De Renato Rapino

151쪽

sejus libullis piis sic commov0tur ut paratus sit in eqmlleum, Si 'pinus imporol. conscendor e

rolo 1 . , Tantum ei tribuit ut iam juxta ac Gul. Lamonium jubseat suam ad rego epistolam corrigere, Corrigentique morem gerat M. Non parcius mare hos in Suvignos Rapinus a saltis disco ur sur 'hisi ir o fur a manior doci' geri r quim' paria admirabio 3 . Quod quidum lociorum onus poetaia viri Virtus et SunVium morum X peri sentia praeoccupaverant Rapinoque constitiaVorant. Erunt amen qui mirabuntur quod homines nasuti quos sui ingenii acumen et perpetuus aulae usus, si quid alicubi ridiculi occurr0rset, ad ludificandum institu orant, nimiam Rapini in judicando simplicitatum haud contempserint. Sed, quanquam dum quosdam ejus commentariorum to eos legunt, propo fuit 0rio ut in isto critici candore subridorent, hujusmodi disputatio nos valde probabant quibus quidquid votores do summo quoque scriptor Vel de tanquaquo arto consuerant, Ruci Sexplicar0tur juvabat studium antiquitatis nunquam intermissum renovar0 4ὶ Longas ubiniaci, Julii an' auten de plus sens ni de mi eu perit. n pistol. ad Mariam a Scudery, 3 oct. 677. li Epist. 12 mai 686. 2 Epist. 20 et 1675 in epist. Busspei, II, p. 308. 3 Epist. 29 mai 679 editio collectionis dictae aes strand feriretins

de a France, Ol. V, p. 53l. 4 V. supra p. 9 et sqq. rationem recitationum apud Lamonios institutarum. - obiles viros ominasque omnibus aetatis partibus antiquitati operam eo tempore dedisse compertum est. Ipse Bussaeus epi-

152쪽

- 140

Lamosnardi ero Renati L Bossu dissertationes logere minus Vacabat, quarum una multis Rapini commentationibus amplior est. In hoc doctrinae copiam admirabantur, levitatem minus quam no Stri aequales animad Vertebant, quoniam pae illorum dictum siti criticae minus periti erant, et iisdem falsis opinionibus at tu illo morant imbuit. Et iam in ejus candore non adeo, ut opinor, offendebant, quia tunc ista simplicitas cum modestia, gravitate, pietate hominum littoris seditorum congruebat quomodo poetae critici quo tenui loco nati, qui hoc imprimis sibi curandum Sincero arbitrarentur ut Optimatos observarent, hoc imprimis optandum ut iis probarentur, nunquam in judicando fuissent simplicitati propiores In multis Adriani Bailloti locis vix risum Do teneamuS, seu Rapinum laudat quod carmina jampridem Valero jusserit ne poetas imitaretur qui laurum usque forant capiti impositam undo cani ipsorum eapilli reviros caut psur faire reverdir eurschedei in lan s), seu postquam contendit Virgilium

grammata Martialis in pessimos versus gallica lingua conscriptos Onvertebat.

l Jugement des aranis. Ol. V. p. 378 383. Hae quoque stulte, non irrisorie Bailletu pronuntiat neci a jam ais surpris nempe Rapinum dans l' ivresse ni dans a Doneste poetique qui produit 'enthou- Siasme, et ilis en a pas te motus veritable poete ... Ilis est pastae es gente impetueu qui 'on que dii seu et qui te soni paraltrei'abor n

153쪽

Balliolum Chr. Franc Lamonius tanti fecit ut instituendam Sobolem Suam ei commiserit. Ea ero mentisingonuitas quam Rapino ac stillet vulgo condona bant, adeo scriptorum moribus tunc suit consentanea,

ut ejus non expertus forent illi ipsi qui aliunissimis ingeniis nascerentur nisi forte in Cornutio aut sublimitatum ingenii aut acumen desideraveris Atqui in disputationibus criti eis interdum videtur simplicior. Item Racinius , vir argutissimae ac sestivissimae amoenitatis, quum diligenter disputatis tragoediarum argumenta ab historia vel ab antiquis fabulis

parcissime detorsisse. Ip8a quam tum celebrabant, conformatio orationi , et Si eam urbanitatem , eum leporem prae Se fert quem pauci nunc eXprimant,

longis verborum circuitibus et anxia logantissassectatione aliquam exhibet ingenuitatem. Primus Voltarius et scriptore nostrate S, et, si ita dicero licet, linguam nostram Sic instituit ut prorsus insep- tiro desinerent. Istum ero nimium candorem quem magni illius aevi Scriptores majoribus virtutibus ingonii dissimulabant, Rapinus aliique ejusdem notae apertita produnt. Quod vitium ut apud Rapinum ptimates doprehenderint, tanquam munditia Sermonis laevigato salibusque ad Sperso vitio ignoscebant. Singular aliquid indus libris nosse dicebant is J'ntro uvomne cho Se que je 'alio intencore Vue, inquit BuSSaeus, te SaVOird'un habito homm et, dans es eo pressisns, e sur

Ibid. p. 380-38lὶ Nam sincerum fuisse Bailletum in Rapino laudando aequales credidere Ilo a de gens qui disent qu ii Rapinus a et unpe tro statio dans es Agement de M. Baillet. n Bayle, Dicti0nn. ,

verbo Rapin.

154쪽

- 142

alse et nature sun tres honnete omni de laco ur ij s iam enim libro non tantum novarum Sententiarum copia quantum Sermonis Salubritas commendabat omnia fere quae Bussaeus, Rapini Buli ursiique hortatu, in utriusque libris notat, ad elegau-

tiam verborum Spectant M. Lepidissima ingenia obluctabant augelasii et Buli ursi in gallicam lin

guam animadversiones; et in Vocabulis rerum desiniendis patricii e tempus suavissime conterere

fatobantur 3, Vel primarii scriptores iis qui notandis vitiis instituendoque o docendo prudentis Simiserebantur, opera Sua Xaminanda permittebaut, quasi vi atque audaciae suae menti dissiderent, ne sorte linguae integritas violaretur itaque et alios et Rapinum quod supra memoravimuS Racinius Orabat ut, si Ciceroniana verba licet u Surpare, Suum ip-Sius orationem nimis evagantem Superbiore quadam dicondi impunitate et licentia reprimerent, et quaSi ad communem linguae usum reducerent. Cuju admonitiones Racinius haud aSpernabatur, qui S Templa contempsissset Ceterum stubat irofecto ut quo Rapini libros opti

l Epist. 7 ul. 167l in Epist. Bussaei, Ol. I, p. 433. 2 V. quae Bussaeus in Rapini de Poesi Commentario animadvertit, et Epist. Bussaei III, p. 470-47b quae notat in vitam Petri Albuciensis

a Buhursio Scriptam.

3 Corbinellius scribit se in eo esse Oecupatum ut Omnia Vocabula pro judicii captu desiniat, Busseeumque et ejus filiam interrogat quomodo quaedam verba easdem prope res significantia distinguant Epist.28 dee. 6 8 2 febr. 16 9 . Bussaeus respondet, additque Se quam vi Sminus otiosus sit quam Corbinellius, ubi ad desinienda vocabula provocetur id tantum agere velle Epist. 3 dec. 678 6 mari. 679 . aint-Evremoni Dissertationem de verbo vaste adversus Academiam gallicam scripSit Eui res, edit. IJ40 vol. IV, p.

155쪽

mat singeniosi summatim probarent, ab iis interdum dissontirent marchus in Suvignea sic do uno i ex Buli ursi libris existimat, multa ibi probabilia esse, nonnulla controversa ζ. Idum profecto, Rapini operibus senti sebant. Sed hunc fructum ex ejusmodi disputationibus percipiebant, quod dum iis dant operam, multa Secum reputare Succurreret quae nunquam con SideraVi S Sent.

Sin dubio marchesina Sevignea etiamque BuSSMIIS, quum critice attendere libebat, subtilius quam Ra- pinu judicabant. Nam , quum hic significasset Mo-lerium in hoc peccare quod vitia hominum describendo exaggeraret BuSSaeus cujus , ut solebat Sententiam rogaverat, respondit se judice cum Mo-lerii comoediis nihil posso comparari comoedum enim risum concitare Oportere, dum Vitia reprae Seniet 4ὶ Verum hoc elegantioribus hominibus qui ad legendum subsecivas horas conserunt accidit, ut, si

1 De amanter de te pense dans es ouvrages de re rit. 2 4 I nous a donne n iure sortismusant et que Ι'on litisve plat- Sir. . . I ramaSSe... OUt e que nou avons V et admire en vers et en prose, tanto louant tanto blamant. Souvent On Si de On avis, uel-quelais On critique a Critique EpiSt. 2 dec. 1687, edit citat. , II, p. 142. 3 u O fait u misanthrope plus misanthrope qu'ilis'est, u tartula plus hypocrite qu'ilis est. 4 sicli Molerius a copie erenee, et meme it 'a surpasse, et jene l'estime pas molns our auoi et asse sotaVentranseu plus tot quela nature... Qui ne repr6Senteruit que les desaut ordinat res ne serat pascet esset il lautionc quelque chosei extraordinaire . et pourvi quelle nempe comica illa amplificatio sol possible.... elle Houit bien avantage que e qui se Oit ou les Ours. Despreaux est encore merueilleux. . . I a altaque les vices a fore Ouverte , et Moliere plus sinementque tui. Mais ous eu on passu totis es Francais qui ont crit enleur genre Epist. 24 aug. 673, in Epist. Bussaei, ol. ΙΙ, p. 55-lb. .

156쪽

sint ingeniosi, Summam operis prudentissimo aestiment, singula autem minus dispiciant; nam nec tanta doctrina instructi sunt ut comparandis auetoribus multis virtutem cujusque perpendere inStituant, et, quia criticae rationem parum callent, quam multa Sigillatim in scriptoribus sint Xaminanda esstiunt. Quam artem qui profitetur, Vel Si minus acutus sit, multas suggerit disputationes quas illi sagacito d0- corn0re Studeant inde, po Si quam Omnsem Voluptatem qua logondo percipitur Xhaustam crediderant, novum quasi fontem delectationis micaro mirantura gaudent; et quod jam cumulatius fruuntur tum scriptorum tum sui ingenii , critiem, tanquam Voluptatis suae duplicatori, gratias habunt. Quare Bus Saeus quum rurSuid aliis robus a Rapino fuisset interrogatus, respondit est Ous, o ReVerendPhro, qui m 'avo i ait atrocia premiere reflexion urces cho Ses-la lin. Doni quo aliam quamdam Rapini Virtutem quae olim sapientissimum quem quo oblectavori et nostrorum aequalium sorSa vincat fastidia, vi proferre

audeo, Veritu ne recentium criticae repertorum

praenotio in Rapini mediocritatem haud cadere videatur. Quam enim in partem hoc accipietur, si Rapinum laudabo quod confuserit qui velit volserum scriptorum ingenia aestimare Oportere quaSi civem eorum fieri, et mores, instituta leges aetati cujusque pernoscere , ut judicar pOSSit num eam persectionem assecuti ueri ut quam Seculum quodque tule-

157쪽

- 145

rit Hanc tam se laudem non ego primus Rapin Oattribuo, Sed ejus Verba reser qui posteriorum reporta ili assinxisso non seretur, nempe artusi ab Argonne, igne ul-Marville cognomine, qui eodem vixit tempore. Hic enim in suis Commentariis satis amplam disputationem Rapini recitat de iis quae tum Ciceronem , tum Demosthenem adjuverunt vel impedioriant concionantem et p0ur apprendrei quae

qui te tironi scilicut hunc Rapini locum quH, surbien juster de merites des anciens , ii aut se transporter dans leur iecim e conna trecies murS, es usastes , es sis et oute a beaute de leur ansiue, pour voir si dans sutes e circonstan es, iis ni vi-tein te destre de orandeur et ieigvation que comportat te sieci ou iis vivalent et, our en veniresa, ilfautinoi fait bien des progres dans a connaissancede antiquite et avoir bien des lumieres que 'Ont pas oujsur eues eum qui se soni me les de juster dumgrite des oransis ommes de ces temps-lo. Ocadjungit moroseau petit encore apprendre UX eune gens et a ceu qui pretinent sol do eureducation quo 'ost ain si qu'il aut avoir 'histoiro, et que des Oint de ue sormes fur chaque ieeleson preserabies a uncias consus de datus sit 'μ0nemenis l) s Ceterum ita Se res habet non enim solum dissoruit Rapinus qua arte ad rhetorum praecepta Suam rationem , e qua necessitato ad id quod seculum postulabat sua ingenia Demosthenos Ciceroque accommodaVerint. Quod con Silium, utcumque Rapin Successerit, Valde laudandum St.

158쪽

CAPUT UNDECIMUM.

QUOS LIBROS ADVERSUS CONGREGATIONIS SUAE INIMICOS RAPINUS CONSCRIPSERIT OLLUM ANSENISTARUM FΑ- cINOR MORESQUE INIQUE AESTIMAVISSE, SED FESTIVE ET INTERDUM SAGACIΤER DESCRIPSISSE.S0 cur tam multi Rapinum diluxorint sit bono do

Hus ingenio aestimaVerint, Oguimu nondum Vero satis explicavimus quamobrem Maria a Scudery Se-vignea ceterique illius amici idem propo de eo judicaVisse videantur quod olim Romani de C. Asinio Pollione, nempe illum Omnium horarum esse si .

culorum omnium prudens, alioqui graVi ac piuS, in colloquii magis, ut opinor, quam per lucubrationes s pro ingenii modulo probandum dedit. Verum contigit ut ad nos pervenirent libri quidam qui varias Hus dotes feliciter repraesentent, Scilicet Jansenismi Annales. Sic enim Rapinus materiam tractat, ut credas illum de celeb0rrimae sectae Vicibu praesentem confabulari Annalium antehac inoditorum priorem partem abbas omenesth, posteriorem eo ubineau

159쪽

Vulgaverunt illam omenecli, Histo ire, Jansg-nisme, nuncupaVit, hanc Aubineau mmoires de Rasin Nihil accuratius scripsit noster, nihil quod jucundius legatur. SeorSum igitur de iis disseremus. Quoniam autem de religiosi controversiis Rapinus hic disputat se amarissim in an senistas maledicit, memorare portet quatenu cautissimus ille se suit rum Lamoniorumque conssiliator hujusmodi contentionibus se miSeuerit. Vel in primis poematiis Rapinus Congrogationis Suae commodi pro SpeXerat: nam carmen inscriptum Templum Famae ad Magarinum ita X secutus erat ut Cardinalem amplissimis laudibus cumularet, OrtR-retur vero ad haeresim delendam

Vine malum, diramqne potens interfice pestem l).

Vonetae reipublicae ob ostitutos se suitas fuerat gratulatus Mox sentavit quid in concertatori genere posset. Nam De Nova Doctrina Dissertatis, seu Evangelium ansen istarum 2 , quam non mihi contigit ut alicubi reperi rom, ipso titulo satis indicat Regi oportu enses aperte sui S se controversia appeti

l Ea spe videlicet Cardinalem cujus instituendo nepoti praepositus erat in Triumphali Pacis sonumento Iulio Cardinali saxarini Pro Bello Funditus Exstincto post aliquot annos extollebat

Orbis amor, saecli degus admirabile nostri, Cui se majestas soliorum et regia sceptra Submisere, tui totus dum posceret orbis Momenta Osficii ...

Frustratum exspectatione Rapinum longe aliter de Magarino postea scripsisse docebimuS. 2 Paris. 1658 in-sol.

160쪽

tos. Sed duo et viginti prius intercessorunt anni qUR HOS dem rurSu lacesseret. Nam anno 1680 Epistolam ad Cardinalem cibum qua pamiensem episcopum , anseni Starum aut Orem , in Sectatur

conscripsit I .

Quam epistolam qui legerit, mirabitur quanto interdum studio homines boni comosque suorum odiis subscribant sic enim do Regalia disputat Rapinus ut in prior parto de Cauloti piscopi laudo quantum

potus detrahat. Dum enim mono eum anSeni Starum placita ponitu recepisse, ait in eo Oens Olutatum fuisse supra ceteros 2 . Significantibus quid se Verbis silentium Verecundum , ut Ocabant Jans senistarum irrisit 3 , funestamque et exitialem Cauleti probitatem qua haeresis commendaretur damnavit pro jure Suo Epi Scopum increpuit qui , OSt- quam Sine ulla Xceptione summi pontificis sententiae erat assensus, clam deposita apud tabellionem Syngrapha dicta retexerat s. Verum etiam imbecillior ingonio ac virtute Vulgari aut etiam ait, qui, quum ingenii esset tardissimi, presbyteros de industria elegerit rudes, quo Suo arbitratu regeret, unde factum suserit ut in jus dioecesi nulli Calvini sim ad fidum catholicam rediserint ejusdem probitatem mastis inconsultam quam veram vocat studiosissime

l) Epistola pro paeando super Regalia negotio summo pontifice, Innocente M ad minentissimum Cardinalem Abdourandum Cioo, pontificii Status administrum. 1680. 2 Pag. 2. 3 Si superbe tacere malit Cauletus), ut mos Regioportuensium aisci

plinae.