장음표시 사용
51쪽
3711 Ratio Secunda principalis, diu non Videtur concludere, Vin quan- α' do extrema sunt immediata, tanta
praecise est eorum distantia, quantum est extremum alterum majUS. Patet in simili, quia tanta est distantia Dei a creatura, etiam SV prema possibili soro quantus est Deus, et ideo si poneretur Suprema creatura possibilis, adhuc
et ' etiam per exemplum in opposito: in quantitatibus inim est distantia propior aliquod medium interjacens, ut ideo secundum quantitatem spatij interjacentis os distantia illa quanta ergo per Oppositum, ubi non est medium interjacens, distantis non erit
quanta, ni Si sucundum quantitatem alterius eX tremi.
risu . . I 0 etiam patet ratione quia
distantia, nihil aliud est distantia hic nisi
' diatum excusso, quantita BXeeSSIIS erit secundum quantitatem Xcedentis Supposita ergo majori, Sequitur quod cum amrmatio aliqua entis creabilis sit linita quod distantia hujus affirmationis ad negationem sit nita. Pato etiam quod ista distantia sit immediata, quia per Philosophiam . Oste P.
text. 5. Contradictio est oppositio cu-jtu non est medium Secund ιm e.
Quod si fingas infinitatem ex parte nihi , hoc nihil est, quia nihil non distat ab aliquo, nisi deficiendo non plus autem deficit nihil abente, quam ens illud ponat hoc etiam patet quia comparando nihil ad nihil, nulla est distantia. Sic ergo minor secundae rationis falsa est, intelligendo distantiam infinitam positivo hoc est in infinitum excedentem omnem sinitam distantiam, et sic oportet intolligor distantiam infinitam in majori ad hoc quod sit Vera non enim potest alitur concludi infinitas virtutis agenti S, quae potest super illam distantiam. Praeterea minor improbatur Sic ih. qui in una contradictione is s . Adj major contradictio, quam in alia, ' I: quia plus distat Deus a non Deo,
quam anima a non innima, quia nulla virtus potest sacere de non Deo Deum, nec e conVePSO, aliqua
autem potest facere de non anima animam si autem quaelibet osset infinita, nulla OSSet S Se major, quia inlinitum non potest excedi. Praeterea illa Virtus potest super distantiam, quae potest super totum terminum ad quem illius distantiae, quia termino ad quem Osito, destruitur terminus a quo per 'erminum ad quem Succedentem sed terminus ad quem creationis est linitu ergo non potest concludi ex hoc quin super ipsum possit virtus sinita ergo et super distantiam Praeterea 5 Physic generatio naturalis est inter priva h. tionem et formam: sed privatio includit negationem licet in sub jecto, et per conSequens, quando transitur de privatione ad sormam, tranSitur negatione ad affirmati0nem sed patet, quod illa generatio naturali est per virtutem creatam; ergo illa distantia non ObStat. Qualiter ergo salvabitur dictum commune, quod inter contradi-
52쪽
38UB. IV. SΕΝΤΕΝΤlARUM ctoria est distantia infinita. Respondeo, simpliciter salsum est, accipiendo infinitum pro excedente simpliciter quantumcumque
Contradi nitum in infinitum. Sed alio modo
distans in infinitum potest accipi pro inde- explicatur terminato, et Si Verum est, nulla
enim distantia est ita parVa, quin susticiat ad contradictionem quantumcumque enim modicum aliquid recedat ab uno contradictoriorum, statim est sub altero, nec est distantia aliqua tam magna, etiamsi posset esse in infinitum major maxima, quin ad illam et ejus extrema se extendat contradictio: et isto modo accipiendo infinitum in majori, minor est salsa. Ad probationes ergo minoris Ad primam, cum dicitur quod non contingit intelligere majorem ista, dico quod salsum est positive,
Verum est autem permissiVe. Hoc
est dictu quod aliqua distantia ponit majorem remotionem quam ista et una contradictio quam alia sed ista permittit quamcumque
maximam, quia in maxima Sal Vatur. Xemplum, plus persectionis ponit asinus intensive quam animal tamen animal plus permittit, Sive salvari potest in aliquo persectiori, quam sit asinus, quia in homine, et quod sic est maximum, Scilicet permiSSiVe, non est formaliter maXimum.
13. Ad aliam probationem de quibuscumque contradictoriis, dico quod licet quaecumque contradictoria sint aeque incompossibilia inter se, non tamen aeque distantia plus enim distat Deus a non Deo, quam album a non albo, Sicut processit prima ratio, quia extremum positivum est majus in comparatione ad negationem Per idem patet ad aliam probationem, quod totumen creatum plus excedit nihil. quam anima excedit non animam; sicut totum ens creabile in se est perfectius quam anima tamen seque incompossibilis est non anima cum anima, sicut nihil cum toto ente, sed hoc non arguit propositum.
Ad rationem juxta hoc factam, de improportione nullius potentiae ad aliam potentiam, concedo quod distantia nudius potentiae ad actum non habet proportionem aliquam ad illam, quo est alicujus potentiae
ad actum, sed hoc est, quia una est distantia positiva inter extrema positiva existens, alia autem non est positiVa, quia ejus alterum extremum est nihil positivi autem ad non positivum nulla est proportio, sicut nec entis ad nihil Sed ex ista improportione Positivum
tes super istam, Sit improporti- positivo, ex
onabilis virtuti, quae potest Super incitato
illam, quia positivum non est να,::i improportionabile alteri positivo. nisi propter inlinitatem in altero: in aliis autem distantiis fuit improportio, non quia fuerit infinitas in altero, sed quia altera non habuit aliquam quanti intem, Secundum quam potuit proportionari. Exemplum hujus punctus est improportionalis lineae, quia non quantus ergo Virtu S, quae potest super hoc est improportionata Virtuti, quae potest Super illud non sequitur, nam Virtus et virtus natae sunt habere quantitatem Virtutis, et per consequeus
53쪽
proportionem secundum Viri Utem, nisi altera sit infinita ex alia autem parte est desectus proportionis propter desectum quantitatis in alio eXtrem O. COMMENTARlUS.
h cum secunda principalis non videtur
Solvitur a concludere, etc. AEdicitur Secunda ratio
tot Principalis, quae in eo consistit, quod inter ratio terminos creationi S. scilicet ens et nihil detur infinita distantia, ac proinde exigitur ad superandam illam distantiam infinita potentia in Virtute, quae nequit competere creaturae. Haec ratio est plurium Doctorum, Alberti inra. d. l. art. T. Hen-
Richardua. d. l. ari. 4. quaeia 4 Eamque D. Thonaas assumit I pari quaest. 5. art. 5. ad 3.
quam format aliter, quia nulla est proporti nullius potentiae ad polentiam aliquam, sicut nec non entis ad ens ergo noc est proportio distantiae, quae est Thom. inter potentiam et actum ad illam, quae os inter nullam potentiam et actum ergo non erit proportio virtutis, qui non
potest in illam distantiam ad virtutem quae potest super illam ergo est infinita, quia omni finito potest quodlibet finitum proportionari. Illud autem prineipium probatur Varie, - quia qualibet finita distantia datur major; sed ensis ad nihil est maxima, ergo infinita Secundo, quia inιer omnia contradictoria es aequalis distantia, sed inter Deum et nihil datur infinita distantia, quia sub ente creabili possunt esse infinita; sed ex dictis, inter duo contradictoria et omnia, est aequalis distantia, inter quaelibet infinita, super hanc distantiam infinitam non potest nisi virtus infinita,
Hoc principium non subsistere probat sa. Doctor, quia ut sit mea ad inserondum 'π''
intentum, nempe excessum virtutis in potentia, d0bet intelligi distantia positiV3, D.bsiqui est excessus unius Iuper altero ' uiatii 'quand ergo extrema sunt immediata tan minum t est distantia, quanta est quantitas seu p0rfectio xcedentis super altero. Probat exemplo, quia tanta est distantia si aereatura suprema possibili, quantus est
ipso Deus. Item, in quanti tale, ubi χε 6. 4 4;i
distantia inter extrema ratione pati et . . MO.
medii interjacentis, tanta est distantia quantum est medium; ubi ergo nullum est medium, tanta est distantia inter extrema immediata, quantum est exti semum excedens. Affirmatio autem entis creabi Affirmatiolis seu persectio et entitas rius est finita; Ah ta .. ergo et distantia ejus finita a negatione Opposita. Quod ver affirmati et negatio opponuntur contradictorie immediate, patet ex Philosopho I. post 5. eaei. Si dicas ex parte negationis, seu nihil sumi distantiam, hoc salsum est, quia nihil non Negatio
distat nisi deficiendo ab ent cui opponi amrmati
tur tantum ergo deficit, quantum affirma deficiando. lio per oppositum ponit in esse, comparando enim nihil ad nihil, multa istdistantia. Item, magis distant Deus et non Deus, quam anima et non animari Sumendo erg0 distantiam
distantiam positive, prop0siti ilia est salsa libo dii hAddit praeterea rationem a priori, quia illa ' Σ ' i
virtus potest super distantiam, quae potest Super terminum; sed terminus ad quem creationis est initus, ergo si creatura crearet illum, poSset Supra distantiam, nec inde sequerptur virtus infinita in ipsa. Praeterea generati naturalis est inter privationem et formam, privatio includit negationem, licet in subjecto, et per consequens quando transitur de privatione ad sormam transitur de negatione ad anfirmationem hic autem transitus Si na-Dj0jtigod by
54쪽
turalis per Virtutem creatam, ergo, etc. Quis sonsus Ilaec Octor subjungens illud vulgare illius principii me contradictoria esse infinitam distan-
tradietoria tissm, Simpliciter falsum esse, si intelligatur do distantia persectionis, verum Utem est, si de distantia indutorminationis, id est, quae excludit terminum, quia sicut nulla est communicatio inter extrema, ita quaelibet distantia sufficit ad recessum abuti ad alterum, neque distantia quantumcumque magna excedit extrema contradietionis. s. Subjicit deinde responsionem ad illam rationem ejusque probationes : Nulla potentia potes super distantia insinua, nisi potentia insinua sed inter ens e nihil, etc. Respondet Durandus in . d. l. q. 4.
met et Gabriel ibidem art. 3. dub. I. . . I. ' negand 0mnem distantiam inter ens et
nitit, quia putat Duralidus creationem non habere inhil pro termino a quo, Sed exire dicitur de nihilo, id est, de non aliquo. Verum frequens doctrina Patrum est, creaturam productam esse primum ex nillilo, eamque esse ex nihilo, et up ponunt Scholastici terminum a quo creationis esse minit. Ide respondetur melius intelligendo majorem de distantia positiva, minorem falsam esse ex dictis Ad primam probati Distantia onem minoris respondent, inter ens et imit
pormissius clari distantiam maximam permissive non
positive. Ad aliam patet contradictoria quaecumque aeque distare quoad incompossibilitatem, non autem quoad XceS- sum persectionis seu distantiam positivam ex quo patet ad reliquum.
I τ' Ad eamdem rationem, prout sormatur
rationem, a D. horna quoad improbationem dictam.
D. concedit, quod nullius potentia, etc. ad
Proportio potentiam nulla est proporti0, quia pr0-
portio est enitum, non autem positivi ad nihil, quia proportio attenditur pones quantitatem, quae non competit negationi,
sed negatur inde sequi inter potentiam, quae potest in unum et alterum non posseeSSe proportionem, quia hae sunt positivae; inter positiva autem non toti ur proportio, nisi quando alterum extremum est infini-ium, quod ita exigi ad creationem non
probatur hac ratione. Exemplo declarat. pe quod puncι propter indivisibilitatem, dum
non est ulla proportio ad lineam, quae est extensa, non recte insertur quod potentiae, quae in utramque possunt, non sint proportionatae, imo eadem in utrumque potest. Crietanus contra hanc solutionem ni M.tens, etiam rationem praemissam conssr- libet mare pergit, advertens quod ratio mon ' landatur super improportione extremorum, ut Scotus simulat, sed in principio Peripatetico, ut quando Sunt duo extrema, quorum alterum crescit tantum, quantum alterum decrescit si hoc decrescit usque ad tum gradum, illum crescit super omnem gradum. Xemplum ei pr0balisei, iatiles hujus sumitur ex . Physicorum eaet. 72 d motu . vidulice velocitas motus et corpulentia spatii sunt duo extrema, ita ut velocitas crescat in motu, quantum corpulentia decrescit in spatio P quod si haec decrescatusque ad non gradum Velocitas motus in illo spatio augetur in infinitum. Super qua regula undatur processus Philosophi adprobandum quod motu in pleno et vacuo sint improporιionales ita ergo in pro-p0Silo. Ad hanc respondet quidam, non esse infinitam distantiam inter motum in instanti, et motum laetum in tempore, sed dissurru sicut diversae species ejusdem generis o quo non equitur infinitas virtutis in eo, qui movet in non tempore. II aec doctrina vera est, intelligendo antecedens sic ut comparati, mal motus successivi et instantanei quantum indrealitatem, non Ver quantum ad succes-
55쪽
Sionem, quia eadem forma quae producitur Successive, potest quantum ad realitatem produci instantanee, Verbi gratia, ignis produci in se ipso calorem Summum in inflanti, quamvis in passum X-trinsecum, propter repugnantiam contrarii nequeat produc Ρre calorem in insevotus eoi-riori gradu nisi successive, per motum
', es smyrte mletum motus autem instanta- ,- α neu et successivus Iunt incomparabiles α et improportionabiles, sicut instans et tempus, linea AEP punctum, quia mihil
ipsis commune est quoad extensionem, secundum quod invicem comparari possint, et dividerentur in exste dens et exces-Sum, seu ipsum excedent in gradum excedontem, et reliquum.
ses, Philosophus ergo ibidem argumentatur Phil Fbi contra veteres, qui ponebant Vacuum bnecessitatem motus proprie dicti, quorum est illa ratio ex Philosopho, quia si non esset vacuum, non potest fieri localis motus aut augmentatio, quia plenum alio
rem corpore Occupatur duo autem corpora fundamem non OSSunt eSSe Simul, ergo molio localis
non debet fieri per plenum, Sed pervacuum, etc. Eodem modo de augmento, quod fit additione alterius corporis ergo in corpore, quG augetur, debent esse quaedam acuitates aut pori, etc. Vide eum cap. T. Capite aulem . docet permotum non recte colligi Vacuum esse, cum potius sic tollatur motus Argumenta qui- Rationes bus hoc impugnat, magis sunt redargu-
mai quam demonstrationes veritatis., Quod de praedic ι argumento quod
T assumit C eianus, dicit D. Thomas ecl. I 2. Hicisns interpretationem Commentatoris, asserensque rationem Philosophi adeon tradidendum inductam esse, non ad demonstrandum simpliciter. Ponentes autem vacuum, ac de causa ipsum ponebant, ut non impediretur motus, et sic Secundum eos, causa motus erat ex partemst dii quod non impedit motum Argu Causa sue-mentatur contra eos Philosophus, a Si i motu tota causa velocitatis esset ex parte medii, non autem ex parte mobilis, quod tamen salsum est, et secundum D. homam hic, ut patet in motu corporum coelestium, et secundum Doelorem nostrum in . . . quaest. 9 3 Ad quartum argumentum, quia successio in motu est ex resistentia mobilis ad motorem, ut ibi recto declarat, oblimitatam ejus virtutem et resis lentiam modii ad utrumque, id est, mobile et
eos, qui ponebant totam causam successioni seu motus esse Vacuum, et Sic cohaeret expositioni . homae praemissae Responsio
vel tenendo rationem Philosophi esse OStensivam, nempe primam de motu in medio raro et denso Secundam per reductionem ad impossibile. Rospondetur ex octore, duplioem esse R bonsio Successionem in motu aliam essentialem Qi0Dε.
Duplex aliam accidentalem. Essentialis est quae voce lo in motu. provenit ex resistentia mobilis ad moto rem et haec remanet, sive in spatio pleno, sive Vacuo, sive etiam neutro, quia Ovetur successive, et Secundum partem priorem prius pertransiret quodlibet spatii, quam Secundum posteriorem. Successio vero accidentalis est ec impedimento, quod opponitur ratione spatii, ut quia illud est densius vel rarius, etc. et hincredundat illa velocitas vel tarditas, de qua Philosophus, tanquam qualitas motus X impedimento Spatii. Esset ergo proportio inter motum in
pleno et vacuo quoad Successionem essen Proportio
56쪽
docet si grave moveretur in Vacuo moveri successive cum Doctore plures alii idem docent. on esset autem proportio quoad successionem accidentalem, quia ex Vacuo
nulla talis osset, quia nihil ad aliquid non est proportio praecise ex Philosoplio in
Dices quid ergo urgent argumenta Philosophi contra antiquos, quos impugnat' Respondet octor ryo habet Philosophus eae hoc contra ad0ersarium, dicentem motum esse tu vacuo, quod nullus motus habens aliquam velocitatem aut tarditatem accidentalem superadditam essentiali, O-ιest esse in vacuo e hoc non es inconveniens, si ponere praecise motum esse in vacuo, sed esset, si cum hoc ponere vacuum
esse promotivum in motu id est, sicut raritas spatii promovet Otum, quod retardat densitas ne medium necessarium in Oιu, etc. nempe ut docebant, quos impugnat Argumentum ergo Philosophi tangit illam successionem motus, quae oritur ex impedimento accidentali spatii, nempe densitate aut raritate. Videatur Commentator in hunc locum Philosophi, ubi ait motum et successionem oriri ex resistentia mobilis ad molorem, ut contingit in motu corporum coelestium, in quo nulla est resistentia ex parte spatii impedientis, vel ex parte spatii et mobilissimul, ut contingit in animalibus, in quibus contingit successio et motus ex proportione motoris ad mobile et ad spatium et cessante impedimento, quod est ex spatio, adhuc remaneret determinata proportio ismporis in motu, secundum proportionem motoris ad mobile. Idum admittit . homas ibidem, imo supponit, si motus fieret in aevo, fors successivum secundum tarditatem, ideoque admittit objectionem ad quam resyOndet Commentator, dicens argumentum Philosophi locum habere in motu animalium ex resistentia spatii, quamvis'. Thomas dicat esse redargutionem, non demonstrationem.
Ex quibus patet ad argumentum Caue tani, Semandam ess proportionem illam inter duo spatia plena quoad tarditatem et densitatem, secundum quae in gradu proportionato est promotio, aut tarditas motus, Secundum majorem aut minorem resistentiam. Sed salsum est, quod assumitur, nempe si corpulentia decrescatusqus ad non gradum, quod velocitas motus in illo spatio augeretur in infinitum: haec accommodatio est utilis, et non est secundum mentem Philosophi, neque est Peripatetica Supponit enim resistentiam spatii esse infinitam ratione corpulentiae, ut ea cessante, et servata pr0portione, crescente velocitate, ipsa redderetur infinita destruit in primo suppositionem suam, nempe talem esse proportionem accrementi in velocitate, ad decrementum resistentiae medii impedientis aut corpulentiae, haec enim finita est, alias squiret superari virtute motoris. Desinit etiam per
partes actuales, ut Vocant, seu non communicantes, in quibus est terminus, ullas nunquam daretur terminus motus, non autem per partes potentiales et communicantes, in quibus nullus est Status ergo etiam velocitas motus inde crescens erit finita, et ejus accrementum erit per partes
Ad propositum ergo accommodando proportionem illam, committit allaciam consequentis, quia non equitur : motus non habet successionem ex resistentia spatii ratione impedimenti, quod nullum est ergo non habet successionem absolute.
Falsum est, quia habet successionem ex resistentia mobilis ad motorem, quam D. homas et Commentator Vocant naιuralem, noster Doctor essentialem; et se38. Solvitur ratio C stant. Proportio
quoad spatia plena. Destruitur suppositio. Motunc acit Perpart
57쪽
cundum hanc motus in vacuo et spatio non resistento ex impedimento essent comparabiles, et servarent proportionem, quia manere limitata virtus motoris, et eadem resistentia mobilis ex propria sorma, e quibus fiersi successio, licet desinerct successio accidentalis orta ex impΘ- dimento spatii. Denique accommodando hinc inde medium et conclusionem, quam inde proba re contendit, nempe quantum decrescitens, Vel in quantum accedit ad non esse et nihil, tantum crescere potentiam actiVam, quae potest Super non ens, quanto magis non ens longatius est ab actu, etc. ubi ponitur augmentum ex parte potentiae activae decrementum Ver ex parte acius inquantum recediti esse, quod recipere potest, hoc autem esse, quod natum est recipere, est finitum ergo ex ejus decremento non sequitur in potentia activa, nisi finita et proportionata actiVitas, quae etiam debet ess finita, servata proportions ad actum quem dat, seu educit ex nihil actus ad esse. Doinde id amplius declaretur, comparando actum, qui educitur ex potentia materiae ad se ipsum, aut similis persectionis, uter educitur ex nihilo, id est, producitur non praesupposito subjecto. Hic ergo actus, qui educitur ex nihilo, non elongatur a potentia magis quam alter, nisi inquantum supponitur concursu causae materialis ad hunc, et non ad illum loquamur etiam de simili forma in specie, quae Vel creari potest a solo Deo, vel
etiam educi de potentia subjecti; sed
concursus causae materialis, per quem
unus ab alter distat et recedit vel accedit ad potentiam, os finitus et limitatus: ergo suppletio ejus steri potest per virtutem activam finitam neque requitur, ut ex subtractione materiae amplius crescat virtus activa in agente, nisi quantum sufficiet ad supplondum concursum materiae. simili pato in causa activa inferiore, Ex natura
quae magis influit entitatem e genere meiἡniis suo, quam materia in effectum communem, quae suppleri potest in determinata activitate superioris agentis, Verbi gratia, motus, qui procedit ab aliquo agente per unam horam, potest esse media hora ab agente, cujus in duplo Virtus est sortior: hinc patet ad illam elongationem a clus a potentia non exigi infinitam virtutem productivam. Doctrina autem, et responsio Doctoris ad argumentum D.
Philosopho, hoc ipso capite, ex quo a pho.
jetanus confirmat oppositum, quia dicit quod nihil nulla est differentia; et infra
Id enim quod Medi in aecessum ipsum, e id quod eaeceditur, necesse es dividatur, etc. ubi assignatur ratio, quare nulla sit proportio inter nihil et numerum, inter
vacuum et plenum In ratione spatu, qui ex
unum est privatio, aliud Vero ens. Sic undsextam neque linea pulictum exeodit, nisi μηλ' ' componatur ex punctis, quia linea divisibilis, punctus indivisibilis est, et compa ratio debet fieri secundum extensionem, quae participari debet in gradu excedente
Νullius ergo polentiae ad aliquam potentiam, hac ratione non est proportio, quia in nullo communicant, ut dicit bene Doctor cum Philosopho, non quod rations excessus et perfectionis attondatur improportio, sicut contingit, quando comparatur infinitum ad finitum et hinc sumit ratio illa D. Thomae improportionem, ne vel simulationem illam quam adducit Cadetanus, admittamus ut patet ex littera,
quia haec propositio es Tanto major virilis requiritur in assente, quavi poιentia esι massis remota ab acιu, etc. oportet involvat in re ipsa, illam propositionem Dissanιia inter ens e nihil erigit insinuam
58쪽
virtutem in astente. Illa enim elongatio, quae est inter potentiam et actum, non Staliud quam nihilsitas, et omnis longatio est ratione distantiae verae, aut imaginariae unius extremi ab altero. Unde idem pro bat subjungens Nulla est proportio nullius potentiae ad aliquam potentiam, etc.
Objicit ocundo Metanus ibidem, quia
ex Opposito sequeretur, quod Virtus producens ex nihilo, et virtus producens aliquam formam de potentia subjecti, esSen aequales, consequens est absurdum Sequela probatur, virtus producens ex nihil finita sit A. virtus producens eX
potentia subjecti sit , prior virtus sit perfectior hac in decuplo potentia passi V quam respicit virtus , sit C; tunc detur aliqua potentia passiva, quae sit minor C in decupla proportione, tune sequitur virtutem illam, quae produceret aliquid ex potentia illa minori, quam sit passiva C esse decupl majorem, quam sit virtus B ergo erit aequalis virtuti , quae tantum in decupla proportione excedit P.
IIa ratione, inquit Vasqueg, videιur sibi Cajetanus de adversariis laudem reportare, quas me judicio non minus inβrma esι, etc. Ad eamdem bene respondet Vasque ibidem, quia augmentum hoc, et decrementum, sicut et excessus aut desectus, qui ex eo redundant, non fiunt secundum intensionem et remissionem graduum ejusdem formae Specificae, Secundum quas assignari poteSt, et debet proportio illa decupla. Hoc ergo supponit argumentum, et male excessus ergo attenditur secundum speciem, ad quam species inferior quantumcumque crescat intra gradum specificum, nunquam accedit, sicut nec intellectus persectionem unquam adaequare potest Sensus, qu3ntumlibet perfectus, nec plumbum speciem auri, neque asinus persectionem hominis; sic ergo neque virtus producens de potentia subjecti accedere ad perfectionem illius, quae de nihilo crearet, licet haec finita Sset. Haec responsio vera est, et solvit argumentum, estque secundum principia nostri Doctoris variis in locis. Addo ulterius argumentum illud maginarium esse.
Primo, ex quibus principiis supponit Ca exanus potentiam passivam subjecti intendi et remitti si loquamur de subjecto simpliciter, quale est substantia,
quae non suscipit magis et minus sicut neque quantitas, quod est secundarium subjectum; si autem intelligat illam minorem, ut majorem potentiam receptivam ratione impedimenti accidentalis, ut quia sub una forma sequitur major resistentia subjecti, quam sub alia, haec impedimenta quandoque non exigunt persectiorem virtutis activae in causa, Sed sufficit major virtus per accidens, ut ignis in materia rara nequit producere calorem in subjecto applicato, aut comburere, quod tamen potest calor minus intonsus in materia densa, ut in ferro
existens. Causam autem materialem, quae seipsam communicand causat, aequipararemere causae efficienti extrinsecae, quae sola virιut attingit effectum, quae virtus aliquando crescere, aut decrecer potest secundum latitudinem graduum, intra eamdem speciem, ut in qualitatibus, vel certe perfectione essentiali et interminabili respectu causae inferioris, quae nunquam ad persectionem superioris attingit, videtur novum, et praeter principia Peripatetica. Secundo, ipsum argumentum Cajetani sibi respondet, et aequivocat. Nam causa creans non solum est totalis respectu effectus, saltem in genere efficientis cre-
secundum gradum.M. Sscunda responSi , et impugnatio
rationis. Potentia paSbiva non intonditur. Improporti
59쪽
ati, sed iram supplet concursum causae materialis, Vel eum excludit illa vero cau, educens ex potentia minori subjecti, in decuplo excedens alteram, quae ex potentia majori subjecti in do cupio educit sormam, licet secundum hanc proportionem virtutis eductivae superet alteram, tamen non supplet materiam, Sicut causa creans, ergo ipsi incomparabilis est in persectione virtutis; comparatio tamen et aequalitas perinde accommodatur a Caietano, quasi ejusdem perfectionis et virtutis esset, saltem in nostra sententia et ex hypothesi responsionis Doctoris, educere aliquid e potentia materiae, et creare, quod responsi illa non supponit, quamvis neget ex improportione praefata colligi infinitam virtutam in potentia activa, SupponenStantam εsse debers, quantus est terminu productus, prout totaliter attingitura cuuSa ad hoc autem sufficit ut sit alterius ordinis superioris intra genus entis niti. Alii formant istam rationem D. Thomae aliter, Verbi gratia, major Virtus requiritur ad producendum effectum ex nihilo, qua in e potentia, quantumcumque illa
distet ab effoctu sed si potentia distat in infinitum ab effectu propter impedimenta, aut aliam ob causam, requireretur virtus infinita, ergo etiam ad creandum ex nihilo requiritur similiter virtus infinita. Ad hanc bene respondet Vasque non esse eam rationem D. Thomae, sed no-Vam, quia . homas non procedit ex substantia lacli, quasi esset infinitus effectus, Sed ex modo agendi, ut vult Capreolus Argumentum autem Sic formatum concludit infinitatem potentiae ex infinitate Effectus, quia distantia potentiae ab ffectu propter impedimentum infinitum exigit ex natura ipsius effectus vir-
tulem activam infinitam in agente ergo ut hoc sit medium probandi infinitam virtutem ad creandum aliquid ex nihilo, debet sumi infinitas in ordine ad persectionem, ut attenditur substantia essectuS, et non tantum modus faciendi; negaretur major itaque, quia finita virtus susticeret ad ducendum aliquid ex illi-lo, infinita vero ad superandam infinitam resistentiam positam ex puris subjecti ad educendam ex eo formam. Deinde suppositi est impossibilis, unde nihil concludit, et ea data, utraque Virtus non esset comparabilis, quia una excederet in gradu excessivo infinito intra latitudinem sui generis, nempe eductivo,nutiquam tamen accederet ad persectionem creativae, quia semper dependereta materia in actione Altera quidem esset finita in gradu, si excedoret secundum Speciem, essetque major, quia in se includeret eminenter causam materialem, quam non includeret virιus eductiva; sive ergo sic, sive aliter fundetur ratio, non concludit, neque licet ex conditionali illa de impossibili concludere absolute de possibili. SCHOLIUM.
Tertiam et quartam rationes positas num. 6. quae sunt Egidii, resutat exacto juxta veram Philosophiam.
non concludit, quia aut intelligitur in majori, quod agen Secundarium praesupponit essectum pri
mi agentis, ut passum in quod agat et tunc petit principium scilicet quod omne agens aliud a Deo agit in passum praeSuppo Si- tum Aut intelligit absolute, quod scilicet absolute praesupponat D sectum primi agentis, quod con-
60쪽
46UB. IV. SENTEΝTIARUM cedo, quia scilicet praesupponit seipsum, Sicut agere praesupponiteSSe, et ipsum est effectus primi agentis. Ad illam introductionem,
quae videtur probare minorem e
cundum primum intellectum, dico, quod ars si pol est in aliquam
1 Ormam, non tamen nisi in accidentalem tantum accidentalis au-uu,ta tem neceSSari requirit substan-
suqeolum ergo uod artifex, quia est agens subordinatum, requirat, Vel praesupponat essectum naturae, ut paS SUI SUU.m, Sed quia agit ad talem terminum, qui requirit substantiam, in quam substantiam producendam non poteSt PS. Quod autem hoc non sit X OP-dine agentium, patet manifeste, quia natura in actione sua praesupponit effectum naturae, ut passum, sicut in alteratione praesupponit substantiam est ergo
et artis in praesupponendo Substantiam, quando scilicet agunt ad accidens, quod non potest pro duci nisi in substantia. Si autem aliqua substantia corporea SSet immediate producta a Deo absque
actione naturae, nihilominus Osset ars circa istud passum agere,
si esset capax termini artis ac si essectus naturae praecessisset in eo. Similiter patet quod ratio ex isto ordine agentium non Valet, distinguendo plures ordine agentium: nam in ordine agentium naturaliter potest inveniri agens materiale, quod est inserius, et agens immateriale, quod est superius non tamen equitur, quod agens materiale praesupponat enfectum agentis immaterialis creati nec sequitur, si materiale praesupponat essectum Dei immediate, in quod agat, ergo agensim materiale, quod est superius,
nihil praesupponit. Quarta ratio si non concludit, , di
quia illa solentialitas, quam est Suniectiva
gatur objectiVa, respectu esse cre ' ιζ. '' turae, Sive intelligatur subjectio Rh- νη-Va, ad recipiendum sicut potentiale vel ad inhaerendum sicut forma Vel actus, non sufficit ad inserendum, quod actio ejus sit cum motu Vel mutatione; sed
quod actio illa. si est immanen S, habet potentialitatum illam praedictam vel utramque. Si etiam
est transiens, eo modo quo est
in illo, in quo transit, ut in termino, habet potentialitatem alteram vel utramque nec propter hoc est actus fluens, Vel raptim transiens, sicut motus Vel mutatio.
g Terιia ratio principalis non conelu M. da, etc. Egidius quodl. 5. q. l. et e aliorum. trus do Turantasia in . d. l. quaest. I. ut ecli, probant conclusionem ex eo qu0d agens 4bii: .d inserius praesupponat in gendo esseeium .iubi'ha Superioris, ut ars essectum naturae, circa I eum. quem agit, natura vero aliquid potentiale, scilicet materiam, quae est effectus
primi agsntis et increati et id exigit
ordo agentium ergo agon creatum in agendo supponit effectum Dei, et consequenter materiam aliquam, ex cujus potentia educit sormam, ergo nequit cre