장음표시 사용
301쪽
uibus diuersae res contrariaeue comparantur rut conditiones, sub quibus aliquid fieri vel non ieri possit, Xponuntur. Si quis idem com-uendare Velit, vix potest melius, quam perfi- iae malis enumerandis. G. ' Sic praeclare sapientiam et curiositatem Eiungit Cic. de filio. V. 18. Omnia quidem Jc re. uiusque modi sui, cupere, curiosorum duci vero 'raiorum rerum contemplatione ad cupiditatem eientiae, ammorum virorum es putandum. In conditionibus quantum momenti sitiositum, nemo ignorat. Quidquid enim adsit nari negarique potest, non absolute, sed cortati conditione Verum est. Quaenam vero insingularum veritatum conditiones, id quidema hilosophia docet. Sic IC. de o c. LIC . osten-Purus, qua conditione iocari liceat Ludo aditem
Pt ioco, inquit, uti ut quidem licet, sed scut sonu et quietibus ceteris, tum, quum grauibus se-mque rebus salta iecerimIS.
TIIS ), nae via ullam Velientastatem Ophia pe- vel dignitatem habent, nisi ex intima phi- ςη μ-losophia depromantUr.
' id supra I, 2, 33 ubi de disserentia γνωμης
et ρ ριατος dictum. Etiam hae possunt muceriam praebere tot orationi. G.)' Sane, qui maxime ob sententiarum gravitutem concinnitatemque commendantur, hi Iosophi fuerunt, veluti e Graecis 'ICHARMUs et EURIP1DEs, e Latini SENECA PLINIUS. Nec praetermittendae tamen hic sunt, quas supra P. I. cap. 2. f. 6. p. 236. de SENECAE sententiis dedimus, obseruationes Merito hi consulendus est ΕΝΗ. ΤΗΡΗANu in dissertatione
302쪽
quae γνωμαι a Graecis dicuntur; ubi obseruat impro Ia plerumque esse sententias, quae non a philosophiae praecepta, sed ad vulgi opinionen formentur. Tales sunt illii MENANDRI
Του λῆ δυνάμενον ζῆν ἀλυπ- ποανεῖν. Satius fuisset, eos, qui sua quadra tuere ne queunt, Occidere, quam pauperibus stipem dare;
Enimuero dii nos, quasi pilas, homines ha
Rindamenta Sed haec quidem praecipua sunt fun- uim si, is damenta stili, Ua sngularibus periodi, βruimit suppeditant materiam. Quin totis etiam libris materiam suppeditant definitio et diuisio. G. Proximum est, Vt et ea, quae integris argu entis inseruiunt, Consideremus. Et horum quidem tria sunt,
LOCUS COMMUNIS, SYLLO GISMVS et ENTHYMEMA.
XI. Locus com LOCUS COMMVNIS est tracta- φε μ thematis moralis huel politici 'hgeneralior, quae deinde ad hypothesin accommodatur μ' ).
Locus igitur communis est quas maior propositio omnium syllogismorum. V. g. Lalida dus es Horatius Coeles ut vir fortis Thesis, Horatius es laudandus ratio, quia es vir foditis. Omnis autem vir fortis es laudan S, etc. Deinde' inverto. Ita proditor est puniendus. Ingra-
303쪽
a Ingratus est odio dignus, etc. Huc pertinent ingentia collectarii ea Langit, Gruteri, Z in geri,
' Dici non potest, quantum eiusmodi loci
communes ornent orationem. in ViX vlla ci-cRRONI exstat oratio, paullo diligentius scripta, cui non locus communis quidam moralis inteX-tus sit. Sic e g. in oratione pro Sext. Rosc. cap. ,1 et S. eleganter disserit de laudibus vitae ru- sticae cap. II. praeclare e philosophia morali disputat, possitne parricida tranquillo animo esse et an tam nefandum crimen praesumatur s cap. 38. et O. de mandati ac societatis religione. G. sa oratione pro T. Anni Milonecas. 6. tractatur locus communis de moderamine ingui patae tutelae. In oratione pro Marcello cap. a. et seqq. demonstrat, maiorem esse clementiae, quam erum bello gestarum, laudem.
Pro Muraen agit de laudibus imperatoris prae ICtos pro domo de religionibus pro L. Manit de virtutibus imperatoris pro Caelio, quaSdam indulgendas iuuentuti esse voluptates, etc. G.
Talium locorum communium plenae sunt 1CERONIS, PLINII, et recentiorum quoque oratorum, veluti, vRETI, AIORAG1 et BUCHNERI orationes.
Nonnumquam et politica themata inte-Xuntur orationi. Sic CICERO in Orat pro Sex. Roscio cap. ο. eleganter disputas, qua lege C-cusatores tolerandi sint in republica Plura occurrunt in BUCHNERI panegbricis. Exemplici co esse poterit oratio V. ybi p. III disierit de studiis iuuenilibus principum p. III de utilitate peregrinationum p IJ6. de virtute Uxori principis p. v. an quis suam sibi possit fingere se tunam cet. Paullo aliter itaque loci communis VO cabulum accipit . APHTHON. Progymn. VI I.
304쪽
dum eum vocat λογον οἱ τικον των ποοσοντων τινι καλων η κακων, ratiGIἷ m augentem ea, quae
in aliquo sun bona vel mala. Alius enim ostlocus Communi oratoriAS, de quo nos hoc IIco: alius rogrina muticliS, de quo APHTHONI Usagit, qui has illi partes assignat, legitimum, tu sum, ut te, o Zibile hone lum, Aen urum, horumque omnium contraria G.
XII. stismo isela Ceterum Oola Communis quisque ερ tari constat THES et AETIOLOGIA Accedit nonnumquam ILLUSI RATIO L mili comparatione, exemplis, Ontrario, testimoniis ). Quo vero ordine haec omnia proponenda sint, in oratoris positum est arbitrio φη). Illud tamen tenendum, ne omne genus illustrationum temere cumulet. G.)
Nihil ergo aliud est hic locus communis, quam chriae tractatio. 4 id quae dicta sunt ad I, 2. S. I. eXtr. G. Exemplurn dabimus, locum communem CICERONI de accusatoribus improbis, qui in Orat pro Sext. Rosc. c. o. Hic Ι. THESIS praemittitur. Interes reipublieae, ut musti ni accusatores, dummodo non ca-Lmmentur. Hanc thesin ita profert CICERO Accusatores mullos sis in ciuitate, Mile s. tmetu contineatur audassia. Verum tamen hoc ita es utile, ut ne plane illudamur ab accusatoribus.
Accedit statim IL ATTIO ID GIA. Innocens es quispiam,
Verumtamen, quamquam abs a cu*a, juypicione non caret. Tametsi miserum es, tamen ei,
qui accuset, popin aliquo rodo ignoscere quum. -- aliquid habent, quod polpi criminose ac suspiciose dicere, aperte iudi cari , et calumniari sciens
305쪽
ciens non videtur. Quare facile nives patimuro quani plurimo accusatores, quod innocens, sic fatus si absumi potes nocens, nis accusa-:us fuerit, condemnari non potes. Vtilius es au- em, a cAsari inuscentem, quam uocentem caussamion dicere. Sequitur
I. a simili. Anseribus cibaria publice locan- ur, et caue alantlii in Capitolio, ut Agathcent, i fures venerint. At fures internoscere non posi
unt, igniscant tamen, s qui noctu in Capitolium Venerint, et quia id es sus iciosum, tamets besiae
sunt, tamen in eam partem potius peccant, quaes cautior. Quoi luce quoque canes Iairfnt, ylium deos salutatum aliqui venerint opinor iis rura fu=ringentur, quod acres fui, etiam tum, quum suspieio nulla t. Simillima es accusatorum ratio. Alii frum auferes sunt, qui tantummodo clamaut nocere nou possunt. Alii ea neS, qui et latrare et mordere possunt. Cibaria vobis praeberi videmus. Vos titem maxime debetis in eos impetum facere, qui mereritur me opulo gratissimum es Deinde s voletis, etiam tum, quum verosmile erit, aliquem commist , ius picione latratote, id quoque concedi potes. II. a ritu antiquo, calumniatorum frontibus litteram K. inurendi. Si autems agetis, ut arguatis, aliquem patrem occidisse, neque dicere possitis, aut quare, aut quomodo, et tantum modo in suspicione latrabitis crura quidem Obis nemo fumi inget, fedsi ego hos bene noui, sitteram illam, cur vos usque eo inimici sis, ut etiam eas omnes oderitis, ita vehementer ad caput gent, ut postea neminem alium, nis fortunas vestras, accusare possiis. Aliquando tamen omittitur illustratio, eiusque loco consectarium aliquod additur. Exempla habes apud SCHWARZ. ad Orat conciuuari. 29. Seligemus unum, quod F. M. attulit:
306쪽
TMas1M III neutiquam diues est, qui nequεsnem habet cupieudi, neque nodum lat. tutendi. AETIOLOGIA : Ram et multum desiderare, egentis es seguam, et nihil parcere, gulatis
initium. CONSECΤARIum: Adeo, ut malim paucis iucunde frui, quam magna ope imm9derato animo vel adpetere, vel prsdigere. Idem sane ICERO in orat pro Arch. o- Cum Communem de optimarum artium studiis
ita disponit, ut illa tirationem aetiologiae partim praemittat, partim subiungat. I. THESIS. Ego multos homines excellenti animo ac virtute Aipe, ibine doctrina, naturae ipsus habitu prope diuino per se Hos et moderatos et graues exsitise, fateor. Etiam illud adiungo, aestus ad lausia algae virtutem naturam ne doctrina, quam ne natura valuis se doctrinam. Atque idem ego contendo, quum ad naturam eximiam atque Austrem acceler: ratio quaedam conformatioque doctrinae tum Liud nescio quid praeclarum ae sngulare solere exsere. II. ILLUSTRATIO, petita ab exemplis. Ex hoc se hitii numero, quem patres nostri i-derunt, diuinum hominem, Africanum ex hoc C. Laelium, L. Furium, modessismos homines et continentissimos ex hoc fortissimum virum, et Alis temporibus doctispinum, M. Catonem, illux iseuem qui profectis nihil ad percipiendam colendamque virtutem luteri adiuuarentur, numquam se ad earum sudium contruissent. III. ALTIOLOGIA. Est noua Thosis:
307쪽
1. Q d si non hic tantus si timus Uenderetur, ὸ si ex his sudiis delectatio sola peteretur ta-nien, ut opinor, hanc animi remissionem humani mam ac liberalismam iudicaretis. Nam ceterae neque temporum 1imi, neque aetatum omnium, neque locorum. Haec sui adolescentiam alunt, senectutem oblectant, secunda res ornant, aduerss perfugium ac solatium praebent, delectane domi, non impediunt foris, emoctant nobiscum, peregrinantur. Sequitur denuo noua Thetis: Mirari eas decet etiam alios. G.)2. Quod si haec neque attingere, nNuessensu, ro gusare possemus tamen ea mirari deberemus, etiam quum in aliis videremus.
IIII. ILLUSTRATIO noua. Id ipsum
exemplo illultratur. G. Quis Urum tam animo agressi ac duro fuit, ut Celi morte nuper
non commoueretur qui, quum esset senex momtuus, tamen propter cellentem artem ac Denusalem videbatur, Omnino mori non debuisse. Ergo ille corporis motu tantum amoremibi coameiliarat a nobis omnibus; MOS animorum incredibiles motus celeritatemque ingeniorum neglEg-mus p Sumite, candidati eloquentiae, in manus
Unam alteramque orationem CICERONIS, et a
tendite, a quid probare Velit et persuadere auditoribus i quomodo illud praestet. G.)
Quum vero oratio Constet argumen Vsus fili stis, argiamentaque syllogismis concludantur facile patet, sum plane incre
dibilem esse SYLLOGISMI oratorii.
308쪽
Languida enim neruisque suis destituta
videbitur oratio, Vantiam ii Ornata,
quae eiusmodi syllogismis non constat ).
In alia omnia quidem ire videri posset QVINCΥΙLIANVS insit orat. V, dum cita praecipit: Namque ego ut in oratione Ollogismo quidem aliquando uti, nos risu duco, ita consare totam aut certe confertam se adgressionum et enthymematum s atione, minime velim. Dra-logis enim a dialecticis disputationibus erit simia uor, quam Uri operi actionibus, quae quidem inter se Iurimum deerunt Sed facile patet non de oratoriis syllogismis eum loquia sed de dialecticis, quo nem paullo prudentior in elegantiore oratione toleraverit Hinc statim ad dit: Nobis ad aliorum iudicia componenda ei oratio, et scepta apud Omnino imperitos, atque aliarum certe ignaros litterarum, loquendam es; quos nisi et delectatione allicimuS, v ibus trahimus, et nonuumquam turbamu adfectibus, ipsa, quae iusa ac ver junt, uenere nou possumus. Locmplas et speciosa vult esse eloquentia, quorum nihil conjequetur conclusombus contortis et
crebris et tu nam prope formam caesulibu concisa, et contemtum ex humilitate, et odium ex quadam seruitute, et ex copia satietatem, et ex amplituatne fasidium tulerit. Nos ergo, quum non de contorti conclusiunculis, quales in dialecticis disputationibus vibrantur, sed de 3 llogismis copiosis et uberioribus, qui non in unam formam cadunt. loquamur: facile postumus QvINCΤILIANO conciliari Itemque ita, quod
QUINCTILIANUS aetiologiam et iliuitrationes excludit a syllogismi appellatione, quas Auctor Comprehendit. G.
309쪽
Est vero syllogismus oratorius iusta hi Iu/ratiocinatio, Cuiu singulae partes ita deducuntur atque amplificantur, ut syllogismi materia ac forma in tanta verbo
rum copia latitans non nisi ab eruditis possit animaduerti ).
Nempe Auctor Dilagoni nomine omne a
gumentum, Omnem rationem probantem com
prehendit. Sed non ita sumunt iantiqui rhet res, qui syllogismum ibi demum agnoscunt, ubi satis prope sibi Propositiones et conclu1io admoventur. Sic IcERONI oratio pro Sext. Roscio paene tota eclyllogismis composita est. Sed
eos tamen, nisi ostendatur dispositio, vix qui quain lectorum unimaduerteret. Immo aliqua do adeo multis verbis inuoluitur syllogismus, ut syllogismum proferri, nemo animaduertat, anaxime is perturbatiore ordine collocantur pro positiones. Exemplo id demonstrauit ANTON. R1CCOBON in comment ad Arsotelis lib. I. cap. I. de arte rhetorica P. II CIC. Orat pro Caelis
in Caelio rusia est luxuries es enim deditus optimarum artium sudiis, quo in hominum genere nulla luxuries esse solet. Ric primo CONCLUSIO est, quam ita OCE-Ro proponit At vero in M. Caelio nulla luxuries reperietur, nulli sumtus, nullum aes alienum, nulla conuiumrum ac lusi orum libido, quod quiadem vitium ventris et gutturis non modo non mi nati aetas hominibus, sed etiam auget Amores autem et hae deliciae, quae vocantur, quae dimiore animo praeditis uiatius molesae nousolent
310쪽
esse, mature enim et celeriter deflorescunt. num quam linc occupatum impeditumque tenuerunt conclusion MINOREM propositionem, ei adjuvitum subiungit CICERO: Audisis quunpro se diceret, audi is antea, urim accularet
.genu OrationiS, jacultatem, copiambententiarum atque Verborum, qua Nesra prudentia es, per
spexisis. Atque in eo non solum ingenium e cere eius videbatis, quod Depe etiam, ii indus, is non alitur, valet tamen ipsum uis visibus seι inerat, is me propter beneuolentiam Ibi te falis bat, ratio, et bonis artibus insituta, et cura evigiliis elaborata. Denique et MAIOR propo sitio subiungitur, cuius ξερτα ria talis est A que scitote, iudices, eas cupiditates, quae obiiciuntur Caelio, atque haec sudia, de quibus di puto, non facile in eodem homine es posse. Fie ri enim non potes, ut animus ibi in deditus amore, desderio, cupiditate, aepe nimia copia inopia etiam nonnumquam impeditus, hoc quid quid es, quod nos facimus in uicendo, non m d agendo, verum etiam cogitando, possit usi
XV. Pisod ela. Ceterum S VLL O IS MN Morato Hrςtμrt rius ita elaboratur, ut singuli proposi tionibUs, Uas praemissas vocant, subib
ciatur vel AETIOLOGIA, Vel IL LUSTRATIO, vel utraque ). Qile
ordine tum propositiones, Um membra
illi disponenda sint , denuo in oratoris positum est arbitrio ').
Pulcherrimum syllogismi vel tripertiti vel quinquepertiti, exemplum est CICERONIS sinu. I, 39. G. . Sic Sextum Roscium Ameri.