장음표시 사용
211쪽
quid de prineipio indiseerui huium p
Seholion. Huc demum . ut totius iam diximus. omnis extensionis. et Continuitatis difficultas reci.dit, quonam pacto gignantur ex elementis Corpuisseula primitiva. Quod si elementa viribus attrahentibus . ac repellentibus . certa quadam distantia. rum lege agentibus Praedita ponantur, oriri sane ex iis poterunt corpuscula infinitam varietatem obtinentia. tum Propter diuersum elementorum ipsorum numerum. ac diitributionem; tum propter diuersas virium Compositiones inde resultantes. vi , Iuculentissime ostendit saepe iam memoratus Bose, uichius in Phil. Nat. Theor. a N. AIq. Nos ista physicae reseruamus.
Jo6. Quicunque corporis indolem pernosse cupit, is omnia, quae elementis insunt, discernere; eorum item in corpuscula primitiua coalescendi modum pervidere . ac demum concipere debet, qua ratione e primitivis derivativa, ex his ipsa corpora oriantur. Cum enim et corpora (2Ss , et corpuscula sint entia composita (praee.), eorum essentia sita est in indole partium, et compositionis
Cor . Videtis opinor. plenam essentiae Corporis Cognitionem supra vires humani ingenii esse constitutam. holion. Leibnit Eius . putauit ne hina quidem elementa esse sibi omni ex parte similia. Ait iisdem internis determinationibus. et qualitatibus praedita. Argumenta autem, quae in eam sententiam hominem impulerint . haeci fere Comperio. Censebat Ib Ex perfecta duorum entium similitudine Consequi in potentissimo , ac faecundissimo Autore Deo defectum quemdam, et sterilitatem. 2 Nullam fore rationem suffcientem, cur vuum eorum
212쪽
esset in suo potius . quam alterius loco. 3 Nulla
unquam industria deprehendi vel duo Corpora. e. g. duo eiusdem arboris folia usquequaque sibi similia. Verum haec eius plactitum omnino non eui in Cunt. Nam vi de primo respondeam . si ad potentiam , et laeeuuditatem Dei pertinet. Posse procreare aliquid, Cur non ad eandem pariter pertineat posse procreare aliud, et plura priori perfecto similia e sane maioris videtur eisse perlaetionis non omnes modo Perfectionum species, sed in qua uis praeterea specie plura posse condere indiuidua. Cur autem ens unum teri omni ex parte sinisse exsistat hoc potius . quam alio loco, ratio
erit voluuias Dei uimmo in res Creatas iure utentis. Cuius rationes penetrare mortali concessum non
est. Profecto absque ulla nobis quidem Cogesta, ratione potuit Deus ex pluribus perfecte similibus quaedam prae aliis deligere, ac ex iis . quae delingit. alia. e. g. in sole. alia in sirio collocare. P tuit item infinita sua perspicacitate discernere etiam simillima. pervidenuo vimirum intimam illam Cuiusque naturam . qua unum quodlibet essicitur hoc.
et non aliud individuum. Iam ex dissimilitudine eorum Corporum . quae sensibus nostris exposita sunt. tam parum Conie'quitur singulorum elementorum dissimilitudo, quam parum Ex illa vocabulorum innumerabilitate infinitas vocaliUm. et Consonantium. Certe constitutis viribus illis attrahentibus, et repellentibus omnis haec rerum exsistet varietas. tametsi elementa ponantur inter se simillima. Nee minus commendat. tentiam, ac sapientiam diuinam effectio rerum dissimillimarum ex elementis omnino similibus. quam ex dissimilibus a nequo adferri ulla potest ratio. quae Deum Compulerit ad constituenda elementa cissimilia potius quam similia di neque Leib- nitZius e contemplatione foliorum eiusdem arboris recto uniuerse intulit. nuda tu natura rerum haberi phaenomena perfecte similia et an non enim, sicuti urget Schernerus noster, si idem prisma vitreum hodie. hac serenitate aeris adhibeatur. Et fiat refractio lucis, cras idem phaenomenon Pro
213쪽
ducetur aut quo sensu, vel ratione diuersitas isthic detegetur quae dabitur suffciens ratio. Cur Deus maluerit per res dissimiles fieri effecta similli ma. quam per res simiIes dissimiliai - Omnia dicis. - inquit ad Lucullum TuIlius. sui generis esse; ni hil esse idem . quod sit aliud. Stoicum est qui-- dem, nec admodum credibile. nullum esse pilum ., omnibus rebus talem, qualis sit pilus alius; nul-- lum granum A. Sed iam quidem Mibnitetium Q.
De Naturali , et Supernaturaium tura generatim est principium
e. g. naturam corporis vocamus vim eius acti-uam, agendi. patiendive potentiae iunctam, unde omnis in eo mutatio proficiscitur. (ubces Adposite Tullius r - Alii naturam censente' vim quandam sine ratione. cientem motus iuis corporibus necessarios A. De Nat. Deor. L. a. C. i 3 . in Natura graecis p ric a gigno. inde is dicta est. vi observat Servius. quod nasei aliquid is faciate atque in hanc originem vocis. quotquotis a philosophis datae sunt naturae definitiones. va-- riae licet. ac vehementer discrepantes. Conspi- rant; abiectis enim . quae ad propriam Cuiusuis ., hypothesin pertinent. notis, eam omnes dicuntis vim Cientem motus. seu principium actuos'. quod si scilicet rationem Continet operationUm. entis in-- ternum. . Celeb. Martiat de Nat. Statuque hommor. X. Looroll.
214쪽
Coroll. I. Natura adeo uniuersa est principium ouid Nuta. mutationum in mundo eidem internum. seu coli , uiner ctio Omnium vitium . quae in omnibus entibus 'mundum constituentibus simul sumtis insunt. coroll. 2. In natura igitur uniuersa Continetur ratio , Cur hae potius, quam altae contingant sin mundo mutationes. (1oo s8O. holion. Multi uniuersam naturam tanquam subitantiam a rebus mundanis diuersam. Perque eas fusam tibi estingunt. eamque taex αιop, vel e . adpellant, ac initar animae mundanae habente quem admodum etiam recentiores Peripatetici formam Corporum subitantialem, quae ipsa eorumdem natura est . a materia distinxerunti Id autem inde potissimum nascitur. quod vim amuam omnem, quae a Corporibus in conflictu exercetur. abitracte Concipere ioleamus. Cons Sch. I. g 1 o.
go S. Effectus, cuius ratio continetur in vi ad naturam uniuersam pertinente,nathralis dicitur : cuius autem ratio in vi ad eam pertinente minime continetur,sservaturalis nuncupatur.
e. g. reductio ligni in Cineres in ardente foco naturalis Est . quippe in vi ignis rationem habens
lassicientem et at Lagari in vitam reuocatio fuit supernaturalis: nulla enim in uniuersa natura est vis
illi enectui praestando Par. Coro . Quidquid ergo ex vi. et structura Cor- Porum; aut ex vi creatorum spirituum inteIligi potest . id omne habendum est in naturalibus e quidquid vero ex his intelligi nequit, supernaturale
Scholion. Supernaturale promiscue usurpari non debet pro eo. quod est praeter . aut Contra naturam. Quod enim fieri praeter naturam vulgo dicimus. id reapse fit laeundum leges univorsae naturae. habetque Caussam in hac rerum uniuersi
215쪽
tate suffcientem. tametsi huius. aut illius singu-
Iaris Corporis naturae aduersetur e sic venenum haustrem agit in corpus seCundum Communem na- turae ordinem. tametsi edat effectus illius Corporis constitutione repugnantes. Contra naturam au
tom fieri quidpiam dicitur. Cum rerum ordini. nam turaeque uniuersae vis infertur ita. ut plane contrarium eueniat, atque euenire spectata uni ria natura debuisset.
Jos. Miracvlam proprie sumtum est quiuis effectus supernaturalis.
Vt corporis humani in candente fornace integritas, Peritia multarum linguarum momento acquisita. Coroll. 1. Quae in ente fiunt per miraculum. ipsius essentiae non repugnant. Nihil enim potest esse in ente repugnans ejusdem essentiae. Coroli. g. Si quid ergo olisntiae cuiusdam entis repugnat. id in eo ne per miraculum quidem PO test heri. e. g. conferri corpori vis cogitandi. Seholion. Sunt qui hanc miraculi definitionem Contendant definito suo else latiorm. velintque in Censu miraculorum non quosvis effectus supernaturales . sed rariores duntaxat . atque insolitos esse habendos. Ego sic exiitimo . insolentiam . aut hominum admirationem ad internam miraculi naturam . quam hic definio . nihil omnino peribnere. foreque semper vere. ac proprie miraculo sim mortuorum ad vitam reuotationem, tametsi Creberrime eueniret. Si quis tamen e numero miraculorum propter Crebritatem eximere velit iu pernaturales diuinae gratiae operationes, non rin
Pugnabo et Cum Spinoga, et Lochio omnis mihi disesensio est ; quorum Prior miraculum votat effectum. Cuius Caulias ignoramus. tametsi naturalis sit. inscienter nimirum confundens miraculam et mirabile. Hici autem miraculum ait esse sensibilem quamdam Operationem, quae Cum spectatoris captum
transcendat, ipsiusque opinione cursui naturae con
216쪽
stituto contraria fit, ab eo pro diuina habetur. His facem praetulisse videtur Tullius, qui L. a.
de Diu. C. st a. hunt in modum loquitur: - Cau A sarum enim ignoratio in re noua mirationem fa-- cite eadem ignoratio si in rebus usitatis est. non. miramur et nam qui mulam Paperisse miratur. Is . ., quomZdo equa pariat. aut omnino quomodori natura Partum animantium faciat, ignorat. Sed in quod Crebro videt. non miratur. etiam si, Curia fiat. nescite quod ante non vidit, id n euenerit.., ostentum esse Censet is.
J Io. Leges motus , secundum quas mutationes in mundo natura effcit, non sunt absolute necessariae, sed contingentes. Quod enim citra externam determinationem nullum corpus seipsum moueat, quod in suo statu motus, Vel quietis perseueret, quod actioni contraria et aequalis sit reactio, ac cetera , quae ex his pendent; id quidem ex corporum essemtia nequaquam manat, poterantque aliae
a Deo leges statui, tametsi hae sapientissime sint constitutae. Quis sibi serio
inducat in animum, hanc unam virium legem, quam punctum materiae A ha-
bet comparate ad punctum B, fuisse pos
sibilem, ac necessariam, Ut scilicet in hoc determinato interuallo se attrahant potius, quam repellante Quaenam est tanta connexio inter hanc distantiam, et huius generis Vim , ut quaevis alia illic esse non
217쪽
Seholion. Praeclare Boscouichius de vi inertiae in Diss de aest. mar. - Hic nisus abeundi per re A ctam tangentem in Curvilineis motibus non ex A ipsa rei in se Consideratae natura oritur . A neci rei natura Postulat motum rectilineum ., Potius . quam Curvilineum CuiuSCUnque Cur-- uae a sed ea naturae lex est arbitraria, quam is nihil obest . quo minus pro arbitrio suo muta-- re potuerit ipte supremus Conditor, dum rerum A seriem ordinaret. Status mouendi per rectam A lineam est unus e Corporis statibus . vi sunt A status mouendi per Curvam lineam quamCunque et in unum ex hil ce statibus prae alio eligere. et unius A nobis quam alterius Clariorem ideam ingenerare. - id vero, nostra quidem sententia, supremi con-- ditoris ivit. - - Non adest sussiciens ratio . curis Corpus motu aliquo delatum ad dextram potius de-- flectvt, quam ad sinistram: at nec adest suffciens ra- tio. Cur Per rectum Pergat; nec adest. Cur ad Cen-- trum quodcunque accedat potius . quam recedat si neCadeu. CUr a Curvae cuiusuis politione intror is sum denectat potius, quam eXtrorsum. Hinc en quo nos maxime in hisce omnibus in propendemus. Materiam natura sua putamusis Prorsus inertem, nimirum prorsus indisserentem A ad motum. et ad quietem ita, ut et determinatiose perseuerandi in eodem statu . et Clectio motus um-- tormis ac rectilinei prae aliis . et reliquarum se virjum omnium impressio pendeant unice a li-- bera quadam voluntate supremi naturae opificis. qui ut materiam potuit pro liberrimo arbitrio,, suo Creare . vi ipsi libuit . vel non Creare . ., ita etiam potuerit eandem Creare Cum his., Conditionibus . et proprietatibus , quas h bet , vel Cum oppositis prorsus . nulla iis A illata vi, utcunque dejnde physice explicandaeis sint proprietates ipsae. quae ab unico etiam ipsis US nutu. Et quadam pure extrinseca lege pende-- re possent: a quo proprietatum a D. O. M. pro ibia bito suo inditarum numero ne impenetrabilitatem M quidem, atque extensionem excludimus , quas
218쪽
A per vires quasdam in minimis distantiis repulsi-- Uas exposuimus duobus abi hinc annis in Dissi- de. virib. vlv. Atque hoe demum pacto mate-- teria erit substantia quaedam prorsus iners. -- Natura erit aggregatum earum omnium legum, - quas pro arbitrio suo idem . dum orbem Conde.- ret. sanxit. Naturae in uestigatio erit inquisitio A in eiusdem leges ex phaenomenis eruendaS. ex qui A bus cognitis illud utilitatis profluet. vi huius A veluti reipublicae CuiuSdam leges. quibus uos in etiam subiecti sumus, habeamus perspectas. ac se noxia iugere . et salubria nobis sectari possimus; sed imprimis sapientiam illam infinitam, diuinum in que Conditoris consilium suspiciamus assidue . ac se veneremur. Nec hoc erit physicam paucis ab-- soluere pro singulorum effectuum caussis reponen-- dor quia Deus volvit; ut nec pro caussis ipsisse in aliorum sententia reponi debete Ovia rerum in natura exigit. Ipla illa Conditoris voluntas inqui-- renda est , et illae ipsae, quanquam Iiberae leges . - Quibus haec ordinatissima uniuersi Compages tam M apte inter se cohaeret, et . donec ipsi libuerit.
3II. Miraculum possibile est. Cum An possis enim omnis corporum mutatio fiat per motum (asio.), leges vero motuS Con
tingentes , ac mutabiles sint ( praec. , perspicuum est , siquidem ad fit caussa vi . sufficiente instructa , posse 'essici quaedam in uniuersa natura haud fundata, posse suspendi motuum leges, posse euentum alias futurum immutari, hoc est, mira
yholion. Qui fieri posse miracula abnuunt, aiuntro leges naturae fluere ex essentiis rerum munda.narum; violari proinde. aut Commutari non posse.
219쪽
dou equidem nego inde fluerer at fluunt duntaxat timostmκιoc . si nempe naturae Autor velit res viribus sibi consentaneis agere: at vero id ipsum velle aut nolle ipsius arbitrio itat. Quid enim vetat seriem earum. at ordinem abrumpi . vel immutari s actiones ipsarum viribus Congruentes impediri , augeri . vel minii 3
Aiunt ab heges naturae esse rerum essentiis com formatas Sunt sane Conformatae . quatenus iis non repugnant, imo admodum Conuenientes sunt: non autem quasi ex iisdem ine3superabili necessitate Promanent. Certe ex his . quae supra de legibus motus disputata sunt. luculenter elucet. eas esse omnino arbitrarias, neque Cum intimis Corporum
essentiis nexu indissolubili deuinctas. Aiunt s. Si noui quidpiam in host uniuerso acucidat . cuius Caussa serie rerum Cretatarum non Conistineatur, ConsequenS mre. ut naturae Autor mutetur , ut qui de re ante occulta tum primum co- gitet, decernatque. Verum nulta inde sequitur in Autore naturae voluntatum Consequutio aut commutatior is enim omnia ab aeterno mente Complexus ita d 'creuit . ut ipsa temporaria rerum mutatio in immutabili eius Consilio aeternum exstitorii. - Opera mutat. Consilia non mutat, ait Augu-- stinus. Confer. Sch. s. s. 2 8.3Ia. Si quando patratur miraculum, patrari debet ab ente, quod a mundo plane diuersum sit. Cum enim miraculum sit effectus supernaturalis (gos. , eius ratio non continetur in Vi ad uniuersam naturam pertinente (JOZ . Quare cum sine ratione lassiciente nihil sit(aa , eius ratio contineri debet in ente, quod a mundo plane diuersum sit.
220쪽
Coroll. Ineptit ergo Spinoeta . Cum in Tract. Theol. Polit. p. Ta. ait: is Quamuis ex miraculisis aliquid concludere possemus, nullo tamen modo - Dei exsistentia inde pos et concludi -. Quanquam resorbet venenum suum P. et . dicens rita Miracula is iaciunt. vi homines Concedant dari Numenis omnibus rebus ipsis notiS potentius A.
gis Effectus alias naturalis miraculum est , si ita essiciatur , ut eius ratio suffciens non contineatur in Vi ad Vniuersam naturam pertinente. Omnis enim su
pernaturalis effectus miraculum est ( g os);
atqui effectus tametsi naturalis, est supernaturalis tunc , quando ratio eiusdem susficiens non continetur in vi ad uniuersam naturam pertinente (go S : patet ergo Veritas theorematis. Miracula huiusmodi dicuntur miracula quoad modum
e. g. naturaliter efforescunt plantae in terra. quae Calore solis. pluviaque fouetur; at sit . Ceteris iisdem permanentibus . nasCerentur vi arido . et exsiccato. aut gelu adstricto solo. esset sane effectus idem miraculosus. Seholion. Cum ergo fieri possit. vi. quod plerumque naturaliter euenit, idem alio tempore pro digiosum sit. diligenter erit videndum. ne huiusmodi effecta in naturalibus habeantur propterea. quod exstent in mundo caussae iis praestandis pares. tametsi eae in posito casu defuerint. Neque enim amplectimur istorum sententiam , qui eos tantum effectus accensent miraculis . qui omnes naturae vires absolute exsuperant. quosque propterea mira-evIa quoad subsantiam vocant. Quis enim neget Coturnices in castra Hebraeorum miraculo fuisse compulsas. quod tamen ipsum vis . et emcacitas