장음표시 사용
831쪽
conquis turus seustra caelo irritato averss omnium hominum voluntatibus.ὰa bat consilium Labretus,qui auxilio ees Gallia venerat uti venales externosq: milites praebito auro sibi conciliaret ab Henricoq. deduceret. sere id promptum tum gentis ingenio, tum ob necessitudines, quae sibi cum illis maximae erant.
obcaecantur eorum animi qui ad exitium nutu numinis ξestinantur. salutaribus monitis Regis aures occlusae erant,natura serocis,contemptorisq; periculi.
Interea Caesaraugustae,quh externi milites conuenerant,Aragoni j,Henricique colloquium habitum est. in eo colloquio priora foedera mense Martio ineunte confirmata:designataq: rursus Castellae pars Aragonio victoriar praemium .pactisque nuptijs Ioannis Eteonora q: utriusque principis filiorum fides astricta
amplius est. Soluto conuentu Aragonius quidem in ea urbe substitit, tantarum rerum euentum expectans: Henricus autem omnibus copijs contractis in Ca
sellae s es irrupit.Alfarum municipium occurrit valido praesidio & operibus firmissimum Florosco praesecto. eo impugnando tempus terere visum non est ad maiora nitentibus:& intestinis bellis, celeritate magis quam re alia opus est, cunctatio omnis exitialis. Calagurrim locis finitimis stam urbem itum est: quam Iberus amnis alluit, in paucis eo tractu nobilissimam. Ferdinandus eius urbis Episcopus Touarius praesectus venienti Henrico portas aperiunt, septinodecimo Kalend Aprilis,seu munitione distis, seu auersis a Castella, Rege
voluntatibus.In ea urbe concilio coacto de belli ratione consultatur variae di ctae sententiar. pars Burgos regni caput sis mandum censebat: pars continno Regis nomen occupandum ut spe recociliationis sublata maiori animo & constantia bellum inuaderent Cla Linus, i erat magno animo,& propter rei mili- , , taris peritiam,primus ei auctoritatis locus deserebatur,ita locutus fertur. Qui- , , cunque de rebus magnis consilium dat,considerare debet quid reipublicae stile, , si,quid proprijs viribus consentaneum. nam maiora viribus conari temer , , rium est reipublicae commodis priuatas cupi3itates praeserae exitiale inhuma, a numqj.Ego te Henrice princeps, ad Castellae regnum voco, salutare reipublio, , car,tibi magnificum nobis omnibus gloriosum si nostris viribus, tuo ἡuctu 1uspici j qi tyrannus oppressius monstrum ij tetrum in hominis facie terris incu- 3o,, bans,eius exitio fuerit procuratum:nobilissimo regno restituta libertas, facul , , tasq. a tantis malis respiradi An undatem per domos gros oppida sanguinem, , populi es nobilitatis non uides'propinquos caesos: ne siminis quidem & puerisii parci An te patriae non miseret pudetq; conditionis'tot exilia, bonorum euer-a 1 sones,praedas direptiones' tantam malorum elluuiem quis etiam si serreus st, , aequis oculis aspiciat Non aduersus veteres Castellae Reges Alsonsos Ferdinani, dos pugnabis: ut suorum beneuolentia magis quam armis steti,nullo intestino, , hoste externa sella prosigabant. Hostis offertur vetera odiorum nomina exar- , , qUant externis exosus subditis grauis,per seqj casurus,etia si a nullo impellatur. , , nullis legionibus munitus: & si qui sunt milites,principis ij imitatione, ener- ΑΟ, , uati libidine in aciem prodibunt.Tibi e Gallia, Anglia Germania Aragonia,nu, , merois copiae sunt,usu firmatae multisq; bellis exercitae: amici Reges,& tua an , te omnia selicitas. tibi tota Castella boni omnes nauare operam & studium cu, , piunt: nulluse erit qui te Rege renunciato,in nostra se castra non conserat Habenti
832쪽
, , benti exercitum imperi j nomen alio tempore utile fuerit:hoc oner mihi neces, , sanum videtur sancienda auctoritate detegendis hominum studiis. Si caesum, , coeptis affuerit ut spero tibi summum decus paratur,nos honore quem dederis, , contenti erimus.si secus euenerir,quod horret animus meminisse nihil accedet, , , quam quod pateria grauius.par cunctis periculum manet. Eo fidelius costium vi3eri debet quod in pari discrimine versamur. Age macte animo virtuteque , , Princeps nomen ad quod te numina e tantis periculis seruarunt continuo arri- , , pe.praeclarum facinus celeritate occupa, quod tibi hostis exitium parat, in serre,, perdereq. aut perire certus .fortuna sortes metuit adiuuatqj, peruertit ignavos. io post Bertrandi orationem,caeteri principes audentius circunsistere, hortari dubitantem repugnantem', sic vadebatur vatum responsa proferre Diuum hominum qi opem certo assuturam polliceri.Vexilla inter haec explicata. Henrici Regis nomen,per urbis plateas,populi & militum concursu ingeminatum. eac remonia gentis instituto regia potestas nomenq; deserra cosueuit. a nouo Rege pro cuiusque auctoritate dona principibus data oppida,arces,principatus. &in ea rerum perturbatione nouus Rex quasi de alieno munificus videri volebati quisque id habiturum iudicabat quod precibus occupasset. Bertratissus Trastamara Hugo Garrione Aonati sunt uterque Comitis nomine. oui Regis fratribus Tellio Viscatae principatus restitutus sanctio Alburquium datum Gon-,6 saluu; Messia D.Iacobi petrus Munitius &ipse intima familiaritate Henrico coniunctus Calatrauae Magister institurus. Alsensus Aragonius Diani; Comes patruelis is Aragoni j Regis erat) Villenae Marchio renunciatur:caeteraq; adiuncta quae in Ioannis Emanuelis ditione potestateque fuerant. alijs arces &oppida tota prouincia donantur.
Petras Rex Hispaniis pillitur. Cap. VIII.
VOBVs in Castella Regibus uniuersa prouincia ad nouas spes
erecta erat.saeuitia petri Regis multorum animi erant alienati uiclinatos tamen ad 3esectionem cunctos Castellae populos unus timor morabatur,ne suo,propinquorumq; sanguine, si coeptis se vina obstitisse desectionis culpa lueretur Reges ipsi maiori contentione conatuq: de principatu certare ceperunt:cuius ea est natura, ut plures uno Rege in prouincia una esse non possint.magna utriqj pr sdia aderatit.pro Henrico externi milites, aemuli odium, rerum nouarum studium pugnabant. subleuabat alterum,quod ante Rex suisset propemodum,quam natus: quod patre, ac tot maioribus Regibus ortus: quod una esset reliqua eorum Principum
soboles legibus procreata. Maiestas in utroq: sancta erat Petrum iniuris impatientia stimulabat Hendicum fratrum & propinquorum effusus sanguis, publi- o caeq; aerumnae ad vindictam irritabant: magisq: recentis regii mominis, quam
vitae memor erat. Rebus sic patratis, Burgos festinare visum est. in itinere Lu- grunium,quoniam voluntate quidquam facturos ciues non sperabat, &vim admouere longum erat, intactum relictum. Nauarretum i s locis Viruescaque in potestatem redacta.Petrus interea Burgis amissis amicis, quorum plerosque
833쪽
ipse necauerat reliquorum virtvti,an fidei minus crederet in ambiguo erat,va gus incertusq: agi aba tortan hostis aduentum operiretur prclij l; fortunam tentaret,qua saepe prospere usus erat.vicit tamen disce tendi sententia Hispalim , maturandi metu ne fili j thesauri'. interciperentur in tanta alienatione volun
latum.Burgensibus ciuibus sua illi studia profitentibus remisit,sacramentiqj religione exoluit ut nulla ignominiae nota, res ita serret,se sua j hostis potestati permitterent. Deus illi mentem eripuit:atq; eo amplius quod publicam inuidiam Ande exitium imminebat Ioane Touario sub ipsum discessum intersecto auxit fraternar tantum culpae reo ob deditam Calagurrim.ad quintum Kalen. Aprilis Burgi, discessum ex itinere arcium oppidorumq;,quae de Aragonio ca 16pta fuerant,praesectis mandauit uti praesidio deducto, publicis priuatisq: aedis-
cijs incensis ad se quam primum maturaren exercitui supplementum. Sic momento amilla sunt quae pluribus annis magnaque difficultate parta erant. Galataiubae Martii mensis dies vltimus quo restituta libertas est, inter fastos rela tus : ad D. Mariae Rupensis peregrinatione,ob eius beneficii memoriam, anniuersaria instituta.Toleti,quo Rexpetrus appulit ciuium *oluntates confirmat , haud seruitura fide Carsa oletus D Iacobi Magister in ea urbe relictus Henricus a Burynsibus euocatus metu periculi,an aemuli odio incertum&Comitis quidem illi nomen adscripsere, ad regium insigne inuitantes,modo in ea urbe susciperet: cui propter amplitudinem &vetustatem debebatur,ut non aliunde aes imperi; principium esset. Ergo inter saustas acclamationes nouus Rex in eam urbem exceptus Olgis regni coronam suscepit Burgessum exemplo pleraeq. Legionis & Castellae urbes vltro deditionem secerunt omnino intra quinq: & viginti dies ex quo Rex fuerat proclamatus, litione viribusq; aemulo nihilo inserior euasit proceres & populi certatim noui Regis beneuolentiam occupare ossicijs ct celeritate cupiebat Toletum aduenienti Henrico portas aperuit reliqua prona erant omnino petrus rebus omnibus desperatis l5ginqua j fuga se sua j tueri constituens,thesauris filijsq; in triremem impositi in Lusitaniam 8isce sit. Quein c estis fauor deseruerat eundem studia hominu gestituisse visa sunt. Negabat Lusitanus duos Reges unam prouinciam capere .perdina ius Lusitani 3 ostius ad Henrici partes propensus erat,legationibus vltro citroq. missis Henrico sauensia petro auersus qui tamen ne violaretur ius gentium valuit.in Cala
clam tantum abire permissus sugat subsidium coparaturus classe instructa Compostella Suerus Archiepiscopus,petrus Toletanus decanus Petri iussu stant in tersedit se ne in periculo quidem saeuus animus compescebatur: ultroqj ruina causas augere non cessabat. Abeundi certo, si terra discederet, periculum proponebatur. duae& viginti onerariae ex vicinis littoribus contracti: minora nauigia aliquot. ea classe filias duas nam Beatrix maior natu extincta iam erat, Polydorus Baionae extinctam ait) Ioannem silium Baionam Aquitaniae urbem deduxit: quae Angli Regis imperio obtinebatur. thesaurorum partem ηοsecum detulit pars altera quae ab aerarij praefecto Martino Iuanio triremi imposita vehebatur Hispali intercepta a ciuibus est. Henrici gratiam promereri satagentibus qui Corduba dedita, in eam urbem festinabat. Sic Petrus suo tandem malo didicit res humanas nunquam eodem vestigio consis cre:sepeq. ma
834쪽
gnos principes quantacunque felicitate,' viribus,& copiis, inuidia tamen populari Opprimi,meritisque mercedem consentaneam reserre. Reges Lusita nus Granatensisque de ineundo sordere ab Henrico victore appellati. cum ijs sancita amicitia, caeteris externis militibus dimissis,retenti ex omni copia sunt
equites mille es quingenti, Bertrandi Clavini & Bernardi Bearnensis reguli
ductu. uxor Henrici Regis ad virum fuerat ex Aragonia amandata, adiuncta Eleonora pacta nuru uti paulo ante est demonstratum Lupus Luna Caesaraugustanus Episcopus alijqj viri primari ,comites dati. Regni suscepti rationesco firmandae erant:aerariumq; supplendum tot antea bellis exhaustum . nam nolo uam ex Gallia tempestatem imminere nemo dutiis bat: neqj petrus quieturus, ut erat ardenti ingenio priusquam cum regno vita spoliatus ellet Ergo generales conuentus e tota prouincia Burgis agitati. Omnes ordines in Ioannis principis verba sacrameto adachiis quid humanitus contigisset paterni regni haeredem sere. In belli subsidium decima rerum venalium concessa, nullo tempore designato belli ex sententia consciendi studium, petraq; odium in fraudem induxit,ne quam graue id vectigal posteris esset suturum, in praesenti considerarent.improuidas hominum in periculo λ cupiditate mentes caecam viciscendi doloris cupiditatem Miranda, uod oppidum Ibero alluitur, Burgens ciuitati donatum abs Rege est operae praestitae ea merces fuit Viruescaeq. ablatae Velassa o coq; Regis cubiculario dat copensatio summi templi sacerdotibus in quorum ditione Viranda erat aeris sexaginta millia annua pretium suit,exigenda e portor)js:distribuenda j ex asse preces diurnas nocturnas a. frequetantibus Burgensis EpiscopusDominicus De huius inauguratione in vulgus iactatum est scissis Ferdinandi decessoris obitu bifariam sacerdotum suffragi; totius controuersie partium voluntate Dominicum )electum arbitrum.eum pr termissis rivalibus se Episcopum nominasse felicem temeritatem secutus eorum qui aderant assensus: insgniaqj potificalia delata Lupus Luna denuo ad Henricum ab Aragonio legatur quae per icti sideris conditiones debebantur,mutuamq; pecuniam repetiturus regni nondum confirmati rationes Henricum excusare metumq; maio; o iis mali si urbes & oppiga importuna festinatione alienata essent. alioqui paratum se quem parentis loco duceret,cui vitam,sortunas regnumq; deberet, euncta que crat pollicitus idoneo tempore praestare.Haec Aragonio ludificando extrahendoque tempore dicebantur.de antiqua Regum ditione nihil imminuere certum erat:vi solent Principes suis utilitatibus magis quam officio & religioni seruire.
et a V M haec in Castella gerebantur, inter Vasiones & Gallos bellum
ante tres annos inchoatum ancipiti sortuna in Gallia erat, maiori46 Vasconis damno ablentis, regniq; rationibus impediti. Ita urbes ei & oppida quaedam detracta tentata alia. praeterea Tolosae in Gallia Narbonens inter Reges Gallum Aragoniumq; scelus ictum missis in eam urbem legatis: Ludovico j Andegauens Galliae Regis fratre conditiones serente conuenit, uti fines Vasconum Aragonius impeteret:Gallicis stipendijs quingenti
835쪽
genti equites auxilio essent, nullo propinquitatis respectu. Gallus leuit Aragonius sororius Caroli in perniciem coniurabant penes quos bello aliunde illato. pr sdium este aequum erat. Diram dominandi cupiditatem. Importuns Caroli actiones oreiq; asperi apud vicinos principes,inuidiam illi concitarant mulatosq; inimicos adiunxerant Ea tempestate prouisa Rex ipse Vasco in Hispania quidem substitit Aragoniorum impetum repressitrus: qui Duce Ludovico Coronelio Turiasone vicinos Vasconum fines vastare. praedasque agere non desistebant uxor autem Regina, quamuis utero graui in Galliam misia, rebus asperis pro sidium Regemq; fratrem placatura inanis ea opera fuit:cum Gallicam Vasconis ditionem spe uniuersam hostis inuasisset pridie ea Lal. Aprilis ad Ebru iurovices suae ditionis urbem in Nortiannia, filium enixa est, cui petro nomensuit, Morentania principatus. cum eo adulta aestate ad virum in Hispaniam rediit Eo conatu irrito,aliunde prssidia comparanda erant optimum fore visum est,cum petro profugo vires fortunasq. iungere.& erat ab eo ad armorum societatem inuitatus, multorum oppi/orum spe facta,ut sunt homines in calamitate municis,cui pus coae, Calagurris Lugriani j,Nauarreti,Saluaterrae Victoriar. E
stant pactionis tabuli ipso anno Olispone datae, nimirum nisi consciae sunt)quo. tempore in eam prouinciam suga abi jt nunc Batonae in Tarbelli, bello instaurando operam dabat, RichardumqjVualliae principem Aquitanis pro Anglo presectum, ad opem ferendam solicitabat. affuit Carolus Vasco Richardi dici
principis inuitatu.conuiuio accepti, ad unam mensam accubuisse hoc ordine, mereorantur deItram petrus tenebat,iustaq: eum Richardus: ad sinistram C:
solus solus sedebat.inter tres principes foedus iureiuranJo sancitum, petro Rege restituendo an regnum. Viscatae principatus Anglo destinatur, operae prae. mium. LugruniuVasconi obsides Petri Regis filis in Aquitania relicte tum ligetum datam in stipendium pecuniam pristandi parta victoria.Contra hos conatus inter Gallum & Aragoni uiseδus antea ictum denuh instauratur.Vasconem ea cura solicitabatiue quoniam in medio constitutus erat,virisqj pr iis esset .inuenturos per fines viam aut serro facturos Anglos ne j satis consilium repediebat. Quod pessimum est medium se gerendo neutri patii satisfecit. dissimulato soconsilio,an mutata voluntate, ad Campesum Caroli, & Henrici Regum collo quium habitu est interfuere Gometius Manricus praesul Toletanus in Vasci locum suffectus,Lupus Luna Cssaraugustanus Episcopus, Dianii ComesAlsonsus
Aragonius, Bertradus Clahinus.sedus inter eos principes factum eosdem amicos inimicosq; saturos Vasco transitu prohiberet Anglos Bello,quod futurum erat cum copijs omnibus Henricum Regem p r sens iuuaret.Ita facturum loco obsidum arces & oppida daret.Nauatae opere Lugrunium merces esse municipium a petro antea eidem Vasconi promissum. LudovicusVascosis frater Ioannam duxit Caroli filia Dirrachi j in Macedonia ea urbs sita est) paterno principatu dotali, eius Caroli patruelem, cui ad regnum Neapolitanum Vrbano OoVI.concedente,gradus est factus annis consequentibus. Stemma horum principum subajcimus,quoniam passim aberratur Caroli secundi Neapolitani Regis Ioannes Dirrachii Dux filius fuit nepotes ex Ioane Carolus & Ludovicus.pronepotes e Carolo quidem Ioanna,e Ludovico aute Carolus hic Rea Neapolita
836쪽
nu, Lit,illa Ludovici Vasconis uxor Caroli ' Henrici colloquium ad Campe. sum principio anni M. CCC. sexagesimi septimi habitum est. Quo tempore 13ί omnino Ianuari j die octauodecimo petrus Lusir Rex annos natus quadraginta sedi menses nouem dies unum es viginti,ad stremotium Lusitanis municipium decessit. regnauit annis nouem totidem mensibus diebus viginti octo.coniuncto cum Agnetis Castriae tumulo in Alcobasis monasterio compostus est Funus regio apparatu magnifice factum. sex ipse sacerdotes quotidie sibi & maioribus cliuina hostia parentare, opimis reditibus designatis constituit. aequitatis laude praestantissimus, incredibile sui desiderium reliquit,cunctis quas publicaro laetitia,felicitateqj eodem tumulo condita,πcerentibus. Regi 1 op1bnatoribus, agasonibusque quidquam nisi ad veram aestimationem pretio numerato vetuit accipere. Advocatorum, iudicumq; auaritiam, fraudes, tergiversationes, unde lites immortales extabant, sanctissimis editis legibus restrin1it. scelerum omnium vindex acerrimus, praesertim in eos saeuus, qui alieni tori iura violabant. Eius criminis reum portuensem Episcopum ad se vocatum manu sua pulsase fertur.vulgo opinionem,qu flagellum ipsum c dendis hominibus gestare con sueui se vulgaui ab hoc ali)sque ea seueritate supplici s ortam esse arbitror.argenti facti,sagnatiqj magnum pondus quotannis suis pro cuiusq; merito distri buere consueuit eiusq; illa vox fertur. Indignum regio nomine principem vi- , o deri,quo die nemini benescium contulisset Limiae pons,coniunctu πque ponit oppidum petri Regis structura fuit. succellarem habuit per linandum silium pari felicitate laudeq;. Aragonii legati ad patrem missi perdinandum a leuntes cum eo mense Martio prope scalabim amicitiam iunxerunt, veteris simultatis caussis utraque parte detersis. Eleon orae Menesiae nouus Rex amoribus indulgebat,nulla honestatis cura Laurentio Acuna o viro detractae unde in Caiastellam profugus, consueuit in pileo argentea cornua gestare, regiae in temporantiae , suaeque ignominiae argumentum insigne
A nricus ad Tritium m Eus. Cap. TΑ s T s L L Α , niuersa Galliaque bellici apparatus erant: militares delectus habebantur: arma, equi, pecunia conquisita. par utrinq; spes, metusq;.hos parti regni fiducia illos amissi cupidatas inflammabat Henricus Burgis erat in desen tendi belli curam intentus hostes collectis undiq copiis formidabiles Ronceuallis angustiis superatis, Vascone aut Duce, aut nihil curante pompelonem usque peruenerunt. Interceptus is est ab oliuerio Manno inter venandum homine Armorico, qui Clahini nomine Borgiam ijs locis obtinebat. frau tem compostam Reges suspicati sunt, ut ea occasione,neutris fauendo, apud viros': aditus ad gratiam o relinqueretur sed ea est natura principatus ut nihil latere possit eorum que calalide comparantur: ac si pe homines vero peiora interpretantur. Henricus de belli euentu solicitus ad Bagnares oppidum, castra promouit sequebatur Castellae nobilitaue Gallica , Aragoniaque auxilia equites erant quatuor millia quingenti. peditum numerus memoriae proditus non est. Sylva erat late dissus apto
837쪽
ceris multisque quercubux. ijs in locis, consilio principum aduocato, de belli summa disceptatur. Regis Galliae legati ea causa m1L1, pertrandusq; praeli j
sortunam detrectandam disputabant,munienda oppida extrahendum tempus.
eam ese soli Hispanici naturam ut diu hostes sustentare no possint. Quis utictoribus fructus t quid victis, nisi certum exitium' regnique non satis confirmati amis,tot Alioqui Anglics militi sorem in hostium castris esse non armis non arte belli, non scientia pugnandi, aut viribus corporis pares Hispanos futuros Magnorum Ducum partes esse no magis viribus,quam arte hostes vincere. Contra alij serociores, quamprimum pugna decernendum iudicabant Hominum opinione res humanas imperiaque constare. quid detrectando certamine, Ionis turpissimi timoris significationem,imbecillitatis consessionem continerit Virium satis esse nisi dest animus Optimae causis caelestem opem minime de- suturam. Hec vicit sententia. In Alaua,vbi hostilis manus spe prede vaga dispersa': erat, ad saldirianum oppidum castra castris collata,Henrici munitiori loco,a tergo claudentibus montibus. idebaturq; nisi ex inlidijs aut e suo loco minime pugnaturus.Ergo hostes motis castris Lugrunium, quod oppi tum in petii fide perstabat paucis diebus peruenerunt:ad pugnam Henricum elicere dc-stinantes aut si certamen detrectasset,in interiorem prouinciam penetrantibus reliqua prona sutura sperantes. Hostium consilio indicato Henricus sese retro
conuertit cum hostibus pugnaturus: quorum ad Nauarretum castra erant Ana- aogarum ipse tenuit,qus urbs veteribus 'ritium Metallum in Autrigonibu, suisse creditur indicio pagi duobus inde millibus antiquum nomen retinentis,l tissima soli caeli . facie, multis rebus,sed & huius belli euentu nobilis. Misae inter principes litterae. utriqj se neq: belli causam esse,ne ij moram si modo squa &honesta conditione liceat, pacis acturos. Arma inuitos sumpsisse: misereri cladis, quam futuram prouidebant, si ventum ad pugnam esset. Sed neutri alteris de regno concedebant eoqj spe concordiae sublata, acies ad pugnam instructae. Henricus ad dextramGallica auxilia constituit,sanctiumq: fratrem cum multo maxima nobilitatis parte Tellius, Dianijq. Comes ad laeuam curare iussi sunt. ipse medium agmen ductabat. Contra hostes omnino ad viginti millia equi, 3 otum, peditumqj exaequato nuπero,sc agmina distribuerunt. In primo Alenca serius Duxi Hugo Carbolaius qui se a3 Anglos contulerat collocati. Armeniacus, Labretusque agmen alterum ductabant: in postremo Rex ipse Petrus erat: Vualliae princeps, Iacobus, Balearis Regis filius: qui e custodia Aragonia elapsus, xorem duxerat Ioannam Reginam Neapolitanam.trecenti equites Vas cones, Duce Martino Henrico Caroli Regis iussu Inter rutraque castra fuamen erat, quo Henricus transmisso , in vicina planicie acies explicuit, qua
hostibus iter erat. Eo loco concurrunt agmina. clamor permixtus hortatione : strepitus armorum, tela utrinque mitti. dextrum cornu, ubi Bertrandus erat, hostium impetum tulit: videbaturque meliora ferre. Se3Tellius pati ore altera victoriam corrupit. vincente pudorem metu, neque pugnam inuasit: ct terga continuo dedit. fuga facta, sanctius, Bertrandusq; uno tempore a tergo fronteque circumuenti, vincuntur si magna caedes. multi proceres capti
in his Duces ipsi precipui conatus est Henricus inclinatam suorum aciem resti
838쪽
tuere semelque & iterum equo in conserta hostium agmina admin periculum adij t. rebus ad extremum desperatis. se e pugna subduxit. ipse in Aragoniam abij comitibus Ioanne Luna, Touario j atque Alsonso Gulmanio his sese ad Aragoniae fines petrus Luna adiunxit cui deinde pontifici schismatis tempore Benedicto nomen sibi t. neque prius Henricus constitit, quam in Galliam fuga abiit Aragonio dissilius Reliqua copiae fuga dissipatae per vicina oppida sunt,
nulla manu,numero,aut viribus insigni se captiuis Horoscus Cartillius, Moscosus, renorius peracta pugna intersecti sunt. seruati alij. Male coercitam petri Regis saeuitiam PrincipisVualliae respectus retardavi vitia eum continuare viro ctoria parta per quae res amiserat accusantis propemo sum conuitio. Petrus Lupus Aiala, Henrici partes secutus, eius regium vexillum in hac pugna gestauit: in hostiumqi potestatem venit. partium studium facit,ut minor histori e ab eo conscriptae sit fides: ac nonnulla Petri odio finxisse credatur,a quo fuerat antea lege maiestatis damnatus, Alfuri pronunciata sententia pugnatum est sabbatho tertio nonas Aprilis Tellius ex suga deformis acceptae cladis nuncius, Burgos abiit Ioanna Regina & iiiij tanto terrore proposito C saraugustam festinat ut: pr sules Toletanus suraugustanusqj qui in ea urbe substiterant sugς comites, Aragonio haud satis quo reperto. ut fert natura hominum,ad victores prope-sus erat certusq; sese ad soriunt motum mouere:actum' continuis cum eo de s 16 dere Hugone Carbolato ab Anglo per eam caussam in Aragoniam legato concordia iniri facile non poterat inducic me sum aliquot pacts. Victores Burgos appulsa. Cordolacus Aracarensis EpiscopusHenrici partes secutus in ea urbe captus in arcta custodia,us': ad petri necem mansi cum rebus mutati loco, liber, latiqi redditus est.pecunis colligend quam ab Anglo mutuam acceperat,pactaque oppida re3dendi cura solicitabaimam ueq; Calabri gens indomita feroxq, externi principatus iugum laturi erant: di aerari 3 rationes superioris temporis difficultate impedite expediri no poterant. ItaqjVvalli principe Burgis relicto per speciem colligendae pecuniae,Toletum atque Cordubam petrus maturauit. In ea urbe sedecim viri primarii noctu sunt interfecti priores hostem intra in 3ο nia accepisse accusabat. Hispali Bucca nigra Pontius Marchenae regulus Vrraca Ioannis Gusmani j mater,alij q,ces fiunt ex eoq; aucta vehemcter inuidia,prauum animu ne ealamitate qui3em & exilio sanari potuisse cosiderantium regia
licentia a puero eductum natura praua.contra Henrici come ingenium ob multas calamitates amplius adamare ceperiantide eo*reuocando consilia comunicare. Rex Vasconum dato obside petro filio e custodia liberatus Olivetio, ut Tu- delam comitatus erat,vincula iniecit nec nisi obside restituto reddidit libertati.
6 Iv I Bernardi Magister ignotum nostra aetate nomen honos- rim que prstio ad Anagarum commisso interfuit Henrici partes secu- tua cum multis de capto lege per quellionis, capitis sapplicism nata rudiast sumptum pelietrijs ubi late dominabatur publicatis fisco qj addictis. quod ab annalium auctoribus praetermissem, unus opsonator Eleon ora
839쪽
Regine memoris prodidit,/e quo paulo ante meminimus. Quoὰ Magistro no
men fuerit quod Magisterio initium auctoritas ve non explicat ea aetate notis
sima tempus caligine obduxit. Virum sacratum sui se anathematis ignominia indicio est,eo nomine petro inusta.& suspicari libet Behetrias,cum petrusRex sui iuris ea oppida facere contenderet impulsore Alburquerquio, uti superius dictum est, s ne certis dominis adscribere, pecuniae auidior, quam honestatis: obiecta religionis specie, Romanique Pontilicis auctoritate, se Diui Bernardi ordini vitro subdidisse, latrauae,& Alcantarae militum exemplo capite delecto constitutoq.;, cui D. Bernardi Magistro nomen esset,cura cum cieteris belli sacri.Eo temperamento quantum libertati per multas aerates illibat consul- rotum est ab eorum oppidorum incolis antum Regem in nouum Magistrum atqi ordinem insensus animus esse cuit:eoq: diuersas partes suis te secutum arbitror. H e coniecturae sunt. quod sequitur in consesso Misus ab Urbano quinto pontifice Archidiaconus,qui petrum Regem eius caedis reum, & quoniam Episcopos Calagurritanum, Lucensimq; loco mouerat, sacrifici s interdictum ei e re nunciaret atque in impiorum numero haberi mandaret. Clim is a simo princi pe periculum vereretur, cui religio &sanctitas vilis esset, ad Hispalim ea pa te agri vicini,cui Tablat nomen est,Regi ex urbe sorte egress biremi aduerso
sumine vectus occurrit: rogatq; num de Orietis rebus cognoscere cupiat:noua& admiran/a renunciaturum:recens se ex ijs regionibus inHispanis littora ap acipulsum accedenti eo studio ad ripam Regi pontificias litteras legit: capstq, diris deligit:tum se in sugam secundo fumine &Oceani aestus remittebathemorum pulsu concitat. Rer furore percitus,& tacentibus csteris stolida augacia serox, districto gladio in medias vn3as adacto equo,insilit Archidiaconum serire cupiens,vano ictu biremem percutit fugientes sequebaturRex cum equus natando sessus in medijs vorticibus deficere coepit. periculo vix ereptus accursu
crmbs contenta voce minatur se ponti scis iugum excussurum, violenter & sordide imperantis: atq: ut idem facerent Aragonius & Vasco,auctorem futurum. praeterea bello vindicaturum iniuriam.Haec sagrans oculis, truci voce, quo latius audiretur cum conuitio effudit impensa probra,magis ipsi inuidiam,quam 3 osanctissimo poli fici ignominiam attulerunt. Classem tamen instrui & magnos delectus haberi,cotinus mandat. Veritus poti sex impotens hominis ingenium, placare quacunque ratione constituit: quo maior esset auctoritas legato in eam rem fratris filio an sororis Anglico Cardinali S.Petri Eoagete inducto priori decreto pax his legibus est facta: Vt sublato nomine & munere Magistri D. Bernardi, Besetriar ea retenta appellatione Regi cederent: eas donandi vendendi, alienandive potestas nulli esset id religioni datum quoniam sacrs militis erant addictae ne pretio venales essent Vt tertiam decumarum quae Romanis pontificibus obuenire solita erat e sacerdoti s Castelis deinde esset Regibus belli sacrisibsidium, Mauris extirpandis Episcopos,militares Magistros Priorem Hospi- 46 talarium instituendi, alia ve maiora sacerdotia donandi nis Regum accedente consensu pontificibus Romanis potestas sublata. Id studio ἡatum publicae
tranquillitatis,quamuis contra quam moribus erat susceptum, & contra omnia vetustatis exempla demiror pontificem ad cuiusquam gratiam passum esse an
840쪽
tum de sua auctoritate in Hispania diminui sed tanti fuit ea aetate Regis unius
vaecordiam sanare, malis prius deinde victoria multo quam antea ferocioris.
Henrici redit in Hispaniam, Cap. XII.
ENRICVS in Galliam appulsus haudquaquam abiecit animum,
gnarus variam & comutabilem rerum humanarum conditionem: series & strenuos tolerare aduersa,atq; contra sortunam niti:timidos & ignavos desperatione concidere. F ensis Comes, ad quemio primo appulit benign4 apud se habuit: tametsAnglici belli tempestatem verebatur,in suam prouinciam accersere.ad Auenionem couento Andegavensi Duce,omnia suciliora spe opinione j fuerunt. Angli nimia felicitas Gallos principes conturbabat:& petri iniuriarum memoria nondum inducta erat. pecunia Henricum & milite iuuare constituunt Captiui principes redditi libertati atq; a petri sevitia,Anglorum ope conseruati sese ad illum conserebant pernardus Bearnensis in primis cui peracto bello Me lina Celina operae merces lait coniux Isabella Gerda Ludovici filia neptis Alsons Exh redis Meditis Celine Duces ad hos Principes generis originem reserunt nunquam intercisa serie. Assuit Ausens Comes .hic postquam captiuus in Castella fuit petro Regi militaueratao parentis calamitate, es domestico dolore commotus:deinde Henrici Regis auspicia secutus erat id nunc propositum persequi ad extremum constituens, sese rursus libertati redditus Henrico principi adiunxit. perapertusa in Gallie linibus loco & moenibus munita are contributa a Gallo Vbi Henrici uxor & iiiii, qui sese Aragonij voluntati diffisi in Galliam cotulerant,ab iniuria tuti rerum euentum expectarent Commodum accidit Vuallie principem speViscale obti-ncnds pecuniaeq; repnesentandae depulsum, Petroqi iratum rediisse in Aquita tantam.&supererant in Castella gentis studia Gui pus coa,Viscata segobia Abula Valliseletum palentia salmantica alias in Carpetanas oppida in fide perstabant. augebatur factio indies:prauisq: aemuli actionibus confirmabatur CojlN3o ctis omnibus copijs Henricus per Andonae vallem in Aragoniam prius quamuisAragonio transitum impedire conanti deinde in Castelis sines peruenit. Ad Iberi ripam,crucis figura in arena facta se nisi victorem e prouincia nunquam discessurum iurauit in genua procumbens crucemqjdeosculatus ad suorum studia inflammanda ea c remonia pertinebat. D. Michaelis profesto Calagurrim
ventu est.a3 eam urbem magnus ex tota prouincia concursus est factus exulum,
prolagorumq; exiiij metu. Burgis cum eo ventum estet,propensa ciuium voluntate acceptus, 1n arce philippumCastrium domo Aragonium,cui Ioanna principis seror coniuncta erat ' adTritium suerat captus, in libertatem asseruit uacobum Balearem Neapolitanum Regem,qui mea urbe restiterat cepit Regiae
o urbis exemplo,plereq; alis defecerunt metu depulso,haud diuturni onici j magistro Legionem parere recusantem castra promota sunt atq; pridie Kal. Maij, anno M. C. sexagesimo octauo in potestatem venit. Toleti ciuium studia & i, e tvoluntates variabant,consilijs in diuersa di/uctis. maior pars in petri fide perastabat , superiori rerum memoria castigata,validiq; pr sdij metu omnino seu