장음표시 사용
141쪽
gitata Ex instituto id egit Io. CLERI-cvs in arte rit P. VI sect L. cap. o. Saltim utilissimam si hanc κρίβειαν, re ipsa
docet, et recte obseruat ARISTOTELES
Rhet. II 5.17 ea effici, Ut sit ἐυανάγνω ντο γεγραμμενον, και υφραςον, id est, ut facile legi et proferri, et, quod si nytium est: immo addiderim, ut et intelligi eo facilius
postit. Ipse enim ARISTOTELES eo loco adducit locum HER ACLI ΤΙ : τοῦ λογου τουδ ἐοντος οἱιg άξυνετο ανΘρωποι γίγνονταο quem
ideo obscuriisimum esse ait, quod sit 3ι ραλος λαςίξαι, interpunctu difficilis, ne constet ante i 6, at post illud distinctio sit facienda. Haec ratio cum antiqua non est, sed aliquamdiu post instauratas litteras inventa tum non ita communi consensu recepta, ut non passim ab ea discedi videas: quod apparebit si quis hoc ipsum Milonianae initium inspicere velit. Deprehendet enim nemini adhuc editorum hanc rationem, quam Auctor probat, placuisse. Et non diffiteor, mihi in hoc certo aliter videri, quod puto hos esse quasi gradus interpungendi: I. Comma, quo seiungi possunt, quaecunque Verba non proXime num ab altero re-
gutatur. II. Semicolon; ubi maiorem seiunctionem, maius interuallum, oppositorum praesertim indicare volumus. II. Colon ad protasin et apodosin maiorum periOdorum disiungendas. ΙU. Interpunctum minus, quod liter maiuscula non sequitur, ubi grammatica constructio finitur, continuatur idem argumentum. U. Interpunctum maius, post quod vel liter maiuscula, vel nouus plane versus, nouum initium noui argumenti, vel partis maioris indicat Haec conueniunt cum ALDI MI v TIT
142쪽
NUTII praeceptis, Orthographiae subiectis, cum titulo, interpungendi ratio ab
XXI. Perviti bi Periodus bimembris est, quae protasiaeqUe ac apodosii nimembri absoluitur. Eam formabis facile, si logicae propositioni vel causam et conditionem φη), vel contrarium '' vel comparationem '' ), vel aliud quidquam huiusmodi adieceris '' ').' Sic enim caussa vel aetiologia protasin, ipsa propositio dabit apodosin. . . Esto propositi logica mitto tibi librum promisum. Si caussam vel rationem addideris, nascetur inde periodus bimembris, qualis est apud PLINIVM epis. I, C. Quia tardiorem aduentum tuum prospicios librum, quem prioribus pisolis promiseram, exhibLO. Ita et propositi logica mustas ob caussas Romae me es' Opto, addita ratione facile in hanc periodum hi membrem commutatur a C Ic epis. ad diuer XV, II. Maxime mihi fuit optatum, Romae esse tecum multas ob caussas: sed praecipii , t et inpetendo, et tu gerendo consulatu meum tibi debitum studium peris cer posseS. Addita conditione nascetur periodus Conditionalis . Talis est illa c1CER. epis ad diuers L 6. Si iii ieeum non et mustae et iusse caussae amicitiae riuatim e sent: repeterem uitia amicitiae ex parentibus nostris. Esto propositi logica eruditionis empetu es o Heὐχ . Adde contrarium, exemplo PLINI. pis. I, 5. et eiusmodi habebis periodum:
143쪽
Reliqua y Haec vox sorte periodum deuincit: alioqui duae sunt propositiones G. rerum tuarum pos te alium atque alium dominum sortientur, hoc numquam tuum de but esse s semel coeperit. Ita et a C. de Orat. I M. Nam qui lacus quietis et tranquillitatis pleni mus fore videbatur, in eo maximae mole molestiarum et turba tispinae tempestates e litertint.
Ceterum hic obseruari meretur, eas demum periodos huius generis esse omnium eleganti lumas, in quibus alterius membri verba singula verbis singulis prioris coli opponuntur. Ita PLIN. Pa
Ille ae tam domi gloriam in pablicos Hic in publico partam domi perdidit. s Sic Cic. de Orat. I, 38. Citius hercule is, qui duorum scalmorum arsiculam in portu euerterit, in Euxino ponto Argonautartam nauem gubgr-narit.
Pulchre sibi respondent etiam pro Marcet 6. s. I9. ad uir. Vt redit. . s. I. Verr. IV, O s II 2. pro Roso. 26. s. a. Tale est illud: Non vivere oportet, ut edaS, sed edere, ut vivas. G. Eodem exemplo dicere ponsis: Maius princeps cities imperii sui caussa natos; Bonus impertrim ciuium cati situsitutum exi-simat. Hic sibi opp0nuntur princeps bonus et malus; imperii causia et ciuium caussa natum et in si
tuum. Eiusdem generis etiam haec periodus est:
Neronis scelere nassceatem Iris eccissam innumeri vexari juppliciis pConsantini virtute suppliciis vexatam velati, na ei vidimuS. Comparata non solum inter contraria at e opposita, verum etiam similia institui pol
144쪽
est Unde periodos comparativas a Contrariis merito distinguimus. EXemplo esto periodus L N11 in Paneg. c. I. At, scat maris coelique temperiem turbines tem- pelictesque commeudarit ita ad augendam pacis tuae gratiam illum tumultum praecelsse crediderim. Saepe quidem et contraria inter se comparantur, sed ideo periodus non desinit esse contraria, sed simul comparativa est. Ita CoLvΜELLA Lib. Lde re rus Praef. Comm. II. Vt enim, qui in illis intra consepta si arentur, quam qui foris terram molirentur, ignaviores habitos; sc eos, qui sub umbra ciuitatis interim ria δε-fdes cunctarentur, quam qui rura colerent adminisrarentve opera colonorum, Qui0reSs 9S. φ Eodem enim pertinent periodi concy- suae, disiunmuae, cosenlativae, aliaeque huius generiS, quarum Xempla pauim Xstant. Cotilaces sima est illa cic ERONI epis VIIII, 8, Ets munus flagitare, quamuis quis oblenderit, v ulus quidemsolet, iis concitatus: tamen ego exspectatione promis tui moveor, ut
admoueam te, non ut nagitem. Disiunctiva illa HORA Τ. Carm. IV, IS. Vel nos in Cupitolium, qui clamoriscat, et Iurba faventium;
vel nos in mare prominium gemmas mittamuS.Copulativa denique illam 1 CERONI epis addi- vers. X, T.
Et abfui prosciscens in Graeciam: et postea, quam de medio cire u re romae fum
Vm vero adhiberi possit numquodque Tenus periodi compositae, quantum satis est, demonstratur in L M. G. priinis ineis artis oratoriae
145쪽
Gottingae IT 33. 8 recusis p. I9 sqq. quem locum exercitationibus scribendarum periodorum tamquam regulam adhibui e neminem poenituerit. G. s Hinc, ut illum tanto magis in prorastu haberent illi, quibus ossertur haec editio, excerptum inde exhibuimus hic in fine Heinecciani libri Excur
Connectendi formulas, quae n his Parastulae periodis adhibendae videbuntur, ipsa sup .Lz:
peditabit materiae natura, Ut adeo de illis M. non multum videatur laborandum ).M Sic ipsa sane ratio dictitat, periodos cause falas incipere posse a quum, quia, quandoquidem,
item sis conditionale as: Contraria a quum, aut suae connexione statim a re ipsa comparativas a quod , quemadmodum, sicuti concesmasa etsi, tametsi, quamuis, ut, tui equidem, qui dem distans vas ab aut vel copulativa denique ab et cum sequente tum, non tantum, sequente verum etiam cet.
Ex periodis bimembribus facile fiunt prelori =i. trimembres siue τε λοι, si vel προτα me vel ποδοσις duplicetur Vnde possunt totidem esse periodorum trimembrium, quot bimembrium, genera ' .s Auctor fluctuat circa significationem κωλου qui τρ&ωλον periodum dicunt, il0gicum ediam. et grammaticum membrum intelligunt. G. M Sic supra adsuit periodus bimembri conditionalis: Si mihi tecum non et multae et iustae causDe amictiae priuatim sente repeterem tui ita amicitiae ex parentibus nostris. Iam siue προ- τασιν tu απολσιν in duo membra diduxeris, habebis periodum trimembrem V. C.
146쪽
Si mihi festum non et mustae et iusae cavspaeam tolline priua lim essent, neque iam ab ineunte adole icentia complura inter nos mutua officia e Iilistiit: repeterem ivitia amicitiae ex parentibus nos; is. Uel duplicata ἀποδο σει ζSi mihi tectumnon et multae et ivsae caressae amicitiae privatim spent irepeterem caussas amicitia et rae a parentibus nos is, inter quo magna semper atque arcta inprimis familiaritas intercesit.
φρ Dantur ergo et poriodi trimembre caliis sales, aduersaliuae, comparativae, condition I S. concessuae, disiunttiuae, copidaliuae etc. Dabi- mu quarumdam etaempla Concessiva est illa G1-CERONIS Ui s. I, 5.
, Tametsi nihil mihi fuit optatius, quam ut primunt abs te ipso, deluae a ceteras nuribus grati pinus erga te esse cognoscerer etaimen asilicior summo dolore, eiuSmodi tempora
pose suam profectionem cor equuta esse,
ut et meam et ceterorum erga te sdem et benevolentiam absens experirere. Copulatiuum habet idem C1CΕno de fene T. c. I.
Mihi quidem ita iucunda huius libri confectio fuit,
Contrariae exemplum IDEM 1uppedita ' epis. Non obliuione amicitiae nosrae neque intermiysone conquetudinis meae, Aperioribus temporibus ad te nullas litteras mis: sed quod priora tem ora in ruiuis reipublicae nostrisque iacuerunt, posset rora autem me ascribendo tuis iniustissimis atque acerbi uinis incommodis retardarunt.
147쪽
Huic eodem loco statim subiicit causalom: iram vero et interuallum iam satis langum
et tuam virtutem magnitudinemqtie animi diligentius essem recordatus: non putaui alienum institutis meis, haec ad inscribere. Subiungit huic copulativam: Ego te, P. Sexti, et primis temporibus illis, quiabus in inuidiam absens et in crimen vocabare,
defendi; et, quum in tui familiarissimi iudicio ae per
culo tuum nomen coniungeretur, quam potui,
accuratissime a tuamque cauissam tutatus jum: ex proxime recenti aduentu meo, quum rem aliter in situlam fendissem, ac mihi placui se set, s adfulsem, tamen nulla rebalati tuae defui. Ex his, qualia reliqua sint periodorum genera, s elle intelligeS.
Sed absolutissima omniumque magni modus sicentissima est periodus quadrime hiris velet
τετράκωλος , Uia et perfectam plerumque ratiocinationem continet ), et Ob numerum propositionum alaribus , quarum s perbissimum est iudicium, quam marime probatur. Constat ea, ceu ex ipso nomine adparet, quatilor membriS,NUorum duo plerumqU ad προταρον, a totidem ada ποδοσιν referuntur .
Non temere vllum et periodorum genus, quod totam ratiocinationem facilius capiat,
Quam quadrimembre Quod ei unico exemplo ostendi
148쪽
ita di erit: Si pro cuius quisque propugnatione ac defensione plura perstula subiit, piris excepit acerbita tum, pluribus quasi procellis ac tempesatibus
eo plus gaudii ex iis, quae ad retinendam atque amplisicandam illius dignitatem pertinent, ad eum peruenire credendum se dubitare non potes, beati sine pater, quin Carolus rex, te pontifce creato, tanto ceteros reges eximia quadam percepta ex ea re gaudia magnitudinαsuperauerit, quanto usu huius modo memoriae, sed omniam aetatum ac saeculorum reges graui ac dir Iurna seu ceptorum pro se is apostolicae auctoritate laborum ac discriminum perpessone superauit. uberrima haec est periodus, sed acile tamen includenda huic syllogismo: Vitiplus pro pontisce periculi subiit, is plus laetitiae ex eius felicitate percipit. Carosus VIII pius periculi subiit pro ponti ceς us ergo laetitiae ex eius dicitate percipit.
Iam Confer periodum, et adparebit, propositionis subiectum in primor praedicatum in iecundo;
conclusonem in tertio; adsumtum in quarLOmie bro contineri.
φ Quum dissicillimum sit hoc periodorum
genus regulas quaSdam de illis componendis suppeditare iuvabit Pi lino ergo tales oriodi sunt ex quovis syllogismo, maxime si accedat maioris propositionis probatio. Hinc Μ URETVS P. I. Orat. I. laudaturus theologiam ita ratiocinatur. Attende, lector, an inuenias hoc ratiocinium in
Muret periodo G.)Quae cientia homines ad fruitionem Dei e ducit, Laus reliquis praeferenda, Ratio:
149쪽
Ratio: In fruitione enim Dei posita es perfectio illa, ad quam naturali quodam dViderio eximar. Theologia homines ad fruitionem Dei perducit; Ed ergo reliquis sientiis praeferenda.
Inde stingit periodum quadrimembrem, in qua primum membrum probationem maioris secum dum ipsam propositionem, tertium conclusionem; et postremum denique adiumtum continet. E ξερ- γωσια eius talis est: Aams eorum omnium, quae in immensa hac rerum uiuerstate cernrentur, numquodque
naturali persciendi sui desederio tenetur, et aninius noster, ad yimilitudinem diuinitatistifctus, tanto perfestior es, quanto propiuS ad illiid, ex quo ducta es, exemplar accedit: dubitari profecto non potest, quin east omnium praefantisma facultas, quae, quoad eius seri potes, cum hinnanis divina copulando, mortalitatem nos Iram, quantum latis imbecillitas patittir, diuinae uaturae arcti a colligatione deuincit.
cirudo et tunc nascetur periodus quadrime brasi mi duo membra opposita inter se compares. addasque discrepantiae rationem. CICERO TOA. Caecina . has inter se contendit propositi
A. Caecina cessit inii facienda audaciae S. A butii. . Non autem in caussa eiusdem cedet impudentiae. Ratio Non enim in foro tantam valet impudentia, quantum in agro locisque desertis audacia. Usργαθία eius talis est: Si quantum in agro locisque desertis audacia
potes, tantum in foro atque in iudiciis impudentia valeret: non
150쪽
non minus in carus cederet A. Caecina S. Aebutii impudentiae, quam in vi facienda eius cespit audaciae. Eodem Xemplo dicere posseS: . . Si quantum in effingendis carceribus sutia
tantum ad Fagiendam furcam audacia valeret: non minus iam hic fur carnifera deluderet at dacia,
quam lictoribus sim illustissutia.
Tertio et illa periodus quadrimembris est Iongo elegantissima, in qua duabus propositionibus totidem redditiones respondent, et contra. Talem periodum rhetore vocant χι ομνο Vid. CAVS-s1N. de eloquentia farra e prsyana VH 6 p. 369. Dicitur autem χιαζομένη, quas decussata, a Clittera, quae Cruci in modum intersecantibus sis ipsis duabus obliquis lineis figuratur. Unde et χιασμιου sfigura, quaΠdo, quatuor propositis, te trum secundo respondet, et conuenit quartum primo. Ita CAUSSINVS ibid p. 369. Sed ego cum Schwaretio de oratione concinna I. T. A. existimo, tertium primo quartum secundo respondere debere. Id enim docet' Xemplum
DEΜOSTHENIS, ab ipso CAVSAI No adlatum. Posuit Causiimus ternam definitionem,eXemplum non conuenienS, Vnde appareat, definitionem ab illo non satis intellectam. Ponamus breue et facile exemplum X CICER. pro O-mo n. Cum musta diasinitus, ponti ces, a maioribus nostris inuenta atque insitata sunt, tum nihil praeclarius, quam quod vos e dem . Et religionibus deo H. et summae rei purum immortalium, sicae praeesse o serunt ut