장음표시 사용
111쪽
DE ONTOLOGIA IS Z. Conditio , qua posita aliquid est necessarium, triplex haberi potest: nempe vel antecedens, vel concomitans , Vel consequens ; Vnde et necessitas hypothetica in totidem genera tribuitur.
e. g. posita Caussa ponitur effectus necessitates antecedente. Quidlibet est quando est necessitate Concomitante. Quod factum eli. necelse est, ut fabetum sit necessitate Consequente.
Is 8. Conditio antecedens interdum influit in effectum, eumque absoluta necessitate cogit, vi solis splendor diem: imterdum non influit , ut aeterna in Deo rerum futurarum prouisio.IS s. Necessitas rursus vel determinata , vel Daga est. Illa habetur , quum altero posito , vel sublato, alterum necessario tollitur, vel ponitur, id quod obtinet in contradictoriis (ZZ : haec datur , quum in nullo determinato adest necessitas, ac proinde altero sublato alterum non ponitur. Sic potest negari aliquid esse in loco A. quin sit necessario consequens esse illud in loco B: unde necessitas exsistendi in loco vaga est. I 6o. Denique necessitas alia est meta- Fusica , alia pussa , alia moralis. Cons. S. 26. ICI. Contingens nuncupatur , quod esse et non esse . aut aliter , atque est ,
112쪽
esse potest. Pugnat adeo cum eo, quod est necessarium (IS i
e. R. Contingens est haec mea lucubratio, qua supersedere utique Poteram.
I 62. Si ratio suffciens exsistendi inentis cuiuspiam essentia continetur, illud absoluta necessitate exsistit. Attributa enim sunt enti absolute necessaria (38.eor. , exsistentia autem huiusmodi sintis est eiu dem attributum, cum eius ratio per hy
pothesim in ipsa essentia contineatur (J I :quare exsistentia id genus entis est abso
Coroli I. Facile hinc vicissim effcitur ratio. nem suffCientem exsistentiae entis absolute necessarii in esientia Comprehendi. Coro . a. Vti et illud. rationem iussitientem ex.sistentiae entis contingentis non esse sitam in ciusdem essentia. sed in alio quopiam ente: nec proinde eius exsistentiam esse attributum, sed modum
duntaxat ( set ).I63. In serie rerum contingentium, quarum altera alteram ad exsistendum determinat, non continetur suffciens ratio, cur earum quaelibet exsistat potius, quam non exsistat. Sit enim ratio exsistendietu A in B, et huius in C , et ita porro.B non exsistet, nisi exsistente C ( eta : ergo nec A exsistet, nisi exsistat C: re, tio igitur suffciens ets A non erit Br
113쪽
s 2 DE ONTOLOGIA eodem plane modo ostendes nec fore in C, D, E etc. Itaque suffciens ratio, Cur exsistat A, non continetur in hac seriet
Coro . Neque ergo series ipsa continet in se rationem suffcientem suae exsistentiae t atque adeo contingenter exsistit. spraec. cor. a ). Cum enim habere rationem exsistendi in alio sit praedicatum , quod cuiuis enti Contingenti seorsim conuenit linae ceterorum exclusione, seu sine ulla ad Cetera relatione , valebit argumentatio a sensu. ut aiunt. disetributivo ad collectivum , seu a singulis entibus contingentibus ad ipsam seriem.
I 6 . Ratio lassiciens seriei superioris continetur in ente alio extra seriem, eoque necessario. Primum patet ( praec.
Cor. Et Ist. Cor. a. ). Alterum effcitur
hunc in modum. Sit illud ens extra seriem positum , et contingens m Z, ens seriei primum m A. Quoniam ratio susficiens Tu A continetur in Z per hypoth. et hoc est contingens , pertinebit ad datam seriem contingentium, in qua alterum determinat alterum ad exsistendum ,
quod pugnat cum affamia hypothesi, et
Coroll. Si ergo exstent entia . quae contingen ter exsistant, necesse est exstare quoque Ens necessarium. Scholion. Sed ne Iaqueis demonstrationis sese explicare possint . qui ad necessitatem vagam Confugiunt . lubet idem paulo aliter domonstrare Quaecunque ad entis cuiusdam contingentis exsi-
114쪽
stentiam vaga necessitate requiruntur . ea neque simul. neque singulatim. ncque disiunctim sumta necessario exsistunt e sublato enim illo contingente , perspicuum est tolli omnem illorum exsistendi necessitatem. Hoc posito, in serie superiori non potest ostendi ulla necessitas vaga, nisi facta. ut dixi, hypothesi cuiusdam entis Contingentis. ad cuius exsistentiam ens aliquod ponitur vage esiae necessarium et Cum ergo ens Contingens possit non exsistote . fieri potest . ut illa etiam . in quibus vaga ea neCessitas ponitur, non exsistant, neque simul. neque seorsim , neque disiunctim sumta a igitur et horum lassiciens exsistendi ratio constituenda est . quae utique in alio ente Contingente haud continebitur. Cum extra Contingentia simul sumta aliud ens Contingens dari repugnete continebitur ergo in ente aliquo necessario.
I 6S. Ens absolute necessarium exsistit a se. Illud enim a se exsistere dicitur , cuius ipsa essentia est ratio lassiciens,
cur exsistat ( dg ; atqui ratio susti
ciens , cur ens absolute necessarium eo
sistat, in eius essentia comprehenditur(I6a cor. I. : ens ergo absolute necessarium exsistit a se.
Corosi Exsistit ergo. tametsi ens aliud ab eo diuersum non exsistat, atque adeo entis alterius ope ad exsistendum non eget.166. Ens absolute necessarium est aeternum. Sic enim exsistit, ut oppositum eius exsistentiae sit impossibile(13d : non ergo habet exsistendi initium ; aliter enim aliquando non exstitisset, nec esset necessarium. Eodem modo ostendas ens
115쪽
quid Muta hile, et Immmutabile p
eiusmodi nunquam esse habiturum exsistendi finem: unde aperte conficitur illud
I 6Z. Ens absolute necessarium est simplex. Aut enim simplex, aut compositum sit oportet (8Z cor. . Non esse Compositum, sacile essicitur. Ens enim huiusmodi aeternum est ( praee. , atque adeo nec oriri, nec interire potest ( 8S ; atqui ens compositum et oriri potest partium coniugatione , et interire earundem dissolutione. Cum enim quaelibet eius pars possit alium atque alium locum occupare, perspicuum est, posse eius partes distrahi, ac separari. Ens ergo absolute necessarium, quoniam compositum
esse non potest, simplex est. I 68. Mutabile dicimus, quod progressu temporis alios atque alios status obtinere potest (s6 : id autem, quod status sui mutationem pati non potest ,
vocamus immutabile. 16s. Quodlibet ens Contingens mutabile est. Ens enim contingens illud est, quod esse et non esse, aut etiam aliter,
atque est, esse potest (I6 I), quod autem tale est, diuersorum sensim statuum
116쪽
IIo. Omne ens finitum contingens, et mutabile est. Alios enim atque alios . status progresstu temporis nancisci potest
Coroll. Ex aduerso pronum est cialigere. ens infinitum esse absolute necessarium, atque immutabile (rcio Cor. b.
IZI. Ens absolute necessarium est infinitum. Omne enim ens Vel finitum , vel infinitum est (Ids con): ens autem eiusmodi finitum esse non potest , cum omne finitum sit contingens (apo): infinitum ergo est. II a. Ens absolute necessarium omnes
perfectiones possibiles complecti debet Ens enim tale infinitum est (praec. , in infinito autem omnes possibiles realitates, siue persectiones actu inesse debent (ISOCOr. . Coroll. Nullo negotio id quoque ostenditur. in tali ente perfectiones sine ullo gradu contineri et nihil eo maius posse concipi ( cit.).
IIJ. Ens absolute necessarium, quoad suas perfectiones, immensum est. I lam propter suam infinitatem perfectiones omnes possibiles actu citra ullos limites in sese complectitur, nec eo maiuS quidquam potest concipi ( praec. : nequitergo illi in hoc genere certa quaedam, ac
117쪽
definita magnitudo tribui. Id autem ,
quod certa caret magnitudine, ad datam mensuram exigi nequaquam potest, ae proinde immensum est. Ird. Ens absolute necessarium exsistit in omni loco , seu etiam quoad locum immensum est. Si enim in uno duntaxat determinato loco exsisteret, vel illic exsisteret contingenter , Vel necessario. Si contingenter, posset mutare locum .(IGI , ac proinde non foret im
mutabile, quod absurdum est ( I r.
IZo cor. ). Si necessario, non foret perfectissimum, contra quam ostensum est:(praeet , cum perfectius sit praesto ubique esse, quam certo cuipiam loco ingi. IIS. Denique ens absolute necestarium unicum est. Tale quippe res est
infinitum (IZI , plura autem infinita esse repugnat (ISI .
Seholion. Non posse duo esse entia necessaria. haci quoque argumenti conclusione ostenditur. Si duo essent entia necessaria. forent ambo perfectisssima (1 et ab , atque adeo effetati Suna . inquctagendo liberrima : possent ergo . quae vellent et velle pugnantia posIente aut ergo effcerent r&Pugnantia . aut alterutrum non obtineret . quocivesset. At idem . inquis. . semper omnino vellent e esto . sed tamen libere vellente quare posset fieri. vi velint pugnantia . amborumque voluntas Cadat irrita . quod quidem naturis perfectaeimis conueuire haud potest.
118쪽
IZ6. est continua loci mutatiotarum I. in ente , in quo ejus mutata serum ' tionis ratio continetur, quod propterea mobile audit. Continua vero entis in Eodem loco permansio quies nominatur. II Z. Quum ea , quae in ente quinpiam iniunt, sit uin comparate ad se inuicem mutant, movis habetur intestinus.
e. g. Cum in Corpore feruente partes veluti ebulliunt. situmque Continenter mutant. illud motu intestino cieri dicitur. Coro . Quoniam omnis Coagmentatio corporis vel Calore . vel frigore vel aliqux impulsione vehementi labefactatur, et frangitur . ut ait Ci- Cero . liquet in ente composito motum intestinum haberi posse: in ente autem simplici propter tuo Piam partium locum ei motioni non este.
II S. Si ordo coexsistendi pluriumentium mutatur, vi scilicet diuersis temporibus non idem deprehendatur, fueritque ratio mutationis in unico, illud mouetur , cetera quiescunt. In solo enim illo adest mutatio loci cum sua ratione sufficienti per hyp. ergo et motus in solo
119쪽
Dat ONTOLOGIA I s. Omnis motus tempore perficitur. Est enim motus continua loci mutatio (Ip6 : mobile ergo, quum minuetur, continenter in alio atque alio linco ersatur, eiusque exsistentiae in hoo loco continuo succedit exsistentia in alio loco. Quare cum detur tempus, quamprimum habetur continens rerum iu cessio (I 33 , palam est, tempore motum omnem perfici.I8o. In quovis mobili sola mutatio loci consideratur, semota magnitudine, et quibuscunque qualitatibus et mobile ergo instar puncti habetur.
Coroll. Quare motu suo lineam describiti
ISI. Itaque spatium a mobili decursum est linea, quam illud puncti instar
consideratum, et in centro suae grauitatis collectum durante motu suo describit : quae quidem linea complectitur loca omnia, in quibus mobile toto motus
18 a. Si spatium idem inaequali tempore decurratur, mobile dicitur celerius moueri, quod minori; tardius, quod maiori temporis interuallo idem emetitur. Similiter celerius mouetur, quod intra idem tempus maius spatium . tardius , quod minus conficit.
120쪽
comae Celeritatem adeo e tempore et spatio metiendam eiie res ipsa loquitur.
I 83. Igitur celeritatem recte adpelles 'et legi id, quo mobile aptum redditur ad datum spatium dato tempore decurrendum. Alii definiunt, esse rationem temporis ad spu
tium coroll. Mobile ergo infra idem tempus eadem celeritate spatia absoluit aequalia.
I 8 d. Si mobilo intra aequalia tem- viae pora spatia aequalia percurrit, hoc est, si spatia temporibus proportione respondent (So) , motus dicitur aequabilis: si
vero spatia temporibus non responderint, erit tunc motus inaequabilis.
Coroli. In motu ergo aequabili constanter eadem est celeritas.
I 83. Si duo mobilia aequabili motu
. serantur, et decursa spatia fuerint aequalia , celeritates erunt recipro e Vt tempo ra. Sin autem tempora fuerint aequalia, celeritates erunt directe ut spatia. Patet
I86. Si vero et spatia, et tempora fuerint inaequalia, erunt celerita es in ratione composita ex directa maetiorum et reciproca temporum. Feratur enim