare. Militum Gallorum colluuies ex Gei manis, Anglis, Arm 3 o ricis Vasconibus alijsq; gentibus consata,& ex uniuersa Gallia spe lucri praeadaeq; auiditate, Hemfici inuitatu cui a priori tempore bene velle coeperant somtissimi viri,genere fictisque praestantes venere in Hispaniam praecipui Duces Bertrandus Gla Linus Armoricus, Hugo Carbolatus domo Anglus. Ioannes Borbonius quem intersectae sororis dolor stimulabat, bello quamuis delectus Dux mansit in patria,qua caussa incertum sed in Hispaniam tamen non venit. ad duodecim hominum millia erant equites peditesque. prosaries historicus Gallus ad triginta millia in eo exercitu sui se auctor est. Ipsis galend.Ianuarii salutis anno millesimo trecentesimo sexagesimo sexto, harum copiarum pars 13 Barcinonem appulit. reliqui modicis interuallis sequebantur praecipui Duces 46 ab Aragonio benigne accepti conuiuio sunt magnum in praesenti auri pondus numeratum, plura in posterum promissa. Bertrando ipsi Borgiae principatu, ut, Aragonio donatus quo maiori animo bellum suscepit. Tanti apparatus Castellae Regem Hispali obi se teneba periculi magn1tudine excitarunt: alioqui ne que socordem neque cectantem. Burgos abi jt, in regni conuentu subsidia belli