De damno ab animalibus dato: ex praeceptis juris Romani et patrii, tam antiqui quam hodierni: Dissertatio ..

61쪽

excipit sanctio, vi cujus, ubi cum consensu ninium vi cinorum equi in campum consitum admissi sunt, domini eorum, Si damnum actum St, 0n ud mulctas praestandas, sed modo ad resarcilionem s0lvendam obligantur R). Caput 4tum praeceptu conlinei, quae ad caVendum SpeC-tant, ne, e qu0d praemature pecora in campum consi tum immillanlur, n0ceatur egeli, inter quae specialim hoc, e quo ei, qui priusquam alii messem absolvit, non licet pecus Suum in campum, ne quidem in eam partem, quae ipSili QSi inferre' ), cum e contrari praescribitur, ut si quis eum in sinem, ut aliis noceat volpecora e0rum comprehendat, Segelem Suam non demetat, nec intra tempus in jure consillulum messem abS0l- at Sepibus Segelem defendere ipsius sit nec ei liceat pec0ra ali0rum comprehendere ς I J.

62쪽

Praecipici 1s 0rro, ut si inius Vicii prius messeiu absolverit quam aller ille pecus Suum a campo demeSSO delinere debeat, usque dum hujus messi consecta sit 'b, sancit ut, si pecora ii campum consitum immissa suerint, dominus eorum damnum resarcire teneatur, alque pro pecude quavi magna, ubi duodecim pecudes non sint, binas oras S0lvere, ut, si du0decim adsint, re marcas,

quam Summam mulctae, quamvis miro armentum in campum consitum devenerit, Superare non debent damnum autem a pecoribus illulum restituendum erit q). Resia modo ut 0neamus, ii comprehendendi pec0ra, quae in camp0 0nSil reperiuntur, dumino hujus ex capite bi competere, qu0d caput ceterum, tum ut dominus pecorum, qui ea redimere Velit, damnum praestare debeat praescribit, tum regulas Speciales de aesti malione damni atque resarcilione ejus c0nlinet.

63쪽

20. Praecepta legis uticae.

De damno hominibit re animalthus ab animalibus dato.

Praecepta hujus legis, quamvis eidem principio generali superStructa, quod reliquae lege antiquae nostrae in hac materia ampleXae Sunt, magis juSlae rem pectandi rationi utenus appr0pinquaVit, qualenUS in quantilate eorum, quae occasione damni ab animalibus illati praestanda Sunt, determinanda graviores partes agit re spectus cnlpae a parte domini intervenientis, quam quae huic alioni ex celeris legibus concessae sunt. Hoc lusu habere ex eo inprimis apparet, quod dominu animalis seri, a quo quis occiSus St, 0dem modo tenetur, quo dominus animalis mansueti, ubi hoc ler, dum in ipsius domini est, hominem occidit, quod testatur legeni existimaviSSe, eum, qui animal serum nutriverit, eo ipso n0n minus debitam curam negleriSSe, quam qui, pr0pterea qu0d anima mansuetum Saepius occidit, ignorare non p0luerit, h0 tale esse, a quo facile aliis periculum immineat, qu accedit h0 ipsum, quod, num animal Saepius intersecerit, Vim Merat. Quod eum casum allinet, quo homo ab animali occisus vel viiliteratus est, distinguit haec leX, utrum aninia late sit, qu0d jure habere liceat, an serum. Si nempe eqviis vel aliud animal, quod habere licet, uipula bos, sus vel canis, aliquem occiderit atque hoc juramento confirmatur, tenelli 0ntinus ejus ex capite

64쪽

35io libri di tres marcus Solvere et Simul juramen losacramentalium assirmare, Se ignoravisse vilium antinali esse quod si autem idem animul ter dum in ipsius do mini est, tale quid patraverit, plenas mulcia praeSlai e0bstringitur dominusvJ. Ubi vero ab ulterius equo vel buve vel cane Vel alia pecude qui vulnus accepit, tenetur d0minu e Cap. 33ii libri tit ostrum s0lvere, atque, Si ilium inSequi

tur, eo etiam nomine luere, 0n lamen ultra re marcas. In casu inficialionis juramento du0den Se Ur gare obstringitur R). Regulum de laesi0ne ut animalibus seri lacla Suppeditu Caput 36tuiu Libr. di, ex quo, si quis serra nutriverit, quales recensentur catuli lupi vel ursi, noXiam eorum in Solidum praestare debet is , qui eas nutrivit atque in p0ssessi0ne habet ' ob De damno animalibus ab animalibus dato occurrunt

65쪽

duo praecepta, quorum alterum de e casu agit, quo pecus apes deleVerit Vel apes pecudem occiderint, alle rum de eo, quo ape alicujus V0lante alterius apibus se immiscuerint. Prius praeceptum in Capite 38vo libri lii 0nline tur, X qu ejus est, qui pes habet, eas ita Septis custodire, ut pecudes alterius eas dejicere aut disturbare nequeant, ubi enim epimenium tam humile est, ut pecudes apiarium ingrediantur atque apes dejiciant, h0 ip sius culpii laclum Xistimandum est nec ulla mulcta praestanda.

Praescribit porro illud caput, ut si pecus alicujus extra apiarium aculeis apum c0nlassa suerit, dominiis harum 110n teneatur; in pecus intra apiarium consOSS Sit, damnum reSarcire bSiringatur, propterea quod apiarium non just m0d circumsepsit J. Alium casum supra allatum speciat Cap. 39uuin, quod sancit, ut si apes alicujus avolando alterius apibus c0mmisceantur, dominus harum eum, cujus illae sunt, testibus vicinis convenire debeat, qui si Voluerit apes c0mmunes esse, 0mmunio sit; in n0luerit atque apes ipsius ab iis, quibus Se immiscuerunt, iccisae fuerint. 40 ipsi

66쪽

Praeceptu ejusdem legis de dimino ab animalibus rebus inanimatis illato.

Huc pertinet Caput 48vum libri lii, lum quatenus

cavet, ut Si re boum, equ0rum Vel Suum propter a Storis negligentiam casu in alterius agrum devenerit, dominus pec0rum damni resarcilionem praestare teneatur atque juramento legitim assirmare, pec0ra n0n ipsius jussu in agrum immissa esse tum qualenus praescribit, ut si pecus alicujus alterius pratum casu ingressa e de-paSla Sit, damnum resarciendum Sil π).

67쪽

uo loco nominandium p0rro est cap. 5btuin librii usile in quatenus praecepta conlinet, quae ad altinunt, qu0d per equus soboli destinatas inferri p0ssit, averten

d uni Spectant, quo respectu cavetur ut qui qua ejus ui0di iubeat eas in campo Suo, paSlore appOSilo, CUS O

dire debeat, qu0d si lacere n0luerit utque ager allerius vastulus Sit, prohibili in jure fieri p0lest, qua suctu si

dominus equarum damnum alitur, modo in agro datum fuerit, hoc ipsius culpa illatum existimandum St. Qui quas tales in eo agro ubet, cujus partem ut iam p0ssidet, adstringi potest ut eas ad se recipi ul Si vero quis partem agri dolos emerit, ut ipsius equa nitorum agros depascantur, possessoribus eorum eum in hoc convenire licet, ut modo talem numerum equIrum habeat, qui ei parti agri, quam tenet, congruat. Sancitur porro, ut si quae lue assiciantur atque dominus earum eas n0n in suo seorsim habere velit, illis eas, denuncia

lione in jure sucia, in l0ca palud0sa pr0pellere et impune trucidare liceat, qu0d etiam de equabus mansvelis valet' J.

68쪽

Sanctiones, quo de morte homim ab animali illata

assint. Ei ordini convenienter, quem in argumeni legum Daniae antiquarum Xponendo Secuti sumus, primum di Spicienda erunt ea, quae h0dierno jure patrio conlinen tu praecepi de damno, quod ab animalibus hominibus insertur, quorum in hac ph ea tractanda Sunt, quae de morte illaia agunt.

Ita nobis occurrit 0 dicis Christiane 6 10-3, cujus Verba haec sunt. Traeber nos en flant Dei elle no gelis ante tracee fom ' nan Iobligeri maste habe, nos et Ren;

69쪽

Rei natur seri, ut de poeni domino animalis iussi genda Sermo Sse nequeat e in caSu, NUO HUS culp9, qui m0rtem obiit, suctum sit, ut animal ipsuin occiderii;

cujus rei argumentum etiam praebet lum ipse articulus, cavendo, ut 0ininus animali jurejurando I rmare de beat, nihil sibi do petulca istius immanitate antea con Stili SSe, quae Sancti ea Suppositione nil videtur, quod nulla aclio adversus 0minum animalii institu possit, nisi nullo suci ab ejus parte, qui Occisu OSt, commo lum animal mortem ei intulerit; clum innul0gia articuli 3nlecedelitis, qui praesiali 0nes, quas ubi homo ab animaliquodam vulneratus est praescribit, docum n0n habituras eSSe monstrat, si illius interveniente culpa esseclum sue rit ut ab animali vulneraretur Sequitur p0rr e rei

natura, ut quae ita laluenda censemus non modo circa prius articuli membrum valeant, verum etiam OSteriuSumciant, quippe quum alio, cur dominus, Si animal, dum in ejus poSSeSSione est, Secunda Vice aliquem occiderit, haeredibus hujus praestationem praeSeriplam SolVere ab S0lule teneatur, p0Sila sit in eo qu0d lum dominus aninia petulcum esse ignorare non p0luerit unde ut lunaul, si animal prima Vice aliquem cciderit, pii culpa sua huic rei occasi0nem dederit, dominus, si illud deindensium interemerito culpa hujus n0n interveniente . non

70쪽

nisi ex pri0ri men ibro leneri iteal lum ut 0mi tuis uocasu sit ab omni praestatione minimis, quo nimal ae pius occiderii si ii, qui interemi sint, propria culpa animul ad late facinus adduXerini. Respectu hujus articuli deinde monendum est, verba

poenam pecuniariam arbitrariam Speotare, in qua Onstituenda ad eam analogiam respiciendum St, quam praebent praecepta juris nostri de cli0nibus culp0SiS, Speciatim c0nst. 4 Oct. 1833 9 29, quamvis enim 6 10 3 ud6 11 1 se non refert, ε vel minime lamen verosimilo os id praeceptum articuli 6-10-3, de quo agimus, Xeadem rei spectandae ali0ne emanaviSSe, quam in praecipiendo de cli0nibus culposis seculus il legislator; eundemque poenam eo in casu applicandum esse, quo animal prima quidem vice occiderit, dominus autem ejusjuramento praescripto Se defendere n0n aude ut, quippe quum X e ips appareat illum n0n laluisse id vitium animalis, cujus ignorali efficit, ut non nisi ad minimam illam mulciam sescunciae argenti solvendam teneaturq*J. Mulcium iunc haeredibus destincti praestandam esse, non dubitari p0sse videtur, si respicitur lum ad posterius urticuli membrum, ex quo satisfacti illis s0lvenda est,

tum ad 6-11 - 1, 4, 7 8, 9, 11 et 2, in quibus l0cis

mulctu haeredibus intersecti assignatur, Xcepi ea parie, quae ex C. 6-11-4 ob emerariam actionem domino compelit. Stuluit celeberrimus rSled, rei naturam atque na-ς Eunoinia 3 Lee p. 257.*R Eunomia 3 ee p. 256.