장음표시 사용
111쪽
Quae quum ita Sint, Si, ut ubineari voluit, Univorsitas gallica causa est cur hodio pusilla ista carmina sordeant, est quod illa glorietur, non quod erubescat. Qui quum integra vigeret jus vitica juventutis institiisendae ratio in istiusmodi lusiunculis Versata et circa pigrammata se emblemata volaenigmata Rapini Sodales Occuparentur, in magno discrimine fuerunt Galli. Nam a disciplina dum ingenia videbatur quero, extenuabat reipsa et h0botabat. 0licitur vonit quod se Regi oportuens se et ipsa gontis nostrae indoles sortiter rostitorunt: illi enim quos Sua austeritas, ut acute deo. Persio vir Sagaci 8Simus admonuit, nugas litterarias coutemnere instituerat, gravitatem praesertim in scriptoribus laudaudam esse docuerunt; et nostrates prae ingenita quadam prudentia a dolicatis ineptiis abhorrebant. Quantum autem periculum litteris impenderet, Rapinus ipse exemplo Si quem nec Sua pieta nec Sua doctrina adversus istam fatuitatem Satis muniverunt. Illa quidem propter quam et sibi et aliis admodum placobat ingenuitas ingenio ultro offecit, sed eam disciplinam orat ampleXatus quae nimiam Simplicitatum condiret, non corrigeret. Itaque si alia opera intuebimur quibus OStea,
omiSSa poesi, Vacavit, mirabimur in eodem homino singularem insulsitatem ac singulare acumen SSepotui SSe.
tum unus ex Angelis Christum adit et mulcet miserans sermone paven
112쪽
QUAM MULTA LEVI VANAQUE IN IN EJUS COMMENTARIIS QUAM INEPTE PRUDENTISSIMAS ETIAM SENTENTIAS SUAS IN PERVERSUM MUTET.
Inter eas nuptias quas interdum effudit, non illas opiniones referemus quas illi vel pietas non intempest anxia attribuit, Vel aequalium plerique prae Setulerunt. R cur essentium physicorum reperta irriserit, et acerrimo retinendam Peripateticorum rationem censuerit, et artesii placita levaverit, non imperitia potius causae fuit quam porspicax
quidam impendentis uligioni oriculi motus. Alii
otiam ea aetate suspicati sunt homines mox ad credundum christianis dogmatibus foro segniores; multi pro Stagyrita adversus Cartesium steterunt quia Omnis antiquitatis severentiam cum EccleSiae Salute, omnis novitati gratiam cum ejusdem discrimine esse conjunctam credebant. Sed quamvis multam turbam so disso Galilaei disciplina, pauci ex hoc Xemplo collogorunt foro ut vel in aliis quoque articulis physica cum opinionibus Ecclesiae parum congrueret, vel homines sueti iis tantum assentiri quae vera
113쪽
esse aut computando conclusissent aut oculis depre-hondissent, minus tractabiles fierent quam qui Veritatum per abstrusa contemplatione Seu per rhetorica ludos quaerere olerent. Quum igitur plerique adversu contumacium modo vel libidinosorum impetu protegendam S Se religionem putarent, Rapinus cum paucis eo exagitavit qui omnia ad calculos atque ad decoctionem, ut ait, O carent auae expύ-riences et xla distillatio,ivi, novamque philosophandi rationem inferrent pietati detrimentosam l . Quapropter comparationem Platonis Aristotelisque odebat, ut palam fieret antiquitatis notitiam humanioresque litteras tanquam tela esse quibus potissimum christianus errorem propulset ac mendacia, ratus hanc Oporam non contemptum iri, Si qui praesenti
pace atque prosperitate religionis haud praeoccupatus animadvertati pessimam cognoscundi libidinum in Germania se in regionibus Septentrionalibus novum philosophandi morem disso minari qui protinusserat ad impietatum 2 . Etiam aiebat Se sperare non passuro OSSe civitatis administratores antiqua deseri docendi vias, quoniam religioni interpretes Oleant per philosophiam tradere divinorum dogmatum explanationem 3). Itaqu0 jus in Platonem ut Aris-
si Prejudie lable aur onne minur et angeret Seo a religion. Avertissemen de la Comparat son de Platon et daristote. 2 Si sans se laisse ebl oui au calme et u prosperito denotre religio qui nous parat si storissante on vetat satre esseXion que, par ne demangeaiso de curiosit tres angereuse, ilis e leve dans lAllemagne et dans out e septentrionis esprit olivea de philosophie qui a de droit sil a libertinage s Coinparatio Platonis et Irisι0telis, admonitio ad lectorem. 3 particulierement que a philosophi estis de Organes
114쪽
t telo sessus et intordum sagax admiratio est Aristotelis praesertim mirifluos de logica libros stupet, quo firmius ullum monumentum et quidem super fundam sento maxime fragili ac mobili, nempe Super cogitatione et loquela, ab hominibus aedificari posse negat quin sublimitate viri qui tantum opus sibi proposuerit declarat se quasi perterreri l . Indo amara in os cavillati quicumque Veterum philosophorum rationes nitantur antiquare 2, induin artesio laudando parcus est, in seprehendendo etiamque, Si iis placet, deridondo multus; nam sic ratiocinantem Cartes tum Cogit , ergo Sum, nugari ait, Disputationem vero de Methodo Saturam
esse commentationum ad more S ad rerum naturam,
ad metaphysicam perlinsentium qua nihil firmiter
constituatur; et proterVe ad cauSae suae commodum
torquot quod artes ius dixerat hoc philosophando homines consequi ut se omni se probabiliter diss0rant et se indoetis praestent admirandos 3 . Sed alias sum digna laudo assicit, ut qui prope Singulari ingenio intor recentiores exstiterit 4 et quum suspeetum habet, non ut pleriquo audaciam modo indubidon se fert a religion Our 'explique dans Se deci Sions. Re- flexion sur a philosophie n 24. t u 'ouvrage te plus solido que l'esprit humat puisse Ormer, et surci sonu te plus Dole et e plus variable qui se utSSe imaginer, qui est la sense et Ia parole. - Epouvante de la grandeurra genie qui a pu concevoirmn esset pareit a celui-la n Comparaison de Platon
115쪽
- 103 tando Versatur quam quidem in eo damnat, sed
impensior quaestionum naturalium studio dissidit. Nam in eos potissimum inVehitur qui quod casuphysicum aliquod X perimentum feliciter gesserint vel aliquod geometri eum schema 0Xplicuerint, philosophandi scientiam sibi arrogent, Platonem quo et Aristotolem sibi assurgere juboant, ignorante Sic nobilem osse philosophiam ut nemo se sum fornacis aut o pulvere circinationis philosophus evadat l). Quorum ut rotundat fastus , monet in physica multa
chanicam istam laboriosamque, ut ait indagationem magni faciat ' ratus Coelicolas et ob alias causas beatos esse et quia in inspiciendis Providentis rationibus occupati jam rerum naturalium scientiam prorsus se indist nam eaeistiment 3ὶ Etiam quum propior honustam aemulationem recenti Oros Gallos Italos, Anglos , Batavos laudat physicos qui mundi faciem quasi converterint, tantum non queritur imminutam Dei majestatem, quia sidorum quibus nihil
constantius creatum esset, cursu minus con Sta S
t Comparuison de Platon et, Iristote. Preface. 2 Ibid. ch. flexion sur a philosophie. 8' ἡβerion surcia philosophie en generat. 3 Decia vi de predestines, ch. XI.
4 vie 'est qu'en notre ieci ou eu auparaVant qu'on a Commen cera trouve des irregularites dans e molavementiu eiel et des corps Celestes, 'est-α-dire en e que Dieui ait de plus ggulier dans a nature. En sin il semble quo par cette vertiaeus emulation qui 3'est excite de-puis queique temps entre es physiciens de France . 'Italie, 'Angle- terre et de Hollande, te monde ait commenco in change de face Bellexion sur a philosophie reflexion sur a physique, ' 12.
116쪽
- 104 Laudomus amor Rapinum quod, quanquam cape
rabat, eam cientiam nossessariam sesso di xorit 1 ot accuratius diligentiusque proponendam in scholis, nodum magistri studios inutilia oesant ut fidem
faciantis necessaria non e S Se mi S Suro S, quae iam en
Impunitus quoquo abeat si unumquodquo litterarumgonus iis regi praegeptis iis limavit, quae qui Violavorit, nihil nisi mora monstra mera quo portenta sit locuturus. Nam si eum criminamur quod aequales suos do sero institueritis antiquorum vestigiis religios insistero jusserit 3 , plerosque ejusdem aetatis auctores veluti di dicta oportebit accusare. Sud os ubi neque pietatem suam nec aetati Summo rem Rapinus possit Xcusare. Sic enim eum antiquorum praecepta Sequi judieiisque subscribere oportuit, ut iis amrmas Sent saltem confirmaret argu
si Comparaiso de Platon et, grist0te. Presaee. 2 uest ei ait oute sol a so alia iter que et te parti de a philosophie
poesi et passim. Ipse et in judicandis Scriptorum ingeniis et in generibus definiendis, libentissime Aristotelem sequitur ita enim verbi gratia ordinem Comparationis inter ieeronem et Demosthenem instituit ut Stagyrita res in Oratore consideranda discreVerat; et in poeSeos pastoralis descriptione quatuor Aristotelicas causas persequitur De carmine pastorali in V. etiam rasister surcia possie refleae surcies divers genres dep0esie, ch ll, 2, 7.
117쪽
bsendi gener Demosthenis dicturum esso, nihil aliud quam votorum criticorum opiniones X Scribit. Non ita Fonelo cui si Rapinum iniquo contuleris, tamen pro ure nostro criticum ituperabimus qui quod se acturum spopondit, antecessoribu praestandum permittit. - Αt ni do industria omni subtilior disputatione abstinuit, qui nollet minutas paedagogorum grammaticorumque imitari discopiationes, ratus suam diligentiam ab isto tantum homitium genero desideratum iri l . - in10mpsestivam sup0rbiam i Non tibi, Papino, cum istis o erit, Sed cum candido lectore, qui scire aveat quid tu, non quid celeri consuerint. Tu vero, quandiu do homerico dicendi genero vo do peripatetica ratione recenti Oreset antiquas auctoritate pereon SeS, Calamum prae taedio non abjici quum judicis partes agendae Sunt, non Scribae, nauseaSion, pudore pudorem vincente, confiteberis id quod verum Si te graecae linguae malo peritum esse, et in multi graecorum Scriptorum locis, haesitantem atque titubantem, ductores undique apprehenderet Meuagio quidem si credimus, Tanaquillus ab ur Hom0ri locos tibi suppeditavit, quos in comparatione utriusque picorum principi S
t si Ceis' pas tu mon esset de satisfaire avx pedant ni auxgrammatriens qui portent quelquefois es hoses a des assin ement de critique out a sat ridicules C feront raisemblablement te Sevis qui trOuveront que e n alias asse eelairci a mattere. n Comparuiso de Ciceron et de Demosthene, edit. Amstet. 1686 p. 89. 2 Henusiana. I, 206. - Rem in majus a Menagio amplificatam Suspicor; sed verissime ille negavit Rapinum magnopere eruditum sui SSe,
118쪽
Sed ne hoc agamus vehementiusci aliae enim mendae ocurrunt in criticis Rapini libris, quas vel condonata graeci Sermonis imperitia haud absolvat. Nam qui scriptorem quemlibet per interpretes modo noverit, de stylo quidem illius tutius aliis quam sibi credet, Sententias Ver Summamque operis nisi diligenter ipse examinat judicium critici, non Olum doctrins copia desecit. Rapini autem comparatio Platonis Aristotelis quo partem platonicae rationis quo portinet ad mores levissime perstringit, nec quid in ea sit proprium clarissimi inventoris proponit Quum Aristotelicam de physica rationem eae plicat, aut Carios lana Meditationes , nudum indicem vel syllabum Xhibot l). Si quando regulae illas
ab Aristo toto ut arbitratur, sancitae quomodo fuerinta recentioribus Italis accepisse disputar instituit, sic Capsellanum consulit ut jus responsum sustus onuntiatum iisdum propo transcribat orbis 2 . Hocos quod ocos S ' Boiive aiebat Rapinum non libertatem modo suam in judicando, sed ipsam judicandi facultato abdicavisso 3 . Idem vero qui unum unius scriptoris librum serutari paulo altius nequit, tantum saepse ibi sumit ut omnes omnium temporum historicos Vel poetas paucis paginis expendat nempe quatuor pagini fere cuneto e pleos antiquos
aut tanta doctrinse copia instructum ut Homerum cum Virgilio commode compararet.
119쪽
ac recentes ij quatuor paginis cunctos historicos cujuslibet notae 2 complectitur etiamVo uno adjectivo excellentissimorum ingeniorum Vim exprimit indo bella haec sententia : et Galilei est lo plus agreabi dos philosophus modernus, Bacon e plus
subtil, Gassundi te plus Savant, Hobbos o plus re-V0ur, stylo te tu curio ux, escarte Scio plus ingeni euX, Van Helmon to plus naturalisio, mais tropattach a Parac et 80 3 . Bono tamen actum esset cum illo , si argumenta quidem per transennam adspicere solitus esset, nihil vero inepti pronuntiavisset. Plurima autem ab eo stulte pronuntiata proferre in promptu est. Quod Sicut inverecundo dictum videtur , Rapinum lieoat durius appellare qui in eo fuerit ut Homerum Ontum otiosa misericordia assiceret, his orbis opo et qui troiave et endroit beau locum nempse quo in Martem ut noratum Iupiter cavillatur , le ouSSetropcio in Il ad in la-dussus , et i ferai fili sariste respect Ont on est revenu Our a grande ur deson gente 4 Ergo ineptiae Xempla proseram II S. D Eneidis quidem laudibus prudentius quam de Iliadis existimavit; sed ne callidissimus quidum Virgilii obtrectator manifestius docuisset Virgilianum AEnean parum ibi constar quam iste inconsideratus laudator; sic enim Enea Achilli praestare con-
4 Comparuison d Homere et de Virgile edit. Amstelod. 1686. p. 12 l.
120쪽
mede et Achillo Um l . , lias Virgilii artificium subtilissimum et ingeniosissimum extollit u arti-oce des plus glicat et de plus insin, qui quum idonem ora historia la grit de 'histo ire castissimam fuisso viduam cette euve si vertueuse prodat, eam in adulterium ab Enea pellectam inducit, quo Carthago veniat in Romanorum contemptum, fingat ero , ne qui ingredulus odori , pelliciendm multori se os interfuisse 2 . Dum Aristotelias sontitur qui magis philosophicam os Se po0sim quam historiam asserit, quia haec Singulorum potius ingenia, illa universas Vitiorum se Virtutum species in quibusque hominibus exsequatur, sententiam ejus satu interpr0iatur 'histo ire, s inquit, ε ne propos in Vertumu'impar saltu commuisti l 'est dansles particuli ors, set a poesio a propos Sans nucune impers sectio et comm ello do it ei re en general 3), tanquam aut Homerus ullum persectae Virtutis exhibuerit specimen, aut Aristoteles non negaVerit omni culpa scenicas personas carere debere. Nihil perf0ctius quam Busiridis et Helunae laudationes ab Isocrate profectum S Se contendit, et quanquam Scriptorem in utraquo fatetur lusis Se . Sapiente eas graVesque omni e pari judicat Inter Gallos priorum aetatum Oeta neminem magis ab indole