장음표시 사용
201쪽
seu celeritas in plagam contrariam. Plineipiis Is S. ViS elastica aequatur vi comprimenti. Si enim corpus elasticum com-
primitur, vi elastica compressioni resistit(aso : quare cum corpus Vi maiore magis comprimatur, quam minore, ut per se patet; si ulterius non comprimitur, vis elastica vi comprimenti aequatur
Is 6. Corpora elastica in conflictu eandem acquirunt Vim elasticani. Quantitas enim vis elasticae determinatur peractionem unius in alterum, qua fit partium compressio (praec. ; atqui actiones Vtrinque aequales sunt (288 : e go vis elastica in utroque eadem actione determinatur, ac proinde aequalis est
Per vim elasticam augetur in praeceden- . te, minuitur in insequente corpore. In omni enim conflictu corporum, quo motus non exstinguitur, semper eandem ambo celeritatem nanciscuntur (cit. ; si autem simul elastica sint, eadem vis elasti- ea Virique acquiritur (praee. qua corpus
Vtrumque perata conflictu figuram re
202쪽
DR Cos MOLOGIA IBI cuperat (aso . At Vero praecedens figuram recuperando se se expandere non potest, nisi insequens impellat directione motui ipsius contraria; nec insequens se potest expandere, nisi praecedens impeblat eadem, qua fertur, directione: cum ergo impulsio facta contra corporis moti directionem, celeritatem ipsius imminuat; et facta secundum ipsius directi,nem, celeritatem augeat, patet Celerita.
tem praecedentis augeri, insequentis mi
Coroll. Quanto ergo diutius mouentur post Conflictum, tanto magis ab sese disiunguntur: si autem non forent elastica . eadem ambo ferrentur celeritate (a BG, semperque cohaererent. Quoniam igitur . teste experientia. nulla deprehenduntur Corpora, quae per constictum omnino Cohaereant. Consequens est. nulla haberi corpora classicitate emni destituta.
as S. Si globus perfecte elasticus in
alium itidem perfecte elasticum, ac lentius motum directe incurrat, eadem erit celeritas relativa, qua post conflicture a se recedent, quae ante conflictum fuit, qua ad se accedebant. Manifestum enim est, vim, qua confligunt, esse disserentiam virium absolutarum, quibus mouentur: atqui huic vi aequalis est vis, quasguram conflictu amissam recuperant, hoc est, qua prior eorum vis eliditur:
203쪽
iga DE Cos MOLOGIA ergo post conflictum eandem habent vim
relativam, quam ante habuerunt, ac proinde eadem vi adeoque eadem celeritate relativa a se recedunt, qua acce debant.
Coroli. Si ergo globum lentiorem m celeritatec praecedentem insequatur globus M celeritate C. erit celeritas relativa, qua ad se ACcedunt m C et quantitas motus se M C me (18rb. Ponamus globum M post confiictum ferri celeritatex. feretur eadem directione et globus m celeritate aliqua maiore, quam sit E (praee, quae dicatur Foerit ergo celeritas relativa. qua a se recedunt. γ x. Habemus adeo ex praesente theoremate C - C P - X, adeoqUB M - x -- C - c. Quare
quantitas motus globi M post conflictum erit Mae. globi autem m erit m x-m C - m e. Est vero propter actionis. et reactionis aequalitatem. dum globi in eandem plagam feruntur . eadem quantitas motus ante, et poti constictum e igitur M x
M . . m ' γ M . - m Jam ex his formulis leges speciales Conflictuum vi globis perfecte elasticis facile deduciuntur molion. More hic quidem iam Comparatum est, ut speciales motuum leges in physica explicentur rquare iisdem persequendis abstinebimus. Contentiphilosopho nostro aperuisse fontes CommunES. Equibus illas. subsidio geom'triae adiutus. facilet derivabit. Id quod nos ipsi in physica cumulate. praestabimuS.
204쪽
De Elementis Coryorum. ass. Prima corporum initia, e quibus vltimo coalescunt, Et porum 2 ad quae in eorum resolutione cogitando denique deuenimus, dicuntur Elementa
goo. Elementa Corporum sunt entia ,si simplicia. Corpora enim sunt entia composita (ass); atqui in resolutione entium compo torum deueniri debet adentia simplicia, quae partibus destituta sint (88 : igitur et in resolutione corporum Coroll. Quare elementa recte definias per entia simplicia. e quibus Corpora malescunt. scholion. Theorema illuc manifeste consequitur etiam e scholio s. s. a Gy. Cum enim vis repulsi-ua illic insinuata non sit Comparativa. ad nostros videlicet sensus . nec a natura totius pendeat. debet omnibus materiae punctis tribui. Hinc vero Consequens est. nullam materiae partem polle Constare ex aliis particulis sibi proxime Conlociatis. vi illa repulsiva contactuni omnem impediente. Quamobrem censuit Leibnitetius corpora esse Consideranda tanquam numPrns admodum Compositos. et innumeris constantes vilitatibus: atque ita quemadmodum omnis numerus ex unitatibus tanquam partibus iis ultimis consistat. inque eas vltimo resoluatur; sit plane aiebat, corpora quoque tuae
205쪽
dom retalui in prima sua, et vIthna veluti stamina.quae idem sint . quod in numero unitates. Hinc clementa adpellabat monades, seu unitates, in quo Pythagoraeos est imitatus. Cum vero ex eius sententia monades hae forent entia simplicia. inde se. etum est, ut omnia entia simplicia uniuerse nun- Cuparet monades. haberetque stupis auia; vocabulamonadis, entisque simplicis; ac proinde Deum quoque . et animas hominum. utpote simplicia entia. monades vocaret. Docuit autem has Corporum monades gaudere vi quadam hocce uniuersum obscure repraesentandi. sine ulla tamen adperceptio ne; inesse iis principium quoddam internum. vndo omnes earum mutationes oriantur; alteras in
alteras physice non posse influeret ne binas quidem esse sibi omni ex parte similes; pollere easdem appetitu . et id genus plurimal verum tam obseure. ut mihi quidem videatur ipse se interis dum non intellexista; aut certe ingenii excelsita, tem. quam ceteroquin tot iam documentis testatam fecerat, venditare voluisse. cub.go I. Quoniam elementa sunt entia simplicia (praec. facile intelligitur, omnia, quae de ente simplici generatim dicta sunt (8Z et seq. his quoque conuin
sub Non est de nihilo haec mea suspicio. Eruditis certe viris videtur Leibnitatus systema suarum monadum aemulatione Newtoni excogita, uis Io, ut eius progressiones admirabiles. qua possset. retunderet. Imo scribit Gerdit Introd. adstud. relig. p. ss. aegre tulisse Wolmum . quod vulgauerit Plassius quamdam Leitai reii episto-Iam, in qua ille serio . an ioco scripserit. ad, mirari se, nondum eruditos animaduertisse, opinionem ab se in Theodicea propositam aliud non esse . quam ludum quemdam ingenii venditandi
caussa adornatum. Disit iam brum Cooste
206쪽
DE Cos MOLOGIA I 8snire. Carent scilicet elementa extensi, ne, figura, magnitudine determinata, motu intestino: nequeunt oriri, nisi de
nihilo; neque interire, nisi abeant in nihilum
Sehesion. Sunt . qui aduersus elementorum simuplicitatem acriter depugnant. aiuntque I ex eleis mentis simplicibus non posse Confieri extensa continua, quatia sunt eorpora, sicuti apud mathema. ticos nequeunt lineae e punctis. superficies e lineis, solida e superficiebus Coalescere. Verum lineae, superficies. ac solida apud mathematicos sunt extenta continua stricte talia; damus proindo ea e simplicibus et inextensis coagmentari non posse: at nostra haec Corpora. de quorum elementis hoc loco disputamus, stat solum physice . seu ad sensum continua, et confiunt e Punctis elementorum in vacuo dispersis, sese minime Contingen.tibus . viribus tamen mutuis inter se deuinctis; in qua compositione evanescunt utique omnes illae dissicultates. quae contra Zenonem et Lesbis nitetium adferri solant, apud quos corpora sunt Continua proprie talia, ac proinde elementa seis
Aiunt a) Posse traduci argumentum a minimis particulis corporum in sensum inturrentibus etiam ad elementa ipsa. e quibus particulae illae confiunt; cum ergo particulae huiusmodi extensae sint. Ocompositae, idem concedendum erit de ipsis elementis: certe simili argumentandi genere adsignamus elementis vim inertiae. & soliditatem. verum distinctione accurata opus est in huiusmodi arginmentatione. Valet ea in vi inertiae et soliditate. cum hae sint proprietates eor rum absolutae . in ipsa eorum substantia fundatae. et non e rationeratius vel compositi redundantes. at non valet de extensione. quae est proprietas Comparativa duntaxat, e ratione Compositionis enascens, alias recte
207쪽
sic arguas: Corpus in sentum incurrens est trium podum. vulus librae: ergo quodvis eius elementum est trium pedum. vuIus librae. Aiunt a Quodndet corpus posse in duas aequas partes diuidi atqui si numerus elementorum m . Corpore Impar sit . ea Partitioue necesse est elementum unum diuidi: diuidua ergo sunt elemen. ta. Equidem semper potest Corpus diuidi in partes duas sensu noltro aequaIes. tametsi in parte una interdum clementorum numerus unitate maior sit, quam in altera; at in partes duas mathematico acquales diuidi non semper potest; tunc
enim et numerum elementorum. O eorum mutuas distantias utrinque oporteret esse perfecte aequales, id quod negamus sieri posse in quolibet corpore physico , in quo semper certus. ac definitus
est tam elementorum . quam interuallorum inter eadem interceptorum numeruS. Quare omnia,
quae de lauiusmodi partitionibus traduntur in geometria, et mechanica . Ucrusma sunt de corpore mathematice spectato; at de eodem physice considerato, vera suntaxat sunt physice, seu compares te ad nostros sensus. Scarella aduersus Bos uichium tale argumentum adfert. - Iam vero si plures substantiae is inextensae possent componere Corpora, quae in '- sensus iucurrant. non video. quin etiam pluresis animae Corporis elementa esse quoanti Iis enimis poterit eam vim impertiri, qua pro ratione di-- stantiae ad se mutuo accedant. vel a se mutuo - fugiant, ex quo uno omnium Corporum proprie-- tates ille deducit. Quare illud. quod ex plu-- ribus animabus Coalestet, erit verum Corpus.- utpote donatum iis omnibus qualitatibus. quae - in idem conueniunt. Ab hoc autem amplexan-- do mens nimium abhorret: iude enim conseque-- retur, nullum esse substantiale. et absolutum diois Crimen inter CorpuS. Et animam . et uniCe post is tum esse in aliquo accidentali. et relativo . in A Coniunctione vIdelicet Plurium animarum . quae
is suis viribus expultricibus. atque attractionibui
208쪽
-- donarentur Verum quid Scarella faciet. si
Easdem animas extensione . qua eius elementa sim-Plicia gaudenti ac soliditate donari fingamus eritne totum ex iis Coalescens corpus Si animae illae iis viribus . tum et inertia instrui ponantur. virit totum illud, si libet. corpus vi intelligendi ac volendi praeditum . ac proinde a nostris his Codi Poribus sublatuisi et absoluto discrimine seiunctum. Sed audiat ipsum . quem impugnat, virum Clarissimum. - At si substantiae capaces cogitationis. A et voluntatis haberent eiusmodi virium legem. ., an non EoSdem Praestarent effectus respectu no. - strorum sensuum, quos eiusmodi puncta 8 r .. spondebo sane, Ine hici non quaerere . virum im-- penetrabilitas, et sensibilitas. quae ab iis viri. Dus Pendent, Coniungi possint cum facultate A Cogitandi. et volendi, quae quidem quaestio eo. A dem redit. ac in Communi sententia de impene-- trabilitate exteusorum. ac Compositorum. TEIRA te ad vim Cogitandi. et volendi. Illud aio. no. tionem, quam habemus partim ex obseruatio-- ilibus tam sensuum relaectu Corporum , quam A intimae conscientiae respectu spiritus. una cum A reflexione ; Partim et vero etiam Circa spiritus A potissimum, ex principiis immediate reuelatis, A vel ConuexiS Cum principiis reuelatis. Contine-- re pro materia impenetrabilitatem, et sensibili-- tatem , una cum incapacitate Cogitationis. et
A pro spiritu incapacitatem affetendi per impene-- trabilitatem nostros sensus . et potentiam cogi-- tandi, ac volendi; quorum prima ego etiam A in meis punctis admitto. secunda haec in spiri-- tibus . unde sit. Vt mea ipsa puncta materialiata sint . et eorum massae Conitituant Corpora ais spiritibus longissime discrepantia. Si possibile A sit illud substantiae genus, quod et huiusmodita vires activas habeat cum inertia coniunctas . ., et simul cogitare possit, ac velle . id quidentis neC Corpus erit. nec spiritus . sed tertium quidi, a Corpore discrepans per Capacitatem Cogitatio-- uis, et voluntatis; a spiritu per inertiam, et ubis res impenetrabilitatem inducentes
209쪽
bus vis corporum coalescit. Sunt enim corpora vi praedita (a62. 266 , Vis autem inest substantiae (Ios : quare cum in corporibus nihil sit substantiae praeter elementa simplicia, e quorum congestu resultant (IOZ , vires insunt elementis, e quibus vis corporum oritur.
Coroll. Cum ergo puncta mathematica . item.que Zenonica praeter unam simplicitatem nihil qualitatis. aut virium habeant. pilam est elementa nostra non esse puncta mathematica, aut Zenonica.go g. Vnio elementorum mechanica non est. Unio enim mechanica dicitur,
quae per figuras, et implexiones partium explicari potest ; atqui elementa figuris carent (go I : Vnionem ergo non habent
Coroli. Igitur in elementis eiusmodi tantum vnio habet locum . quae per ea, quae iniunt elementis . possit explicari. adeoque quae vi duntaxat intelligendi. non item imaginandi Comprehendatur. Pendet nimirum ea unio ab intimis clemen, torum determinationibus, et viribus; unde ingens eius explicandae dissicultas. quae iuncta utilitati exiguae, scribenti mihi in usum auditorum breuitaetem Commendat, ut sapienter ait Boehmius. Ceterum Constitutis viribus repulsivis, imminutis distantiis in immensum crescentibus, omnis ea dissi, cultas submouetUr.
go . Extensionem, et continuitatem corporum non nisi consula percipimus,
210쪽
seu ut loquuntur alii, extensio, et conti
nuitas petiyoμενα. sunt. Cum enim corpora
sint congestus quidam elementorum(as 8 , ratio ultima extensionis in elementis debet contineri ( IIa : vi ergo extensionem, et continuitatem corporum dilucide percipiamus, ab se inuicem discernamus oportet, quaenam insint elementis codiporum , ut iis accumulatis extensio, et continuitas oriatur (Log. 26 et haec a tem a nobis haud dilaemi in confesso est: extensionem ergo, et continuitatem codiporum nonnisi confuse percipimus.
Scholion. Colorum exemplo rem illustrat Wolffus. Sicut enim non ditiinguimus restexi, nes . ac refractiones luminis, quae vi figurae. et situs. atque adeo vi attractionum, et repulsionum in miaeculis Corporum superficiem constituentibus contingunt ; atque idcirco eg earum confusiouctoritur in nobis confusa colorum perceptio et ita non distinguimus ea. quae elementis insunt. et per quae eorundem unio determinatur, ac proindS ex hoerum Confusione Confusa emergit in nobis extensi nis , et continuitatis notitagos. Corpuscula sunt composita adeo minuta, Vt sensibus etiam armatis subducantur : et primitiva quidem, si immediate resoluantur in elementa; dmvatiua autem, si resoluantur in primitiua; atque ex his demum confiunt corpora in sensus