장음표시 사용
71쪽
DIST. . QUAESTlo I. 57Vam sormae substantialis, quod estinc OBVeniens, cum non OSSit recipi, nisi in substantia composita in essendo nec ergo potus agere ui .uis ocidens, ni Si in Substantiam com
uetia' p03itam, et ita non in materiam
.m . primam et puram. Per hoc appa-
tam lai rei ad illud quod dicitur . de Ani- nia, de calore : Calor enim dicituri . .ei inStrumentum animae in generan- riuod carnem animatam, pro quanto
me est principium alterandi in altera-
tione iraevia ad generationem; non autem qui in instanti generationis attingat formam carniS, tanquam terminum, sicut nec 3ttingit materiam substantialem carnis tanquin m RSSum.
Contra istam rationem in statu Poetu per illud . et cap. 5. Domus aetra
domi si a domo in mente, et tamen domus
dimo in X tr habet Verius esse domus
qua in domus in mente, quia domus in mento habet esse diminutum respectu domus extra, Sicut en cognitum est diminutum en PeSpectu entis realis : ergo impersectius, scilicet habens esse in cognitione, potest esse principium producendi persectius. Et applicatur istud exemplum ad propositum sic : Sicut se habet domus in mente ad domum extra, ita se abst Ingelus cognitus in cognitione Angeli, ad Angelum extra sed secundum Philosophum a domo in mente, st domus extra ergo ab Angelo cognito in intellectu alterius Angeli, potest steri Angelus extra non ergo accidentalitas cognitionis Angelicae prohibet substantis intellectae creatiODem. Ad primum dico, quod aliud est loqui me veriori seu persectiori esse simpliciter, et de Veriori seu perfectiori esse hujus Lapis enim in mente divina habet esse simpliciter verius et persectius quam lapis extra, quia objectum ut cognitum dicitur habere illud me, quod habet ipsa cognitio. Unde Secundum Augustinum super illud
JOan. l. iiιod factum est in ipso, vita
erat res cognita est in verbo ita crea
triae et hoc ideo quia cognitio ejus, est realiter vita creatrix; quod enim de cognito dicitur objective hoc in ipsa cognitione porto invuniri realiter lapis tamen in intellectu divino non habet verius esse lapidis quam lapi extra, alioquin aliquid intrinsecum realiter Deo esset formaliter et proprie lapiS. Ad propositum, domu i intel-Domus ad
loetu artificis dicitur habere illud DFAduobeSse, quod sor maliter habet ipsa . ζ. qcognitio domus: ed ipsa cognitio est simpliciteri persectior quam
forma domus AEXtra qui cognitio est quaedam persecti naturalis animae sorma autem domu extra, Vel non est realis, Vel
si ist multo est imperfectior quam illa cognitio. Sic ergo patet ad argumentum, quia domu extra 2 πdicitur fieri a domo in mente, quia 'I..hi' fit a cognitione domus in mente get'. 2 ' itanquam a principio formali et vix
illa cognitio domus est simplici quid reale. ter persectior domo extra: ipsa etiam dolitus intra pro quanto participat esse cognitioniS per- lactior est seipsa Xtra. Et cum dicitur, quod est ens diminutum, et domus extra est enS reale, dico, quod cognitio ejus estens reale et persectius ens quam
72쪽
58 LlB lv. SENTENTIARUM domus extra domus etiam in mente participat nobilius esse reale, quam sit illud esse extra. Et sic intelligendum est illud Augustinis de Trin. 10 vel 11 scilicet quod
superius habe nobilius esse in se, quam in intellectu e converso autem inferius habe nobilius esse in intellectu quam in
seipso. Hoc intelligendum est de illo esse, quod formaliter est ipsius cognitionis et participative cogniti. Verum est tamen, quod domus extra habet verius esse domUS, quam domus in intellectu cujuscumque, Sed hoc esse secundum
quid, id est, esse tale limitatum nobilius autem simpliciter esse habet in intollectu maxime diVino. qi. X hoc patet ad illud argumentum a simili. ego enim illud simile, quia si cognitio domus sit nobilior domo extra tamen cognitio Angeli in alio Angelo non est nobilior ipso Angelo in se, quin accidens non est nobilius substan-Dubitatio. tia. Et Si arguas, quod sit simile quia objectum utrobique simili modo se habet ad suam cognitionem, quia natum est esse causa
cognitionis suae, ita scilicet domus cognitionis de se, sicut Angelus de se causa autem si est sequiVoca,)persectior est suo essectu Similiter domus est mensura intellectionis de ipsa, sicut Angelus de
ipso mensura autem est persectior mensurato, qui menSUPR- Text. 20. tum dependet a men Suta. 5. Met. μ- non si converso. Respondeo, quod domus non est nata habere rationem objecti respectu sum cognitionis, quantum ad istas conditioneS, causare, Scilicet notitiam Vel mensurare, quia intellectus qui movetur ab ento vel quidditate in Sen Arithoialo
sibilibus, non movetur ab artifici-' hiI ' ali, ut artificiale est quia sic non et est ens, nec habet quid sed tantum 't..' 'domus est objectum, quantum ad 'ebat.
tertiam conditionem, scilicet terminare actum et ista conditio objecti non ostendit majorem persectionem in objecto quam in actu. Et si quaeras, quid est objectum causativum et mensuratiVum Ognitionis domus, vel alterius artificiatia respondeo, quod aliquodens naturale, Vel aliqua entia naturalia, ex quibus movetur intellectus ad cognoscendum ordinem vel figuram, quam artificiale superaddit naturalibus Angelus autem est omni modo objectum intellectionis de se ipso in intellectu alterius Angeli, et ideo potest do
mus eSSe a Ua cognitione, non Sio autem Angelus a sua. X hoc patet quod istud argumentum non ' ζ'.z
valet : Objectum cognitum habet nixiorae, esse diminutum objectum autem Angelua
extra habet esse simpliciter et reale ergo illud intra non potest esse principium producendi cognitum extra tamen ista ratio bene concludit, si cognitio sit minus nobilis quam sorma extra ergo cognoscens per illam cognitionem non potest producere cognitum
in Ista ergo ratione proetermisSa. Haec est secunda pars hujus quaestionis, in qua Doctor procedit ex propriis impugnando errorem Vicennae ex tribus principiis. Primum est Nullus actus accidentalis necessari requiriιur in creante
73쪽
laratur probatio. Non πω ut principium
suhstantiam, tanquam prior neces3aris ipso termino creationis, etc. Hanc probat, vel ut actus productivus praeexigeretur, sicut est calefactio respectu calori producti in ligno vel ut principium formale
producendi, sicut calor in igne calefaciente lignum; non primum, quia producti-Vu alicujus, et actus formalis producti Sunt in eodem ergo ad producendum aliquid ad extra, non requiritur aliquis actus accidentalis immanens producenti per modum actus productivi, etc. Loquitur hic Doctor de actione, ut est in pa8Sο vel in termino scilicet de actione pro reacta ideo non bene quidam putant Doctoi em sensisse non dari genus actionis, diversum ab Actione praedicamentali, ut infra videbitur dist. 13. quinει 1. Secundum etiam dici non potest, quia actus accidentalis non potest esse principium formale producendi substantiam, quia cum inhaeret, requirit potentiam receptivam in essendo ergo in agendo, alias forma producta esset absolutior amateria quam forma producens, quod est inconveniens, quia Sic persectione excedere principium productivum. Secundo, patet idem membrum, quia I Metaph. teri . . accidens est impe sectius substantia, nihil autem est principium formale producendi aliquid persectius se ipso si enim univoce producit est aeque persectum si sequiVoce, persectius loquitur autem de principio totali et non partiali. Respondet Durandus majorem non probari, quia datur actus accidentalis qui praeexigitur ad terminum actionis, qui neque sit actus productiVUS, neque principium producendi formale, sed directivus, vel inclinativus productivi ad terminum productum, et respectu productionis, ut patet in omni agente per cognitionem
et artem. in qu intellectio praeexigitur,
ut directiva volitio autem ut inci natiVa principium
et applicativa principii Ormali producen agente pardi. Idem etiam de operibus naturalibUS, 'on.m quae pra exigunt cognitionem, tam in homine quam in bruto homo enim generat hominem, et equus equum, tam cognoscendo quam appetendo. Sed neque cognoScere, neque appetere sunt generare, neque principia formalia generandi, sed applicantia activa passivis et idem esset de igne si generaret ignem, praecognoscen et Olens, etc. Hanc reSpODSionem approbant moderni quidam, respondentes similiter ad propositionem illam Doctoris, secundum has instantias. Confirmatur ratio praemiSSa et explica RHieiturtur illa enim propositio universaliter su , οῦ b. mi potest, qua excludit praeexigentiam actus accidentalis in creante substantiam, vel particulariter ad scopum opinionis, quam impugnat, quae est Avicennae. Illam concederet Avicenna, quia mediante intel- Duplex
lectione, tanquam principio Vel actu pro positionis. ductivo, asserit primam intelligentiam in eoueodoret
telligendo se creare Secundam, ei Simili' hi 'pho hiale secundam sic intelligendo creare aer Mnxenim tiam, hanc intelligendo Se creare Suum orbem, et intelligendo quod si dependens a prima, creare animam Sui orbis : Sumendo ergo illam propositionem ad intentum hujus, et suppositis principiis ejus, concludit, quia per ipsum intellectio Intelligentiarum est substantialis, et necesSario. Prima producit per intellectionem Secundam ex sententia Philosophorum, ideoque non praeexigitur intellectio accidentalis aut substantialis praevia in Interligentia producente, Sive per modum directivi, sive volitio per modum applicativi intellectus producentis, qui intellectio illa non est allibilis, aut dirigibilis. Falli er puluis .igo propositio. quam assumit Durandus, ' ἡ.hd; in omni agente per cognitionem praeexigi
74쪽
cognitionem per modum directivi, Secundum opinionem Philosophorum. Si loquamur etiam de cognitione, quae
Destruitur ponitur primae causae ad extra, in Senten
pius tia PhllOSOphorum, qui statuerunt Deum et Intelligentias necessario agere ad extr3, quia ubi est omnimoda determinatio ex ipsa forma ad essectum, non exigitur directio, quae tantum neceSSaria eSi respectu contingentium, et ubi subest desectibilitas Fallit etiam similiter, si loquamur de
respoetu operati0nibus et productione ad intra in
ς' NS'' divitiis ibi nulla intervenit dirigibilitas
ιη'x- aut applicatio. Licet enim una producti0Supponat aliam, et utraque persectam pe- rationem secundum intellectum, et voluntatem in Patre, dato, juxta noStram Sententiam, operationes esse diverSa a notionalibus et actibus productivis haec suppositio est ex ordine essentiali potentiarum tam in operando quam in producendo, non ex aliqua directione aut applicatione. Si autem discurramus juxta Scholam D. Thomae, de productionibus divinis, ut consistunt in ipsis operationibus, minus habetur intentum adversarii. Non fallit ergo univer liter propositi illa Doctoris, quam loco majoris adducit contra Vicennam, neque secundum principia Philosophorum, neque secundum principia Theologiae sallit
autem contra universalis quam adducit Durandu S., Si sumatur autem eadem propositio Propositio universaliter, ad probandum conclusionem
ter principalem hujus quaestionis, nihil sup-
probatur ponendo, Sed tantum Stet SlVe procedendo ex veritate ipsius principii, sic etiam vera est propositio in se. Ideoque hanc prae caeteris emicacissimam putat Gabriel Vasque ad probandum intentum, qui re- .in , .m dicit re8p0usi0nem Durandi ut frivolam existim x pari dism 125 cap. 2. in sine expendenda est ergo ipsa propositio Loquitur in primis de ternam creationiS, qui Exponditur
Sit substantia, et de prioritate actu accl- dentalis, qui necessario praeexigeretur ad ipsum terminum creationis, quia Si non exigeretur ex natura et dependentia termini, non facit ad propositum quaestionis. Hanc praeexigentiam accidentis praeSuppositi reducit Doctor ad duo illa membra, nempe ut esset actus productivus, Vel
principium producendi, medium invenit Durandus, scilicet directivi et applicativi.
Probatur ratione ipsius Octoris, quam leobatio infru apposuit Inter principium activum x S. persectum in supposito perfecto, et Substantiam terminantem actionem, non necessario Mediat aliquod accidens ergo accidens non supponitu necessario ad terminum creationis Antecedens declaratur : Primo dicitur principium perfectum octivum, quod est immediatum reSpectu melairatu
termini creationis, de quo principio hic priri' puli agit, non dependet a materia in agendo, Visum sive intrinseca qua dependeret in es-Sendo, et con Sequenter in gendo, Ut supra praemisit de accidente, cujus terminus productus nequit esse absolutior amateria, quam sit ipsum principium in essendo quia alioquin excederet persectionem principii terminus, et Secundum X hJr rha;
ceSSum eSSet, et non esset a principio, ut PrinciPium per Se conStat, SSet ex Suppositione non Oiole. esset autem, quia ille excessus neque eminentem, neque Virtualiter includeretur in
principi, dependente materia, quod proinde in proposit, dici potest, sive
etiam ab extrinseca materia, quia creatio non upponit, neque dependet a materia. Deinde intelligitur illa persectio princi 'ocipii creantis, ut etiam excludit subordi 42 'ria; nationem sui ad aliquod prius agens in uboeis :, eQdem supposito, aut etiam ad principium 'm. quodcumque creatum extrinsecum, quia haec subordinatio ejus ad aliud esset ratione effectus, quia prior esset dispositio
75쪽
icaseriau . a Maho dinatur creatae
praerequisita, sicut generans prius agit per sormam accidentalem in materiam, ipsam disponendo, quam per formam Substantialem in proposito autem non Supponitur ad terminum creationis, qui est ex nihilo, aliqua materia disponenda, ergo neque principium creationis subordinatur alicui alteri prius agenti per modum disponentis. Vel denique haec subordinati esset ex dependentia principii creantis, aut ipsius termini creationis ab aliquo alio creato tanquam causa principali, sed hoc non subsistit quia tam terminus quam ipsum principium creans, absolvitur a materia ergo etiam ab omni agente dependenter amateria, quale est omne gens creatum secundum virtutem innatam. Vel esset tertio haec dependentia ab alio tanquam applicanten et hoc non, quia Virius talis principii est actualissima et proxima potentia respectu termini creationis, et in hoc excedens omnem aliam, quae dependet a subjecto, aut alio extrinSeco, estque in se determinata ad effectum, et non indisserens indisserentia potentiae paS-8iVae, quae exigeret aliquam actualitatem superadditam, sive per modum conditionis. Sive per modum principii intrinsectaui extrinseci, sive per summationem impedimenti, quia nullum patitur impedimentum, a nulla conditione, aut principi dependet et quamvis esset sinita, non patitur aliquam sphaeram activitatis, per quam peteret applicari ad aliquod distans in quod ageret, quia non supponit materiam, quamvis in quolibet spatio distanti sorte non extenderetur, ut posset creare effectum in quacumque distantia, sicut causa universalis et prima. Ex quibus omnibus sequitur quantum est ex parte Virtutis et principii, non mediare aliquod accidens inter ipsam et essectum substantialem creatum, de quo hic agit Doctor. Alterum quod additur est, u si in siιp- 61. supposito perfecto, quia actione Sunt par, ilius suppositorum, ut principii quod, et ali dsolatatur. quando ex impersectione particulari suppositi, potest impediri virtus activa ab sctione sua, quia deest aliqua conditio saltem accidentalis requisita ad agendum, verbi gratia, ignis in materia rara ex dispersione virtus nequit agere persecte ad suum essectum, sicut ageret in materia densa me ergo ad hoc genus impedimenti recurratur, additur illa particula con notans persectionem suppositi Totum hoc argumentum desumitur ex natura et essentia potentiae creativae, ut distinguitura potentia productiva dependente a causa materiali et subjecto.
Ex quo Sic argumentor contra Duran mobatur
dum Ipse in primi admittit, quod actu s diotis accidentalis non praerequiratur in creante Durandum. substantiam, vel ut actus productivus, Velut principium producendi formale sed probationem hanc dicit diminutam, quia potest praeexigi in agente per cognitionem per modum directivi. Contra, ubi nulla est desectibilitas, Vel SSe 0te' in phaeis jugi actione et principi producendi 0rmali 24.hi,ihi
ad operationem; sed in potentia creativa nulla potest esse desectibilitas in se ut principium est, vel in actione ut ab ipsa procedit, ergo non potest supponere actum accidentalem per modum directivi. Major per se patet, quia sub objecto potentis directivo, nihil continetur, mi Si quod est regulabile et dirigibile, quia nequit transcendere suum objectum. Minor probatur: Dirigibilitas est reSpe Dirigibili-ctu effectus, qui potest taliter et taliter at torminus. tingi, id est, secundum substantiam cum omnibus per se requisitis persectionibus, et integre, Vel certe secundum substantiam cum desectu alicujus persectionis requisitae in essectu ; hoc autem contingit, vel
76쪽
Ru quia virtus non est sufficienter applicata,
et unda vel quia media per se requiSita non aSSu
muntur, ut 8Sumpta non Secundum Ordinem et modum debitum applicantur, vel quia impedimenta actionis et causae in
contrarium agentes, non Submoveren
Sed nihil horum contingit in potentia
Excluditur creativa ergo, etc. ajor patet, et minor probatur, quia Virtus creativa nihil agit, vel creatione agit, quae St actus ejus Se cundus, neque aliter est in actu Secundo, qui tantum subesse potest directioni ergo si agit, producit essectum totum, et totaliter ex nihilo, neque aliter applicari potest, ergo quantum ad hoc non indiget directione, neque subest directioni. Secundum non contingit, quia virtus creativa excludit omnia media et causas ergatas, quae inefficaces sunt ad terminum creationis, aut ipsius creationis nullum est impedimentum per causas contrarias aut resistentes, quia hae exerunt suam Virtutem circa materiam ei passum, Vel conservando tormam quae inest, Vel producentes contrariam formae intentae a causa, quae impeditur in creatione non Supponitur passum, aut formareSiStens, ut patet, ergo, quod est intentum, potentia creativa nulli subest directioni, ac proinde hac in parte non Supponit actum accidentalem directivum. Rasponsio Dices, Saltem poSSe Supponere actum Φmp'g'ν accidentalem ostensivum, contra, quia portentia creativa creaturae non est potentia operativa vitalis, sed est potentia tactiva actu transeunte ergo non dependet ab aliquo objecto intentionaliter applicat per speciem impressam, aut etiam expresSam, sicut neque potentia nutritiva, aut augmentativa est potentia etiam agens non supposita materia circa quam Vel eae qua Iergo non exigit ostensionem Objecti, tanquam materiam hoc modo et si dabilis eSSet posset communicari substantiae inanimatae et sensibili, saltem corpori simplici, quale est coeleste ex plurium Sententia, tunc non supponeret cognitionem ostensivam ergo ex natura sua, etiamSidetur creaturae spirituali, non Supponeret alium actum priorem ostensivum, Sicut
neque Philosophi admitterent in Intelligentia producente aliam. primus enim actus ejus est intelligere se, qui egi productivus alterius Intelligentiae, neque Theologi in productionibus divinis, quae
sunt per intellectum et voluntatem, aliqu3m Stensionem, aut directionem admittunt quidquid teneatur an intellectio et voliti sint actus productivi an Ver tantum operationes essentiales. Secundum etium excluditur, quod Du M.
randus astruit de actu applicativo per o supponit luntatem. Primo ex dictis Voluntas nequit applieati-
applicare, misi supposita ostensione aut
directione intellectus, haec, ut patet ex P um- dictis, non exiguntur in ordine ad potentiam creativam, quia neque Vitali esset, cum ageret actione transeunte extra Uppositum, neque ullum patitur impedimentum actionis, quod submoveri posset a
voluntate, a nullo dependet quod applicari bis
posset a voluntate in sua actione nequit dependerEt
moderari, quia Vel nihil agit, vel totum, et totaliter et indivisibiliter agit. Deinde non subesset voluntati directe sicut potentia motiva, quae de se nunquam agit, nisi applieata per appetitum, hoc
enim non est de conceptu potentiae creati Vae, ut patet ex opinione Philosophorum. Item, illa potentia esse determinata persectissime et persectius, quam ipsa Oluntas quoad actualitatem virtutis, quia voluntas non agit, nisi ut mota a sine et supposita cognitione, et ut substat impedimentis operandi creativa autem nihil horum patitur, ergo SSet Semper praeVeniens voluntatem, quia esset actualissima
77쪽
determinata et necessaria, et nullum patiens impedimentum, et a nullo dependens, ut dixi. Deinde ageret imperceptibiliter, cum
ageret actione transeunte extra suppOSitum, Sine ulla mutatione praevia suppositi in quo esset, neque prius ergo Videretur fiendum quam tactum principia, quae imperceptibiliter agunt in supposito non
subsunt voluntati, neque intellectui. Deinde voluntas, quamvis inter alias naturales potentias habeat dominium, non sequeretur quod in illam quae est supernaturalis et potior ipsa voluntate, dominium haberet, quia ex natura sua ipsi non Subordinaretur, cum nullum ad eam per se diceret ordinem ex modo agendi actione aut termino actionis, neque ordo Statuendus est hie necessitate. Item, haec subordinatio non exigitur ex radicatione in eodem supposito, quia intellectus et sensus non subordinantur voluntati in suis actionibus, nisi ut Sequuntur Voluntatem, non autem ut praeveniunt illam, non ob hoc praeexigunt actum Voluntatis necessari ad suos actus Demus ergo et gratis, quod potentia creativa subesset voluntati, non inde sequitur quod necessario praeexigeret voluntatem aut actum ejus, Sicut neque aliae potentiae eum exigunt, ex quo stat probatio Doctoris prae
M. Instare etiam licet de nutritiva et iu-gmentativa, quae radicantur in eodem Supposito, et nullo modo dependent a voluntate, nisi quoad applicationem materiae, quae mediante potentia motiva, quae Subest voluntati, applicato alimento, agunt dormiente voluntate ireativa Ver neque
ab ipsa materia dependet. Concludo ergo majorem Doctoris, quod
nullus actus accidentalis necessari requiritur in ereante substantiam, tanquam
prior necessari ipso termino σωιionis, cujus probati praemissa ex dictis constat. Neque quidpiam valent in oppositum Solvuntur
InStantiae Durandi, quia propositi Docto allatae ari praecise tangit potentiam creativam. μ' η'β' et non aliam, quae dependet a materia, a mediis extrinsecis a remotione impedimentorum, et hujusmodi jam dictis, quorum unum est indeterminatio potentiae proxima executivae, nisi applicetur per aliquam superiorem: talis est potentia motiva, quae intervenit in omnibus et singulis actionibus, in quibus instat Durandus, ut in essectibus artis, et naturali generationis, in qua praecise generans Stgenerans inquantum decidit semen Deinde probatum est, quod non in omnibus 0peribus cognoscentis intervenit cognitio directiva, aut volitio applicativa probet ergo Durandus debere intervenire hujus
modi necessario et semper, actioni potentiae creativae, si daretur, ut contrarium aut contradictorium statuat ejus, quod assumi Doctor instantiae enim particu lares sunt, ex quibus non insertur universaliS.
Deinde, ut jam diximus, alia est ratio s
veritatis in illis, quam sit propositionis ' dej'
uni Versalis, quam supponit ridem inuae tranηi n.
ia is est, nempe haec, quod omnes acti cognitione. Ones, quae in materiam externam transeunt ab homine agente, proxima executiva illarum est potentia motiva, quae X se non habet determinationem ad actionem, neque ad modum actionis, sed ex determinatione potentiae rationalis voluntatis imperantis et intellectus dirigentis. Addo ulterius, quod neque intellectus, Rhii in neque voluntas in creatis. habeant diri 'μ' '
gere aut applicare ad ullam actionem sub proximo ad
Stantialem proxime, qui orma artis substanti- non est substantialis, et decisi seminis non est acti substantialis, neque alteratio seminis, aut generatio animantis deinceps dependet a voluntate, aut ab in-
78쪽
tellectu, nutritiva non dependet per se ab illis in aliis non est invenire extensionem harum potentiarum ad actionem substantialem. Aliter Vasque impugnat reSponsionem Durandi, quia nempe in Angelo non datur potentia executiva distincta a voluntate; sed hic non est locus proprius hujus quaesti0nis, ideo remitto eam in suum locum Durandus etiam impugnat minorem, quam assumi Doctor, sed i ι- fra tractando de veritate propositionis, ei respondebimUS. Interim ccham, ut Solet, contra pro-6. άj I bationes illas Doctoris in discursu superiori praemissas, format Sua conSequentiunculas, alludens seu leniter potius illudens ad hominem. IIae sunt Veritates, qua impugnat principium formale creandi Substantiam nequit esse accidens, tum quia impersectius, tum quia terminus formalis productus nequit esse absolutior a materia, cum sit principium producendi formale item, quod absolutio a
materia arguit persectionem. O sotionis Hoc impugnat ccham, quia causa partialis, secundum Scotum, poteSt esse impersectior effectu, ut albedo actu intelligendi quem causat, et in generatione Vermis multae causae concurrunt, quae non sunt animatae effectus autem Si animatus. Item, qualitates primae sunt principium producendi substantiam. Item Coelum, Secundum Scotum est magis abStractum a materia, quam anima intellectiva, et tamen non est persectius anima, quia non vivum non est persectius ViVO, Secundum Scotum. Item, intellectionem intuitivam Angeli potest causare materia aut sorma, tam substantialis quam accidentalis ; sed illa est absolutior a materia quam haec ergo terminus formalis potest esse absolutior a materia, cum sit
principium formale producendi ipsum. Respondetur ad primum de causa partiali equivoca, si sit superioris ordinis,e8se persectiorem effectu, ut bene Doctorino dist. 49. quoest . . in quoeSt. laterati, responsione ad 3. medium, et quinSt. l. resp. 5. Idem asserit de causa partiali minus principali, et ratio est, quia cum essectus ex speciali entitate exigat influxum causa superioris ordinis et principalis, secundit hoc potest excedere causam minus principalem et Secundariam. PoteSt, dic excedere, quia neque hoc universaliter est verum objectum enim est causa minus principalis intellectionis tamen non semper intellectio excedit Objectum, verbi gratia, substantiam, quamvis intellectio qualitatis materialis excedit ipsum in persectione. 0ppositum hujus est in causa sequi Voca partiali, si sit superioris ordinis aut principalis, quia ille excessus in effectu nequit esse ab ipsa, cum sit aequivoca et dissimilis, et intra suam entitatem influens in suum essectum persectionem, quod est de
ratione causae aequivocae, neque poteStesse idem excessus a causa partiali seeundaria, quia non continet in se talem
Transeat ergo antecedens, et negaturconSequentia, quia causa creans ad essectum comparatur, ut totali S, non ut partialis. Ad secundum et iertium ipse Octor hic, et infra dist. 13. negat antecedens universaliter, quia accidentia non producunt substantiam, neque vermi ut animatus, id est Secundum animam, Sta aliqua inanimata, quae attingat proxime productionem animae, Sed a prinia solari de hac quaestione loco citato agitur.
Ad quartum salsum imponit, quia in .
dist. 14. qua st . . OppOSitum docet, nempe coelum componi ex materia ejusdem rationis cum Sublunari, quamvis
Aristoteles et Averroes oppositum dixerint
79쪽
asserentes esse corpus simple expers materiae, et potentiae passivae ac compositionis. Hoc dato, esset magis abstractum a materia quam anima rationalis, quae licet non habeat materiam eae qua habet tamen materiam in qua, seu subjectum informationis, ad quod dicit appetitum, et Secundum quem appetitum esset impersectior coelo, ille nempe appetitus esset quaedam animae potentialitas, etiam paSSiva, quae per agens extrinsecum tantum reduci potest ad actum. Ad quintum licet intellectio sit magis abstracta a materia sensibili, et quanta quod genus abstractionis considerat Philosophus M. et . Metaph )quam forma materialis, etiam Substantialis, non esse tamen absolutior a materia ut sumitur pro potentialitate et dependentia ad subjectum, quam excludit creatio, quia magis dependet quodcumque accidens ad subjectum, quam forma Substantialis, ideo sutiles sunt istae objecti-h εractio nes uuant enim magis unum recedit ab αIA' extremo contradictionis, quod includit imperfectionem, tantum accedit ad alterum, quod est persectionis potentia, ut Opponitur actui, connotat privationem persectionis, actu e contra persectionem, ergo
quanto magis aliquid est absolutius a potentia et dependentia, tanto est persectius. Hi ne Philosophi ad removendam impersectionem talem negant in sempiternis dari materiam, quia putant illa esse necessaria. Augustinus asserit materiam primam inter reliqua omnia esse prope nihil, Angelum vero prope Deum illud propter potentiam,
hoc vero propter persectionem et actum.
ω n Sed nunquam imperfectius poteste otii, , ducere perfectius se, etc. De veritate ἔπναα huju maximae agetur ex professo infra, Σ - - Φει 3. hic autem Octo incidenter indidisti mi, quae 'bi iractat usius. Instat ergo
--nu contra illam ex sententia eorum, qui di-
cunt accidens in virtute substantiae producere substantiam, licet non in virtute propria, sed ut instrumentum exemplum de calore, qui in virtute animo producit
IIanc instantiam impugnat Doct0r, quia neque attingere potest essectum principalis 3 genti per creationem, neque disponit ad ipsum, aliter autem nequit habere rationem instrumenti; non primum, quia Si
principalis esset causa uniVoca non Xigeret aliquid medium agens inter formam
suam et terminum, si aequivoca causa,
minus exigeret, quia haec est persectior univoca. Ratio utriusque est, quia attingere immediate essectum, ex quo nihil impersectionis in causam redundat, est persectionis, quia minori dependentiae, et consequenter arguit majorem actualitatem ex remotione medii a quo dependeret; potentia creativa autem est actualissima et persectissima, ergo potest attingere essectum immediate. Secundum probat, quia accidens, ut disponit praevi ad effectum, praeexigit materiam, quae hic intervenire nequit in termino et actione creationis. In confirmationem hujus adducit, quod accidens nunquam attingat productionem substantiae intrinsece sed aliquam ejus dispositionem praeviam et accidentalem alias qualitas esset principium immediate activum in materiam primam, quod est inconveniens, cum nequeat recipi, nisi in composito. Haec ratio supponit communiorem Opinionem, quae docet accidentia absoluta non subjectari in materia prima, sed incomposito; et dato antecedente, conSequentia est bona, propter Ordinem SSentialem et debitam sequelam inter esse et 3gere ex parte formae; Si ergo dependet qualitas a composito, tanquam subjecto proximo, Sic nequit agere in aliquid prius composito, qualis est materia prima In-5Impugna tur ad propositum quaestionis. Est persectionis attingers essectum immediate, et quando, et quomodos Aceldens
substantiae. Quaro monaccidens agerct
80쪽
materiam Verteretur etians ordo eSSentialis inter ac-
cidens et substantiam, quia Orma Substantialis supponitur essentialiter ab omni eo quod essentialiter et per se dependet a constituto per ipsam compOSitum autem sic se habet ad formam, ergo et 3ccidens, qu0d subjectatur in composito, erit posterius essentialiter Orma, ac proinde ne tuit eam producere.,tibi ii lxi, qui docent accidentia omnia sub - ectari in materia prima, non in con ΡΟ-
cidentium. Sit negarenta Suppositum, sex infra agetur de veritate hujus. accommodari etiam potest ratio acta, quia Si subjectantur in materia prima, nequeunt reSpicere aliquid, quod absolvitur materia, Vel est prius ipsa, quale est nihil. s..hha Secundo instat contra praedictam maxi-j ..i . Mam X I. Metaph. cap. m. Domus eae- praemissam tra sit a domo in mente, et tamen domus
extra habet verius esse domus, quam domus in mente, quia illa est realis domus in mente est en cognitum et diminutum; ergo aliquid impersectius, etc. ergo Angelus in mente alterius potest esse ratio creandi se ipsum ad extra. E, Respotidetur, negando utramque conSe-ido quam quentiam. Ad antecedens dicit, quod verius et persectius Sit, absolute loquendo, esse ii ad habet domus in mente, quam illud quod habet extra loquendo tamen de esse artificiati, persectius est esse domus ad extra in esse domus, quam SSerius ad intra, quia in mente habet esse ipsius cognitionis, quod participat, ut pa- August. te e Augustino lib. . de Gen. ad litteram, cast. 14. et traei. 1. in Ioannem,s.ὸ dicente: Omnia fuerunt vita creatriae in Ruperiu3. eoonitione Verbi Quod sequitur Beda, Rupertus et plerique posteriores Latini interpretes Lapis ergo in mente divina habet verius et persectius esse, quia ipsius cognitionis divinae. quam lapis in se existens, quam vi hoc sit verius esse lapidis quam illud ; sic domus in mente participat esse cognitionis, quae persectior est quam forma artificialis domus ad extra, quae fit a domo ad intra, quamvis hoc Sit persectius esse domus quam illud in
Unde advertendum est domum ad intra, et ad extra univocari ad invicem,
Sicut exemplar et exemplatum dea et turideatum univocatione tamen incompleta, quae St Secundum formam, non vero in modo essendi sormae, proinde seneratio nem istam domus ad extra a domo ad intra Philosophus et Metaph. eael. Om. 30.e 12 Metaph. teae t. com. 13. Vocat liquo modo uni vocam. In ratione ergo sor Declaratarinae non est proprie disserentia, meque univocatio. improportio persectionis, neque ordo S-
sentialis, sed in udo essendi, quatenus forma domus in mente artificis habet esse cognitionis, in qua repraesentatur et sor- matur, inde etiam habet rationem exemplaris respectu ejusdem, ut est sub alio modo esSendi, mempe extra in materia artificiali. si de Doctorem quorat. . pr0logi in fine, ad secundum dico, utra istud arguitur, etc. Dices lapis in intellectu est terminus dii et Objectum intellectionis et dicitur a Objectio. bere esse diminutum, Seu esse enti rationis ergo non est ipsa intellectio, neque existit existenti intellectionis. Respondetur habere esse diminutum, ut consideratur Secundu in illud esse, quod proprium ' ρομ' -eSt, et cujus est Solius, et ut comparatur Objoetum ad esse proprium ut existit in re, et Xtra monio causas, tamen ultra illud habet esse par- , ubiticipatum, quatenus est in Suo repraeSentante et hoc est esse ipsius cognitionis, de qua Doctor hactenus, et con Venit cognitioni formaliter participative autem cognito, illud esse diminutum est proprium ipsius cogniti, ut distinguitur a cognitione, neque est modus realis essendi,