장음표시 사용
311쪽
insunt, vel inesse possunt, ratio redditur, hoc est, animae essentia (ga .
coroll. Et quia animus simplex est, et indiuiduus ( 36 eor. 1 ; plures reapse distinctae vires
in ea inesse nequeunt. Quare vis repraesentandi est omnium animae actionum fons. et Principium. atque idcirco eius non essentia modo, sed natura
quoque hae vi continetur (goc).
Sehorum . Tametsi autem animae essentia in vi, . Cogitandi sita sit. virum tamen ea vis semper re- Uera agat. neque terrenis his vinculis unquam impediatur . quaestio admodum obscura est. et in utramque Partem magna contentione disputata Ac de anImis quidem adultorum vigilantibus facile .. negotium eli cacis r de somno oppressis. aut materno in utero quasi demersis omnis haec est controuersia. Tullius existimat animum insistere nunquam posse. nunquam agitatione, et motu vacuum
fore . quia nunquam se ipse sit relicturug. - Vt - enim. iuquit. Deorum animi sine oculis, sine au-- ribus, sine lingua sentiunt inter se. quid quisque is sentiate ex quo sit, ut homines etiam cum tacitiis optent quid . aut voveant. non dubitent, quin Ditis illud exaudunt e sic animi hominum cum aut so-- mno soluti vacant Corpore. aut mente permoti per se ipsi liberi incitati mouentur. Cernunt ea, is quae permisti cum Corpore animi videre non , - possunt is L. ili de Diu. c. 56. Idem inter inanimum . et animal hoc Iaxime interesse docet.
quod inanimum nihil agit. animal agit aliquid rnihil enim agens ne cogitari quidem potest, quale sit. Quae quidem opinatio milii videtur ad veri- .
talem vehementer esse propensa. Vita enim omnis
in actione consistit: nec potest intelligi vivens aliquid omni operatione destitutum: anima igitur. , quamdiu vivit . semper agat aliquid , et moliatur
necesse est. Sane ii non continenter. sed certis im teruallis agat, emoritur quodam modo. rursusque
vitam ipta sibi impertit, quod non est verisinule. - .
312쪽
Neque magnopere quemquam moueat, quod earum actionum . quas vel in utero matris inclusi, vel somno consopiti exercebamus . non reCordermure nam imprimis somniorum, si paulo fuerint vividiora. Certe recordamur. Deinde CeteraS men- tis incitationes idcirco non remini imur. quod admodum consulae, ac obscurae sint, aliisque in- , numeris Consequentibus velut obliteratae. Quis, quaeso . primarum Cogitationum . quas in hanc lucem editus suscepit, recordatur num eae propterea non fuerunt 8 Sed rogant . quibus tandem de rebus anima in Utero Conclusa cogitet Quasi vero . inquit Genuensiis. qui perennem Cogitationem mentis ex eius natura sequi demonstrauit, Cogatur etiam scire. Unde illi materies suppetat cogitandi aut haec si ignoret, illud quoque ignoreti Siluanus quidem Regis ex unione Cum Corporo statim illi materiem cogitandi praesto esse adfirmat. Sed haec omittamus et habent enim bene longam . et satis litigiosam disputationem . neque unquam enodatius , ut ego quidem arbitror, explicandam.
a. Anima humana non est aeterna. Non
Cum enim et finita sit ( do , et perpe- U tuis vicissitudinibus obnoxia, ut per se patet, a se exsistere, ac proinde aeterna esse haud posest. Cons. S ad 8.
Scholion. De animorum origine innumerabiles fuere sapientum opiniones. Pythagoras an :mos ex uniuersa mente diuina delibatos . atque decerptos arbitrabatur cuius lententiam amplexus Cato, ita loquitur apud Tullium t - Dum sumus iu
(α versus in eam rem elegantissimi sunt apud Virg Georg. q. Esse apibus partem diuinae mentis . et
haustus Aethereos dixere. Deum namque ire Per omnes
313쪽
- his inclusi compagibus Corporis, munero quo-- dani necessitatis , et graui opere perfungimur:- est enim animus Coelestis, ex altissimo domici. Iio depressus. et quasi demersus in terram. lo-- cum diuinae naturae, aeternitatique Contrarium.
- Sed credo deos immortaleis sparsisses animos in
is Corpora humana, ut essent . qui terras tueren- tur. quique coelestium ordinem contemplantes. - imitarentur eum Vitae modo . atque Constantia.., Nec me solum ratio, ae disputatio impuIit. vita ita crederem ; sed nobilitas etiam sumniorumis philosophorum. et autoritas. Audiebam Py-- thagoram , Pythagoram ue . incolas pene no-- stros. qui essent Italici philosophi quondam no-- minati, nunquam dubitasse . quin ex uniuersata mente diuina delibatos animos haberemus Sed non vidit Pythagoras . ut ait Cicero. distractione humanorum animorum disrerpi . et lacerari Deum e et cum miseri animi essent. quod plerio . que Contingeret. tum Dei partem este mi ieram, quod fieri non potest. Cur autem quidquam ignoraret animus hominis . si esset Deus 8 quod quidem valet in Euripidem, cuius ea fuisse sententia . dicitur. Platoni visum est magno esse argumento, homines scire pleraque ante. quam nati sint, quod iam pueri cum artes dissiciles discant, ita celeri.
ter res innumerabiles arripiant, ut eas non tum Primum accipere videantur. sed reminisci. et recordari. Quare Censebat animos longe ante materiam conditos in totidem astris fuisse collocatos . atque inde in humana corpora sparsos. Tum Pythagorae cterm buxis etra, seu ex alio in aliud traus migrationem complexus . ille inquit. qui recte . et honeste curritulum vivendi a natura datum Confecerit, ad illud astrum . quocum aptus erit, re- Terrasque , tractusque maris , coelum. que promndum: Hinc homines , armenta , viros . geum
Quemque sibi tenuem nascentem arcessere vitam.
314쪽
uertetur e qui autem immoderate. et intemperat vixerit . eum secundus ortus in figuram muliebrem transferet e et si ne tum quidem finem vitiorum fatici. grauius etiam iactabitur . et in suis moribus simillimas figuras pecudum . et ferarum transferetur. Alii volebant animas esse traduces.seu a parentibus in liberos generatione transfusas et quod quidem de natura simplice, ac indiuidua defendi non potetti Relinquitur igitur eas de nihilo emei. At nemo isthic de me quaesierit, ut Cum nostro Scherffero loquar . quo tandem tini re, quibusve positis dispositionibus in corpore ansema Creetur e quae nesciunt omnes. si candidi essu volunt. nec nos hariolando detegemus. Ηariolatur quidem Certe Notinus cum Leibnietio . cum eam inde iam a mundi exordio in semine ipso Conclusam opinatur. Cur enim non in luna potius, quemadmodum Plato. alioue sidere: vhi non obscuris modo perceptionibus . sed rationi etiam nauare operam potuisset y Sed iam longiores su
De Commercio animae cum corpore.
g. Cil attentionem ad ea, quae intra
mentem , corpusque nostrum geruntur, sedulo aduertamus, haec quidem manifeste deprehendimus. I Membra quaedam corporis, P. g. oculos, mam, nus, PedeS , pro animae arbitrio incitari ad motum , vel insistere conuenienter . structurae eorundem mechanicae. 2 Vin
315쪽
hementiorem animi feruorem, et Concitationem in corpus ipsum redundare , eiusque humores, et sanguinem maiorem in modum perturbari: eam perturbatio- nem defervescente animi aestu sedari, et
conquiescere: quod in homine ira inflammato in primis manifestum est. 3 Quum
sensuum organa rite constituta rerum eo ternarum ahione pulsantur, atque COmmouentur, mutationis eius perceptionem
continuo enasci in animo (nisi is profundissima quadam meditatione, assectu, Vel somno absorptus sit) quae sit rei ex te nae sensum assicientis repraesentatio ;quaeque ea commotione cessante illico, vel post paulo evanescat, sicuti experimur, Cum apertos oculos in Colorem ali
quem defigimus. ) Denique multa e
, Corpore e sistere, quae acuant mentem ., multa, quae obtundant: quum languore aliquo, morbove corpus impeditum sit, aegritudinem, et molestiam quamdam in animo pariter emergere: Contra autem vigente, ac Valente Corpore mentem quoque ad obeundas functiones suas multo esse paratiorem et et saepe curatione medicorum conturbationem mentis a
cu Peruagatum est illud Lucretili
Quin etiam morbis in corporis auius errat . Saepe auimus e dementit enim deliraque fa- tur. De bat. rer. L. 3.
316쪽
taroli. Ex his itaque Pssicitur e Corporis mutationibus saepe intelligi posse . Cur hae. et hoc potissimum tempore exsinant in animo mutation 's. et contra. Quare ratio suffCiens Complurium animi affectionum in corporis motionibus . et hujus motuum ratio in illius conititutionibus Continetur.
ddd. Hinc autem elucet admirabilis animi, et corporis conspiratio , quae iam commercitim dici consueuit; quo fit,
ut cum Certis corporis humani mutati mi-bus conuenientes exsistant in animo affectiones: et Ut ad decretum animi cenae motiones membrorum structurae conuenientes, consequantur in corpore.
Seholion. Commercium istuc ii soli inficiantur, qui dum ceteris acutiores et de luto meliore formati videri volunt. in absurda quaeque prolabuntur, nimirum Sceptiei. qui nihil adfirmant, et quasi desperata cognitione veri de omnibus dubitant. Tum Neali lae . qui eorpora Omnino exstare negant. AC denique laterialisae . qui res a natura diuulsas errore Copulant. animumque vindique corporatum eta contendunt.
3. Quod attinet ad moduni, quo
anima corpori adstringitur, quaestio perobscura est, nec omnino procliues, ac faciles habet explicatus. Cum enim ipsa animi natura per sese recondita sit, tum eius ad corpus adiunctio multo etiam magis est inuoluta. Mihi quidem , ait Tullius, naturam animae intuenti, multo dis
317쪽
us6 DE Ps v CROLOGI Aficilior occurrit cogitatio, multoque obscurior, qualis animus in corpore sit, tanquam alienae domi, quam qualis cum exierit, et in liberum coelum, quasi domum suam venerit. Diuersas enodandi ,
rationes sequuntur philosophi; tria autem hodie sunt celebriora Dyemata; nec plu
ra , si penitus rerum naturam videas,
eph possunt. Primum est eorum, qui
Deum quasi ex machina aduocant, atque a rebus creatis emcientiam omnem sub
mouent. Alterum si defendunt, qui suas
animo, suas etiam corpori actiones assignant: at alterum agere in alterum inficiantur. Tertium denique hi amplectuntur, qui animum in corpus, et hoc in illum vere, ac eruienter influere sentiunt.
holion. Triplicem hanc explicandi rationem similitudine illuura . Billebius. - Concipiamus. in-- quit, duo horologia. quae Consonare debent. Res expedita reddi potest triplici ratione. Vnata per influxum. si DCerimus. ut alterum agat in is alterum, idque vel mutuo. vel ex unica tanta tum parte. Altera per caussas occasionales et sita opificem operi comitem fecerimus, qui dissonam tia Ceteroquin, vel Cessatura a motu horologiata singulis momentis dirigat. Tertia. si sapienteris satis perfecerimus eas machinas artis. ut singu-- Iae suas leges exacte sequantur . easdemque abis initio sibi respondere curauerimus. Ita enimo Cum utraeque easdem. vel similes exequanturis leges, semel harmonicae factae nunquam diu,
318쪽
- nabunt: Nos iam tria illa pystemata in examen ordine vocabimUS.
d C. Cartesus nodum amputauit po. 2' tius, quam dissoluit, cum in quaestione dissicillima ad Deum confugit. Ait pulsione extrinsecus oblata, a Deo in anima imprimi ideas harmonicas, seu conuenientes : et vicissim orto in anima voluntatis decreto, a Deo essici in corpore motiones consentaneas. In hac igitur sententia omnis illa animi, et corporis conspiratio est adparens duntaxat: poni
turque Deus fixam sibi legem tuli' , --
stis in corpore quibusdam mutationibus . Certas in animo rerum ideas effngendi; et positis in anima appetitionibus, Certos in corpore motus essiciendi. Modus iste, animi, et Corporis commercium expli
candi dicitur DFIema adsiliensiae, vel
causarum occa sonalium. d p. Systema istuc sustineri non pot- An est : grauinimis enim dimoultatibus est implicatum. Et quidem I vel omnes omnino animi affectiones a Deo effoerentur; vel aliquae duntaxat: si omnes, nulla in nobis erit libertas , imo ne anima quidem: unde enim eam esse demonstrabimus e si aliquas, cur aliquas, cur non omnes y an plus requiritur emcaci
tatis ad effciendas has, quam illas y cur
319쪽
asS DE Psv CHOLOGIA non internoscit anima eas, quas ipsa visua progignit, ab illis, quas in ea Deus imprimit e cur eundem , planeque similem de omnibus sensum habet y Corte clarissime sensit Iosue, quid interesset
inter cessationem solis a cursu suo, cui occasionem tantum ipse praebuit, et inter hastae suae vibrationem, quae ab ipso profecta est. et Si haec opinio valeat, omnes animi, corporisque motus habemdi erunt in miraculis: ut quorum effectrix caussa naturae uniuersitate nequaquam contineatur ( go8 . Neque eos e prodigiorum censu eximas Propterea , quod anima, et corpus iis essiciendis occasionem suppeditent: nam et Lagiri invitam reuocationi occasionem preces sororum praebuere; an idcirco minus ha
benda est prodigiosa y g Systemato
hoc animae, et corporis coniunctio prorsus non explicatur, ut ex similitudine
Billebit perspicuum est (d 3 Seh. . Quid,
quaeso, doceret ille, qui ad elateris prae, sentiam, indicem horologii a Deo percieri, et contra, contenderet quod quidem in
Cartesianos vel imprimis valet, qui explicationes rerum omnium planissumas profitentur. Magna stultitia est, inquit Cicero, earum rerum Deos facere effectores, caussas rerum non quaerere. Quid
320쪽
quid enim oritur, qualecunque est, caussam habeat in natura necesse est. S. LeibnitZuis nouum systema protulit, a Wolssio plurimum illustratum, quod harmonia praes sita vulgo adpellatur. Sumitur in eo animus ingenit sibi
essicacitate omnes suas perceptioneS, atque appetitiones re Vera, ac serie nusquam interrupta effcere : corporis motiones omnes ex sola eiusdem structura mechantea prouenire e amborum vero affectiones mira inter se consensione respondere et neque tamen alterum ad alte-- rius actiones quidquam reipsa conferre ;sed eadem omnia in animo euentura laeisse, tametsi nulli corpori esset adstrictus et eadem in corpore, licet nulla mente, ac ratione gubernaretur. Mirabilem autem illam actionum conspirationem, et harmoniam inde existere, quod Deus, antequam dissimiles eas naturas copulauisset, utriusque mutationes, et affectionum seriem praenouerit, animaeque Cuiuis conueniens corpus aptauerit ; atque propterea harmoniam istam esse praestabilitam. -
s. Systema hoc nodos habet inex, plicabiles. Nam I pugnat cum grauissima ista LeibnitZianorum sententia, quae familiam ducit: nihil esse sine ratione sus