장음표시 사용
291쪽
ruam cum inimico concertauit plura bella gessi, ruamuneri egerunt: lires prouincias confecit, uini alii cone ιueriant. G. XL Similita . ita priucipis cen iura es, eaque Pryst . PLIN. Paneg. I. sitium sine litteris mors es, et hominis tui epultura. SENECA Ps. 82. G.)MI. Paroemia, Sic si quis domannibale diceret omnibus malis Punicis ines granum putre : u gutumi me si mihi plane contrarium videtur, G. hoc siet dictum, uti ob aequivocitatem MALIS, tum ob paroesmiam. XIlI. Allus ad fabulam cic diuin in Q. Caecil. cap. im. Sed repente vestigio ex homine, tamqrsam aliquo Cir es eo pomis factus es Verres s Huius generis sunt Belleroyhonteae litterae; item si dicantur pilleliri Adonis vel Helena imperiosa uxor Lino; poeta eNcellens Orpheus tristitiae remediunxi Repenthes, etc. G.)
εφφ. In tertia mentis operatione, siue enthymemate, pleraeque argutiae e sophismatibus Oriuntur, Veluti . Ex aequivocatione. . Tale est enuaymema illud apud VETONIUM Neron. cap.
.is negat Aeneae magna de sirpe Nero-
Susulit hic matrem, fusulit ille patrem.
FSic sententia acuta et ancipiti de Octauio, senandum se toliendumque, dixit Cicero Epis fa-XI, C. Coll. SUET. Aug. 12. G. II. Ex Dura dictionis, v. c. Mirum, nis Anna haec in
in nomine VerrVTYVS, quae hic maiusculis litteris PNpressae sunt, caudam Verris VCCat. r. Ι 8. coli cap. 6 sq. G. III. EX DAlacia conlpositionis et diu ouis, v. c. os victi, Tores impios occidisis occisi . Sic HESAURUS, unde haec sumta Sed huc non pertinet ve
292쪽
rum Otiu ad . I. repugnantiae. melius. huc reseratur aenigma illud: ἶet in pontei Drodensi, et vidi Asrimbergam. Nempe utrumque verum Jse potest, ei divisim G. IIII. Ex fallacia non caussae, U. C., Omui Casor, emis, ic fet, ut Omnia vendaS. ΜARTIAL Epigr. y VII, T. G. Sic Populiae
Marciae filia, miranti cuidam, quid siet, quocialiae bestiae numquam marem desiderent, nisi quum praegnantes Vellent steri respondit sLesiae enim junt. MACROB. Saturu LI, 6. Et ita etiam ex reliquis fallaciarum generibus facile ascentur acumina, si ingenium me esse-.rit felicius. Nil enim impetus quidam a turae adfuerit, facile in frigus et adsectationem degenerabunt. A quo Vitio ne quidem EM , THESAURUS auere sibi satis poeula. y Immo hic omnium minime. Nempe hoc accidit collectoribus, qui multitudini serui unp, deinde a tori facilius falluntur, quia 'ubique Plaesunt. Idem euenit Mystematu In er qua VOCunt, ypothesium auecoribus. Ea Hammondus in X. T. ubique videt Gnosticos, etc. .)
DE JUNDAMENTIS STILI PHILOSOPHICIS.
Fumlamenta o eliquum est , ut de fundamentis stili
Quemadmodurn enim fundamenta grammatica et rhetorica ad orationis structuram
293쪽
dem materiam pertinent. Verba enim, quantiam ii Ornata, in vanam abibulit loquacitatem, nisi sententiae illis subsint, tanto verborum adparatu dignae ).
Sed cur haec fundamenta Vltimo loco tractantur, quum sint prima natura Scilicet sequiatur Auctor ordinem institutionis uortiis. In praX virili ratione agitur contraria. G. Praeclare hunc locum tradiant IC. de Orat. I, 19. yeq. y III, 6. s. 24. et 3 s. s. I 42. G.)e recentioribus ΜvRET. Pari L. Orest. D L. bido philosophia atque eloquentiae coniunctione praeclare uiserit. Scilicet hoc numquam non cogitandum est eloquentiae candidato pulchritudinem ii verbis altum ne intelligi quidem
posse, praeter eam, qua cum rebuSiniquas signi ricare debent, pulchie conueniunt, eariue X-
Cultioriffundamenta voco, quaecumque P
sententias veras, et rectae rationi consentaneas orationi suppeditant.' Paullo latius itaque hic patet philosophiae nomen, qtio omnes disciplina atque artes, mallarium stilo iusso turas, intelligo. Praecipue amen huc pertinent logica, philoyophia moralis, tu naturae et politica, quibus carere haud polle eloquentem, omnes eruditi fatentur. Noli tamen ioc de solo systemate, vel optimo intelligere; sed de omni prudentia usu et consuetudine sapientium virorum Quorum mortuorumque collecta. Unde habeas, nemo quaerit, sed oportet habere prudentiam G.
294쪽
III. strintuplici Duorum vero generum sunt funda menta philosophica . Alia enim singularibus periodis alia integris argumentis suppeditant materiam.
Non accurate puto ita diuidi haec undamenta. Potest enim na eademque re nunc periodo suppeditare materiam, nunc rationi in egrae, nunc eius parti. G.)
M uisno Ad amplificandam orationem pluri candim rq mum facit L DEFIN ITIO ), ouae dici
Definitiones vero non aliUnde, Uam eX philosophia petendae sunt.
DCaues vero existimes, desinitiones illas . vocabulis philosophici et technicis concinnatas, cultiori inserendas erra orationi. Tum demum placebunt, si verbis edi illimi ornatiitimisque proferantur. Neque tamen Oratores eam semper lectantur Ἀρίβειαν, quam in philosophicis exigimus, sed plerumque Vel per cauLDS, vel per accidentia siue adiuueta, rem describunt Uid. supra I, 2, Desinitionum argutarum magnam copiam suppeditat FABRIC B. G. Tom. 3. p. 344 sq. G. Sic CICER Pro Cluent dieturus, Mile1iam qu mdam mulierem, partu sibi medicamentis abaeto, capiti esse damnatam, elegante definitione silii utitur, atque hunc conciuuat e riodum Nec iniurιa, quae γ' u Pa; e lilS, memoriam nominis jubsidium generiS, he. dem jamiliae, Wignatum re ubi cae ciuem fuseu se E quo Aemplo patet, plure nonnumquam definitiones, aut si mauis, descriptiones, veluti per congeriem CCumulari. Ne minu elegum est illa definitio cic Phil. Ia Ut autem gloria, luag
295쪽
laus recte factorum, magnorumque tu rempublica in m Vltorum quae cum Optimi cujusque, tum
etiam multitudinis te limonis comprobatur. Cons. BUCHN. de comi nati at dicendi L. II. C. 3. p. 39T. Vnde totum hoc est derivatum. Historia apudici C. de Orat. II, 9 ita sinitur: T sis temporum, tum veritatis, ita memoriae, ma-gfra vitae, nuntia vetusatis Optimate et populares desinit pro Sext. s. q. G. CAVS-SIN. lib. III L. cap. II. vocat huiusmodi definitionem per jynonymiam, additque exemplum quid enim es aliud limιm, quam terrae ornamentum, plantarum gloria, cum forum, pratorum gemma, pulchritudo radiis Dauiter emicantibus uia gurans Eodem Xemplo olim vel SAPPHO,
mentum, lautarum decus, oculum forum adpel- lauit. φ Tria vero potissimum desinitionum gemera, in cultiore oratione commendantur . Primum rhetoribus Vocatur άρνη ς alterum Φαι- ρεσις, tertium συγκριμ. I. APNHΣI 1iu ΝΕ-GATIO est, quum vera genera, eraSque proprietates tollimus, s et sic ostendimus, indignum aliquem est nomine . Sic Consules negat Cicero Pisonem et Gabinium v. c. in Orationibus in P . post redit. cap. 7. et aliis in locis G. CICERO pro Guent. Rc TO. A. At quae mater quam secam crudelitate et scelere ferri videtis: cuius cupiditatem nulla m- quam turpitudo retardavit, quae vitiis animi in
aeterrimas partes iura hominum conuertit omnia: cuius ea sustitia, ut eam nemo hominem, ea iS, ut nemo feminam ea crudelitas, ut nemo matrem adpellare possit. JI 'AO AI PETI siue REM O lo, quum res disserente tollimuS, proprias subiungimus CIC. Philippic. I, II. Credo enim o homines oblita, magna quaedam θρ-
296쪽
ctantes, si pecuniam, ut quidam nimis credit jWρicantur, quae semper ob amplismo quoq; Δ isi moque contemta est, non spe violantas, populo Romano minime ferendam potentiam, seeaxitatem cinium et gloriam concupus es titem glo=ua laus recte factorum, cet. . sesta orat pro Sext. sinit, qui optimates, qui popularos 14n et Paradox. . quis liber VI qui
TENTIO, quum simul contraria sitie oppositexprimimus CIC Philipp. I Et nomen pacis dulce es, et ipsa es jalutaris Sed inter ρόcem et seruitutem plurimum interes Pax γtranquilla libertas, eruitus malorum multins remam, non modo bello, sed morte etiam repeflendum. Rem militarem et iurisprudentiam contulit Cicero orat pro Mure. Liberta tem et licentium ipse in praefat. chres. Plin. G
Cons. BUCHNER. de 9mmili rat. dcendi I 3,1At sunt tum n alia quoque oratoriarum desinitio. num genera Aliquanu enim res definitur pei PARI A luas: s vocatur μισής, sed pertinet
ad 2 eqv. G. LAc TANT. Iu sit lis. An -- chi aedes Siculus congatio sere imalitudinem mundi no Muram potuit imachinari, in quo ita hiem
Dylibus miles conuersonibus sirgulis quas dimbus e cerent, et non m sdo accesa solis et mo sus, e incrementa deminutioneSque lunae, serum etiam sellamina vel inerrantιum vel vagarum dis arcscursis orbis ille, dum vertitur, em hiberet ' Deus ergo illa vera non potuit machinari et eicere, quae potuit Jbllertia hominis imbratione si Atilare Aliquando per CAVSAAS et EFRECΤVA s Pertinet ad g. VI et VII G. Hoc modo enim pestem definit 1RG1L. lib. III. Aeu. v. UZ seq. - Subito una tabida membris Corrupto coeli tractu miserandaque venit Arb
297쪽
Arboribusque satisque ues, et Iethfer an
I inquebant dulces cui nas, aut aegra trahebant Corpora: tum seriles excurreres Syrius
Arebant herbae, et victum seges aegra n gabat. Jefinitiones per ACCIDENTIA E SIMILITUDI- ΝΕΜ, addit CAVSSIN. lib. II V.Cay. ΣΟ. seq. 9 Talis definitio potest est argumentum orationis non magnae, Certe partis illius. G. V.
Nec minus ornatam periodum gi g. Et dixi lisiunetivam , copulativam etc. G. red-lit II DIVISIO I. Saepe enim Vel totum in partes, Vel genti in species par itur orator, Ut tant uberior graUiorqueiat oratio. Optimas vero diuisiones sup-5editare philosophiam ' , nemo, nisi rerum omnium ignarUS ignorat.
Si bene rem consideres, artificia prope omnia hetorum, quibus rerum inuentionem iuuare Vo-unt, redeunt ad commodas diuisiones, et clases rerum. Apparet etiam diuisionem, tota- 'um rationum, non modo periodorum, elle marem. In tantum igitur tum praedicamenta, uin alias quascumque diuisiones in promptu habere consultum est. G.) Exemplum dabit MVRETVS Part. I. Orat. VII. Dicturus is erat, philolbphiam moralem non ad adparentem, sed ad veram felicitatem esse Omparatam. At quum e philosophia didicis-Jet, adparentia illa bona vel utilia, vel honesta, .el iucunda videri, diuisione illa utitur, atquende hanc concinnat periodum: Non enim phi
298쪽
losophi, ibi opes ac copias, quae et saepe possessiribus uis exitio sunt, et tam multis casibus erippof fu it; non hon9re et imperia, quae, quod concupierint, multi quod ad pernatumsit, nemo umquam vituperatu es non quidquam deniqupi sponit eiuSmodi, quo et cars re sine probro, abundare me gloria, liceat seae eam, ad quaso ne ad pirant, quambibi Notis omnibus expitunt, ad quam Omne sua actioneS, Omniaquc9i ilia referimi, felicitatem. - Non tamen et hic partes tantum enumerari, ted singularum vel delinitiones vel attributa quaedam recenseri solent. Sic Cyc. Ob c. I quum e Stoica philosophia didicisseiqitatuor esse virtutes cardinales, prudentiam, stitiam, sortitudinem, temperantiam singularum desinitiones una hac eaque elegantissimperiodo complestitur: e ouine, quod honestite is, id quatuor partium oritur ex aliqua I auenim in perspicientia veri sollertiaque versaturarι in hominum societate tuenda, tribuendoqusurim cuique et rerum contractarum frie aut ianimi excelse atque imιicti magnitudine ac robore aut tu omnium, quae sunt, quaeque dicuntur, ordine et modo, in quo ius modesta a teinperantia.
Et ea DE. Sic etiam C ARS S A rerum, ipsas
qUe ratione , et argumenta oratori suffcit philosophia ). Iis vero quam maXime ad periodos caussales concinnanda opus est ').
Philosophia enim, quum s solida verboniqu cognitio, non solum το τι, Verum etiam το διότι, inuestigat. Nam scire est rem pe
299쪽
.' Periodi caussales nascuntur, si proposinones suis muniuntur rationibus. Rationes vero solidissimas suppeditat philosophia. Exemplosi elegantissima periodus apud CIC. de amicit. Inp. o. ' Propositio eius haec est nulla es excul alio peccati s amici carissa peccaueris ' Eum hac solidissima ratione fulcit: iramini um coiicia iliatrix amicitiae virtutis opinio fierit difficiles, amicitiam manere, sis virtut d feceris., De his satis in periodis, item I, 2, I Hic
obseruamus aeX caussis totas masci irationes. v. c. de caussis pereuntium litterarum, etc. mul la in uniuersum melior ratio docendi est, u ima per caussas Methodus caullatis scholasticorum Lolim pene sola in usu sui in argn mentis omnii bus, ubi agebant de caullis herficiente, prini cipali it minus Irincipali, physica, morali; l3 de instrumentali: γ materiali, tum e qua, tui circa quam D sinati, vel ultima vel inter media.' G.)
rerum, quibus saepe egregie En-plificatur periodus, e philosophia petun-
tur ).' Mira est eiusmodi periodorum elegantia, si rem veluti vivis coloribus depingere, atque
ob oculos ponere velis. Effecta nim et adiuncta, quum maXime incurrant in sensus, tam luculentam reddunt orationem, ut rem non audire nobis, sed oculis surpare videamur. Insignem haec sum habent in describendis personis, quarum χ ρακτῆρες non nisi ex interiore philosophia morali peti possunt. Quam accurata est de scriptio Catilinae apud SALLUS T. Catil. cap. I. Corpus patiens inediae, vigiliae, algoriS, RVra quam uisite credibile ess, animus audax, subd9li S. DariuS, cuius ei libet, simulator ac ibimu-
300쪽
Iator, alieni adpetens, iij Uujus, ardens in cupiditatibus satis loquentiae, apientiae parum
Vasus minus immoderata, veredibilia, nimis asta semper cupiebat. Sic Exsic de ira iracundiae turpitudinem exaggeraturus, effectus et adiuncta furoris et irae inter se contendit: Nam ut furentium certa indicia sunt, audax et minax vultus, trisis frons torua faeies, citatus graduS, inquieta manu' color erjus, crebra et vehementius acta fui tria ita ira gentium eadem fgna sunt. Flagrant et micant oculi, multu in Ore toto utor, exaestuante ab imis praecordiis sanguine labia quatiuntur, dentes comprimuntur, horrent ac jAbr turtur capilli, Miritu coactus aesridens, articulorum se is os torquentium sontis, gemitu mugituSque, et partim explanatis vocibus sermo praeruptuS, et comμ 0ae JaFi- manus, et pubata humus pedibus, et totum concitum corpuS, magnasque minas agens, foeda buet horrenda faeies, deprauantium se atque intu-
me IcentiunL 1C. de mansuetudine in Orat pro M. Marcellos animum incere, et illico.
Ηypolypossis atque diatypossis huc pertinent,'
quae totae propemodum in hoc insunt, ut essectus et adiundia rerum natiuis quasi coloribus picta ponantur ante oculos. Exempla aliquod praeclara suppeditat AΜERARIus in elementis rhetoricis, libello vel hoc nomine commendando, P. II 4 seqq PHILOSTRAΤΟΗVΜ plura huc pertinent, et poetarum descriptiones. Vid. DENENIUS laudatus I, 2, 6 G.)
Itemque eon Nec minus CONTRARIA ), et
'' CONDITIONES '), quibus ad construendas periodos saepe opus est, e phialosophia mutuanda sunt.
De his in periodorum doctrina sed possunt etiam orationis aut libri argumentum esses inqui-