장음표시 사용
651쪽
Unua habitu est dispositio ad alium. Dari habitum indifferen
de riuo . d. 41. et quodlib. 18.art. 1. Non negat habitus officere,
quia opi situm ha tinis d. 17.
princ. et 1. d. 3. quaest. I. num. 20.
Secundum Ver non cogit, quia bene potest esse unus habitus dispositio ad alium, sicut Secundum
distinguentes habitum principii ab habitu conclusionis, tibitus
dispositio, ut distinguitur contra habitum in prima specie, nam illa est qualitas de sacili mobilis per Oppositum ad habitum. Tertium de bene b et male non
est necessarium, quia aliqui S O-test esse actus indifferens sicut enim ex requenter bene agere acquiritur habitus inclinans ad bene agendum et ex frequenter male agere, inclinans ad male agendum, Sic ex requenter agere
absolute acquiritur habilitas ad agendum tali actione, neque eum bonitate, neque cum malitia, sicut nec actus generativus fuit talis scilicet bonus Vel malus, hoc patet potus enim aliquis frequenter considerans Geometriam habere facilitatem ognam ad considerandum conclusionem in illa scientia, nec est ibi habitus bonus
Vel malus, sicut nec 'ctus X quo generabatur sic et in habitu supernaturali potest esse.
supernaturalis non est talis, quia datur ad persectionem recipientis. respondeo habitu supernaturalis potest ess disponens ad actum bonum, licet non sit ejus principium elicitiVum proximum Velsumciens et hoc modo do infusa non est principium sufficiens eliciendi actum credendi, nec haritas innis oliciendi actum diligendi, sed inclinant, ut concurrentibus aliis necessariis actus bonus eliciatur. Et ita dico quod aliquis habitus supernaturali potest remotius et imperfectius inclinare ad actum bonum, et talis ponitur character tanquam primo et remotissime disponens ad bono actus Illud autem quartum
do sacilitate nihil valet, quia non est Verum nisi de habitu acquisito habitus enim insusus non dat facilitatem ad actum ut patet de
noViter OnVerso, cui non est sa-cile post conversionem actus O-
nos elicere, sed di multu quousque ex frequentia actuum bonorum aequirat aliquam virtutem acquisitam. Ad argumenta, ad utramque 17.
partem Ad primum, si ponatur: νHhes
forma absoluta, potest poni vel potentia Vel habitus, Secundum, duas vias jam dictas Ad secundum patet, in qua specie Qualitatis poneretur, et qualiter. Ad aliud, quantitas est forma absoluta, et tamen non ponitur actiVR. Oportet ergo exponere, quod R-beat operationem respectu ejus,
cujus sit sumciens principium, vel quod aliquo modo se habeat ad operationem. Et sic concedo in proposito, quod illa forma est dispositio remota ad operationem. Ad quartum patet ex stne
quaestionis praecedentis. Ad primum in oppositum, non Ad argum. est inconveniens aliquam rotatio. ' Pp nem disponere ad formam absolutam loquendo de dispositione non respectu agenti naturalis, nec quae sit ratio receptivi, sed de dispositione conVeniente reSpectu agentis supernaturalis hoc
652쪽
ciem roduci potest. D. Thom. sontentia. Potentia activa et
passiva characteris eat morsiis.
eSt, per quam habens illam, est conVenienter natum pati a tali 'gente, quia et isto modo potest relatio esse dispositio respectu cujuSciam qne agentis Voluntarii, sicut aliquis voluntarie habet filium pro convenienti objecto, Si-Ve passo alicujus actionis alium autem non sine tali relatione habet pro convenienti passo, licet aequalis sit in omnibus absolutis filio.
Ad aliud do similitudine, patet
quomodo similitudo non tantum fundatur super ualitatem, ut e Stgenus distinctum, sed ut generaliter invenitur in omnibus formis ratio ejus hoc enim modo mento liter crucifixus potos dici similis Christo ci ucifixo corporaliter. COMMENTARIUS.
a Responde ergo, et: Docet poni in prima, vel in secunda specie ualitatis. Haec resolutio sequitur ex praemissa doctrina, qua eadem Specie qualitas secundum diversas proprietates potest ad utrumquo hanc speciem reduci; qui aulem conducunt divisionem illam Aristotelicam esse per veras disserentias, contendunt characterem ad unam tantum Speciem reduci, verbi gratia D. Thomas ad secundam eam reducit quia est potentia. Sed contra hoc videtur, quod character inquantum estens, debeat collocari in praedicamento, sed potestas activa aut passiva characteris non videtur aliud quam respectus moralis ex instituto ergo secundum illum non recipit speciem, aut sedem in praedicamentori character enim baptismalis, licet sit habilitas seu potentia, qua redditur subjectum capax gratiae macramentalis, vel aliorum Sacramentorum. Primum ipsi competit, ut est sorma disponens prior,
non ex natura rei, quia gratia potest simpliciter communicari extra Sacramentum, non supposito charactere, cum quo non habet connexionem Physicam, quia sive per Sacramentum, sive aliter extra ipsum causetur a Deo, non variat essentiam et naturam ejus, sed modum tantum causandi moralem ergo in Sacrament satenus supponit characterem, quatenus Deus ita voluit, non ero ex necessitate Ormae, neque aliter, quam etiam ut mediante fide et operibus causatur, praerequirit ipsa opera, ut pinsitentiam.
Secundum tiam patet quia capacitas respective ad alia Sacramenta est ex Dei institutione, ut patet, supposita opinione probabili, quae tenet aptismum non habuisse efficacium ante resurrectionem et mortem Christi, quando ejus sorma data est, quae est sententia Leonis Papae et aliorum, quus Supra citavimus tamen fuisse ordinatos postolos Sacerdotes, et communicasse mensae Domini sumendo Eucharistiam in ultima Coena constat. Hoc idem patet etiam de charactere, inquantum est potestas ac liva in ordine, quia est potestas moralis, et non principium Physicum sui actus magis ergo videtur character statuendus in prima specie, quia constat esse per modum habitus
difficulter mobilis et indelebilis. Sed quidquid dicatur res est obscura salvantur enim Concilia et Patres, quoad ea quae de charactere docent utroque modo, salvantur et proprietate ejus, tam communes quam particulares, quae ut plurimum sunt morales praeter hoc, quod est esse sormam spiritualem impressam animae, et
indelebilem, quod magis proprie spectat ad habitum. Dices, Doctor dicit reduci posse ad secundam speciem ergo erit potentis, et non moralis. Respondetur
653쪽
DIST. l. QUAESTIO X. qua est Orma prior de sueto, diei posse potentiain Physicam aliquo modo. b Terlium de eue e male, etc. Hic docet dari habitum indifferontem in individuo, sicut et actum, qui non si principium boni vel mali operis vide Doctorem in . dist. T. quaest unica, s De primo
dico, etc. dist. l. e quodlibeι Ι 8. Circa haec movetur controversia I. . quπιι 18.art. . et varii sunt modi dicendi neque videtur D. Thomas ibidem, et in . disι. 41. de malo, qua ι. . arι. 4 et 5. Cum Doctore tenent partem affirmativam Alen-Si 3 p. qua vi. 35. . . D. BonaVentura in . dist. l. art. I. quaest. 3. esset prolixum eam ex instituto hic probare; manifesta tamen est ex Hieronym epist. li apud Augustinum, agiangen Oraι. 3. in Iulianum, ubi asserit eam esse secundum Pliilosophiam vide annotationes Eliae Cretensis Sequitur ex Patribus contra Pelagianos, ubi agunt de potestate
connumerat inter haec opor artes Mechanicas, eas discernens a bono virtutis et a
peccato, quosque refert viribus liberi arbitrii acquisitas esse Gregorius homin2T. Stoici cademici et Peripatetici apud Philosophi Augustinum lib. . de Civitate, cap. 4. gustinum bona corporis, divitias, dignitates discernunt a bono virtutis, quae appellabant indifferentia, quod et approbat AugustinuS, sicut et ieronymus in illud salse cap. 55. Audite audiemes me, etc. Patres ergo loquuntur de his, ut discernuntur a bono virtutis, ad quod requiritur gratia, et loquuntur in exercitio, sic eodem modo etiam Philosophi loquuntur ergo SuyyOnunt actus indifferentes circa haec, qui neque boni, neque mali sunt in exercitio. Ad haec facit articulus 5 damnatus in Concilio Constantiensi contra JoannΘmalus : Nulla sun opera indimereriata, etc. Probaturi conclusi ratione, primo,
quia nullum est praeceptum, ad quod hoc rations.
reduci possit m universa lege, operantem ia, slibori arbitrii ad malum, et ad opera vitae praesentis, quae ad virtutem οὐ saciunt deliberale perari debere honeste, quia ., gh.' sine gratia D negant autem potestatem illud praeceptum non Si negativum, ι .r zes
eamdem ad bonum sine gratia Christi. Auctor Hypognostici inter per Augustini om. . lib. . in principio : Me, inquit, faιemur liberum arbitrium omnibus hominibus, habens quidem judicium
rationis, non per quod sui neum, quae ad Deum perιinen sine Deo, aut inchoare, au certe peragere, sed ansum in Operibus visae praesenιis am bonis quam etiam malis bonis dico, quae de bono naturae oriuntur, id esι, velle laborare in agro, velle manducare e libere, velle habere amicum, etc. velle quidquid bonum ad praesentem uam pertinet, etc. Prosper contra Collatorem eamdem Sententiam tuetur, Fulgentiu de Incarnatione, . e straιia, cap. 26. Joannes Maxentius, S. Bernardus de Waιia e libero arbitrio. Augustinus de Civitate Dei, lib. 2. cap. 24. per Se constat, quia illud non extenditur noue inus
ultra motivum virtutis in specie seu ex operibus. trema contraria, hic autem si aliquod esset malum, esset tantum omissionis; non praeceptum affirmativum, quia hoc tantum pro determinato tempore et circumstantiis obligat. Denique nullum est praeceptum, aut regula operandi moralis, hic et nunc, sive per fugam, Sive per prosecutionem, quae non determinat aliquam materiam, et motivum virtutis in specie, alias esset inordinatum et inobservabile, cujus observantia etiam esset infructuosa, cum ad nullam in pscie honestatem reduceretur. Dices ex eo oriri bligationem, quia
ratio data est homini, ac proinde debet Impugna-
654쪽
honestatem tenetur agere Secundo, hoc tantum es consilii, non obligationis, sicut enim justus non tenetur semper agere ex
justitia et meritorie, quamvis justitia in
sum nona data est, sic etiam neque secundum inclinationem rationis agere ad honosti finem; et sola ratio non inducit
h. .u Mi bligationem, nisi ex regula objectiva, ad
Nno regula quam quis tonetur secundum legem; suNncit non ager contra rationem aut justitiam, ad observantiam praeceptorum negatiVorum, seu legis prohibentis actum; prosequi vero secundum rationem, SsΘt opus praecepti affirmativi, quod nunquam obliga semps et pro Θmper. 22. Praeterea ratio non solum data est, aut
ad ho inclinat ad bonum honestum, sed etiam
el naturias ad commodum et necessarium Vitae, quibus neque ex lege, neque ex dictamine rectae rationis in saetibilibus aut agibilibusnscessario conjuncta est honestas, aut bonum virtutis, nam recta ratio in lacubilibus procedit ex principiis artis, in agibilibus ex principiis objecti, et exigentia
naturali hominis; si ergo objectum utrobique est indiffersns, ut concedunt contrariae opinionis assertores, Sequitur quod recta ratio, quae ex principiis objecti procedit, eisque tanquam regulae priori commensuratur, ut in his praecise Versetur, abstrahat ab honestat etiam in exercitio, Inclinatio et subsistat ad motivum naturalis boni, naturais e conVenientiam objecti hoc modo, et Ascundum inclinationem naturalem, tam potontiae quam actus unde sicut ex inclination reclae rationis, in materia virtutis, nemo tenetur in via, opsrari semper opti-
ad optima. ma, Vel quae meliora sunt, quamvis ad
haec etiam sit potior inclinatio potentiae et justitiae, sic etiam nequo agendo in materia indifferenti,ad quam est inclinatio potentiae, tenetur agere ex fine extrinseco aut honesin, quamvis hoc consilii sit, et secundum inclinationem potiorem ipsius rationis ergo neque ex instinctu naturali,
neque ex ratione, liam regulata, neque ex lege ulla promulgata, neque e necessitate motivi, aut ipsius operis, colligitur talis obligatio; nera autem non sunt aggravanda magis quam lex in recta ratio dictant, quae sunt regula formalis stobjectiva in agΘndo. Aliqui respondent hoc praeeBptum non esse positivum, sed reduci ad praeceptum d diloetions Dei. Contra, inde sequeretur
omnem actum nostrum debere esse ex
fine charitatis divinae secundum obligationem hujus praecepti, sed hoc est falsum, quia dantur plura praecepta, in quibus quis operatur honeste, non reserendo actum in finem charitatis, licet charitas si finis praecepti et legis, non tamen intrinsecus, sed extrinsecus finis est, quando non in propria materia Versamur; talis non cadit sub praecepto quod tantum respicit medium, ergo, etc. Sequela illa probatur, quia praeceptum de stile, quale es dilectionis, magis determinat media per se ordinata ad finem, et ex objecto suo trans legislatoris, quam ad illa quae ex objecto nullam habent ad finem prο- portionem aut efficaciam, sed opera aliarum virtutum sunt media primi generis, quia ista sunt quibus meremur laudem aut vituperium, et in quibus tam lex, ut ordinat ad finem charitatis, quam etiam
recta ratio seu prudentia verSatur.
Opera autem indifferentia ex objecto nihil conducunt ad finem, pque aliam possunt habere honestatem praeter illam, quae est solius linis ergo a sortiori minus
comprehenduntur Sub praecepto charitatis naturalis, aut supernaturalis divinae, quam opera Virtutum, quae tamen per Se non cadunt hic et nune, et determinate sub praecepto dilectionis Per hoc excluditur responsio aliorum, qui dicunt hoc praeceptum esse naturale, laute non determinant speciem HUS.
garionem praemissam 23. Responsio. Impug tur Praeceptutaeharitatis nota obligar in materia aliarum virtutum
655쪽
fine virtutis, quam agendo honesto
Et confirmatur, non magis terietur homo ex inclinatione rationis naturae et legis, dum agi deliberate, agere Secundum honestatem in genere, quam ulnagit secundum honestatem, ager Secundum charitatem si dilectionem Dei sed ad hoc nullo modo tenetur seclusis 3ltem circumstantiis aliquibus, in quibus praeceptum dilectionis per accidens Obligat, ergo, etc. Probatur major, quia homo secundum inclinationem naturae rationis et legis magis ordinatur ad finem ultimum in reipsa, quam ad rationem honesti, ut participatur ab aliis, quae sunt media ad finem ultimum, quia recta rati magis dictat ordinate operari servando Ordinem modii ad finem, quam operari ad finem, ubi nullus est ordo operis ex objecto suo adinem, quale est opus indjsserens ex objecto; sed in prioribus ordo ille servandus est tantum ex congruitate, et non necessitate, ergo a sortiori idem eri in pr090Silo. Praeι0rea, holia elevatus per media supernaturalia et gratiam, ita se habet in ordine supernaturalium ad finem ultimum. sicut onstitutus in ordine naturae ad memtionesti; sed ibi nulla est obligati similis, ergo neque hic. ajor patet, quia ideo tenetur in ordine naturali constitutus Secundum finem honesti agere ut deliberate git, quia habet media et facultatem Sic agendi, scilice rationem ei libertatem
in quibus fundatur OSSe, et Secundum iustinctum naturalem et inclinationem rectae rationis ad hoc ordinatur. Ex quibus colligitur eum habere praeceptum naturale, si quod est, sic agendi semper; sed constitutus in ordine supernaturali ha bet modi proportionatu in sua facultate, ordinatur ad sinem Supernaturale in Secundum legem et eleVationem, Secundum inclinationem rectae rationis, quae est perndem, atque etiam ex natura statuS, ad
quem sublevatur, et secundum inclinationem justitiae quam habet, ei gratiae; ergo currit paritas in his et in illis. Respondent aliqui disparitalem esse, quia finis supernaturalis non tollit obligationem operandi circa finem naturalem, cum ipsi non opponatur, ideo non stobligatio reserendi omnia in finem supernaturalem, non ita in finem naturalem. Contra, haec responsio sely83m deStruit, impugna- quia si nulla est repugnantia finis naturalis omnia ad supsi naturalem, OSSunt semper Sta Vieiulvin
ro quod etiam de fide est, quia nullus .i. π 4
est actus virtutis in genere, seclusa omni intem. macula et de ordinatione, quin referri possit ut medium ad finem supernaturalem, ad quem tam consilia quam praecepta prima, quam opera ex his acta, reserri 90SSunt magis quam opera indifforontia; ergo Semper potest stare rectitudo finis supernaturalis cum rectitudine finis naturalis, ergo obligatio ponendae rectitudinis naturalis, non tollit obligationem ponendi rectitudinem supernaturalis finis. Sed haec ex iisdem principiis colligitur, Seu per omnia similiter concludentibus, ex quibus adversarii colligunt obligationem rectitudinis naturalis, ut deducunt, in singulis peribus deliberatis, nam et homo elevatus habs obligationem ponendae rectitudinis supernaturalis licet non in singulis operibus, quia nec lex, nec ratio id praescribit, et peccata contra finem naturalem sunt etiam ex connexion utriusque finis de acto, supposita ordinatione hominis ad finem supernaturalem, contra nemsupernaturalem unde ergo colligitur potior obligatio in uno magis quam in alter, Si sorte quis int0lligat illam Obligationem rectitudinis naturalis, ponendo ita esSe determinatam et necessariam in actu
indissorenti o deliberato, ut semper Sit Vitiosus, quando non habet illam: hoc
656쪽
inquam, est salsum, quia actus indifferens, si fiat ex solo ne supernaturali, non solum non erit viliosus, sed stiam meritorius, dicente Apostolo : Sive datis,
sive bibatis, sive aliquid aliud faciatis, omnia in nomine Domini facite, etc. et secundum illud Matthaei Qui dederit calicem aquas risidae, mercedem recipieι. Ex quo confirmari potest ratio posita, quia si praeceptum illud de rectitudine naturali sit determinatae obligationis ad
honestatem in genere, hoc est, naturalem virtutis, non potest excedere propriam materiam, i sive prohibitive, sive praeceptive, et amrmative concipiatur, Perinde obligabit ad honestatem naturalem. Primum est salsum, quia agens Secundum virtutem Theologicam non tenetur ponere aliquam rectitudinem virtutis moralis et naturalis, quando non habe connexionem per se necesSariam, quam semper habere est omnino salsum et Non εν paradoxum ergo Si in his non obligat,
yh tu drisio etiam nullum est praeceptum sic ob - 4.iαh.i ligan3 0minem, ut agat delermina is
'4 modo dicto secundum honestatem natu-
in genere ratem, in singulis operibus suis ut patet
actibus in operibus Theologicis neque etiam maliis operibus indifferentibus similiter obligat ad honestatem naturalem determinate, quia, ut dictum est, cum sit praeceptum naturale semper obligaret, et pro sem-psr, Si est negativum, vel per modum negativi se habens sed opus indifferens factum ex motivo finis supernaturalis, aut virtutis Theologicae praecise non habet ullam honestatem in genere aut specie, quae sit virtutis moralis naturalis ergo etiam nullum est tale praecopium sic Obligans determinate ad talem honestatem. Si autem sit praeceptum mere affirmativum, ut esse debet, patet ex natura hujus praecepti non inferri obligationem in singulis operibui deliberatis, sed iro
deterininat, temporo et circumstantiis,
quae non occurrunt pro Semper.
Tertio reducendo hanc sententiam ad N
praxim conscientiae, id stur implicare ratio
plura, quae non subsistunt, quia Seque venienti.
retur omines sic plerumque ocearo, si ' est talis obligatio, quia neque ipsi per-
lacti omnia sua reserunt in finem naturalem. Unde praxis poenitentiae non videtur admittere talem obligationem, quia neque fideles in his faciunt scrupulum in omissione, scilicet faciendi omnia indifferentia ex fine honesto virtutis, neque consessores, aut Summis e his plurimum implicantur, an scilicet quis projecerit lapidem in agro, aut summoverit ex itinere impedimentum, vel sutor fuit ex honestate virtutis, quae ab ipso et Hectorius separabilis est, tanquam finis extrinsecus Operi, neque etiam absolveretur in foro poenitentiae, qui solis his actibus accederet ex defectu materiae sufficientis Adversarii non probant hanc praxim sed communi sine urgenti fundamento non est improbanda et alioquin cum numerus peccatorum ex Tridentino sess. 4. cap. . ex praecepi Teidoni.
Sacramenti debeat confiteri, hoc prae reliquis incommodum suboriretur, quod vix poenitens examinare possit integre conscientiam, aut confiteri singula ejusmodi, et vix expediri possit a consessore, imo et vix discerni inter ipsos actus, qui ex objecto sunt indifferentos, nequΘ constat ex fine vitiatos esse, nisi in eo solo, quod deliberato factae sint nec constat si ex motivo honesti aut necessitatis alicujus naturalis commodi, imo circa ipsam deliberationem requisitam haerebit poeni
Praeterea, quaenam regula in his judi Ψήcandis servari potest a consessario an ut mortalia judicabit, et puniet graviter' an solum ut venialia, deviter Primum
657쪽
Suppo ita obligatione operandia motiro honesti in
eS rigorosum, quod non debet inducisin fundament sufficienti sed neque secundum dici potest semper, quia nullum praeceptum naturale obligat ad solum veniale, nisi excuset levitas materiae, aut indeliberatio lex enim naturalis est in his, quae habet necessariam conneXionem cum natura, ut ordinatur ad suum finem, in qua sola in deliberatio, ut dixi, et paucitas materiae excusant deordinationem, ne omnino gravis it cum nihil ita repugnet reciae rationi et regulae agendorum, quam deordinatio circa nem, nam ex modo et ordine respiciendi finem distinguimus persectionem Virtutum, et malitiam peccatorum; et hac eadem ratione ex humana cedit legi
divinae, quando circa eamdem materiam, ut contrariae concurrunt, et lex divina positiva naturali. Praeterea, Sequeretur quod homo semper haberet obligationem operandi deliberate, quod ejus fragilitati non congruit. st esset obligatio ad impossibile pro
Statu praesenti. Sequela patet, quia si homo obligatur ad operandum circa finlim deliberate, tenetur etiam apponere dili-gsntiam necessariam, ut apponat medium ad hoc requisitum hoc auten x est ipsa deliberatio, ergo lenetur Semper operari deliberale, hoc falsum est, ergo praeceptum illud oliam non subsistit, cum neque ex natura hominis pro hoc statu sequatur, aut observari poSSit, neque etiam ex lege extrinSeca promulgata, neque ex per aliquo praescripto, cujus impedimentum esset opus indifferens magis, quam omissi boni operis supererogationis, quam non SSe peccaminosam admittunt auctores praelati, do condo enim non dari puram omisSionem, neque jam datam esse malum. Eodem modo statuendus est actus in individuo indi serens, qui ad neutrum extremum ali-
cujus virtutis ex objecto inclinat, aut medio ejus consequenter repugnat, quin etiam ille ipso actus, cui annexa eStimis sio operis boni supererogationis, potest esse indifferens etiam in individuo. Unde sicut actus indifferens ex natura Sui motivi intrinseci non repugnat actui honesto alicujus virtutis, qui hic et nunc est in praecepto, sic etiam non est undamentum ex lege naturali, aut ipsa natura, unde comprehendatur sub tali praecepto naturali lex enim naturalis recipit interpre' ἡγω
tationem a lege positivari unde Sicut liae tria si hi tnulla est, quando non habet materiam ''in boni, aut politici, aut virtutis, nec procedit secundum regulas prudentiae aliter. Eodem modo materia indisserens ex natura sua et objecto, ex naturali inclinatione naturae nostrae ad Onum rationis hone-Stae, Sicut non mutat Speciem, ita non comprehenditur sub praecepto aliquo per se fundat in natura, ad praedictum bonum, explicando hoc modo legem naturalem, juxta modum interpretandi eorum, qui hanc obligationem statuunt. Νeque etiam per accidens continetur sub tali praecepto hic et nunc, quando per βο , t
ipsum praeceptum non Obligat in propri accidens. materia, quia obligatio per accidens oritur ex hoc praecise ut summoveatur impedimentum actu praecepti, Vel ponatur medium per se hic et nunc requisitum ad implendum praeceptum, erbi gratia, communieans tenetur confiteri ex pra)cepto Eucharistiae, si est quis in peccato mortali, et habeat copiam confessori S, hoc modo per accidens, quia tenetur digne accederea obligatus ad sacrum die festo tenetur similiter Omittore Occupationem, alioquin non prohibitam, si incompatibilis est cum auditione sacri; nihil hortim competit hic et nunc, reSpectu actus indisserentis, ergo, hoc dato,
658쪽
30. Ulthno tandem ratio Doctoris Irobat
maiorja locis citatis etiam in materia ipsa Virtu- actum in iis, dari posse actum indisserentem, verbi gratia, si quis det eleemosynam, non intendens honestatem intrinsecam actuS, aut extrinsecam finis, cum ioc tamen non intendens aliquam deordinationem, aut motivum prohibitum ergo talis actus Responsio erit indisserens Respondent adversarii ad honestatem actus sufficere, ut aliquomodo conducat ad commodum, verbi gratia, corporiS modo mon adjungatur circumstantia vitians actum. Contra, sic Impugna erit quaestio de nomine quoad principale intentum, salsum tamen est, hoc Sufficere ad actum virtutis, et destruunt Sua principia, quia dicunt dari actum indifferentem ex objector sed si ad honestatomsufficiat quodcumque motivum boni naturalis, seu convenientiae objecti secundum commodum, mequit dari ionum indifferens ex objecto, ergo, etc. latet subsumptum, quia nullum opus exerceri potest, tanquam propter se volitum, quin necessario saltem includat rationem commodi, alias non posset isse objectum bonum respeetive ad appetitum naturalem aut rationalem, neque consequentervolibile. Praeterea, Philosophus 2. Eth coram, cap. 4 dicit ad bonitatem virtutis requiri, ut at actio propter ipsum, id est propter ipsam tonitatem virtutis; requirit inim ut at ex electione, et libere, et propter ipsam honestatem, et sic per eumdem aliquis potest usta operari, sed non juste. 31. Confirmaturi ergo ratio Doctoris ex
sed per essetium costnationis et camis, quibus amen in hac dilectione sacra eloquia non contradicunt. Sed aliud est quod sponte impenditur , naviurae, aliud quod praecepιii dominicis eae charitiae debetur obedientiae hi nimirum e pro-zimum diligum, e tamen illa sublimia
dilectionis praemia non assequunιur, quia amorem suum non spiraualiter, sed camaliter impendunt, etc. Quibus Verbis Sten calaritas dii dari dilectionem infructuosam, et non in metuosa,
prohibitam, quae ex praeceptis dominici πα
non fit. Advortendum autem eum loqui de infructuosa charitate, non solum in genere meriti, sed etiam in genere Vir tutis seu honesti, quia in praecedentibus asserit omnes virtutes fluere a radice charitatis in verbis autem citatis negat hanc charitatem, quam vocat carnalem cognationis, esse ex charitate obedientiae legis, et praeceptis dominicis, quamvis ei eloquia Dei non contradicunt, scilice isx; ergo censet dari in exorciti actum indisserentem, qui neque prohibitus est, neque est secundum legem virtutis, aut obedientiae mandatorum quae est sententia Doctoris ejusque argumentum, Servata proportione exfmpli, in quo sormat argumentum, cum illo quod adducit
Objiciunt adversarii Augustinnm Myec 32. cator meruis e remiss. lib. 2. - 8. . ata ubi disserit contra flagium ex illo I ad
Corinth. 4. Quid habes, quod non accepisti, etc. supple a Deo. Nam si in nobis, inquit, libera quaedam volutuas m De eia, quae adhuc Oιest esse vel bona uel mala: bona ver uoluntas eae nobis esι, melius est id quod a nobis, quam quod ab illo est quod si absurdissime dicitur, oporιeι fateantur etiam bonam voluntatem nos divinuus adipisci, quamquam voluntas mirum si potes in medio quodam ita consistere, ut nec bona, nec mala sit aut enim justitiam diligimus, et bona est: si
minussi, minus bona esι, aut Omnino non
uilissimus, non bona eti. Quis vero dubitaι dicere nullo modo justitiam ditissentem
non modo esse malam, sed pessimam Oluntviem, etc.
659쪽
Ex hoc loco Stinum omnino esse in opposita sententia; idem stiam existimat P. Vasqueet, licet
nobiscum in conclusione sentiat. Respondetur Pelagium asseruisse solam Volun-
Augustinus talem, seu liberum arbitrium ex meo;
materia bonum autem Virtutis, aut vitii ex nobis
esse, ut patet ex aliis praecedentibus verbis Augustini in loco praelato, et eae lib. 4. contra Iulianum cap. 3. e lib. I.
de Walia Christi in principis, et ubique in hoc enim dogmate de gratia Christierroit, eam in naturam, aut legem refundens. t contra fides docet cum Augustino bonum virtutis esse ex De excitant et praeparante voluntatem, et adju-Vante per gratiam. ulla autem alia in hac quaestione de bono virtutis fuit ipsi controversia cum Pelagio unde quae hic dicit, negando medium inter bonam et malam voluntatem, intelligenda sunt juxta materiam subjectam virtutis et vitii, non autem in materia indisserenti, quae ex ratione sua ad neutrum spectat, nec ut bona, vel mala in genere vitii aut virtutis proponitur, neque ad eam spectat asserti gratiae Christi, quam sustinet Augustinus contra Pelagium necessariam ad opus virtutis. 33. De simili materia indifferente loquitur Augustinus episto I9. respondens ad argumentum Hieronymi in episι. II. quo contendebat observantiam Legalium fuisse malam, non ero Opus indifferens, eo modo quo opus indifferens statuebant Philosophi inter continsntiam et luxuriam, verbi gratia, ambulare, etc. de quo idem Hieronymus nec bonum, nec malum est, inquit, sive enim feceris, sive non feceris, nec justitiam habebis, nec injustitiam, etc. Ianc doctrinam admittit Augustinus in epist. 6. et sic dicit Sacramenta vetera OS passionem Christi, neque bona fuisse, neque malo, sed pro aliquo tempore tolerata et lib. 22. de Civitate, cap. 24. discernit clare ab arte bene vivendi quae sunt virtutes, et sola Dei gratia donantur filiis promissionis in Christo alias artes inventas ingeni humano, ibidem distinguens inter ea, quae Dei gratia donantur, et alia, quae viribus natum exercentur, atque ingenii humani; undo quando hic disserit contra Pelagium non dari mediam voluntatem inter bonam et malam, intelligit in materia injustitiae, scilicet ni erit et demeriti, virtutis et vitii, non autem de iis quae indifferentia ad haec sunt, et nullo modo spectantia. Loquitur ergo de bono virtutis ex genere, circa quod nequit voluntas esse indifferens, qui de facto, vel bona vel mala sit aut enim praeparatur a Domin0, et Goluntar
si diligit justitiam, aut cupiditato sedu 'citur, et sic sequitus injustitiam. inde I 2: ζ
omnino non diligere justitiam, vel nullo modo diligere, est contemnere simpliciter, et ideo hanc voluntatem nullo modo diligentem justitiam, recto Augustinus dicit pessimam, quia hic est ultimus gradus iniquitatis, quia peccator cum in altitudinem peccasorum devenit, χOnιemnit, etc. estque pejor haec Voluntas, ritiam illa, qua amatur iniquitas, vincente cupiditate, quia haec est ex infirmitate, illa vero quae nullo modo afficitur ad justitiam, contemnit ex malitia, et non ex cupiditato vel infirmitate. Et hinc sequitur conclusio intenta Au M gustini contra Pelagium, nempe si voluntas bona ex nobis est, et non ex Deo, melius esse quod o nobis est, quam quod ex Deo. Ad lio probandum inducit tres gradus illos V0luntatis primus, quo
diligitur Justitia secundus, quo diligitur
injustitia, et haec est cupiditatis tertius gradus est voluntatis nullo modo diligentis justitiam, et hic excedit in malitia, quia est contemnens justitiam ex malitia,
660쪽
et non ex causa infirmitatis aut ignorantiae.
Op0rtet ergo sic intelligi Augustinuita
ab omnibus, quia Doctores alterius Sententile, qui hane nobis auctoritatem Opponunt, admittunt aliquod opus indifferens ex objecto ; et ipse sanctus AugustinuS, ut praemissum est, illud etiam admittit in exercitio in individuo, non loquitur ergo de Voluntate, ut versatur in omni latitudine sui objecti tam commodi seu boni naturalis, quam etiam justitiae, Sed praecise in materia justitiae, ut discursu HUS sit ad propositum contra Pelagium. Deinde admittunt iidem ociores dari omissionem boni operis Supererogationis citra contemptum, aut peccatum, in qua omissione non admitterent voluntatem nullo modo affectam esse ad justitiam, quia potus et debet assici secundum assectum simplicis complacentiae, quamvis non affectu efficaci et prosei utionis. Illa ergo voluntas, quam pessimam dicit Augustinus in materia justitiae, et quae nullo modo diligit, est illa, qui neque affectu simplici aut meae sertur in justitiam, othaec e S contemnens; non inteliigitur ergo ab Augustino esse mediam voluntatcmindifferentem, quam ii excludit, Sed extremam in iniquitate, et quaesti quam disserit, longe diversa est a praesenti. Objiciunt secundo, unum puS SSe35. magis indifferens, quam Verbum otiosum,
6 .diu, sed de hoc exigetur ratio Mauh. 12. Ergo
idem dicendum do opere otios et indifferente, quia Verbum otiosum est illud, quod est vanum, et caret debito fine, ut illud quod sine taedissicatione profertur, ut docet Basilius in rest minori, cap. 23. Bernardus serm de triplici cusιodia, Gregorius sm. 8. in Evang. elo morat. cap. 8. ReSpondetur negando majorem. Ad cujus probationem respondetur Chrysus tomum. Theophylactum, Euthymium in
Verbum otiosum, seu illum locum intelligere de verbo mendaci et inferente calumniam, cui expositioni lavet ipse ex-ιus, qui contra Pharisaeos calumniantes opera ejus disserit Christus Prostentes. inquit, viperarum, quomodo poιestis bona loqui, cum sitis ipsi mali, etc. eae abundantia enim cordis lingua loquitur, etc. Subdit de arbore bona, et fructu bono, de mala arbore et malo fructu ejus : Bonus
homo, inquit, de bono thesauro supplecordis profert bona, e malus homo de
malo thesauro profer mala. Die auιem vobis, quoniam omne verbum Otiosum, etc. quae est sententia accommodata dictis, glossa interlinealis exponit de Divo lis et mendaciis verbum etiam otiosum est, quod nullo fine saltem naturalis utilitatis, profertur. Ex quibus intelligitur Origenes, qui dicit verbum otioSum eSSe, quod nihil boni aut mali in se continet, id est, sine rationabili causa pro sertur, aut utilitate. lii Patres intelligendi sunt eodem modo, Vel respective ad eos, qui silentio et mortificationi student, quorum verba debent esse ad aedificationem et doctrinam vide Vasquem ad praedictam
Objiciunt tertio dispendium temporis
incurri in opere indifferente, quod malum est. Respondetur negando antecedens, si subsistit finis naturalis operis. Objiciunt quarto, agens rationale tenetur opus suum dirigere in finem hono-Stum ergo, etc. Haec objectio continet p cipuum fundamentum prioris sententiae, quod supra impugnatum est. egatur ergo antecedens, quia talis obligatio non sufficienter ratione, aut auctoritate proponitur, et ut alias objecta Supponamus, videtur etiam tollere indulta instr-mitatis, et permissiones seu libertales des ii quas Scriptura sacra in operibus admitit, ramnam et Paulus 1 ad Corinιh. cap. . ubi in