장음표시 사용
531쪽
tenetur ex charitate ei reverentia Sacra menti citra ullum dispendium suum, cum idem Sacramentum ab alio seque commode sine damno alterius, et cum eodem fructu ac majori reverentia Sacramenti recipere possit, cedere uri suo, ut patet ex materia de scandalo, quia etiam Pharisaicum excludere tenetur quiS, X haritate, qua Obligatur salutem proximi procurare, Sine detrimento proprio aut
b Si autem est publice, vel OιOriemalus, etc. Distinguit casum in eo, qui
tenetur ex officio, et cura ministrare Sacramentum, ut est Parochus, et in eo cui
ex ossicio congruit, ut est Sacerdo datus in adjutorium Parochi, Vel ab eo VocatuS. Quoad primum dicit non peccare eum, qui petita a Parocho Sacramentum Ribi, aut parvulo suo, qui est debitor reSpectu Suae Parochise intelligitur autem caSu S, quando alius non sit, cui ex officio incumbit ministrare, nec ministrare potest sine licentia, aut Parochi, aut sui Superioris Pet rati est clara, quia alter toleratur ab Ecclesia, et aeque retinet Suum jus ac quicumque alius non malus; sicut ergo non est in potestate alterius, aut ipsius Parochiani pervertere jurisdictionem Ecclesiasticam, ita etiam neque Parochianus ab alio petere potest, nisi de licentia Parochi aut Superioris ordinarii, neque ille
usurpare jus alienum, quo non priVRtur. Ex altera parte urget consuetudo cclesiastica habens vim praecepti de baptigandis parvulis, ad quam tenetur habens curam in tantis; et si est adultus spectat ratione residentiae et habitationis ad ordinarium, eo ipso quo vult Sacramentis se subjicere habet etiam neceSSitatem praecepti, quoad Sacramentum Suscipiendum. Et quamvis pro tunc non ligaret, ex emO- lumento tamen Sacramenti, et ut fieret
capax aliorum Sacramentorum, non tene-
turi non peter Sacramentum nario.
Secunda conclusio est, quod ab eo qui 12
ex congruitate debet ministrare Sacramen conclusio.
tum poteSt petere Sacramentum, si alius melior non occurrat Sacerdos; sed si alius seque malus, potest recipere a SUO,
nec bonus Laicus malo Sacerdoti praeserri debet quia jus administrandi Sacramenta competit Sacerdotibus. Responsio ad primum patet. Responsio etiam ad secundum optime solvit difficultatem, quia
non solum petens Sacramentum a tolerato, vel non tolerato modo dicto, non
cooperatur malo ejus, sed potius imponit nece8Sitatem, ut fiat bonus, petens ab eo actum debitum, quem potest, et tenetur debit in gratia sancte ministrare, neque petit ab eo actum, qua peccatum St, Sed
qua Sanctum. Ex qua regula plures in moralibus Excusantur
resolutiones haberi possunt, ut quomodo adpetens ab usurario mutuum, excusetur: d.I ab usura quomodo Vendens agnum Iudaeis, quo ipsi utentur in finem superstitiosum, non concurrat ad superstitionem faciens aut vendens gladium, non sit homicida locans domum impudicis, non sit impudicus ; et universaliter exercenSaliquod opus bonum, aut indisserens per
se non ordinatum ad peccatum, sed ex prava alterius intentione et Su, excusatur, quia peccatum neque e natura peris, meque e. intentione sic exercentis Sequitur, sed ex pravo ejus S per alterum, quem ipse non tenetur non permittere cum damno proprio. Sic etiam plures excusano Christianos remigantes inter Turcas oppugnantes alios Christia-nOS, modo aliter non concurrant quam remigando. Non recte ergo praesens dipficultas in casu quo licet recursus ad alium, ob improbitatem Parochi, reducitur ad
532쪽
respoclive administrum praecisum.
ritatis, quo tenemur praevenire spirituale damnum proximi, praeveniendo occaSioneS non Solum datas, ut vocant, sollicitando peccatum ejus, sed etiam avertendo occasione accepta ab pSo, e propria perversitate, quando sine incommodo nostro possumuS, quod Spectat ad praeceptum affirmativum charitatis, nempe Submovere scandalum Pliarisaeorum, quando Sine incommodo, ut dixi, possumus ScJndalum vero pusillorum excludere tenemur ex praecepto negati Vo. Ex resolutione itaque utriusque articuli universim haec regulae generale Suppetunt, reducendo quiae8tionem ad sua principia, quae desumuntur ex debit a justitiae, ex debito religionis, ex debito charitatis.
Prima est L casu aetrem in necesSiloti3, sive proprio, sive infantis, ministrum etiam proecisum, poSse ministrare Baptismum, et hoc posse ab eo peti e accipi, quia ille ex debit charitatis, ex debito etiam religionis ratione ordinis ad hoc obligatur extreme indigenti et sic ex praecept tam charitatis propriae quam pueri, et ex debito religionis tenetur petens amplecti Sacramentum a quocumque datum; et haec regula Supponit praecisam necessitatem extremam, Vel realem, vel moralem. Ap unda regula est: Sacerdotem tole-
perinde currit in petitione Sacramenti ab alio, qui potest illud ex concessione Parochi, aut alterius dare non perinde tamen currit obligatio in ministro, nisi sit ordinarius, aut certe ut Vicarius et coad jutor a superiore constitutus, in quo casu habet debitum ministrandi non solum ex charitate, sed etiam ex justitia, modo assumat provinciam illam, et curam Upplendi detectum Parochi. Tertia regula est Quando qui poteει risii, sine uumno suo providere sibi aliter, si odi 'done damno spirituali sui Paroehi tenetur 'Ruli'dii eae charitatis proecepto a Frinativo non sivm Don
petere Sacramentum a Parocho impro-bs, quem novit non ministraturum, nisi sacrilege, qui eae frequentatione ministerii confirmet tui in malo, et datus in reprobum Sensum, contemnit convergionem,
quam forte subtrahentibus se aliis ab ejus communione non disserret, quia plerumque festinantes in malum ex ipsa confusione subsistunt, et convertuntur ad bonum. Et sorte Parochianus etiam ad idem herietur praecepto religionis et honoris divini, ac reverentiae Sacramenti. Quid autem horum concurrat in particulari hic et nunc, perpendendum est X circumstantiis casus, applicando a generales regulas, ex quibus singuli casus
in articulari ion ivi iaciqqiant in ciuibus nato,
533쪽
Negat pretium dandum pro Sacramento otiam ita extrema necessitate idem absolute
ait Alens. . pari. q. 187. . . art. 1. D. Thom hic. q. 2. Pl. 2. et d. 25. q. 3. art. 2.et 2 2. q. 103. art. 2 ad 1 Aragon ibi Rich. 4 d. 25. Pl. 3. q. 1. Palud. q. 8 licat tamen
aliquid dar pro redimenda exatioue Sicut et pro labore et materia, non aliter, et icintelligendus est octor. Si enim minister negaret dare Sacramentum, nisi alius paciscatur de emendo spirituali ejus, nullo m do est sic accipiendum, et multo minus sic petendum, quia hoc est intrinsece malum.
Argum 3 id nullo modo vellet baptizare
nisi pro actu baptigandi recipiat
pretium, et sic sit persecte Simoniacus, quia Vendens Sacramentum nullo modo recipiendus est Baptismus ab eo; neque pro dulto, quia peccaret mortaliter, et non obligatur ad recipiendum Sacramentum, quando non potest recipere sine peccato mortali neque pro parVul suo est etiam quod nudus esset qui vellet baptigare in provincia. Et si arguas tunc exponit par-Vulum suum periculo damnationis Rospondeo baptiget ipse si
possit, utpote Sinon est maneUS, vel mutus Vel si non possit invenire aliquem in baptigando parvulum suum, nisi emendo aptismum debet dimittere parvulum mori sine Baptismo, quia non Sunt facienda mala, ut inde veniant bona, ad Rom. . . et quilibet magis Tebet diligere seipsum qua in pro Ximum, et per consequens magis in seipso Vitare peccatum mortale, quam in alio damnationem tamen illo casus de disiicili vel nunquam contingeret, quin sine simonia committenda ex parte baptigandi, Vel osse irentis parvulum baptia andum, possit Baptismus haberi. Si Anwmioni in illo Sacerdos Velle Vendere Ba smus. R illam Suam, et nullo modo alite PeOncederet eam, potest ipsa emi, est otiam quod sit consecrata, Sed nullo modo habendo oculum ad
consecrationem, quia tantum Valeret, quantum non OnSecrata;
sic enim licet vendere calicem
c ODSecraιum, nullo modo oculum habendo ad emendum, Vel Vendendum consecrationem. Si autem Sacerdos nitatur en Quomodo
dure actum baptigationis, potest meuni, o ille qui in orta parvulum emere, ''
non intendens actum illum emere inquantum est sacramentale, sed
laborem Sacerdotis in illo actu sicut conducuntur hodie Sacerdotes ad celebrandum missas, non ut ipsi vendant et alii emant actum celebrationis, inquantum est Sacramentale, quod absit; sed ipsi Vendunt laborem et alii linunt eum, quia oportet unumquemque do suo labor taliter qualiter Vi-etitare et vitam nequirere. c0MMENTARIUS.
e Ad tertium dico, etc. Ille casus
tractatur ab auctoribus citatis a Scholiaste resoluti principali est communis nullo modo posse et Sacramentum ab eo, qui non Vult conserre, nisi alter paciscatur cum ipso Simoniace, . emendo Sacramentum qua tale, et qua spirituale est, quia non sim facienda mala, etc.
534쪽
ad Roman. 3. nationem ejus subjungit Doctor in littera. Difficultas solutionis est in modo, quo petens Sacramentum se habere poteSt, ut licite sibi, aut parvulo Subveniat, sine Dei offensa. Aliqui dicunt posse dari pecuniam in eo ias ad redimendamn ion. . e Sati0uem, ita Bonaventura in hae
Riob'r dis quam responsionem ius inuat etiam Richardus hic art. 3. quoest . . ad 3. et dist. 25. art. 3. quoegi. . ad . Panormitanus in cap. Cum Ecclesia, de simonia. Idem tenet quoad parvulum, non quoad adultum, quia in eo non est tanta vexatio, quin OSSit per contritionem sibi subvenire, et ut dicit Doctor
in littera, non tenetur eo casu ad prae- Adrianus ceptum aptiSmi. Hanc sententiam Se
quoeSt. . art. 1 ad 1. Negat Aragonde Iust et jure quaest. 100 art. 2 ad 1. quia vexationem quae redimi potest existimat consistere in eo, quod quis juste p0SSidet, eoque privatur injuste, ut si beneficiatus patiatur injuste vexationem per ablatio mei beneficii, quod possidet
nisi redimat pecunia eam Vexationem in proposito caSu Si conjuncta cum emptione Simoniaca, quae Si per Se mala.
15. Respondet Uctor posses dari pretium D,46hi, pr aqua, Vel pr lab0re, non autem pro ipso Sacramento. t ex proposito videtur abstinere ab illo modo loquendi antiquorum de redimenda exatione, quae in hoc casu habet sorte specialem difficul. Em pomo talem, quia Si alter non laborem aut labbedin. materiam, Sed ipSum Sacramentum vendit is iiii. '' a que de eo paciscitur, ita ut expressai z..ti Voluntate Sit Simoniacus, cum nulla alia
antiquorum vexatio osseratur, nisi subtractio Sacra-
redimenda menti ejusque essectus, vix potest petens
Sacramentum, cum nullum aliud subsistat motivum praeter luborem et aquam, ad
quae rae extendet redempti sexationis, hi:
aut ipsa vexatio. Ad haec autem mon ex implio'
tenditur vexatio, aut redemptio, quia sunt tum. re pretio aestimabiles et quae vendi poSsunt Sine Simonia ex parte ministri; ergo in eo casu non subsistit aliud moti vum Specificans voluntatem redimendi vexationem et efficacem, nisi ipsum Sacramentum, iij v Subtractione fit vexatio injusta, non vero subtractione laboris et materiae, quia haec non esset injusta, neque vexati dici deberet in eo saltem, qui ex justitia non tenetur miniStrare Sacramentum. Voluntas autem efficax
debet subsistere ad aliquod finale moti
actio, et a quo tam actio quam ipsa voluntas specificatur; ipsum ergo Sacramentum subtractum est illud motivum. Dices dationem iecunire esse posse 16.
Onem Sacramenti, et voluntatem dandi ad ipsam dationem hoc modo, mi excitans est referri tanquam ad finem intrinsecum et objectum SpecificanS nempe ip Impugna-Sam, non Ver ad emptionem Sacramenti Rr Contra haec Solutio in re morali non caret scrupulo, quia motivum excitans in moralibus sumit speciem ab opere, ad quod allicit, et quae primario intenditur ab excitante, per ipsum motivum excitans tanquam per medium non enim excitat, nisi ex fine peris, meque ipsa excitatio, ut processit ab excitante poteS praeSeindere excitans ab opere, Sicut neque remedium, quan petati,dit tum ad speciem moralem a fine, aut ele ' 'ρο 'ctio ejus esse, nisi ex motivo finis, quiaeessante soluntate finis, cessaret etiam excitatio ad finem ergo dati pecuniae, ut
etiam est excitans, nequit praescindere a Sacramento, ut est medium et caum, per quam ponatur in SSe, neque conSequen-Dj0jtigod by
536쪽
in puteum Vel fluvium si non habetur vas in quo poSset aqua hau Pirit) de isto panno aqua X primenda, qua baptigetur talis. C0MMENTARIUS.
a Dael hoc quaeritur in ar9umentis, etc. Casus hic proponitur, ut rectius explicetur, quibus circumstantiis obliget praeceptum aptismi, sive ministrum, i-ve ipsum Suscipientem et potest distingui periculum in certum, probabile, aut non undatum, Sed apparen ex errore, qui sine sufficienti praesumptione aut sundata concipitur. In quantum haec obligatio cadit in suscipientem adustum, quia de parvulo non est quaestio, tenendum est eum non obligari ad Baptismum suscipiendum, quando per Se Sequitur mors certa vel probabilis, quia aliter sibi potest providere de remedio sufficienti pro eo Statu neque bligat praeceptum Baptismi suscipiendi pro eo statu et iis circumstantiis. Sed an petere possit aptismum, aut permittere in eo casu quando periculum est certum, vel probabile, ex vita decedendi sine Sacramento, quam ViSconetur conteri, et existimet se contri-
Respondetur permittere quidem poSSe, quia non tenetur salvare Vitam corporalem in praejudicium vitae spiritualis, quam per remedia certa et tui procurare debet, si licite potest; si non poteSt procurare, ex ratione quam mox Subjungam, Saliem permittere potest ut ei applicentur per alium ad hoc paratum, sicut in muliis casibus potest permittere se privari vita; nam licet ea non possit seipSum privare in ullo casu, quia non est dominus Vitae,
non tenetur tamen OnSerVare eam cum
notabili damno suo, aut alterius, Vel interficiendo agressorem vel prodigendo patrimonium integrum in remedia exquisita in praejudicium uxoris aut siliorum, vel etiam sui status et conditionis, Si super victurus esset Petere autem Sacra mentum in eo casu non potest, in quo alter Sine peccato, aut periculo probabili mortis ejus, per se ex natura illius actionis nequit dare, quia concurreret ad sui mortem, et ad peccatum alterius sollicitando transgressionem praecepti, et applicando cauSam Suo modo, ex quo mors certa St, aut probabilis.
Quoad aliud genus periculi non landati perinde dicendum est de ipso ac deministro casus vix est practicus, nisi formetur in circumstantiis remotis a praxi et Su operandi, ut si aqua esset intoxicata ut ipsa de se esset mortalis, quod vix sorte fieri potest, quia si venenum sit adeo praedominans, videtur potius in Se aquam convertere, ita ut sit magis venenum, quam aqua naturalis Sed formatur casus ad intelligendam vim praecepti, quod si autem venenum non sit adeo prae- dominans, non videtur ex Stili aquae inferri posse mortem Si Statim abluatur, aut
tergatur, antequam Vires Sua per alterationem corpori eXerat.
De ministro autem conclusio Doctoris est non posse eum licite ministrare Baptismum in tali casu, quando ex eo insertur OrS, aut praesumitur inferri ex certis signis in ca dispositione infirmi, aut ex natura ipsius actionis sequitur unde qui projicit insantem in puteum, et est homicida, qui secat mulierem gravidam et in periculo exiStentem mortis, ex qua sectione etiam Sequeretur mors insantis, quo ipsum insantem vivum extrahat et baptiget, est etiam homicida, quia etiam adjudicata morti donec pariat non est plectenda l. negat de statu homimum l. prcestuantis r. de poenis, quando ipsa interim infirmitate laboret ad mortem
minister da Sacramentum ex quo sequatur
537쪽
tunc sorte ratione periculi insantis potest executi fieri per ministros justitiae et
aperienda erit, ut salvetur insans, et morS detur in poenam, sed auctoritate privata,
id nequit fieri. Dices, ipsa praegnans in
periculo mortis sumere potest medicinam, ex qua certo, vel probabiliter sequetur mors infantis ergo sicut vitam corporalem insantis ob salutem propriam contemnere potest, ita etiam et vitam corporalem insantis potest quis contemnere ad salvandam vitam ejus spiritualem Patet consequentia, quia Vitae propriae et corporali potest praeterre vitam spiritualem in tantis ergo a sortiori vitam ejus spiritualem praeserre vitae corporali. confirmatur, ipse infans si esset sui compos deberet vitam corporalem contemnere ob necessitatem vitae spiritualis ergo et parentes saltem, in quorum est dispositione, similiter debent contemnere vitam ejus corporalem, in periculo vitae spiritualis. Respondetur aliud esse auferre vitam
alteri, aut sibi, aliud vero non conservare primum est contra praeceptum
negativum, quod obligat semper et pro
semper; Secundum Vero contra praeceptum affirmativum de conservanda vita,
quod Obligat in determinatis circumstantiis
sicut et reliqua atffirmativa, non tamen semper et pro omnibus circumstantiis, ut quando occurrat damnum proprium, aut alterius grave. Et hac posita distinctione, respondetur ad rationem adductam de praegnante sumente medicinam judicio medicorum necessariam ad vitae conservationem, juxta aliquo sumere posse ex intentionesqlutis propriae, quamvis videatur sequi mors insantis certo aut probabiliter praeter intentionem, quia non tenetur Vitam propriam exponere pro vita insantis licet possit eam contemnere; sed melius limitandus est casus, si ex morte matris certo aut probabiliter creditur Mors uid
insantis, tunc verum St OSSe eam me da gravida
dicinam sumere, et mors infantis praeter 'ollinis' intentionem ejus tunc succedit; si tamen Speratur paritura insantem vi-Vum, tunc nequit Sumere medicinam,
quia cum damno vitae spiritualis et corporalis insantis non potest salvare vitam propriam, et ad hoc nullum habet jus, im ex pietate tenetur insanti, et ex justitia. Idem dicerem. Si ex partu
redundat periculum non OSSe etiam prOcurare abortum cum periculo vitae insantis, quia sic ex intentione mors in tanti procuraretur. Consequentia autem
negatur, si intelligatur de contemptu per illationem mortis, non de contemptu per solam permissionem unde mater in casu, quo provideret alius insanti moribundo per remedium, quod interret
mortem corporalem, et salvaret vitam spiritualem, non tenetur reSiStere, acceleratio enim mortis tolerari ab ipsa potest cum lucro saluti ejus ex quo patet ad secundam consequentiam, et ad confirmationem distinguendo inter permissionem et illationem mortis, ut prius
Petes, quid dicendum in casu, quo mors infantis per accidens sequeretur ab extrinSeco, aut ipsius baptirantis, verbi gratia, si Tyrannus in odium religionis et Sacramenti utrique, et alterutri mortem esset illaturus. Respondetur, si infans est in periculo mortis esse baptigandum, et ministrum etiam debere eum baptizare, quia periculum extrinsecum in odium
religionis, est per accidens ex perVersitate inserentis, non ex natura actionis.
Nec debet actio illa religionis necessaria omitti, ne cum scandalo et timore humano magis obediatur hominibus quam Deo; ita Suare disp. i. contra Sotum.
538쪽
Haec quaestio magis sus disputatur intractatu de fide. Quod deinde Doctor hic asserit de dubietate Baptismi ex projectione insaniis in
puteum supra tractatum est dist. 4. quoθει. . Ex hoc autem loco colligit Scholiastes Doctorem posse etiam pro affirmativa parte defendi, quia illam sententiam refert tanquam alteriuS, nec pro-bui, nec improbat, quod Verum St, nec eam tenere videtur tanquam certam . Sed apposite hic eam citat quia dubitari potest cum undamento de valore Bapti- Smi, cum ergo certum sit peccatum ex parte ministri, neque certus est fructu S, aut valor Baptismi respectu insantis, Sed omnino dubius, tollitur ex hoc motivum de salute certa insantis, ac proinde illius actionis in praxi, a qua Vel ipSum I A)ceptum divinum, non occides, abSterrere debet, et periculum de nullitate Baptismi. SCHOLIUM.
Ροsquam docuit non licere projicero puerum in puteum ut baptizetur ubi innuit, quod Valeret talis Bapti8mus, o saltem dubitat de hoc licet id nogare idoatur sup d. 4. . . quia asser oppositam sentcntiam Richardi ogantis Valero, nec eam approbat, ns reprobat), resolvit modo quid sacisndum, quando minister salso sibi suadet baptization interimendum Puorum.
morte imminenti vel acceleranda propter Baptismum non it corta, sed leVis et orto irrationabi lis, utpote si parvulus Vel adultus est in articulo mortis constitutus, dico, quod habens conscientiam de acceleratione mortis
talis infirmi per baptigationem ejus habet conscientiam erroneam, quae, nullus alius adsit qui baptiget, sacit tum serple-Xum. udus nim lorplexus est mullus
e lege divina sed potos osso in 'π
' liquo actu vel casu perplexus e erronea racientia, nam ille docodat sine iaptismo, damnatur ergo ille tenetur de necessito te salutis si nullus adsit baptigare cistum damnetur: magis enim tonetur diligero Vitam
eju aeternam, quam Vitam ejus temporalem ergo peccaret non Sal Vnndo in casu necessitatis Vitam ejus corporalem, puta permittondo eum submergi, nolendo ei porrigere manum ad extrahen- liam, multo magi peccaret Ortalitur permittendo istum damnari propter desectum Baptismi Si etiam ille stante illa conscientia
errone', quod baptigando acceleret mortem baptiget, peccat etiam mortaliter, qui Secundum conscisntiam facit homicidium. Quid orgo Necessc est si nullus alius adsit, qui possit baptigare' dimit
tere is ham conscientiam, quia in casu illo, nullum os aliud remedium vitandi peccatum mortale. Apparet etiam satis rationabiliter, quod illa praesumptio est sature ut irrationabilis, quia non multum noceret etiam araviter instrino parum aspergi de aqua in capite: et si orto aqua frigida noceret, saltem tepida non noceret, quin parvuli tenerrimi pro remedio balneantur aqua tepida Somnumquid apti Zan cum Sta Non si conscientia erronea est irregula ' ris, Si post mors sequatur Ro-hi ivile
spondeo, non e St irregularis, quia bomicido
nulla luc Ecclesiastica quantum ad illud. reddit irregularem, nisi
539쪽
DIST V QUAESTIO III. 623 vero homicidam : iste autem Sechmdum Veritatem non est homicida. Tamen post mortum illius baptizati stante illa conscientia, tenetur se habere tanquam irregu larem, quia se habet tamquam homicidam med cessante Vel amota illa conscientia, non oportet dispensationem quaerere, quin nunquam suit Vere irregularis. Et si quaeras cui magis sit cavendum Clerico vel laico baptigare instr-mum constitutum in articulo mortis 3 dico, quod neutri est avendum, quia neuter transgreditur praeceptum divinum de non cel-dendo, nec Clericus poenam aliquam repellentem ipsum a clericatu incurrit. Si tamen uterque poneretur aequaliter habere conscientiam erroneam, simpliciter neuter posset baptigare, quia praeceptum divinum utrumque aeque ligat, et contra illud uterque Secundum Suam conscientiam facit: Clericus tamen Secundum Opinionem suam salsam, crederet se incurrere aliam poenam ultra pee
catum mortale, et ideo ipso abolplura retractiva in casu illo, quam
C0MMENTARIUS., b Quod si praesumptio illa de morte,
Secunda etc. Haec est secunda conclusio hujus quae-
Duplex Stionis. Supponit, Si praesumptio Si levis,' lib. dandum esse Baptismum Pro cujus intelligentia advertendum, praesumptionem ex usu urisperitorum et moralium esse duplicem alia enim est juris, alia hominis. illa etiam dividitur in praesumptionem juris tantum est in proesumptionem juris,
et de jure Issa est, quando jus aliquid
determinate praesupponit super re dubia. est verisimili haec est quando jus non Solum praesumi aliquid, sed disponit itaeSSe, nec contrariam habere probationem;
Vide cap. Is qui de sponsalibus ; et ibidem glossam, et Panormitanum. Praesumptio hominis est triplex alia Violenta, ex qua etiam potest procedi ad poenam, Sine alia probatione, eg Sciant cuncti, Od. de proban Panormitanus in cap. Eaecommunicamus, de inreticis, quia illa facit plenam probationem. Secunda est probabilis, quae facit semiplenam, et aliquando plenam probationem, cum uno teste tantum, et si quis est insumatus, inducit purgationem canonicam, cap. Si quis de gradu, de proesumptione, an Presbyter 12. quoestra. Tertia est praesumpti levis et temeraria, Sine undamento sufficienti de ea vide S. honiam . quoest. 50. cujus plures gradu aSSignat.
Hunc intelligit Doctor in praesenti levem et irrationabilem, qui sunt diversi gradus
ejus, nam levis est quae generat suspicionem et metum ex levibus iudiciis est
enim denominati sumpta ex natura motivi, quod leve est et inefficax, neque Sunficiens ad formandum conceptum etiam dubium de objecto in re, sed solum in tenui, et non undata apparentia. Irrationabilis amplius dicit, nempe quando ex ejusmodi motivis non solum generatur dubietas et vacillatio mentis, sed etiam quando generatur judicium determinatum quaSi ita esSet res, quam recte Doctor irrationabilem vocat, quia nulla ratione subsistit, et praeter regulas judicii et discretionis sormatur temerarie. His positis facilis est probatio conclusionis in re morali et a priori, quia inprimis, Si est praesumptio levis de morte insantis aut ejus acceleratione per Bapti-
540쪽
524 LlB. v. SENTENTIARUMSmum collatum, non est sumiciens regula operandi, aut suspendendi opus, quod est in praecepto, verbi gratia, si scrupulosus non recitet ossicium, ad quod ex praecepto
tenetur, ex ea suspicatione qua timet distractim et sine attentione, aut reverentia
debita se dicturum ossicium, ut debet X praeceptu religionis, peccat Sic etiam obligatus ad ejunium non excuSatur ex levi suspicione, quam habet jejunium nociturum sanitati corporali. In proposito autem sic contingit, quia suspicio levis
pilo le morte puer inferenda, Sicut non est
Oxcusat ah regula perandi proxuma, Sic non excusatdmio. mittentem praeceptum divinum et naturale, qua tenetur providere saluti insaniis moribundi in illa necessitate su Scipio enim illa concipitur, vel ex causi mortis non subsistentibus, vel Valde remotis, Vel quae praeveniri facile possunt, Velinemicaces sunt ad illum effectum, ideoque non excusant a praecepto bapti-Zandi, quia neque applicant praeceptum de contrario, Verbi gratia, mn occides, eo modo et Susificientia, qua est regula inducens obligationem in hac materia,
quia ad hoc requiritur judicium determi
Quantum ad cirrationabilem proes ὶ Ierationa ptionem, quae facit judicium determina- quid aedii luim e conscientiam erroneam, respondet,inlabi. vim 33 perplexum, non ex lege divina 'Titi' quia reipSa non concurrunt, neque hic, obligare neque in alia materia, duo praecepta legis divinae contraria, quantum ad obligationem unquam, vel in ullis circumstantiis, quia sic esset impossibilis eorum observantia contra Trident scis . . cap. 11.ean. 18. quia minus medita majori, Si sint diversarum virtutum, vel si ejusdem, secundum diversum ordinem, quo ipsa Virtus sequenda est vel denique ex sub- ordinatione ad invicem, sicut positiVum
subordinatur naturali est tamen perplexus ex ecientia vel conscientia erronea,
a proinde peccat, si omittat quia non ha ης Σηλ
bet ignorantiam invincibilem, aut impo azπα
tentiam observandi praeceptum baptizandi. Peccat etiam si baptiZ9t, quia tenetur
non operari contra conscientiam, etiam erroneam quia sic perando, et judicans determinate se sacere contra praeceptum Dei, Si contemptor praecepti, Secundum
omnes. Quid ergo agendum ' Respondet Doctor esse deponendam, quae doctrina D. ies eo inmunis, quia non ligat, nisi quam eoninistitia diu est ex suppositione credentiae, qua errone determinate putat se obligari praecepto divino, et ostendit modum quo deponi potest ex consideratione rei, quia saluum eS putare ex modica aqua, qua insans tangitur baptizando ipsum, inferri mortem vel etiam accelerari, quia nec ex principiis naturae, aut ulla praxi, aut Statu insantis id colligitur, cum et insantes tenerrimi etiam causa salutis aqua tepida
Sed quid si talis non deponens conscientiam baptiget, eritne irregularis
Respondet non esse irregularem, sed Sedebere gerere ut irregularem, donec deponat errorem. Haec principia plurimum advertant scrupulos in quibusvis materiis, quia ipsi sibi nodos et laqueos alligant,
quaerentes pacem conscientiae, destruunt,
in ipsa meridiana luce quasi ad umbras caligant; unde si pacem quaerant, be-diant aliis spiritualibus et doctis suis himaeriS, quas humor melancholicus ingenerat, non subsint, et sibi dissidentes quasi ad manus aliorum directorum incedant, donec videre incipiant.