De Renato Rapino

141쪽

CAPUT DECIMUM.

QUOMODO RAPINI LIBRI OLIM EXCEPΤI SINT. - QUANTA IMPUNITATE INTER SE ESUIT E TUNC DIGLADIARENTUR. - QUIBUS A PINI MERITIS EJUS LEVITATEM AEQUALES C0NDONAVERINT.Quum igitur mirum in modum apud Rapinum Simplicitas i sagacitas inter Se fuerint conjunctae, quaerere oportet quo in numero ab aequalibus jus librip0 siti fuerint. Rapini autum opera in plurimorum Rnu Venero, non in Gallia modo sed in omnibus prope Europae partibus cujus rei documento sunt multa ex ejus operibus in latinam hispanicam, germnnicam, anglicam, italicam linguam convorsa l). D iis judicia multorum istant in Rapini laudes consentiunt catholicus Diarii Doctorum scriptor 2 et Hugonotae Basnagius 3 et scriptor Actorum Erudito-

l Bibliotheca scriptorum Societatis Iesu, verbo Bapin. edit. Ultima. 2 Durnu des sarcinis, Gov. 1665, 22 ui 1671, 20 janu. 676, 22 ui 1676 30 mars 682 ceterum ibi brevissime doctrina elegantiaque Rapini laudantur. 3 Basnagius Bubursiano Rapini praeconio supra memorato, quod

142쪽

Evonit amo ut invidia et odium quae magno Viro potius insectari solent, adueam Rapini famam oppetierint. Nam exstiterunt qui oum gloria, quantulacumque nunc merito idoliar, quam illi Horti sui comparaverant defraudaro studuerunt hoc nimpoema a Veteri quodam Longobardo codice descriptum e SS RS Serebant, quem Neapolitanus quidam princeps nonnullis Ostendisset, ut biblioth 0ssarius quidam a Rapino fideliter Xpros sum amrmaret sed

nullo nomine, nulla certa auctoritate Suam S severationem tusebantur 2 . Alii Rapinum non furti reum, sed pusilli ingenii agebant inter quos, ait Baylo, es uitae praesertim Commiri, Luaei, Cossarii

versus Rauni Versibus anteponebant. Duo utique Jesultae, Franciseus avaSSor, et Ludovicus Maimbo urgdo illius in litturis fama detraher conati sunt. Ille quum quatuor epigrammatum libros conseripsis Set, aegre tulerat hoc Suum poeseos genus a Rapino in Communiario do P00 si minimi factum fuisse. Quare conatus os lovitato doctrinae inconstantiamque judicii in eo coarguero ; sed dum ultioni consulit, in eam asperitatem atquo arrogantiam prolapsu est quae paedagogum potius quam eriticum referret, quanquam ceterum doctior graviorquo erat 3 . Frus-

attinet ad rem litterariam assentitur. Histoire des uvrages de saΥanis, nov. 1687 art. IT. 1 I de . 684. Hic contendit Macrobium, . Caesarem caligerum, Fulvium Ursinum de Virgilio et Homero strictim disseruisse, Rapinum vero ait exquisitam doctrinam in suam utriuSque comparationem attulisse, ita ut liceat eae hoc veluti vestigio Herculem totum cognoscere. 2 V. Moreri, Dictionn. V Raptu. . De avassore rursus in appendice E.

143쪽

- 13 tra enim Rapinus aliquot errores in posteriore editione jam correXerat Vavassor amare derisit quod

participium stet v et homo 'Λ:t tu, confusi erant, obli-

tu Se Olim θαρη, Cytheream et iθαρα, citharam)commiscuisse si . Inter multa ure animadversa e lumniatus est quod Rapinus spatium inter Egisthi Scelu ac poenam male supputavisset 2). Quia Rapinus contendorat in Gallis judicium non utique excellere, sic refutat Vavassor Parleg Our Uous, jeVOu prie, mon Si eurri' anonyme 3), et dites antri u 'ilVOu plaira que Votre principat talent 'est a te jugement. A Ous permis de teni ce langage et

s'il daignent considerer votre crit et 'ils vlulentvous satre ustice 4). y Cavillatur in Rapini ambages statimatiasin reprehenditqu0 quod viventibus poeti pareat prae timore, mortuo lacessat 5). Est otium ubi his verbis redarguit Cela ' est pasVrni Ouffreg, Ou Si eur, que e vous te di se 6 . Pigo confiteri pati sentiam urbanitatemque Rapini in istis conviciis desecisse Diisdem armi quibus petebatur propulsandam injuriam credidit. Nam et objecta diluere conatus fuit, et pungentem Sic repunxit Quandisu ait ViVre, O detrompe chari-

l Niceron Hemoires ou servi a 'histoire des homines ilἷustres declarepublique des lettres XXVII. p. 137. 2 V. Opera VaVasSoris, p. 84. 3 Alias vocat Rapinum sonsleur 'auteur reflexit quia hic libellum

Suum inscripserat Bellerions. 4 Vavassoris opera, P. 68b. b u Ous ous altaque lachement a ceu que a mort a dia mishors de combat , Ibid. p. 669.

144쪽

qui altaque les gens satis aisonis qui de galete de emur saltus de libolles diffamato tres contre Otre

m dites pol ut 'injures. 0 ous dira dono Our repondro par Ordre a Vol re beau disco urS... 4). Vavassoris acultatem ad se contemnit ut aliorum opse adjutum Sse eum in concinnandis nimadversionibus Irmo et molestissimo scribere, et eum esse cuju miserearis 5 . De epigrammatibus propter quae VaVRSSO so Suspiciebat, ita respondet 4 ourquo taut partor 'epigram me si . . . Cela ne leregarde potnt uti critique nigre et herisse comm lui ' pas 'osprit asso dolicat our en air jam ais de Onnes... Je tro uve que 'il se piquo 'epigram-mes, it 'est uero aiso nablo de se pique do si

145쪽

- 133 Quandiu quidem hominum natura una eademque

permanebit Scriptorum genus irritabile acriter cum obtrectatoribus suscipiet inimicitias unde injusto faciat qui asportus Succenseat Rapino propter Violata modestiae aut patientis officia. Sed susceptam Si multato alitur guror ille potuit. Nam non erat tanti crebro optimatum usu urbanitatem ingenii sui eXcolere, Si, ut primum provocaretur, in jurgio Sum Trissotini ac Vadii globum maledicuntia ora migraturus. Verum est quod magis etiam admirer, nempe quanta libortat quidquid ad seligionem haud pertineret esuit quisque, etsi Congregatio certissimadi Sciplina regobatur, praelis mandaverit. Cur in libris quibus mores instituerint os uitae, alii SeVeriorem rationem, alii aciliorem secuti Sint Pascalius hanc fuisso causam aiebat quod undique gratiam

comparatam Volebant. Sed quum avassor et Rapi-uus contra liberalium hominum consuetudinem

spreto sodalitatis juro, inter se digladiarentur, quid Congregatio nisi ludibrium praebubal inimicis Nam qui Scire cupiat quomodo in elegantioribus circulis do istiusmodi simultatibus xistimaretur, legat

quamdam marchesinae Sevigneae ad si iam pistolam l). tiam se inducorum Rapini avassorisque jurgium no Jesultarum praefecti, Sed unus e utriusque amicis, Gul Lam Oniu compe Scuit, qui ea lege, interposita auctoritate, conciliavit ut avassoris li-

l uiae lis... par-dessus toti celades livres de surie u P. Boultours, jesuite, et de Menage qui A'arrachen tes eu et qui nous divertiSsent. Iis se disent leur verites et solivent ce soni des injures: ibin aussi des

146쪽

tation m omittorol. Inde haec Rapini o qua imperfeci a jus responsio do sinit Calamus mihi domanibus extorquetur. Ipso Vero Utrius quo collegas ista simultas adpo parum frondserat, ut mortuis ambobus ibollos propo abolitos quibus inVicem concerpserant in operibus avassoris insoruerint. Aliis quoquo Xemplis in promptu Si probaro concessam fuisse hanc invi cum oppugnandi licentiam Jesuliis. Nam si Carpuntario I credis . Mambrianus os uita suum de pie poemate librum Xaraverat quo Potri Lemoyn do Sancto LudoVie carmen reprehenderoi 2 . Orodi dorim os uitarum praesectos Sic imperium indulgontia semporavisso ut singulis aetatibus id quod tum semporis uti quo defendendum arbitrarentur, Omnes Sodales apertissime profiteri cogor sent, cetera permitterent cuju8que arbitrio ; quamobrem antea sivisse ut o Congregationis praelis divorsissimae do instituondis moribus disputationes prodirent, dum Papae auctoritatem instaurant; ideo quoque non obstitisse jurgiantibus inter so doer litt0raria assecli S. Itsem, quum unum inter suo Scaligeranae plus quam PotaVianae temporum emendationi favento prohibuisssent librum in manus hominum dare 3),

si Frane Charpentier. 2 Carpentariana, P, 178. 3 Guido Patinus seribit 8 dee. 665 ous errons a comment

147쪽

- 135

do inde postquam Calvinis mus in Gallia videbatur eXS- tinctus, Harduinum diu toleraverunt non solum in litterarum historia delirantem Sed otiam negantem a Sancto Psetro urbem Romam invisam fuisse si .

Ludovicum Maimbour nulla propria enu S Rccendera hic Rapinum aversabatur tanquam Suscipion dis critici partibus plus sibi tribuentem quam poematiorum auctorem deceret. Non illum nomino increpi erat, Sed , ut solebat, inter Veterum temporum enarrationem, substituta viri haud absimilisperSona, de Scrip Sera quam Objurgationem Sum Graecorum Discissionis xplanationi affabro int0rposuerat 2 . Nam postquam litteras Georgii rapeguntini ad Joannem Palaeologum commemoravit et tum ejus tum ceterorum Graecorum in Europa eXsulantium

Sortem miseratus est, nec quemquam alium quam

Georgium Visu est respicere, librum illius pro ristotele adversus Platonem nuncupat et judicia aequalium do eo libro reseri, tum concedit grammaticos pro ur suo de gravissimis robus dis Serere, si Varroni vel unagio pares Sint Mais quand ce neson quo de simple rhetour Ou grammatri en commeG0orgo de robigo de qui a ait quelque ver latins asse supportabies, uti iure u los ui partios dol 'oraison et in i sur a rhotori quo ucit 'ost ait potariant oti neu de cemia 'il a pris 'Hermoggno;

l Hoc in Chronologia per numismata eaeplicata asseruerat, in qua etiam omnes antiquorum quos habemu libros praeter Homeri, Herodoti . Ciceronis . Plinii majoris Virgilii . Horatii a monachis in medio aevo conscriptos esse disserebat. Hic liber prodiit anno I 693 tantum anno l70 quidquid desipuerat Harduinus juSsus S reteXere. 2 Histoire u schisme de Grec p. 43-544.

148쪽

bornes que a natur a mi Se a leur geni se datistes quoties iis petivent reus Sirinus si bion que ce George do Trubigon de qui n'a amat risen ait de miseri quocetto epitro hi 'il adresso a 'empore ur aleologiaepou lui persuader, en On rhetour, eo que e princeavait Ha resolu do atro h avo ir de uti ter lus muti si Balo our 'attacherini pape Eugene. Id quoque Rapinus aegre tulit, tamen dolorem Suum comprossit et fastidio tantum ultus est eum hominem qui voluerat audere aliquid in se componere est,au reSto, Si eu de cho Se quo et hommora erit quo colam' ost a dignera m donnurio 'emolion l)., In istam vero superbiam raro delabitur Rapinus, natura proclivior ad modestiam ut ad ingenuam suorum librorum praedicationem vel ad ignoscendas nominis sui celebrandi artes. Sic enim Bussae suum do Ration fido christians librum commendat e Votis tro uvere dans co ivro se nouvolles de cov- vertes dans e mur huma in qu j 'ai ache de con-naitro dans os ossexion quo se ais Sur te actions de hommos. Et quoiquo 'aio uti peti approsondi et abim qu 'on a uino a penetrer, et u 'ilo parais sepe ut-etre dii amne mentians os restoxion quo 'ena saltes, ous no ais Sere pas, Monsi eur, de trouVerun morale bien pure et bisen chrsetiunn dans o ut

si Epist ad Bussaeum . Maug. 6 T in Epistolis Bussaei. In ommentario de ansenismo, amaris verbis Ludovicum Maimbour carpit vol. III, p. 435).

149쪽

definitiones Xemplis scriptorum conlirmare in Stitueret, et clam conquireret qui alienis se libris locos

excerperent ea mercede ut eXcerptae X pSorum peribus sententiae reciperentur, apinu alacerrime

operam pollicitus est 2 .

Quomodo Gabrielis Guero animadversione neceperit, ne Scio. I Rapinum, quod neminem aequalium laude oratoria praecellor significaVerat, reprehendit, quodque Regio portu enses ob asto Verborum m-

bitus culpav0rat hoc addit per ludibrium: est aut

i Epist. ad Bussaeum, i mari. 672, in Epistolis Bussaei. I,

p. 80-8l. 2 is Richelet est fur de in Ou si auteur vivant qui . Our Voirle lalsi et i honneu d'etre cites eux-momes, Ourni ront 'autre eX- traiis par-dessus te marche, et chacu gardera te Silenee, ou metires petite vanite a l'abri comme de aison de 'en suis uver ati Rapinet ala Boultour qui ' jettent a corps perdia n Epist. Patri ad au-ci Oix 4 apr. 677, citata in istoria Academice gallicae, edit Livet. II, p. 50-5l. - minam vim speratae gloriolae, quae spurcitiam et dicacitatem Richeleti cum castitate ac modestia Rapini consociaverit l

150쪽

- 138 eliques il ne leur Sera plus permis de Selion Or-t0r lauaunisse et a maigre ur Seront eu parties essentielles de 'eloquene sacree et Oila ce que person ne 'aVait encore ense igne usqu' present. Haec a ironi quodam culpari uere singit I quanquam cardinalis Perronius qui postea inducitur, hoc concedit Il est certain qu'on ne aurai troperier contre es abus qui se soni us de to ut temps dans 'eloqueno des predi state ursos et aero Ora tore qui augenda fortunas prospiciunt eadem qua Rapinus Severitate notat 2 . Criticas autum Rapini disputationes quas nonnulli inter doctiores vel prop10 odium se propter doctrinam Sunm minoris aestimabant, nobiles ejus amici omnino admirabantur. Nam Bussaeus scribebat Senihil vidisso expressius aut certius explicatum quam Cicoronis set semosthonis Comparationem, set eam esse Rapini orationem quae minimo uenta videretur, eam prudentiam quam subtilitas auctoris abscondereta common daret 3 . Commontarium do loquentia totum probat, et theologorum placitis duntaxat oblectatur quando a Rapino proposita audit 4 . Uno ex

l Illum Biroat esse puto de quo Dominus Jacquinet Deu autres estimabies devancier de Bossuet. Biroat et ex ter soni a l'apogue deleur Succes dans es annees memes oti Bosque se deploieriout entier. 1660-l669. Des predicateur di dir-septiem siecte arant ossuet,

p. 366. 2 Lamuerre de Iuteurs editio Amstelodami 1723. p. 0-b2. - Gabrielis ueret supra mentionem fecimus p. 10. n. D. 3 Epist. 8 aug. 6 l, in Epistolis Bussaei, II. p. 3. 4 Epist. 6 an. 672, ibid. II 6l-62. V. etiam epistolam 2 aug.l672, ibid. II, p. i55-lb6. Commentarium de Historia sic laudat Il