장음표시 사용
361쪽
nas esse reapse voluerit et sicut enim eas animo Carentes , ita animatas efficere potuit; cur ergo
illud potius 8 Cur . si nihil sentiant, oCulis, aUribus . palato . naribus sint instructae Recte in simili argumento Tullius et is Quid enim pedibus is opus est sine ingressit 8 Quid naribus. si nihilis Comprehendendum I Quid reliqua descriptioneis omnium CorporiS Partium . in qua nihil inane. - nihil sine caussa , nihil superuacaneum est Ita-- que nulla ars imitari solertiam naturae potest. - Ηabebit igitur linguam Deus. et non loquetur is denteis. Palatum, fauceis nullum ad usum: quae is que procreationis Caussa natura corpori assinxit eis ea frustra habebit Deus net externa magis, is quam Interiora, Cor . pulmones, iecur. CEte-- ra, quae detracta utilitate . quid habent venu- . - statis Quandoquidem haec esse in Deo propteris pulchritudinem vultis L. i. de Nat. Deor. C. gr. Si sensuum, si externarum actionum similitudo asserendis bestiarum animis non suffcit, quid est. Cur in vitulo. quem nunquam inspexeris, Corinesse. adfirmes et aut si neges. merito tanquam excors ipse rideare Quid . si contendam . te anima omni vacantem. 2C PUram putam esse ma-Chiuam , quod certe nou repugnat. quid dices iConscientiam tuam contestaberis At eam ego tam parum in te, quam in vitulo quouis inspexi vnquam . Externa autem illa tua attestatio comparate ad me eiusmodi est, quam a pura machina proficisci non repugnet. Vnde ergo me de anima tua conuinces 8 Et tamen insanire me dicas. si eam te habere praefracte negare pergam. Simmiliter igitur ex bestiarum externis actionibus .
omnique sensuum adparatu, et totius Corporis Con formatione Colligere debemus . eas et sentire . et appetere , et voluptatem. doloremue Capere, Et fabricam Corporis, quam oculis extrinsecus EGhibent, intus vera anima gubernari. holion. a. Sit autem animus boluarum spiritus, neC ne, non definio. ne inuidia verbi labefactetur assertio : et res ad dimersos eius vocabuli
explicatus redit denique. Qui autem corporeum
362쪽
esse contendunt. aiunt ro esse eosdem diuiduos. idque in viperis . lumbricis. serpentibus satis manii esto apparere e nam si in duas secentur partes, ambae non mouentur solum . sed et appetitae se sum quemdam doloris subita contractione Osten
dunt; polypi quidem Certe membra disiecta viuere perspicuum est. cum noui ex iis polypi generentur. Verum haec minime essiciunt posse bestiarum animas dirimi. ac distrahi r omnis enim ille . qui in recisis earum partibus obieruatur motus . a tenuissimo fluido per neruos adhuci Commmeante . prioresque inCitationes diutissime conser- Uante. proliciscitur: et tortassis conferre possit aliquid sanguis ipse putrescens. Sed neque, quum pervelluntur. sensum doloris habent; nam subitaula ConCitatio. atque Contractio e conformati ne partium illarum , fluidoque intus permeante
potest explicari. De polypis autem ita plerique
sentiunt, esse illud animal non unum. sed instar examinis apium varium. ac multiplex et aut Certe oua per totum corpus esse distributa. quae amputatione auulsa . deinde Calore fota nouos gignant polypos. Quod Coniecturam reddit verisimilem, est ipsa naturali, earum hestiolarum pro creatio et gignuntur enim materno e Corpore larmentorum instar undique emicando. Vniuerse
autem dici in bestiolis quibusdam posse videtur.
Centrum Commune sensuum non in capite . sed in vicina quapiam Corporis parte esse Constitutum reas proinde capite multatas posse diu vitam ducere, quod de Rarabaeis iam vulgo Creditum est.
u) Aiunt. si animi bestiarum sint incorporei.
fore eos. sicut a Corruptione quavis immunes. ita omnino immortales. atque interminata vita fruentes, idque Comparatione humanae mentis
manifeste essici. Sed ingens profecto discrimen
inter eos animos intercedit. Bestiae sine corporis adiumento agere nihil possunt i libertatis, honesti. inhonesti. Capaces non sunt . animorum autem immortalitas ex his veluti radicibus emo- rescit. Videmus ab apibus. bestiolis ceteroquin .
363쪽
carent id is distinis et in. allectu,
quibus natura plurimum ingenii, atque artis tri. huit . fucos parentes suos Constanter interimi; plurimaque id genus . et quotidiana, e quibus elu-Cet . nullam in brutiS animantibus. iiiiii. aut in.iuiti cognitionem . nullam linis vinctioneni esse. Qui autem Conuersis armiS ex animalium mortalitate homines etiam funditus interire putant esse Consequetis . non vident. quid sequatur et Cum enim Ita argutantur; si bestiarum animae incorporeae esse Ponantur . et tamen intereant. idem telum in hominem quoque valiturum. atque idcirco tutius eas poni omnino Corporeas et cum . inquam . ita argutantur. urgebuntur item . Corporeas quoque mentes hominum ellet idemque erit ipsis Icutum adhibendum, quo telum i orum nos repulimus. s) At ea opinio apud Manichaeos olim pedi uagata. tanquam religioni aduersans. damnata, et proscripta fuit. Falsor Cum enim Manichaei Πετεμ- hi xciter tu, siue animoriam in diuersia Corpora traiectiones defenderent. docebant hominum, et he-Iuarum animas eadem specie Continori. saepeque fieri . ut ex humano Corpore in bestias demigrarent . omnemque diuersitatem non ab intima earum natura . sed a Corporum . quibus Copulatae essent. dissimilitudine penderer atque istuc in iis damnatum est. Nos autem inter utrasque natiuum quoddam . ac intimum discrimen ponimus. quemadmodum ex assertionibus, quas iam hic subiicimus, elucebib
/rg. Carent bestiae id eis rerum distinctis, ac intellectu . Quanquam enim
cum certis internis suis affectionibus certos sonos externos coniungere soleant, sermone tamen, vocabuliSque articulatis,
et signis arbitratu suo institutis destituuntur. Atqui sermone uterentur, si ea di-
364쪽
stinguere possent, quorum proferenda essent nomina , si rerum comparationeS, similitudines, genera perviderent, quo rum explicatione sermo continetur et cum multae earum et organa habeant aptissima, et inter hominum colloquia adole scant, Videantque eaS res, qVarum nomina promi audiunt. Carent ergo
ideis rerum distinetis, ac proinde intellectu (g86.). Certe sine sermonis usu distinctas rerum notiones informari haud posse, vel eorum exempla cumulato dincent, qui inter feras educti, atque dein, de ad vitae humanae consuetudinem traducti, nihil eorum, quae inter belua egerint, meminerunt.
Coroli. Concipere ergo ideas possunt corporum singularium: notiones autem abstractas. et uniuersales, quae reiectionibus notarum distincte cognitarum confiunt , concinnare nequeunt et ne que iudicia contoxere uniuersalia et neque genue ratium veritatum nexus distincte percipere.
-d Id. Et ratione. Cum enim polle- ratione. re ratione dicatur, qui et nexiones Ue,ritatum uniuersalium distincte pervideat(3s8), hoc autem bestiis concessum non sit (praec. cor. , ratione destituantur, oporteti
365쪽
yholion. Facit mirifice ad rem praesentem. quod more suo. id est . elegantissime . adnotauit Tullius L. a. de Fin C. Ig. Iomines autem, iu-- quit. etsi alii S multis . tamen hoc a bestiis plu-- rimum differunt. quod rationem habeant a nata tura datam . mentemque et acrem, et vigen- , se icim. Celertimeque multa simul agitantem ei. ., ut ita dicam. sagacem: quae et Causias rerum, si et Consequutioncs videat, et similitudines trans-- ferat. et disiuncta Coniungat. O cum praesenti- . . bus futura Copulet. Omnemque Complectatur si vitae Consequentis statum ca).
Non fimedi IS. Inest tamen illis quiddam ratio- s. h.' ita nis Vicarium. Si enim duas olim sensio-ua, simili. nes coniunctim habuerint, una redeunte, obseruamus videri iis etiam alteram redituram , esseque in iis exspectationem ca
suum similium, (dog , ac proinde quiddam rationis Vicarium ( OS . Exem- pla coram adferemus.
Coroli. Nemini ergo mirum vidori debet. si quamdam ratiocinationis umbram in bestiis deprehendat ( OG). holion. Atque istuc est . quod intelligi apud
Ciceronem puto. Cum ait bestias tantum . quantum sensu mouentur, ad id solum . quod adest. quodque praesens est. se accommodare. paululum admodum sentire praeteritum, aut futurum. Sunt
autem quaedam a malia. in quibus inest aliquid simile virtutis. ut in leonibus, in canibus, lu(u Istuc sine dubio spectauit Iuvenalis, cum ait de beluis e Mundi Principio indulsit communis conditor illis
Tantum animas: nobis animum quoque. lat. IS. Distiir es h Cooste
366쪽
equis. In aliis machinatio quaedam. solertia. atque beneuolentiae vinctio eminet. Vt multis persequitur Cicero L. a. de Nat. Deor. C. AZ. Et seq. Sed nihil est admirabilius indutiria apium . quae tantam in conciunandis suis cellulis adhibent dexteritatem . ut totum quintum Euel idis librum edidicisse videantur. sicuti patebit euoluenti pulcherrimam Schoriferi nostri ansertationem de collulis illis anno superiore editam. Verum haec. quau- tumuis admirabilia. solis rerum singularium relationibus. et quadam fortasse naturae admonitione Peraguntur. Neque enim PosIunt bestiae ideas tuas meditate excutere, diuersis ex aspectibus contemplari. ad se se distincte contendere. modis variis Consociare . vel disiungere. inde principia generalia ducere. συ ααret. Constituere, ratiocinationes Contexere. Quare nulla in iis Dei. iuris. honesti. inhonesti cognitio. ut quae longa. et saepe implicata ratiocinatione esset comparanda. Haeci autem inde vel maxime patent. quod nulla sit apud eas peculiaris inuentio, nullae artes exCogitatae. nulla instituta; artificia sua. simul atque oditae in lucem sunt. Perfecte Callent, non aetate . non usu, non institutione adjpiscuntur; nulla in iis varietas. nubia incrementa. Qu re si quid libere. vel ratione videantur cffcere, ad totum id determinantur diuersa duntaxat appetitionum Contentione, vel perceptionum Claritudine, ita vi valentior appetitus . vel clarior cognitio citra deliberationem. atque delectum ad agendum eas impellat. Neque ex est elis praecise consideratis debent facultates uniue se aestimari, sed videndum. virum quid fiat proepria inuentione. Iludio. excogitatione. disciplina.ac finium cognitione. Nam eti tardissimus qui que praestantissima effcere potest artificia imitatione quadam. etiamsi leges. et principia . quibus ea nituntur. plane ignoret: idque usu bellus quihusdam venit. licet eis natura sensum tantummodo sine ratione dederit. Et motum, et Cum quodam appetitu accessum ad res salutares, a peltiferis re- Ccisum. At homini insuper rationem addidit, qua
367쪽
Cerneret Consequentia. Caussas rerum videret , earumque progressiones . et quasi antecessiones non ignoraret. similitudines compararet. rebus praesentibus adiungeret . atquct adnecteret futur S. t tius denique vitae cursum Comprehenderet. Atque
hinc palam, nisi fallor . est illud discrimen . quod inter nominum. ac beluarum animas maximum in tercedit. (G. ca) Praeclare apud Amanum Epictet. L. T. C. 6.
368쪽
a lo eologia naturalis est scien- quid Thea
tia eorum, quae de natu- n in ra Dei ope rationis conse
α) Θιohom,ae e vocabulis Seoc, et homo: com sita proprie sermonem de Deo significat.
369쪽
g 8 PRO LEGO ME NON ZZ. Multa de natura Dei nouimus, quae lumen ingenii nostri excedunt: adparet igitur aliam praeterea exstare in eologiam, in qua contineatur, quidquid de Deo ipsius admonitu, ac significatio
ne mortales norunt: quae idcirco revelata dicitur (α .
Scholion. Naturalis . quam pertractamus. theo- Iogia plurimum differt a gentili illa. omni superstitionum genere inquinata, quae fusa per gentes OP- pressit multorum animos. ac imbecillitatem occupauit . quaeque passim in Homero, Hesiodo . ac
in reliqua Plaetarum natione legitur. In ea enim non solum multitudo. sed et formae nobis Deorum, et aetates. et vestitus, ornatusque exhibentur: genera praeterea. Coniugia. CognationeS. omniaque
traducta ad similitudinem imbecillitatis humanaornam et Cupiditates eorum videmus, et iracundias. et bella. et vulnera, quae et dicta, et Credita sunt stultissime. Et vero a nobis nihil talo singitur . nec quidquam non praestantissima illa natura dignissimum traditur. Differt etiam a theologia . veterum potitiea. seu eluili. quae ea Complectebatur. quae de cultu Deorum vel Consuetudine recepta, vel sancita legibus fuerer quem in finem scimus constitutum fuisse Romae collegium Poti(α) Peruetus haec theologiae partitio est: duplicem enim iam apud antiquos eam fuisse memoriae proditum est aliam mysticam. et sacramentis velut inuolutam: aliam philosophican. quae
in commentatione naturali rerum diuinarum versaretur. Audite Dionysiumr σε και TET
370쪽
tificum, qui ceremonias, religionesque publicas tue
dy8. Theologia naturalis pugnare
cum reuelata non potest. Utraque enim eae contem
eiusdem Dei naturam inuestigat: in una si' autem, eademque re pugnantia inesse nequeunt. Quare tametsi alia tradantur in naturali, alia in reuelata theologia, nihil tamen ponitur in altera, quod negetur in altera.
Coroll. Si quod ergo dogma theologiae reuelatae aduersetur. id a naturali prorsus alienum est rei quod huic repugnat. locum in illa habere non
ps. Theologia naturalis postremum in metaphysica locum vendicat. Methodus enim, qua uti philosophum par est, exposcit. Vt ea praemittantur, equibus intellectio eorum, quae Cons quuntur, dependet (Log. IJ I): atqui tractatio ipsa theologiae naturalis ostendet, Complura eius enunciata comprehendi non posse, sine notionibus ex ontologia, cosmologia, et psychologia depromtis: post has igitur, hoc est, postremo loco est pertractanda.d8o. Ysus naturalis theologiae est amplissimus. Profligat enim eorum im ''pietatem, qui cum natura Dei religionem omnem sustulerunt: delet exanimis homi-