장음표시 사용
171쪽
sua praestituit. ac proinde conualesces, siue medio cum adhibueris . siue non adhibueris et item . situ se melius est, ut non conualescas etc. Quod iam ad sententiam Leibntigit attinet. alibi ostendimus . nullam inesse in Deo eligendi optimi necessitatem. Sed nec prouidentia. aut praenotio Dei fatum inducite non enim , quae Cruut, idcirco futura sunt. quia Deus futura praenouerit, et prouiderit: sed idcirco praenouit, quia reuera futura sunt. quamuis Cur lint. rationem sufficientem in sua contineat omnipotentia. Audite Aug. L. f. de Civit Dei et s. .. Non est Consequens . ., ut si D-o Certus est Caussarum omnium ordo. ideo nihil sit in nostrae voluntatis arbitrio. Et in ipsae quippe nostrae voluntates in Caussarum se ordine sunt. qui Certus est UEO. cuiusque
A scientia Continetur e quoniam et humanae vo-- luntates humanorum operum Caussae sunt. at-- que ita, qui omnes rerum Caussas praesciuit, pro-- fecto in eis caussis etiam noliras voluntates ignorare non potuit . quas nostrorum operum in Caussas esse praesciuit. Quomodo ergo ordo in caussarunt. qui praescienti Deo Certus est. eis. - cit . ut nihil sit in nostra voluntate . Cum iuis ipso caussarum ordine magnum habeant locum is nostrae voluntates 8 -. Geminum est huic . quod ait Cicero de Fato C. Ig. - Nec si omne A enuntiatum aut vorum, aut falsum est, sequitur - illico esse caussas immutabileis. easque aeter-- nas, quae Pr hibeant. quidquam secus Cadere. - atque casurum sit e fortuitae sunt Caussae. quae - ita dicuntur e Veniet Cato in senatum ; nonis inclusae in rerum natura, atque mundo. Et is tamen tam est immutabile venturum. Cum est A verum . quam venisse e nee ob eam caussam in fatum. aut necessitaS extimescenda estis. Nempe non ideo fiunt liberae hujusmodi actiones . quia verum fuerit. aut Deus praenouerit esse futuras ; sed Ideo verum id fuit, ideoque Deus praenouit, quia libere aliquando erant ponendae.
Quare tempore tantummodo, non natura antecedit
praenotio Vol liberas id genus actiones, impediri
172쪽
proinde per easdem potest. Sed haec penitius enucleare theologorum est.
a 36. Fatum rarolopicum est omnium et, ' ,
euentorum necessitas promanans ab im- Iocicum
mutabili astrorum actione. - Principio in Assyrii, ut ab ultimis autoritatem se repetam , propter planitiem, magni-- tudinemque regionum, quas incole-- bant, eum coelum ex omni parte pa-- tens, atque apertum intuerentur, tra-- iectiones, motusque stellarum obser-- uauerunt . quibus notatis , quid cui-- que significaretur, memoriae prodide-- runt. Qua in natione Caldaei non ex se artis, sed ex gentis vocabulo nomi-- nati, diuturna obseruatione siderum se scientiam putantur effecisse, ut prae-- dici posset, quid cuique euenturum, se et quo quisque fato natus esset M.
Cic. L. I. de Divin. c. I. 2ST. Nullum est fatum astrologicum. e3stet Quid enim siderum motus, et pontIo- rerum ines ad ea praesertim, quae ex Voluntariis animorum .inclinationibus proficiscuntur sane cum eorum, quae in terra fiunt, quaeque hominibus accidunt, rationem deprehendamus sufficientem in caussis aliis antecedentibus in tellure occurrentibus , non est, cur ad coelum, et astrorum efficacitatem confugiamus.
173쪽
Scholion. Fatum hoc, quod mireris etiamnum in tanta scientiarum luce a nonnullis admitti . multis passim argumentis Confutauit Tullius. Insignem eius locum referam, depromtum ex Libris a. de Divin. C. S... Quid . qUod uno, et eodem tem-- poris puncto nati dissimileis et naturas . et Casus ., habent. parumne declarant. nihil ad agendam A vitam nascendi tempus pertinere g nisi forte pi
A tamus neminem eoaem tempore ipso et Conce-- Ptum. et natum, quo Africanum: num quis igitur
A talis fuit Z Quid 2 illud ne dubium est, quin mul-- ti. Cum ita nati essent, vi quaedam contra na-- turam deprauata haberent. restituerentur, et cororigerentur ab natura . Cum se ipsa reuocasset.., aut arte . aut medicina 8 aut quorum linguae sic A inhaerent, ut loqui non possent . eae scalpellota resectae liberarentur Multi etiam naturae vi-- tium meditatione . atque exercitatione sustule-- runt; ut Demosthenem scribit Phalereus . cum in e dicere nequiret. exercitatione secisse. ut planissime diceret. Quod si haec astro ingenerata. et tradita essent. nulla res ea mutare potuisset. - Quid dissimilitudo locorum nonne dissimileis ho-- minum procreationes habet i quas quidem per-- Currere oratione facile est e quid inter Indos . et A Persas, Aethiopes . et Syros differat corporibus. - animis; ut incredibilis varietas, dissimilitudoque., sit. Ex quo intelligitur . plus terrarum litus, A quam Iunae tractuS ad nascendum valere . .
a 38. Fatum hinoetae est infinita rerum series, inexpugnabili necessitate ex Dei
natura mananS. Docet nimirum Spino-Ea, Vt antea meminimUS, Vnissam tantummodo in rerum natura exstare substantiam : eandem esse aeternam, indiuiduam, eX infinita cogitatione, et eX- tensione constatam, Deum res alias om
nes esse diuinorum attributorum, hoe
174쪽
DE COSMOLOGIA IS Sest, cogitationis, et extensionis modoS, fierique eas ex necessitate: naturae Dei secundum necessariaS eiuSdem leges.
holion. Fatuum hoc fatum Confutatione egere non arbitror Quis enim ferat unicam in hoc uniuerso stibilantiam, eamque extensam, et tamen indiuiduam 8 Vnivorse impii huius proielyti cneque enim nomine philosophi dignus est) placita sit secum ipsis pugnant, ut operam profundere mihi videantur. qtu in iis confutandis otium terunt: nequo enim seipso valentiorein aduersarium poteli nancisci.
De Natura, et Asse Iiovibvs Corporis. 2Ss. ll ntia haec composita, e quibus tanquam partibus mundus aspectabilis coalescit, co ora adpellamuS.
Seholion. Plura tamen complectitur Corporis, quam elatis compositi nDtio. Ens enim Compositum sola partium extra se positarum Connexione desinitur (gab: patebit vero paulo post ad indolem Corporis quaedam praeterea requiri. quae hic generatim iam persequemur, tum ut natura mundi Corporei luCulentius perspici possit; tum vi de Proprietatibus Dei. ac humanae mentis Certius deinde liceat Constituero.
26o. Quoniam corpora sunt entia composita (praee. , quaecunque de en-
Et quam absurdum ouid Coris Pora pDisitigris by Coos e
175쪽
Isd DR Cos MOLOGIA te Composito uniuerse demonstrata sunt( Ont. c. I iis etiam aptari possunt. Sunt igitur extensione, magnitudine, ac figuris praedita: possunt oriri, et interire, quin fiant de nihilo, aut abeant in nihilum; omnis eorum mutatio ope motionum perficitur etc. 26 I. Omne corpus motioni suae resistit. Videmus enim Vim minori Corpori emouendo aptam saepe impellendo maiori non suffcere: vi eadem adhibita non eandem omnibuS corporibus, velocitatem conciliari: ex vi impellentis in conflictu semper aliquid decerpi . Quae omnia resistentiam corporum satis manifeste loquuntur , quam obtinere tunc quinque, dum corpus naturali grauitate deorsum fertur, senties, si illud manu celerrime consequariS.
Seholion. Qui principio rationis suffcientis utuntur hanc huius enuntiati adierunt demonstrationem. Detur. inquiunt. Corpus aliquod, quod suae non resistat motioni: nulla erit ratio suffciens. Cur mintus in eo non sequatur. si vi quacunque minima impellatur: cur item non omnis mouentis CE- Ieritas in illud transferatur: motus ergo Communicatio fiet absque omni ratione suffciente, quod absurdum est(ua
ita iv. β 262. Ex his intelligitur in quovis corpore inesse quiddam, quo motioni
176쪽
iuae repugnat, seu caussae mouenti ad . uersatur: id vero deinceps recepto Vocabulo Uim illertiae adpellabimus.
Coroli. Cum ergo omnis . quae in corpore fit. mutatio motu peragatur sa Gob. Corpus vi inertiae omni mutationi resistit . unde et nomen vis ipsia traxit. holion. Videte diligenter. ne Commentitia notione decepti putetis vim inertiae esses veluti a petitionem quamdam, qua Corpus Erga motum, vel quietem. quam iam obtinet. feratur. Quanquam enim eiusdem ope statum . in quo est . quasi tueatur; id tamen non fit propter quamdam elusedem status appetentiam. sea propterea. quod vis inertiae actioni caussae mutationem indutdire nitentis aduersetur. Quare vis ea sita est in efficacitate. qua corpus abit in alterum . a quo patitur. An autem eadem ut distincta a ceteris corporis propr1etas , erit in physica disceptandi locus.
26 g. Vis inertiae non pendet ab ex- m undetentione corporiS, Ied ante iam intelligI deiit
debet. Est enim extensio coexsistentia plurium extra se positorum, ac Unitorum
(IIo : atqui propterea, quod plura
Vnita coexsistant, non omnino intelligitur, Cur motioni resistat corpus, seu cur vi inertiae polleat: Vis ergo inertiae non pendet a corporis eXtensione. Quo
niam tamen praesto est in corpore (praevi.rditio eius suificiens in coexsistentibus, qui
bus extensurn Constat, quaeque ante omnem extensionem intelliguntur, quae,renda est.
177쪽
holion- Idem demonstrat experientia. Si enim . vis inertiae ab extensione proficisceretur. huic proportione re ponderet utique; id autem longissime abest a veritate: nam plagula Chartae non magis resistit motioni, quam globulus aureus, tametsi extensione majore sit praedita.
bile est. Ex compositione enim sectilitas, ei ex hac mobilitas aperte consequitur, cum partium distractio intelligi sine motu non possit. asis. Omne corpus habet solidita- .
tem, qua fiat, Vt Vna eius pars alteram iae loco, quem Occupat, arceat. Loquuntur id omnia experimenta, et ex Vi repellente, quam infra constituemus, euidenter deducitur. 266. Corpora Vi motrice gaudent. Teste enim experientia corpus Vnum admotum determinat alterum: oritur ergo
. in altero loci mutatio (II 6 , cuius ratio in priore continetur: patitur igitur alterum a priore, adeoque hoc in illud agit: Vim itaque motricem habet (I oo . a Cp. Vis haec sita est in continuo, conatu mutandi loci. Omnis enim vis continenter tendit ad mutationem status(1oo Sch : ergo et Vis motrix. Atinqui per motum non alia sit mutatio, quam loci (1Z6 : igitur vis motrix continenter tendit ad mutationem loci, at-
178쪽
DE COSMOLOGIA que adeo sita est in continuo conatu mutandi loci.
Scholion. - Vim Corporum non tunc primum aduenire. CVm agit, sed iam ante adesse. amplissima patet induetjOne . quam Pluribus coram persequemur. Quamprimum scilicet adest determinatio, ad agendum requisita. habetur vis. tametsi deinde propter impedimentum amo non Iequatur: sit autem desit ea determinatio. sola relinquitur agendi
potentia. Quaenam autem ea sit determinatio, enaturalibus rerum PhaenomeniS, et experimentis
268. Omnes, quae corpori accidunt, mutationes explicari possunt per affectiones hactenus percensitas, Ut adparet ex physica: ut adeo iis, tanquam suis no
Seholion. Cognitionem eorum, quae in corporct deprehendimus. sensuum denique adminiculo comis paramus: hi autem ad intimam rerum naturam non pervadunt. sed externum tantummodo corticem, hoc est. Eas proprietates animo repraesentaut . quae ad motiones in nobi, excitandas valenti Quare plenam Corporis scientiam nunquam licebit con-Cequi. Huci accedit sensuum eorundem paucitas; quorum si Copia maiore instrueremur. ut instrui sane possemus . plures utique detegeremus in Corpore assectiones, quarum ne tenuem quidem habes mus suspicionem. longeque diuersani de natura corporis indueremus Opinionem. Id nobis eueniret scilicet, quod Caeco lumen oculorum repente Consequuto. tantainque colorum varietatEm, quorum informatam notionem antea non habuit. demiranti. Sed et eorum . quibus iam instructi sumus. imbecillitas non paruum adfert impedimentum. Si acies oculorum exaeueretur, Polleut fortalle nouas
179쪽
quasdam, et adhuc latentes Corporum formas exhibere. Deirique Ita Corporibus sen Ium afficientibus nihil Coniperimus aliud , quam vim, et motiones. quibus neruos nostrOS impellant. Ex qua deinde impullione in mente nostra nascantur ideae Caloris. Ioni. odoris, Coloris . et id genus aliam plurimum discrepantes ab iis ipsis motiovibus. Per quas excitantur, multo autem magis a natura Corporis eas motiones efficientis. Vtrum autem affectiones. quas hic perconsubmus. ad eslcntiam Corporis Pertineant. an ab eadem seiungi possint, an a sola Conditoris lege pendeant. non est facile definire ideae quippe nostrae eaedem semper forent. quiduis horum este poneretur. Quod autem prae aliis proprietatibus soli.ditatem. Et extensionem putemus ad Eslentiam Corporis referri. inde sieri eximmo. quod inultorum interuallo mensium materno in utero primas Corporis ideas unius laetionis ope hauserimus. quae Proinde animo sic insederunt. ut Ceterarum, quas iam in lucem editi sentim collegimus, tanquam baies . et sustentacula haberentur. Quod si corpora ante sensus alios oculis primum usurpauis Iemus. Colores profecto ad eorum essentiam in primis pertinere arbitraremur: et quemadmodum nunc Cetera omnia ad extensionem. O soliditatem. tanquam Commune eorum receptaculum referimus; ita tunc ad Colorem haec ipsa retulissemus. Sed utcunque ista sint . illud certum est. tam arcto ut ucuncta haeci in Corpore inhaerere . Ut Corpus iis
exspoliatum fingi nullo modo possit.
26s. Corpus cum mutatur, mutatur
ab alio. Corpus enim vi inertiae cuiuis mutationi resistit (26 a. cor : si ergo mutari debeat, ab alio mutetur necesse
Seholion. Dum corporis cuiusuis mutationem ab alio proficisci aio, illud contendo rationem
180쪽
sussicientem mutationis non posse propter vim inertiae in mutato Corpore residere . sed in alio esse debere. saltem ita. ut illud aliud sit caussa dei r- minans mutationem, . tametsi deinde vis eandem reipsa esliciens sit in Corpore ipso. quod mutatur, sicuti iam alias adnotaui (gro. Eh. . et nunc tu animum alte demitti velim. Non me fugit equidem ταξ αδσξorum videri tironibus. poste vires eiusmodi insitas cum vi inertiae in eodem Corpore conciliari, et consisterer dissicile tamen haud fo-
ret ostendere vires has utcunque aduertantos ad unam, eamque simpliCissimam naturae legeni pertinere, posteque uniCa Curva algebraica continua rite repraesentari. Verum his ad physicam reiectis. utar exemplo familiari. ac tironum intelligentiae magis accommodato. Sit in fig. s. elastrum quoddam chalybeum A B. quod in hoc situ quiescat. Si iam adprehensis extremis A et B aut magis distrahatur. aut magis Comprimatur. in Casu priore extrema A et B sibi deinde relicta versus medium C attrahentur. in posteriore repellentur; neque tamen effectus hi contrarii proueniunt a duabus dbstinctis. O sibimet aduersantibus viribus, ted ab una. eaque simplicissima elasticitatis lege, pro varia particularum elastri dispositione varie deterius nata. Idem plane fit in omnibus viribus insitis rex unica simplici lege, pro diuersa Corporum adpliciatorum determinatione Consequuntur diuersi illi essectus. qui aegre videntur polle conciliari. At
apo. Celeritas est modus vis motricis. Cum enim vis motrix sita sit in conatu mutandi loel (a6Z , per eam corpus est habile ad datum spatium dato
tempore Percurrendum. Haec autem ha
bilitas dicitur celeritas (I83 : ergo editeritas vi motrici tanquam rei subiectae, inhaerens concipitur. Est autem, attin