장음표시 사용
181쪽
DIST. I. QUAESTIO V. I 65tur in ipso usu, quia est applicatio Sacramenti secundum institutionem Christi ad
effectum Suum ergo eam antecederet talis virtus infusa ante usum, ac proinde independenter ab ipsa inesset rei sensibi-Αb---xli. Deinde esset illa virtus in re sensibili
dens permanenS, quia virtus instrumenti tran-
ante usum, quia tunc non est, neque in n. ipso usu, quia nondum est completa pr0 proportio latio deinde quia non est subjectum pro portionatum virtutis, quae sit riualitas realis, neque in re sensibili potest esse, seu in materia, donec per formam limite
impe M. Sien est tantum in usu et applicatione; o Ultimo arguitur sicut pri/ιs, etc.
γrinations lis etiam S inconveniens, quia et esset ..h.enu superfluum et nihil saceret ad efficaciam. Sacramenti, neque ad inem cinientum.
nempe Salutem hominis, quam Sub potestate propria constituit, et ideo exigit aliquam dispositionem priorem ad formaS supernaturaleS, ut patet ex dictis, et secundum potentiam ordinariam. M. Ex quo patet ad rationem dubitandi su
dubitandi ira allatam, quia In Sententia Docioris sufficit institutio prima Sacramenti et voluntas Dei assistens, ut conjuncta ad signum sensibile in ipso usu positis requisitis ad usum, ut intentione debita ministrantis, et etiam consensu recipientis, si adultus est, cum debita applicatione, quae Omnia consummantur in ipso usu, vel circa usum Sacramenti, unde equitur Virtutem illam non antecedere usum ex hoc Probatur capite, et membro dilemmatis. x altero
tum physicum debet habere aliquam sormam per quam si aptum ad usum prae- viam si ergo per illam virtutem constituitur res sensibilis, ut pia ad usum, Sequitur eam esse ad uSum praeViam, quia haec ipsa virtus est ratio sor malis, qua constituitur aptum in esse physico quod non sequitur in sententia negante Sacramenta esse instrumenta per Ormam physicam, quia sufficit instituti signi cum talibus circumstantiis, quae limitantur ad
Adjungi potest confirmatio supra facta
tur ex Sensu Ormae acramentalis et naturad Mevetio ejuS, cui repugnat intusi hujus virtutis Quarto tandem argumentatur ex eo quod ratio
nihil superfluum sit asserendum, quando ratio aut fides, non exigit ponenda esse plura. Ratio est clara in littera infra in responsione ad quaestionem confirmabitur. Subjungit impugnationem exemplorum, Impugnatio
quae ad probationem oppositae Sententiae exempli. adducta sunt. Primum est in sermone aut Improbatur
Voce, SSe quamdam Virtutem activam de qualitas
rivatam ab anima per modum intentionalis qualitatis et realis, qua exprimat Onceptu animae Impugnatio Doctoris est clara, et secundum communem doctrinam Hoc idem impugnat in . d. 42. revom. ad 2. ubi etiam explicat quomodo vox cauSet conceptum, videatur etiam in 1. d. q. q. quaestionem, et q. 2. hujus distinctionis. Secundum exemplum non subsistit,
quia valde improbabile est, quod aliqua secundum
forma toties causetur in Serra, quotie movetur ab artifice, et toties desinai quoties desinit moveri. Non loquitur hic de motu selaratur
aut impulSu, quem recipit Serra a poten pri omissa. tia motiva manus, Sed de Virtute, quae e8set derivata ab arte, quae esset principium agendi in serra, et antecedenter ut On- comitanter ad motum et impulSum se haberet, quia sic intendit . Thomas, ut patet supra; et sic etiam facit ad propositum exemplum allatum, ut accommodari possit et virtuti, quae est in Sacramento diversa ab ejus usu, et virtuti sermonis quae diversa est per D. Thomam ab ipsa formatione Voci per motum aeriS. Dices saltem illud inconveniens, quod obiectio. Dj0jtigod by
182쪽
tantum. Quartum exemplum resolvit.
insinuat octor, non videtur urgere, quia
nihil aliud sequitur nisi quod illa virtus Sit transiens, quod perinde contingit in
ipSO motu. Respondetur ex principiis D. Thomae, quae etiam approbatiocior stι-pra, hujus distinctionis, instrumentum ideo assumi, quia habet formam propriam, per quam eSt aptum, alias quodlibet assumi posset ad quemcumque essectum, neque essent instrumenta particularia arti S. Hoc ergo supposito principio, quod Doctor etiam insinuat hic ratione 3. Si in-Strumentum artis sit aptum, inquantum
ab ipsa arte participat virtutem derivatam per quam fit aptum ad usum, qui usus ejus est per motum, sequi quod illa virtus non imprimatur instrumento ante Otum hoc dato, non est undamentum aS- serendi ipsam esse transeuntem, Sicut est motus, quia a motu nullo modo dependet, neque ab usu instrumenti. Deinde Doctor non inducit hoc inconveniens, tanquam si negaret, aliquas sormas esse tranSeuntes et dependentes a continuo influxu suae causae, qui paulatim subtrahitur, sed quia superstitiosum videtur asserere talem Virtutem, quae nulla necessitate essectus ponitur, quia sine tali virtute ordo essectus ad artem et instrumentum Sal Vatur.
Ad reliqua duo exempla ibidem respondet, quod neque motus coeli localis sit
causa essectuum sublunarium productiva, quia motu non est principium producendi sed magis actus productivus et quia ille motus aut motor, ut O pr aesti Se O
vens, nihil producit in inferioribus, sed inquantum applicat activa passivis. uoad aliud exemplum se remittit ad 2 dist. 18. ubi explicat quomodo semen dici possit
virtus animae per formam substantialem, aut qualitatem consequentem ipsam. Se
Henrici. Reducitur dalterutrum. extremum.
Explicatur de morali eausalitate. Trident.
Est et alia opinio ad praesentem quoestionem, etc. Hic insinuat opinionem Benrici Quodlibeto 4. q. q. quam intactam relinquit, et merito, quia vel reduci debet ad alterum extremum, vel intelligi nequit. Dicit enim Sacramenta esse instrumenta creativa gratiae, non quod aliqua sua actione attingant gratiam, sed quia continent auctorem gratiae, vel realiter, sicut in Eucharistia, aut virtualiter, sicut Sacramentum Baptismi, et per contactum Sacramenti, Deum producere gratiam. Negat enricus esse aliquam virtutem Supernaturalem in Sacramentis per quam producant gratiam. Explicandus ergo est de causalitate morali, quanquam obscurum sit quomodo
Deus sit in Sacramentis peculiari modo, nisi ratione institutionis et significationis; ad quae ridentinum de Sacramentis in
genere, SeSS. I. et de sacramentis in specie, reducit continentiam virtualem Sacramentorum, Ut Sunt 3USse effectuum, quOS
significant. Haec autem continentia, Vel ad assistentiam Dei, et institutionem reducitur, ac pactum, vel certe ad virtutem aliquam, quae inest SacramentiS, tanquam
principium agendi, quia aliud nequit commode intelligi; ideoque circa hanc opinionem non immoratur Doctor. SCHOLIUM.
Sontentia Doctoris quoad primam quaestionem est, omnem dispositionem necessitantem ad formam, quae non est ratio receptivi, esse quodammodo causam activam jus instrumentalem. Sic meritum est causa praemii, et motus tormini, et idem Si do Sacramento, quia Statuit Deus dare gratiam illud digno sumenti. Sicut ergo serra dicitur causa scissionis, licet non officiat eam, sed tantum recipiat effectum ordinatum ad illam, ita do Sacramento rospectu gratiae.
Ad primam h ergo quae Stionem, si
dico, quod cum neceSSIta eorum, inperio .
Cur non immoratur Doctor in sententia.
183쪽
qiuae sunt ad finem, Sumatii anne et secundum omnes loquentes
de Sacramentis finis Sacramenti est gratia, Vel aliquis essectus Dei invisibilis, disponens hominem ad salutem et iste finis possit sufficienter haberi eo modo
quo habetur per SacramentUm absque hoc quod dicatur Sacramentum habere aliquam actionem proprie dictam, siVe QSpectu gPR-tim, quam non potest attingere, cum illa creetur, siVe respectu dispositionis supernaturalis praeViae, quia illa etiam crearetur Sequitur quod non sit ponenda talis actio, cum nec iSta plura sint neceSSaria, nec manifeste ponibilia.
Qualiter autem si cum hoc sal-
Vetur, quod Sacramenta sunt causa gratiae, non tantum per accidens, et quod per Sacramenta habetur gratia, sicut Sancti loquun
dispositio necessitans ad sormam, quae non est ratio receptivi potest dici quodammodo causa acti a ,sive causa instrumentalis respectu formae ipsum autem Rcramentum, siVe susceptio Sacramenti
os talis dispositio et immediata
non causan aliam mediam inter se et gratiam Pergo ipsa potest dici quodammodo causa activa Vel instrumentalis respectu gratiae Major probatur per exempla et per rationem. Primum exemplum istius est, quia absolute conceditur, quod merita sunt causa instrumentali respectu praemii, et quod per merita acquiritur praemium et tamen meritum non causa actiVe praemium in Se nec
aliquam dispositionem mediam, scd solummodo ipsummet est dispositio praevia ad praemium, non tamen sicut ratio receptivi. Aliud
eXemplum, motus aliquo modo ponitur causa respectu termini, et Vere et proprie conceditur, quod per motum acquiratur terminus, et tamen motus non habet actionem aliquam ad causandum terminum, neque etiam dispositionem intermediam, sed ipsemet est dispositio proxima ad terminum, non tamen ratio receptiVi Item In Rjor eadem probatur a i)tione : Quod est causa prioris non propter hoc est causa o Sterioris nisi illud medium sit causa tertii, et hoc aliquo modo in eodem
spositionem proximam ad sormam secundum eos conceditur esse aliquo modo causa respectu formae oportet ergo quod dispositio proxima ad sormam reducatur ad genus causae efficientis
respectu formae. Si ergo modus Socramem
iste, quod susceptio Sacramenti .udies dispositio necessitans ad os ' in
cium signatum per Sacramentum, non quidem per aliquam formam intrinsecam, per quam neceSSario causaret terminum Vel aliquam dispositionem praeViam, Sed tantum per assistentiam Dei causantis illum osseu tum, non necesSario absolute, Sed necessitate respiciente potentiam ordinatam disposui enim universaliter, et de hoc eclesiam certificavit, quod suscipienti tale Sacramentum, ipSe consurret essectum signatum. Nec
obstat quod susceptio Sacramenti est aliquiis circa corpus ipsius
184쪽
UB. Iv. ΕΝΤΕΝMARUM suscipientis, gratia autem RuSR-tur in anima, quia sufficit, quod dispositio et sorma sint in eodem supposito, et maxime quando di- positio non est dispositio ex parte rei, sed in ordine ad agens Voluntarie causans terminum.
variae dum, quod instrumentum communi S-
''h.. ' simo acceptum extenditur HaΠ'doque ad causam raecundam, mi tactum est in prima quaestione,
contra causam Secundam quandoque Vero accipitur pro eo Hodest pars, per quam totum agit: o sic loquitur Philosophus Vocan STsxt. 6. et 2. de Anima, organa mensuum et
aliarum potentiarum instrumenta, SiVe partes per quam totum operatus tales operationes. Alio modo instrumentum dicitur causa activa ad dispositionem priMVin m. Tortio modo dicitur instrumentum, sicut instrumentum in arte, et ab isto primo tractum os hoc
v j De isto autem dubium est, an ''u. ' sit activum proprios et videtur iis, hi pr0h bilius Hod non Serra nim non habui in se, nisi quantitatem,
non e se figuram, et motum localem do
quibus omnibus patet quod non sunt sormae activae Et probatur, quia aliter Mathematicus considerando quantum figuratum, non abstraheret a motu . Si autem ponatur, quod durities sit qualitas activa hoc nihil est, quin si Deus de potentia absoluta aliquod quantum molle conserVaret in eadem quantitate et figura, OVendo ipsum localiter, aeque divideret aliquod corpus, sicut modo instrumentum durum dividit ergo V Shemrities, quae est qualitas, non est ' i ''sormale principium ingendi Ap 4: Uparet clamem esse pro eo quod 'g''R- est quaedam impassibilitas resistens corrumpenti manente autem quantitate corporis et figura, non mutato alio, nec corrupto, si Ocaliter moVotur, oportet quod expoliat aliud proportionatum qu BD-titati et figurae, quod non oporteret si ejus quantitas non maneret, sed cederet, sicut est de molii. Probatur etiam propositum, quia d. ubicumque est sormali incompassibilitas in creatura, unum illorum non expellit aliud actiVe, sed tantum sormaliter agens autem inducen unum essective expellit aliud essective corpora autem Videntur habere incompassibilitatem respectu ιbi ejusdem, sicut qualitates contrariae respectu ejusdem Subjecti. Sicut ergo idem agens essective inducit calorem, ita frigus expellit non autem essective calor expellit frigus, sed tantum sor- maliter. Ita in proposito de X pHlSione his
corporis ab ubi per aliud corpus
Divisio autem 'igni per serram . Qi Pus vel securim, non est nisi quaedam tantum.
expulsio partium ab ubi ad quod movetur Securi ab ipso artifice, cedendo. Tenendo igitur, quod instrumenta artificialia non sunt sormaliter activa, sed tantum sunt receptiva cujusdam effectus prioris Ordina fit ad essectum ultimum, apparet magis propo Situm quomodo Sacramentum potos dici instrumentum licet non in beat virtutem activam proprie respectu termini,
185쪽
icitur Suaa posterioria. M. Anci io Doctoria negativa. Durandus. Gabriel. Νominales. D. BonS . meharclus. Al rtu . Alensis. Aureolus Vasgum. Canus. deama. Ratio Doctoris ex fima. Ad eum
sed sit quidam effectus prior ordinatus ad gratiam. Et si dicatur non esse simile, quia Sacramentum non suscipit illum essectum Superiorem, sicut securis recipit motionem, hoc non obstat, quia sicut totum illud, quod recipit essectum priorem, potest dici instrumentum, ita et quodammodo iste essectus potest dici instrumentum: Vere enim potest dici, quod permotionem serrae lignum dividitur:
ptio Sacramenti, est essectus ille prior in propo Sito P ergo, etc. c0MMENTARIUS.
h Ad primum ergo quaestionem dico, etc. Conclusio Doctoris in hac quaestioneeSt negativa, quam in hoc sequuntur Durandus d. i. gra Gabriel art. 1 concl. I. et reliqui ominales, quin etiam D. Bona-
Ventura art. . . . Richaritu art. 4. q. 2. Albertus art. 5. Alensis 4. Part. . . . . art. 5. 3 3. 4 et 5. Aureolus in . . . . . art. 4. 3SqueZd. 132. cap. 3. Canus relectione de Sacramentis in genere 4 pari post . . conclusionem, Ledes marium part . . . art. 1. Sique communis omnium antiquorum, praeter jam citatos pro opposito;quamvis in modo explicandi, quo Sacramenta attingunt gratiam, non c0nveniant, conveniunt tamen in negativa, nempe hanc attingentiam non esse physicam Suppositis autem praemissi S, quae ad impugnationem affirmativae adducta sunt, adjungit octor hanc rationem, qui necessitas alicujus colligitur ex sine finis autem institutionis Sacramentorum est gratia aut essectus aliquis invisibilis supernaturalis, qui per Sacramenta haberi I QteSt, sine actione physica, qua ab ipsis
procedit, etc. Hanc simul cum conelusione per Sequente rationes confirmabi
Probatur conclusio, primo, quia apti- Smus, Verbi gratia, non potest habere persectiorem modum causandi gratiam et justificationem quam habet Christus, sed sola moralis et meritoria convenit Christo, ut efficiens est gratiae ergo phSSica, quae est persectior causalitas, non convenit Baptismo Patet major, quia Baptismu causa gratiam in valore operum Christi, cui applicata sunt per institutionem, ad Romanos . Quicumque baptizati sumus in Christo Iesu, etc. id est, in nomine et meritis ejus, ut rigenes et Anselmus in in morte ipsius baptizati sumus, etc. Vide Augustinum Enchiridi cap. 52. Probatur minor ex Tridentino se88. . cap. 3. IIu-jus, inquit, justisicationis caluo sunt, natis quidem gloria Dei ac Christi, et vita interna e meiens vero misericors Deus, qui gratuito abluit et sanctificat, signans et ungens Spiritu promissionis sancto, etc. Meritoria autem dilectissimus unigenitu suus, Dominus noster Iesus Christus, qui cum essemus inimici, etc. sua sanctissima Passione in ligno Crucis nobis ust scationem meruit, et pro nobis Deo Patri satisfecit instrumentalis autem Sacramentum Baptismi, quod est Sacramentum dei, etc. Exponit Concilium causas per se justificationis. Duplex autem genus causalitatis tribuit Christo, nempe finalis et meritorim efficientiam autem, ut distinguitur contra meritoriam et instrumentalem, tribuit absolute Deo et sine
limitatione ulla, quam proinde intelligit physicam quae est efficientia simpliciter: ergo tali neque Sacramento, neque Christo competit. Probatur consequentia, quia meritum Christi declarat esse in Passione, ter quam pro nobis satisfecit in
Sacrame ii. Q. Confirmatur conci is, et restiqua praemisSa. Christus ut
in virtute operum Ctiristi. Origenes.
Trident. Causae justisi alio- Esncentia tribuitur Deo simpliciter.
186쪽
maritoria. 46. Responsio. impugna
ETConcilio. Passio ut exhibita, et exhibenda
principium influendi in operibus
Cruce, quae satisfactio non manet in propria existentia, Sed solum in acceptatione divina per modum meriti et satisfactionis exhibitae. Sed satisfacti et meritum Christi non excedunt genus suum agendo et insuendo tantum moraliter, neque jam possunt influere physice, si alias id eis competeret, quia non sunt in propria existentia; neque Scriptura aut Patres tribuunt Christo qua est homo, aliud genus causalitatis, quani meritoriae. Respondent quidam Thomistae passionem Christi etiam physice nunc OVere Sacramenta Contra, hoc primo est contra principia, cum neque in se, neque in aliquo effectu suo realiter existat passio, tanquam causato physice unde illa efficacia redundaret; deinde videtur contra Concilium loco itato, quod reducit hunc essectum in passionem, ut habuit rationem satisfactionis et meriti, sic autem non excedit genus causae moralis solutio ergo videtur verbalis et libera.
Quod probatur, quia passio Christi non aliter influxit in justificatos, quantum admodum causandi ut exhibita, quam ut exhibenda, quia unis armis sui Redemptor et caput omnium, qui praeceSSerunt, et subsecuti sunt, ut probat Paulus, quia fides Christi, quae per charitatem operatur, salvavit in lege, quia omnes biberunt de petra; petra autem erat Christus, etc. Sed tunc non habuit rationem causae influentis physicae, quia opera ejus non extiterunt ergo neque nunc agit physice, quia perinde tantum ut in acceptatione divina extiterunt et existunt, habent rationem cauSae. Confirmatur, opera Christi non ut ensphysicum causabant gratiam, sed ut habebant rationem meriti et satisdictionis acceptatae a Deo, nempe ut erant bona ex objecto, sine et circumstantiis;
ergo virtus quae competit ipSi erit an moe,l. xum m0ralis, quia nequit excedere suam ''xum radicem et fundamentum in esse entis, quod morale AESt. Ei si dicas non esse contra rationem Responsio. causae moralis, ut agat physice, quia Deus est causa moraliS, et voluntas agunt tamen physice contra, hic agimus de Impugna- causa torali per participationem extrinsece Deus autem non Sic participat, quia actus ejus est essentialiter bonus ex se et
prima regula moralitatis. Voluntas agit moraliter, inquantum tribuit undamentum libertatis bonitatem autem et malitiam recipit ab objecto et circumstantiis, loquendo de morali, et per influxum, non realem aut physicum, Sed moralem quidquid aliqui dixerint, saltem id constat neque Deum, neque Voluntatem habere influxum physicum ad esse meriti, qua tale est sormaliter aut satisfactionis, licet ad substratum influant), quia Sic non est natum terminare influxum physicum, ut in disputatione de bonitate et malitia humanorum actuum sustu probavimus ergo virtus activa Sacramenti, qua ad haec reducitur, non potest eSS phySica. Secunda ratio sit haec fides non est reddenda obscurior, aut difficilior, ubi non exigit reVelatio, aut mysterii reverentia, aut certe ratio ; sed causalitas phy es eurior,
sic Sacramentorum involvit majorem re necessitat
pugnantiam ad principia naturalia, quam moralis, ut patet ex impugnatione praemissa Doctoris, et infra patebit ex sequenti ratione, impugnando modum dicendi aliorum in specie estque difficilioris s. SenSus et conceptus, quam sit ipsa fides mysterii ratio deficit, neque suppetit aliquod principium reVelatum, ex quo
deducatur ergo non est asserenda Major per Se patet. Minor autem probatur quoad ultimam Fundamen-
partem, quia ideo physica causalitas Sacra-
8. Secunda ratio, redditur fidestum
187쪽
ox mentorum adstruitur, quia in Conciliis ' 'φ' et Patribus dicuntur Sacramenta causare gratiam, lavare animam, mundare cor, et hujusmodi quae sormulae cum proprietate intelligi debent et denotant causam efficientem. Sed hic modus loquendi, neque con Sue-msimitu tudine Scripturarum, aut Patrum, aut Con
εffearia ciliorum resertur ad solam causalitatemzὰ-ζ physicam, ergo, etc. Patet Subsumptum,' quia et hoc munus primario dicitur in Scriptura de sanguine Redemptoris, ut causa magis principali, ubique l. Dann. 1. Apocal. 1. e 12. Ad Rom. 3. Item de ipso Christo et ejus pasSione ac morte, Matth. I. Marci 15. Lucce 23. Ioannis 19. Act. 13. ad Rom. . . . et 14.1 ad Corinth. 15. 2. ad Corinth. . . ad Thessalonis . . et alibi. Sed Christus, ex Concilio supra est causa meritoria nostrae justificationis, et tam pasSi quam Sanguis, et alia ejus opera habent rationem solum meriti et satisfactionis, ut patet ibidem. Item, fides salvat atth. . Luco 18.
quae non causant per influxum physicum hos essectus, ut in conseSSO Si ergo mundare, sanare, ii incare, just cureconsuetudine Scripturarum, non denotant causalitatem per influxum physi
Item, quod neque de rigore Sermonis Causa
etiam haec denotant talem innuXum, quia causa dans consilium, jubens irritans, suadens, et ἡ 'hujusmodi, quibus quis dicitur causa operis in aliis, quod inde sequitur, tam usu Scripturae quam legum, quam Octorum et Philosophiae moralis, sunt simpliciter cau-Sae operum quae sequuntur, unde daemon, concupiscentia, tentatio, passio, dicuntur causare in voluntate peccatum sine influxu physico sic voluntas ipsa influit ut proprie acta causa in actus potentiarum inferiorum, una virtus imperare actum alterius, intentio causa electionis, quae Secundum aliquos non influit efficientis physice in electionem ergo nullo landamento tribuunt adversarii causalitatem physicam Sacramentis ex hujusmodi sormulis loquendi, si consuetudo Scripturaedaemonia ejicit, serpente tollit, aegros sa attendatur, si proprietas locutioniS. Exem-tiat, Marci 16. habet et dat Vitam aeternam, Dann. . et 1. dicitur dare sanitatem, Act. 3. justificare, Genes. 15. ad Rom. 3 et 10 ad Philippens. 3. mundare corda fide mundans corda, dare vitam, Dan. 11. de cujus virtute plura Paulus ad Hebrinos 11. Et eodem modo de de loquuntur Patre et Concilia, sed hoc non convenit ipsi per realem influxum. ut patet secundum omnes, et Tridenti nuntSeSS. 6 cap. . Per dem, inquit, ideo iustineari dicimur, quia sides est humano salutis initium, fundamentum, et radii justineationis, etc. Sic etiam haec eadem tribuuntur in Scriptura charitati, luto operi multitudinem peccatorum,puae delet peccatum, mundat cor, justi- steat sic etiam operibus, sic cenitentiae,50. Ultima ratio. Non salvaripta praedictorum obvia sunt ex Scrip
Ultimo clandem possibilitas influxus physici non salvatur per asSertores affirmativae sententiae, in primis, modus dicendi antiquorum satis impugnatur per ra ζ'
nis, qui ad alios modos confugiunt et do
ut caetera mittam, non Videtur qua a quibus
ii0ne convenire possit causalitas physi ca formae verbali Sacramentorum idem autem modu cau8andi convenit materiae et formae, quamvis id latear quod me videri, causalitas per impressionem virtutis Luperadditae excogitata ab antiquis, magis accommodetur principiis naturalibus, quam id quod invenerunt moderni Tho-
188쪽
Modus Capreolus docet causalitatem Sacramen- impugna i0rum phySicam reduci ad gratiam sa- 'r' cramentalem, quam Vocant, dumtaxat, non vero ad sanctificantem sed hoc non cohaeret Conciliis, aut Patribus, qui Sacramenta docent causare sanctitatem, et remittere peccata, ut patet de Baptismo,
Impugnatio Poenitentia et extrema Unctione, Suo mo-bum do nec placet modernis, qui dicunt gratorq tue ita in Sacramentalem, quam constituunt in auxiliis gratiae actualis, pro certo et congruo tempore dandis virtute Sacramenti causari moraliter, non physice, quia quando datur, Sacramentum non est. Sed hoc ipsum destruit undamentum ipsorum pro altera parte, circa causalitatem gratiae sanctificantis tum quia haec desinente Sacrament causatur, tum quia idem est modus causandi Sacramen ii instrumentalis, et ex opere operato ergo si respectu unius gratiae est moralis, et habet rationem propriae causae, cur similiter respectu alterius, sic etiam declarari non debeat. Respondet ergo aliter Otus, quem Se- qui videtur xoniensis, Sacramenta cau- Sare gratiam, non quod attingant productionem gratiae quae creatur, Sed gratum esse; icut reconcilians amicitiam inter duos, dicitur causare amicitiam, et sicut homo causan unionem animae rationalis
dicitur generare hominem, sic etiam Sa-E Amyth eramenta, quia efficiunt hominem gra-rri omnxur tum etes In primis, primum exemplum non facit ad propositum, quia non denotat nisi causalitatem moralem, praeterea aliud est attingere gratiam, aliud vero unionem ejus Concilia non loquuntur in concreto de forma, sed etiam in abStracto, ut est effectus Sacramentorum dicunt enim Sacramenta conferre et continere gratiam.
Modus Si ergo ex rigore verborum, et modo lo-Ρ,istum quendi Conciliorum et Patrum, inducitur
' opiniora musalitate phrsica Sacramento
rum, debet etiam explicari respectu ipsius
formae, quam Patres dicunt causari, et non reSpectu unionis tantum, quia hoc modo non salvatur Sacramenta attingere gratiam ut terminum, sicut neque diSponenSaut uniens animam rationalem ad subjectum dicetur producere animam. Deinde cum uni gratiae se teneat ex parte formae, in qua est tanquam in subjecto, non apparet modus quo Sacramenta eam producerent, quia sic agerent in ipsam gratiam, tanquam subjectum, quod neque proportionatum est, neque applicatum agenti materiali et totali. Deinde redeunt argumenta superius dicta contra antiqUOS.
Alio ergo modo, idem auctor videtur explicare illud gratum esse, quod efficiunt Sacramenta, quasi ipsum Sacramentum efficeret hominem gratum, quando applicatur, unde movetur Deus ut infundat gratiam, hoc gratum esse, Sacramentale,
prius accidi quam infusio gratiae. Contra, hoc videtur improbabile. Peto enim qua acceptatione dicantur Sacramenta grat3, vel homo gratus Deo per Sacramenta applicata, ut excluditur essectus ipsorum, id est, antequam insundatur gratia ' non generali, quia talis acceptatio non sulficienter determinat voluntatem divinam ad insundendum effectum non speciali, nisi ut instituta sunt hoc autem tantum Si motivam morale, nisi superaddatur aliqua efficacia physica, quae competat ipsis, ut
causis efficientibus, et sic non considerantur per modum formae, ut reddant gratum, sed ut instrumenta activa, ac proinde nequeunt reddere gratum, ut praeScindunt ab effectu Deinde loquendo de strat esse, ad scopum hujus quaestionis nihil aliud sormaliter reddit gratum, nisi gratia, in qua sundatur jus adoptionis, et quae excludit peccatum, quod semper inest, donec insundatur gratia, Verbi gra-
189쪽
tia, in Sacramentis mortuorum ergo de nominati grati, quae est per formam gratiae, non competit Sacramentis, nisi in genere efficientis, ut docent concilia Neque ergo sententia illa undata est, neque preponsio ' . . non saei ad scopum dicit quaestionis, qua exami-
senum. natur efficacia Sacramenti non essectus formalis ejus. M. Responsio Caietani, modusque eius in-
cajεlani terpretandi cauSalitatem physicam lx
intelligi potest; quomodo enim ille sit artificiosus et intentionalis motus, Vel actus productivus, si nullum supponat principium, aut actionem seque obscurum est
quomodo res quaelibet intimet imperium divinum agendo nisi agat. In primis
non est alius modus causandi immediate terminum physice, nisi per virtutem et actionem physicam, sicut non est alia accepti causae, nisi in actu primo, vel in actu secundo, ut habet virtutem vel actionem, loquendo de causa immediata et proxima, a qua est terminus ergo si Sacramenta causant physice, ideo causant quia habent virtutem et actionem uespectu
metaphora Modus musandi duplax. ta
Requeunt ejus, et consequenter ille motus quocumque
modo vocetur, Vel erit principium, vel ipsa actio non principium secundum p Sum non acti etiam, quia ex principiis receptis Philosophi motus, etc. motu eStin eodem subjecto, in quo est terminus; gratia autem quae est terminus est in anima, et non in Sacramento, in quo est ille motus. 53 Deinde secundo, ille motus si concipia--artur per modum actionis, ut procedentis a Wyini' u Sacramento, vel erit actio naturalis Sacramenti, si quam habet, vel supernaturalisci si naturalis, nequit attingere per modum actus producenti essectum supernaturalem; si supernaturalis, debet etiam
supponere Virtutem Supernaturalem com
municatam Sacramento. Si autem intelligat quod ad praesentiam actionis natura-
lis Sacramenti Deus insundat gratiam, nequit salvari sic attingentia physica et
immediata gratiae per Sacramentum ut causam productivam. Aliud per illa verba neque concipere, neque concipi potest,
Quod appellet illum motum artificiosum, debet salvari ipse motus, et rati ejus qua subsit tali denominationi. Et ulterius peto cur dicatur artificiosus nisi inquantum verbis eludit difficultatem si vult
SerVare proportionem instrumentorum artis ad effectum causae principalis instrumenta illa ut sunt ab arte praecise non recipiunt aliud quam directionem, ab arti fice vero applicationem per motum localem, vel impulsionem si sunt separata; si conjuncta, moventur proxime ad motionem, Verbi gratia, manus, et penna mota ad scriptionem Vel uno vel altero modo sumpta, agunt per motum receptum. Si autem loquamur latius de instrumentis artis, quatenus arti sex applicat activa passivis, haec instrumenta habent virtutem activam in esse quieto, et ante
applicationem, ut ignis ad liquefaciendam
ceram ergo quocumque modo sumat instrumenta activa, Semper est assignare in
ipsis principium motus intrinsecum aut extrinsecum, atque ipse motus consequens; ergo perinde assignari debet servata proportione in Sacramentis motus artificialis, quo attingunt gratiam quam producunt, atque adeo principium producendi, quae non admittit praelatus auctor, quamvis velit ea esse activa. Tertium insuper quod asserit, nempe motum illum esse intentionalem, ut distinguatur a physico, aeque obscurum est; nam reserendo concretum ad abstractum, intentionale dicitur ab intentione, cujus duplex est usus in scholis, et significat universim progressum ad terminum. Primo significat tendentiam potentiae per354. Examinantur termini.
190쪽
tivae in suum objectum, p0tissimum vero cognitivae, sicut sagittae in scopuma et hic est actus, quo unitur objecto, aut principium ejus, et distinguitur contra rem ipsam, seu objectum in quod tenditur.
Hinc illa quaestio apud Animalisias Utrum
idem possit esse res et intentio simul, id est, species sensibilis et objectum sensa- eunda tionis. Secundo Significut progressum vo-ης Pιλ' liuitatis in sinem, ut distinguitur contra motum ejus in media, et alia quae sunt ad sinemn et sic distinguitur contra consultationem, electionem, executionem, et
hujusmodi. In prima et secunda Signifi-Α..i. ' catione non facit ud propositum ergo
tantum tertia acceptio accommodari poteSt, quatenus Scilicet Deus assumit Sacramenta, ut ii strumenta ad causandam gratiam, et sic omnia inStrumenta O- ventur et applicantur intentionaliter ab artifice, ergo hoc non est peculiare in Sacramentis omnia enim assumuntur ex
intentione finis, ergo distinguendo in ipsis
motum intentionalem contra physicum principium et actionem nihil inveniet Ca-jetanus, nisi motum morali cata Sae, quatenus ex sola Dei voluntate et intentione 38Sumuntur, et ad applicationem ipsorum seclusa actione physica, ipse solus
producit gratiam physice, quae in tantum ab ipsis dependet, inquantum habent
annexam promissionem et institutionem Dei.
56. Quartum Vero illud additamentum dei. Inu intimatione imperii in rebus insensibilii' et 'i' bus exigit magis interpretem quam im-Qu id pugnatorem, nam Si proprie loquamur,
non fit intimatio, nisi creaturae rationali, declarando rem ipsi alias ignotam. Dicitur specialiter solemnitas quaedam jure instituta, qua intimatur iis, aut praeceptum in ordine ad scientiam et processum publicum, Sive alia rem noverit is, cui intimatur scientia privata, sive non, et hinc sumitur initium processus. Ut ergo aperiamus mysteria, in proposito nequit esse alia intimatio, quam subordinatio illa, quam habet Sacramentum in genere instrumenti activi ad voluntatem divinam, secundum institutionem ejus et assumptionem ad essectum gratiae Iam quaeritur per hoc quid recipiat Sacramentum mespondet Crietanus recipere elevationem Ut 3gat physice Contra, non recipit principium agendi, aut motum actualem, aut formam ullam phγsicam, alias physice moVeretur et moveret, et posito imperio manent in variata in sua entitate Sacramenta, quae etiam ex se non habent principium talis actionis ergo tam repugnat assertio quam quod aliquid sit productum sine causa producente Patet consequentia, quia causa efficiens in actu primo constituitur per Virtutem agendi, qua destructa tollitur omnis ordo causae efficientis et essectus. Hunc modum C etani assumpsit Sua reZ, Sed in parte emendavit, admittens in quislibet creatura principium actionis permanens, quam Vocat potentiam obedientialem, qua potest Deus uti ad quemcumque essectum pro libito cum ipsa agenS. Impugnatio hujus magis spectaret ad alium quantumlibet hic tractari potest sed quia quaestio est prolixa, breviter eam ex instituto praesenti attingemus. Quidquid ergo sit an detur in rebus talis potentia activa, ad propositum efficaciae Sacramentorum nihil juvat, ut patete argumentis supra lactis. Primo Sacramenta causant quando non sunt. Secundo habent virtutem causandi, inquantum sunt signa ex instituto ergo Virtus causandi landatur in ipsis, ut habent institutionem ad quam sequitur, non Veroad entitatem, quae independens est ab institutione ; sed potentia obedientialis, si datur, sequitur entitatem, etc. Haec argu-