장음표시 사용
341쪽
concedimus r omnis enim ista appetentia ab internis motibus, quibus fames . aut sitis conCiliatur spotest proficisci; quanquam rationes . quibus idemciatur, clare . et distincte comprehendere nequeamus. Ad extremum argumentatione Winckleri nihil movemur. qui ex innatis propensioni bus effcere vult. ideas earum rerum . ad quas Propensione ferimur. innatas esse. Tametsi enim ad id. quod ignotum sit. nullo appetitu incitemur . rerum tamen . quas appetimus, tenues , et obscuras apprehensiones ope sensuum adipisci facillime possumus.
6 I. Ioannes Lockius primi subsellii
inetaphysicus censebat ideas omnes amente ipsa confici sensuum adminiculo , meditatione, et coniectura; neque opus
esse ullis a Deo, vel natura instillatis , quas quidem in primo libro , quem de
intellectu humano scripsit, praeclare Consutauit. Consentientes ea in re habet plerosque, si eos excipias, qui in Cartesii verba iurauerunt. 6a. Ideae omnes proficiscuntur partim a sensu, et phantasia, partim ab ab tentione, reflexione , Coniectura, et ratione. Adfert argumenta conglobatim Anton. Genuensis, et quidem I rerum, quae sensui propositae sint, claras plerumque ideas nanciscimur ; earum contra , quae huic subductae sunt, admoedum obscuras. 2 Quanto saepius adhibemus sensus, tanto maiorem acquiris
mus idearum copiam. g Qui sensu alb
342쪽
DE Ps vcno LOGI A gaiquo destituti in hanc lucem Venerunt, re rum affectiones eidem respondentes nulla unquam possunt arte edoceri: ita frustra canas surdo fabulam. q) Sensibus armatis nouas notiones adipiscimur , quas sine
hoc subsidio nunquam nacti essemus. S )Denique intelligi Vix omnino posset, cur
sensibus autor naturae corpus humanum
instruxisset, si ad consequendas rerum ideas nihil conferrent, Ex ideis autem adiumento sensuum Comparatis Ceteras quoque omnes confieri posse enucleatius docebitur in collegiis.
Seholion Et quis iam non miretur Genuensis Confidentiam . qui postquam argumentis superiori-hus sententiam Lockii Constabili uisset. rotunde edicit inde satis manifeste consequi, animum esse natura torporeum. Scio ipsum Lockium ab ea opinatione non fuisse usque adeo alienum . neque eius defensionem hic suscipior at quonam id malleo ex eius de ideis opinione possit extundi. neque ego video; neque ipse. ut arbitror . Genuensis r no probat quidem certe. - ScholastiCos. inquit, verum A Iis . remisque eam opinionem promouisse , in- Corporalitatis animorum alioquin tenaces . id se Certe mirum esse posset. nisi Compertum esset, A raro scholae philosophos principiis suis accom-- modate philosophatos esse ... Sed
Loripedem rectus dirideat. Aethiopem albus. Quis tulerit Gracchos de seditione querentes Vtrum ipse sibi ubique constet. suisque principiis Conuenienter philosophetur, fatile ex hoc ipso loco intelligi potest . ubi conscientiae. ac sensuum testimonium tam confidenter repudiat, ad
343쪽
quod tamen ipsum. tanquam ad sacram anchoram. non semel alias confugit. Sed ratio nimirum eum coegit Quaenam illa obsecro 'l Quia cum manifesta mentis natura non Consentit haec sententia. Verba quidem ista sunt et sed non sit hoc verbis. Marce et inuicta argumenta expromenda sunt, si, velis sensunt. et conscientiam repudiare. Si organorum impressiones efficienter Influant in ans, mum, animus undique corporatus est. Audio haec jn dies e verum plumbea est Consequentiae acies. nisi doceas. naturas dissimiles non poste in se ipsas vere. ac proprie agere. Nihil est tam indignum sapientis grauitate , atque Constantia . quam aut, falsum sentire. aut quod non satis explorate perceptum sit, et cognitum . sine ulla dubitatione, defendere . ae velut e tripode oracula fundere. At at iam depromit aliquid, quod ad rem pertineat Quis . ait. dixerit in motionibus cerebri formas Contineri rebus , unde proueniunt. similes 8 Et i, quis dixerit in ideis , hoc est . in affectionibus
naturaes incorporeae formas contineri torporum Vtrum tandem est obscurius 8 At certe alterutrum Concoquendum est. Sed iam longiores sumus. R
liquum est. vi quae aduersus superiora adferri solent, breui refellamus.1 Sunt . qui negent. posse fieri. ut mens de corporeis illis imaginibus. siue de neruuloruni impulsionibus exsculpat ideas incorporeas. At hi diligenter aduertant. velim, ideas ex iis motionibus non sic euolui, quasi in iis demersae antea delituerint; neque ex iis . tanquam ex materia aliqua effici: verum hoc illas sensu ab iis impresssionibus pendere. quod mens ab extraneis pulsibus . tanquam vicariis rerum obiectarum formis . atque characteribus ad eas conformandas determinetur e quos quidem pulsus ipsi etiam insitarum notionum defensores in subsidium vocare debent. ut eorum admonitu ideae illae ingenitae. ac velut consepultae explicentur. atque euoluantur. ab Maiis est dissicultas in effiagendis earum rerum notionibus, quarum nulla sunt simulacra
344쪽
corporea. Si tamen et hae in examen VOCentur. adparebit . eam quoque effectionem non esie suis Pra vires humanae meutis positam. Et imprimis quidem de uniuersalibus ideis facile negotium est. vi quae confiant Contemplatione rerum singularium , earundem Comparatione, et notarum sinisgulis propriarum reiectione ( Log. 31 r quae Comparandi. atque semovendi facultas , si menti detrahatur . eodem iure et vis Cogitandi. ac ratiocinandi eripietur. Quod ad ideas spirituum attinet. si accurate excutiantur. patebit eas non tam propria aliqua imagine . quam seiunctione Corporearum affectionum contineri r et si quid iisdem proprii inlit. id totum intima mentis nostrae animaduersione Comparatum elle. In Deo quidem certe concipiendo non at Iud agimus, quam imperfectas naturae nostrae proprietates ab eo semovemus, quum illum aeternum, imme sum . infinitum etc. dicimus: Cetera ratiotinando eruimus. Nec est . cur ideam siet Constinnatam irrideat nuper s autor, insulseque ad eam accommodet illud Horatianum: Olim truncus earum ficulnus . inutile lignum: Cum faber incertus scamnum, faceretne Pria pum sMaluit esse Deum: Deus inde ego. s u).
345쪽
Non est, inquam. cur inepta similitudine ludat in grauissima quaestione. Neque enim de natura Dei praestantissima disputamus ; sed de ideis nostris admodum obscuris . et imbecillibus . quibus eam adprehendimus . quaeque non minus absunt ab incomprehensa illa maiestate . quam truncus illo ficulnus. Iam illud quam futilo est, Dei notionem omnibus Creatarum rerum ideis esse perfectiorem, nec proinde ex his exprimi. ae extorqueri posse., Quis unquam hoc Concessit 8 Innumerae sunt res. quas Plenius . et Perfectius Comprehendimus, atque Deum ipsum e cur ergo ex harum ideis illius notio nequeat proficisci Zab Idem ille autor vehementius urget. ETLockii sententia consequi. inter animas hominum in utero matris inclusorum. atque bestiarum nihiI plane interesse. si illae ideis ingenitis destituantur equasi vero intima animarum indoles. ac dissimilitudo a commentitiis illis idolis repetenda sit. et non ab insitis cuique agendi facultatibus. Ceterum unde Conuincet animos ideis illis innatis carentes in utero matrum feriatos, ac ab actione omni otiosos esse8 Sed sint sane e nihil profecto in ea re in e absurdi censent sapientes. Ciceronis illae verba sunt: is Parui primo ortu sic iacent. tanquam omnino sine animo sui. Cum autem paulum nr-- mitatis accesserit. et animo utuntur. Et sensibus: - nnitunturque . Vt sese erigant . et manibus A viantur ; et eos agnoscunt, a quibus educantur- L. S de Fin. C. 15. Audi vero mirabit Eargumentum. Si corpus . inquit. primas notiones animae Communicat . easdem vere, ae proprie
creat. Nihili hoc quidem est; aut si valeat. essiciet omnia iudicia. appetitiones . ac declinationes
creari ab animae vel si haec etiam innata Ponantur . animum esse naturam duntaxat inertem . Patibilem, omni cmcientia carentem, sculatim, inutis e lignum.
346쪽
De Immortalitate Animae IIumanae.
6g. j x iis , quae de ente simplici,
in quaeque de natura animi hactenus disputauimus, sine ulla dubitati ne essicitur, animum natura incorruptum esse , hoc est , dissolutione partium interire non posse. Superest multo dissicilior de immortalitate eiusdem disputatio. Illud autein dicimus immortale , cuius senectiones vitales, siue cogitationeS, a petitiones, suique conscientia, quibus vis
omnis, vigorque Vitae continentur, aeternae, atque interminatae sint.
e. g. immortalem Deum vocamus. quod vita Ies habeat actiones nulla temporum circumscripti, ne siniendaS.
d6d. Porro aliud est natura sua , aliud egentia immortale. Illud, quod naturae tantum viribus: istud, quod nullo plane modo possit vita exui , quod quidem genus immortalitatis facile unusquisque dabit, non posse animabus hominum Conuenire, vi quae et efferue de nihilo, et diuinae prouidentiae, atque potestati subditae sint. Debnaturali ed
347쪽
sa 6 DR Ps vcno LOGIAgo immortalitate omnis haec est quaestio, quam iam humanae menti tribus propo
63. Potest mens hominis , exuta etiam corporis domicilio, functiones suas vitales obire. Cum enim per sese eff-Cax , atque actuosa sit, otiosa post mortem esse profecto nequit, nisi quid eff-cientiam eius impediat, impedimentum autem ne fingi quidem ullum potest: nam illa de terreno carcere discessio adiumento potius, quam impeditioni futura est:
ipsis enim viventibus Usu persaepe venit, Vt quanto magis abducunt animum a corpore, ac senstium Consuetudine, tanto acutius meditentur, quemadmodum
Gellius autor est de Socrate, qui quasi ,
vinculis membrorum exsolutus, a summo lucis ortu ad solem alterum orientem immotus perstiterit, caussasque rerum naturalium cogitatione Versarii.
Seholion. Praeclare Cicero ad rem praesentem: A Quid aliud agimus. inquit. Cum a voluptate. - id est . a Corpore. Cum a re familiari. quae est.. ministra, et famula Corporis. Cum a republica. cum a negotio omni sevocamus animum i Quid . si inquam. tum agimus . nisi animum ad se ipsumta aduocamus . secum esse Cogimus. maximeque is a corpore abffucimus 8 Seceruere autem a corpo- re animum. nequidquam aliud est . quam emoriis discere. Quare hoc Commentemur. mihi crede, - disiungamusque nos a corporibus, id est. Con-- suescamus mori r hoc, et aura erimus tu terris,
348쪽
- erit illi coelesti vitae simile; et cum illuc ex his
vinculis emissi feremur . minus tardabitur Cursus animorum e nam qui in Compedibus Corpo-- ris semper fuerunt, etiam tum loluti sunt. tar-- dius ingrediuntur, ut ii, qui ferro vincti mul-- tos annos fuerunt: quo Cum venerimus . tumia denique vivemus; nam haec quidem vita morsis est,.. Tuae. qu. LI. c. 21. Cons. et aa. de senect.
66. Nec potest ab iis vi ulla creata impediri. Quae enim, quaeso, fingi vis
tanta possit, quae obstet, quominus animus se, Deum , res ceteras Cognoscat,
alias appetat, alias aversetur 2 Si ab his impediri non potest, quamdiu est in cor-Pore , quod tamen multis modis appeti, assicique potest : quomodo impedietur, postquam his solutus compedibus liber Euolauerit, corporeisque impulsibus se subduxerit 8 Cons. schol. S. SI. N. S.
6Z. Inest in natura animae suffciens ratio , cur exstet in perpetuum. Imprimis enim capax est actiones suas perpetuo exercendi, effectorem suum sine fine cognoscendi, laudandi, amandi: cum ergo ista suerint suffcientia eius procreandae incitamenta , erunt profecto et conseruandae. Et sane, si Deus in quo- . tidiano corporum interim ne quidem minimam materiae particulam redigit in nihilum, non adparet, cur de animae EX-
349쪽
est mens humana aeternae , atque natu-turalis beatitatis , quae. eognitione, et amore Dei continetur: cur non ergo ca
pacitas ista sit ratio suffciens , ut sit sempiterna 8 Denique capax est honesti, atque inhonesti: nequit autem Deus illud
non ainare, istud non aduersari: adhibere ergo inuitamenta debuit emeacissima, quibus ad bonum impelleremur, a malo auocaremur et facile vero intelligitur , nullum esse validius ineitamentum animorum immortalitate, atque aeterna Vel miseria, vel felicitate.
Coroli. Exstabit ergo animus. Cum a Corpore discesserit . naturaliter in perpetuum et et quia a iunctionibus vitalibus, quarum Capax tunt quoque erit c GS. b. nulla vi Creata poterit impediri( 66 . natura sua immortalis est M). holion. r. Sed sunt innummerabilia . ex quihus emci, cogique possit animos hominum immoris tales esse. Ac primo quidem populorum omnium consensito validissimum in eam rem suppeditat argumentum . quod diuine prorsus prosequitur Cicero L. L. Tuae. qu. C. LI. in hunc modum. - omni autem in re Consensio omnium gentium lex na-- turae putanda est: quis est igitur . qui suorum mortem Primum non eo lugeat . quod eos orba-- tos vitae commodis arbitretur 'l Tolle hanc opi.- nionem . luctum sustuleris e nemo enim moercit- suo intommodo et dolent fortasse . et anguntur ;- sed illa lugubris lamentatio . fletusque moerensis ex eo est, quod eum, quem dileximus, vitaci , - Commodis priuatum arbitramur, laque sentire. - Atque haec ita sentimus natura duce. nulla ra-- tione . nullaque doctr1na. Maximum vero ar-- gumentum est, naturam ipsam de immortalitato
350쪽
is animorum tacitam iudicare. quod omnibus Curae A sunt, et maxime quidem . quae post mortem fu-- tura sint: serit arbores. quae alteri seculo pro-- sint . ut ait Statius in Synephebis r quid spe-- ctans, nisi etiam postera secula ad se pertinere A Ergo arbores seret diligens agricola. quarum ., aspiciet baccam ipte nunquam: vir magnus leges. initituta . rempublicam non seret 8 Quid procrea- io liberorum 8 Quid propagatio nominis i Quid si adoptiones filiorum 8 Quid testamentorum dili-- ligentia 3 Quid ipsa sepulcrorum monumenta 3- Quid elogia significant, nisi nos futura etiam Cogi-- tare8 --Quid in hae republica tot. tantosque in viros ob rempublicam interfectos cogitasse arbi-- tramur 8 Iisdemne vi finibus nomen suum. qui-- bus vita terminaretur Nemo unquam sine ma-- gna spe immortalitatis se pro patria offerret adis mortem e licuit esse otioso Themistocli , licuitis Epaminondae . licuit . ne et vetera. et extErnais quaeram . mihi; sed nescio quomodo inhaeret in mentibus quasi seculorum quoddam augurium A futurorum t idque in maximis ingeniis, altissi-- misque animis et exsistiLmaximae. et adparet fa-- Cillime: quo quidem demto. quis tam esset amens. qui semper in laboribus, et periculis A viueret 8 loquor da principibus i quid poetae nonne post mortem nobilitari volunt 8 Unde ergo
illud iis Aspicite . o civest senis Ennii imaginitormam
A Hic vestrum pingit maxima facta
Mercedem gloriae flagitat ab iis . quorum Partes affecerat gloria, idemque,A Nemo me lacrimis decoret . neci funera fletuis Favit: cur volito viuu' Perora virum.
- Sed quid poetas opifices post mortem n - bilitari volunt e quid enim Phidias sui similem si speciem inclusit in clypeo Mineruae , Cum in-- scribere non liceret 8 Quid nostri Philosophi vis Nonne tu his ipsis libris, quos scribunt de Coa-