장음표시 사용
201쪽
j surus es cur mihi te offers, ac meis comm dirii H ei simulato, is cis et obstram Meth, ite me dio perlatili is trau Mycipis onus osscii, i 'od te putas i liuere posse quod minime vide iur graue iis, qui minime i i leae γ nt Ergo
si risi quent delem putati Pei diei mi0 igitur hominis, mal et amicitiam 'dis oluere et falleret eum, qui laesas nou ket, nisi credidis et G.
Si quaeras, quodnam horum dicendi uis Mirum generum maxime prohandum sit iam mota θ,
nere me memini , ne Laconicum, neC Aliaticum illum laudis habere. Dandavi amen opera, ne quid inlaua Minem ten- temus. Alia ingenia ad CICERONI si Vbertatem, alia ad LINII prestiorem, stilum alia ad CORNELI NEPOTIS,
aut CAESARI medium Characterem natura feruntur Multum vero in cfilia tiore Latinitate proficiet, UiCUmqtae na- Uram sequetur. Deinde in adolescentiis ius magis laudanda orationis redundan-M et tia,
202쪽
tia, quam in Viris, quos decet sensim arn putare UXUriantem illam verborum silvam, et Vel ad Atticam, Vel Rhodiam, dicendi formam sensim adspirare ').
Quo vero tendat ingenium, facillime cobliget ex ipsa auctorum lectione Solent enim e
nobis legentibus quam maxime sese probare, quae genio nostro conueniunt. Cautione hic maxima opus est ne fiat, quod in moribus, ubi deteriora placent plerisque Optimum est, initi bono se praeceptori committere, et iudicio peritorum optimos diligenter legere. Isocrates apuc1c de Orat. LII. . . plane Contrariam viam ei,
quam hic Auctor suadet, ingressus est. Add. QVINCTIL 2 8 9. f. 0 Adolescentiam non dedecet is Verborum redundantia: sed senectus aliquid grauius desiderat. Et profecto ipsa natura ita compara,
tum est, Vt ingrauescente aetatae cum rerum omnium, tum Verborum, paullatim reddamur
parciores Notatu dignum est exemplum HORTENSII de quo CICERO in Bruto cap. 95. Sed AquadrimE S, cur adolescens magis fortierit dicendo, AElsam senior, causa reperimus verisimas duas Primia n, quod genus erat orationis Apiaticum, ADOLESCENTIAE magis concessum, quam senectuti Et, paucis interiectis: Haec autem, ut dixi, genera diceni reptiora sunt ADOLESCEN-T1Bus in senibus grauitatem non habent. y Sic LIPSIVs non prius sequutus est illud concisum dicendi genus, quam cum Profesta iam fuisset, Senecam et Tacitum edidisset G. Quemadmodum scilicet in puellae ornatu multa tolerantur, quae matronam parum decent ita in adolescentia laudem aliquam habet diffusum illud orationis genus, quod parum probatur in senibus.
203쪽
PARTI SI CAPUT II. I 8 IXLIII.
Quemadmodum vero hi orationis ire si characteres ad stili qualitatem pertinent: φ ita, quod ad eiusdem quantitatem attinet,
aliud est MAGNIFIC VM aliud MEDIOCRE, aliud TENV dicendi ge
nus ' , cui totidem opponuntur dicendi formae vitiosae, stilus videlicet FRIGI
DUS vel TUMIDUS, INCONSTANS Vel INAEQUALIS, ac denique SICCVS ' ) Multa de his prae
cipitan rhetores, sed, quibus perlectis, vi capies horum Characterum differentiam ' '). Operam ergo dabimUS, Vt, quoad fieri poterit, dilucidissime et hanc doctrinam XplicemUS.' Ita plerique rhetores, et ipse etiam CICERO, Orat ad Brutum lib. I et e poetis etiam AVSONIVS in Gripho: Trinum dicendi genus est, SUBLIΜΕ, ΜΟDE
chrum videtur, aut grande, aut mediocre, aut tenue est. DEΜΕΤR PHAI . tamen de eloquiut. Is paullo aliter init rationem, quatuorque ponitdicendi genera, quorum primum Vocat ἰσχνον, siue tenae, alteriim αεγα λοπρεπὲς liue magniscum, tertium γλαφυρον, liue Ornatum, et vltimum denique δεινον, siue graue 'Sunt haec varia epitheta orationis et adiuncta pro diuerso respe- est et Tectibus diueriis. Non potest oratio, talia, in quibus arbitrium et gustus quidam regnat, subjaccuratas leges Et intra terminos X-quisitos redigi Simile quid obserues in epithe-M 3 tis
204쪽
tis vocis humanae, colorum, habitus, mentis et Corpori S. . Sed et EMPORIV de et opsela ' p. 2T8. dit Pith. C. hanc et superrorem divisionem confundit, Quin scribit: Tres j urne,
VASTA, HUMILIS, TEMPERATA, qtίs characte xes Graeci vocati ASIAΤICUM, ATTICVII, RHO
DIUM. Ex silio pare ζ, ipsis Clirn rhetoribus pariam inter se conuenisse. Se quum orasti m gnifica es iam graulis atqDe ori ueui orna a Ver0 etiam magnifica esste poIlla priuam diuisionem huic alteri misit pluet epimn . si alia omni, abi idoneus harum et erum iudOX, Io GVIL LER-GERVS qui iri Cisputatione, σεμνω in oratismcox r Viciti f. VI. Vtrarnque narie in re et quatuor dicendi pinas, hi tui stoliem, tamquam imperfectam, reiiciens, Hermogeni, qui septem numerar, totUSi assentitur . Operae pretitim esse Plato, quaedam inde huc transferre Tollitis, in q sit, docDina Iaecillibili si contentuS eodem libro, quo triplicem orationi est ara ferent syiosus duci ibit, hanc diuisonem e formandis tot dicendi generibus parum aptam se docet, CB Cratio instar cerne est, mollis, tenera, is ibilis, Visequatur, quocumque torqueaS, Narieqtie tria clari possit. Bine, votis claris oratoribtis ac ii
tradere, eorumque in dicendo Uirtute cammems rat non tantum graucaeS tenueS, temperat94
producit in Joenam, ed alii praeterea asperi alii Vehemenees, concitati alii et volabiles, floridi alii, alii alio nomine, vocantur . Immo in parti- iisnthus oratoriis, aliam docendi jam ingrespus orationis quin e quas lumina et scit, diducidum, breue, proba hile, illustre suave, docetque Iram in elego iugr, quid a quoque optima a sit et ber vatia, CAAm. . Ho apparet, quae de tribus dicendi . . Characteribus iisputantur, Jundamentis non firmis admodum niti Contrantur, quae infra ad S. 0 dic a sunt, et Excur . IlI. A. - )ilo. GELLA D. Allici VILI .
205쪽
Quum parum Veteres rhetores hanc stili di Orontium ipsi videantur intiniis Nille, ut l
stilo lisblimi disserunt ile eum dUmmi orat nem putat magnificam quae habeat iunioros accutarie dim semesa prolixiora Giplusin circumilis est alperiora figuras noras, Vocule Concurrentes, sentonsia grauES. quis haec omnia stilum magnificum elis ere di et riti Paullo melior DIONYSIVS LONGI Sased ita, Vt nec ipse omnia Ahaurire Videa Verum quidem est, e praeceptis rheto tria ete emplo optimorum poetarum Iouis imperantri, orationem breuem et concitatam olle debere, talemque breuitatem summis personis digni stimamelle, ceu elegantibus teli imoniis atque ercemplisCsrondit V. C. PETR. RUR MAN NUN. ii Halar.
Ha c. Argonaret. lib. IIII. v. I. Sed aliud ostgenus dicendi breue et congitatum, aliud sub linae. Breueici illud vincii Lia Aeneid. Ilii N. -- Nauiget haec amma es sita 1 seri nuuthise V. Sed nihil ig, hic sublim aut , magnificum vidPO. Non scripturus illa suoru de EΜETRIO GALEREO quisquis ille sit atque LONGINO vir magnus sed quum illa Commentaretur, quae postea abiecit, iuuenis, et a praestidiis, quae e ctione comparantur, imparatus . Non igitur scripturus illa fuerat, si aureptos libellos legisset.
sed quae supersunt magistrum reserunt praes gantillimum Aequi simus erga hos ut erga alios artiti es. Vni pictori, ni millico de arte sua plus creditur quam mille imperitis, qui se quo-
206쪽
que aures et oculos habere clamitare possunt. Apelles Alexandro, et MogabyZo ZeuXi imponunt silentii m. y Scilicet in artibus omnibus hoc contingit, ut Uideant multa, observent, laudent, Vituperent etiam, periti, quae plane res qUOrUm aciem effugiunt. Ita, Ut no exemplo utar, tum mos pictores vidi reprehendere, quaaesaris laudari possie negaban alii, quos colorum splendor et arietas vel simile quid inprimis autem sua in hac arre ignorantia a Vitiis auo a- erat et tantum non adorari vidi, quae Uulgi
OCIU Os neque aduertere noterant neque dorine
re. Quin sectas si sitas habent si pidices Omnes, quae se inuicem accusant, inuesve autem laudantur ab hominibus vel moderatis, Vel non nimis Cutum cernentibus. Ita in musicis se res habet, in poesi, et ubicumque gy τῆ καλου diSputatur. Ne quid dicam de maiorum rerum concertationibus. Nescio aute1D an sati Verecundum sit, vanitatis inde arguere dissentientes, etc. De mathematicis, de physicis, de poetis et oratoribus si non iudica set HOMASIVS hunc enim auctorem tum habebat noster , nescio, an minus admirationis inter suos, plus certe apud exteros atque posteros famae bonae consequutus
estet. Ceterum quidquid boni in hoc argiis
mento vel auctor noster, vel recentiorum quiS- quam diAit illud acceptum referri debet his, quo laudamus, et multo plura, quae praetermisit, recte ille quidem, tamquam subtiliora, quam quae tironibus proponi, ut nunc reisunt, debeant sed male quod contemsit Coras quae a g. 3T. diximus. Illud unum lubet addere
ipsius LGA IUM C. 6. H των λογων κρίσις πολis MD πειροι τελευταῖον επιγέννημι, ubi longi usus et multorum Aperimentorum ultimum ait est fructum et florem illam de oratione dextre iudicandi facultatem G.
207쪽
TENVEM ergo, ut ab ho Ordia stilus tenui mur illum Vocamus stilum qui Latinus iq U-
quidem et Concmnu I), 1ed minimem natus ). Nuda ergo haec oratio est, recta, et Venusta, omni ornatu rationis
tamquam veste detracta t). Contra, si
vel Latinitas parum pura, et ratio parum Concinna sit, nec sententiae quidem admodum graues subsint nascitur inde
' i. e. aptus rebus non Ut supra I, 2,IT. accepit, numerosus et periodicus G. Talis os stilus PHAEDRI, C. IVLII CAE SARIS, hunc supra g. ΑΙ ad Rhodium retu- lerat. Ergo non simpliciter sunt synonyma me diocris et Rhodius sed alioquin falsum eit, stilum Caesaris esse tenuem G. nonnumquam Etiam GCERONIs in epistolis ad diuersos Cy In his dixerim plerumque, semper autem in iiS, quae ad Atticum dedit. Etiam saepe in Orationibus, Vbi το πΘοινον sequutu narrat, notationem morum habet. In philosophicis fere semper, nisi in amoenioribus locis communibus. Ex hoc genere sunt TERENΤIVS, quoque pleriSque locis, PLAVΤvs etc. G. Sic et SUETONIVS . raro Ultra stilum tenuem adsurgit. Ait hic Iul. I. Iulous Caesar diuus annum agens sextum decimum
yarrem ambit, sequentibusque amen dialis desinatus, dimis Cossutia, quae familiae eques is, sed admodum diues praetextato desponsata fuerat Corneliam Cinnae, quater consulis, si iam duxit uxorem, ex qua illi mox Iulia nata es. Omnia hic Latina sunt et concinna sed nullum Vides ornamentum, nihil, quod ingenium prodat. Atque ita fere semper humi serpit certo
208쪽
podibus incedit, Cum priuatam sere vitam sibishribendam iurulerit. G. SUETONIvs. .9 Uo
s11DIS. G. At reii se tamen diceti sCAESAR P tribuendiar elle nrgat i CeleberrimuS; IO GUIL RENSERVA demutariati pulcorat. I.D. Sed id forsalii de elus orationibus oli111 Verun fuerit. Quod enion ad Onar a serios de bello ciuili et Gudico attiner , quo sa perstites esse voluit ortuna, de iis iam recie iudiciuit Brutus apud CIC. mi r ut cap. m. A qis etiai coniamentari OS qu'Suam crinit et Uri fuanum, balde quidem, in IImm, probania US. Nud enim sunt, recti, et eaussi, omni o ioration S, tamquam se, detrac D. Quae ne non it, nisi tenuis ora lonis desini prio. Re geret Liuirr. BERGERVS, posse Corpus nudum esse, et tamen non enue aut suceum, sed habilius Dirctam et succi lenum, quale est apud Terentium Ceperum illud etiam hic obseruandum, fieri poste et solere, debereque adeo, Ut nius orationis pars sit stilo tenui cripta, alia mediocri otc. G. ' ' Nimirum distinguendum est intor Venustum et ornatum illud est naturale, hoc asci, tum Venusta es mulier nuda etiam Ornatis sima potest eadem elie turpis lima, G.)'' Non opus est exemplis Plura quo sibdio prela typographorum fatigant scripta, quivis
209쪽
vis pumice . sicciora. Modo enim 'tim rasis deest, modo Coucinnitas modo sententui tam absonae sino; ut lino indignatione eo vita tis sunt. V Sicla quoque sunt. PETRONI quaedam . V. g. de-Ly Canthropo C. 62 etc.' G.)XLV. MEDIOCRE dicendi genus adpe Stilis me lib. lamUS,AEUOd et Concinnum, et praetere mediocriter, b Ornatum est In qualis. quo si quis sibi parum ConstanS, Uris impura, moncinni dissoluta, ornatior J, is incomta misceat nascitur inde stilus
Dabimus exemplus mediocris stili κ
quod raristi num VI, amas bonam Entem, nMI fraudabo te arte secreta Minimum tu his eΣ- reitationibus dotiores peccant, qui nece Orino tCVΜ INSANIENTIBUS. FURE E Napn iis disexerint, is ou adolescentuli probent, ut ait Cicero, soli in scholis reIinquentur; scuti FICTI ADULATORES, quum senas dicitium captant, nihil prius meditantur, quam id, quod putant grat limum auditoribus fore, nec enim aliter impetria buxa, quod petunt, uis quasdam 1NSIDIA auribus fe-επint: sc eloqllentiae magister, nisi tamquam PISCAΤO EAM imposuerit dami ESCAM ,
quam scierit coetituros se pisciculos, in s θpraeda moratur inu copulo. Et cap. M. Quid ergo es parentes obiurgatione digni sunt qui
210쪽
properant, CRUDA adhuc ΤVDIA in forum PROPELLUNT, et eloquentiam, qua nihi es maiuS suffitentur, PUERI induunt adhuc nascentia BuS. Haec PETRONIUS. Vides, omnia non solum Latina et concinna, verum etiam ornatissima esse. Si enim tot elegantes translationes, tot praeclara epitheta tot insignes magianes a similitudines, aliaque, quae litteris maiusculis eXpressimus, ConsideraueriS, non negarbis, totam orationem tersam est atque ornatissimam. Ex hoc genere sunt narrationes multae in 1CERONIS orationibus, descriptionesque, X-ordia librorum, digressiones amoeniores, Ut in Catone laus agriculturae: LIVI oratione qUBedam et descriptioneS: SALLUSTII, LIVII, CAE-sARIs historia paene tota, et multa PLINI iunioris. G. ' Solot hoc illis contingere, qui hanc
vel illam dictionem elegantiorem, aut integras etiam sententia ornatiores bonis auctoribus sub- legunt, amue huic purpurae deinde suas adtexunt lacinias. Sic enim fit, quod ait HORAT1VS A. P. za. Amphora coepit in liui, current rota; cur rceus a Git u ΕX0mpla passim prostant. Praesertim apud imitatores, qui illud imitari putant, quum centones suunt ex pannis divorsi generis, et imperite utuntur apparatibus eloquentia alienis. Tales libri prosim eXercitatis, vel certe prudentem monitorem habenti
nilis, malui MAGNIFICAM denique oratio- nem non solum Latinam, OnCinnam, tornatam, Verum etiam sublimem esie decet. Sublimis vero sit oratio, si et verba selectior et sententiae graue atqUe