De cantv et mvsica sacra a prima ecclesiae aetate vsqve ad praesens tempus

531쪽

DIVINI OFFICII PARTIBUS. C. V. 99

luberrimus hanc in rem est Conc Nicaeni II. canon iunctis tum occidentalis cum orientalis ecclesia votis Quoniam psallentes Dro spondemus in iusti si cationibus tuis meditabor, non obliviscar sermones tuos omnes quidem chri, stianos salutare est hoc servare, eos autem praecipue, qui sacerdotalem dignisi talem obtinent. . Quamobrem decernimus quemlibet , qui ad episcopalernis gradum est provehenduS, psalterium omnino nosse , ut X eo omnem si quoque suum clericum ita institui moneat. Ita dudum antea S. GREGOR 1us M. Sed nec IOANNEM reSbyterum psalmorum nescium prae-L. IV. v. s.

si sumsimus ordinare, quia haec eum res minus sui profectus habere studium, demonstrabat. Concilium Toletanum VIII non solum in episcopis, sed Cau. s. in omni dignitate ecclesiastica requirit id, quod adhuc clarius ad propositum est: si Nullus cuiuscunque dignitatis ecclesiasticae deinceps percipiat gra, dum, qui non totum psalterium vel canticorum sualium, hymnorum si perfecte noverit supplementum. Concilium quis ranense in visitandis e. o. dioecesibus inter alia indagari vult: Ut episcopi diligenter discutiant peris suas parochias presbyterorum fidem , baptisma catholicum, misi arum

si celebrationes, ut fidem rectam teneant, 'aptisma catholicum observent,

si missarum preces bene intelligant, .ut psalmi digne secundum divisio, ne versuum modulentur ui canon in capitulari I CAROL 1 I. to

idem verbis tabetur C. XXVIJ l. apud BAL UZ1UM in Conc Germ. T. p. 4 6 In serna synodali, qui S UDALAIC, DBusan tribuitur, praescribitur: sal-γnorum verba, X disinctiunes gillariter ex corde cum canticis Constietudinariis pronunciare sciat. In capitulis QUILLE BERTI episc. apud BALU Z. T. II. capseprimum est Ut mssquisque recte suos psalmos decantare pos . Hoc stuta μι - 377 dium praecipuum RICULPHUs Suessionens saeculo nono parochis suis inculcavit si Habete quaeso studium in psalmos cantando, in divinos libros le- si gendo, in canonicas horas custodiendo, id est rimam, Tertiam, SeX- si tam missiarum quoque celebratione, o nam, Vesperas, Completo- se rium, atque matutinale Officium decantando invitate parochianos ve- si stros, ut si ad alios cursus venire non sufficiunt, saltem Missas audire, frequentius studeant, dominicis, atque aliis diebus festis vesperas, ma- si tutinas , missis frequentare non praetermittant. Et Monemus, ut si unusquisque Vestrum psalmos, sermonem fidei catholicae cuius initium: si Oificumque vult salvus 6se, canonem Missae , ac cantum , vel compu- si tum memoriter Veraciter ac correcte tenere studeat. P. Conc. Co agens in dioecesi vetens an . O O decernunt, Ut archidiaconi ta- si te clericos constituti quatuor temporibus ad Ordines ducant, qui peris ecte totum psalterium . hymnos, cantica epistolas, evangelia ,

532쪽

SO L. II. P. I. CANTUS IN RELIQUI s

si oratione sciant.' salterium autem , praecipua divini officii pars, primum supponitur in statutis regularibus synodi Francia n. 8O3. Ut pho- Iustici, in am psalmi, cautica S Tmni memoriae cummendata fuerint e.

Nostris etiam temporibus non raro apud monachos obligatio est memo- Prop. 37 riter tenendi psalterium, In quo, ut ait RADULPHUS Tun rensis , princia

taliter incium c0isistit. Agen is de continuando salterio, hoc praesertim inculcat quod icut sunt pauci dies minio X multae feria, ita ut eae δε- heant 1se festivitates , O multae feriae, seu dies functorum trium lectionum.

HILDEMARUS in Comment in reg. S. BEΝ. . Ι 8. 1 habet totum psalterium in ossci Rumun Π0u canitur, M tamen praecipit reDida per unam- qtiamque septimanam totum omnin esse canendum cum cauticis suis. Inter labores Ar cui Ni in secessu suo Turonis etiam ponitur, eum salterium Davidicum per hebdomadae dies disposuisse Persipe vero apud monasticas congregationes aut integri salterii, aut partis alicuius etiam Xtrastatas horas canonicas psalmos decantandi est usus, licet non ita solemnis de quo GER ARDUs in vita . UDA LRICI si usiani narrat . . si Prima Verosi eXpleta , fratribus solito more crucem portantibus ipse remanens in ec' si clesia, codiculum breviatum e psalmis cum aliis orationibus interim de- , Cantavit, usque dum fratres cum cruce redirent, missam sacrificationisse celebrare coepissent. In cod. Vatic. 11. 98 I. habetur inde libr. Bibl. S. VINCENTII circa XI. saec. scriptus, in quo res psalmorum, malitis or tionalis enumerantur: uti refertur in praef. ad . . . . de liturg. psalm. Hi p. THOMA si , qui fores fulmorum Ru DENT 11 episc. Trica sint edidit. Haec autem ad nos non pertinent, cum de publico psalmorum cantu agamus in horis praesertim canonicis alias enim etsi iugi fuerit psalmo-Tum usuS, plerumque sine cantu fuit.

Rh' tum extat si uando ecclesiam intraverint, vel de ecclesia Xierint, si live a Comedendum , vel bibendum venerant , salillo de Antent. . . ., Cum decanus percutit cymbalum ad vescendum, psalmos decantent. ingulari religione medio aevo panis eucharisticus parabatur. Diaconi cum subdiaconis, testemuMBERT in libro contra Graecorum calumnias, seu ipse sacerdotes sacris amicti vestibus cum melodia psalmorum azyma conspersum iu ferro paratum ex secretari proferebant. Omnia articulatim pro- P. I. e. a. sequitur BERNARDUS in Ord Claniac de iniis faciendis patet vero ex capite s. de Opere manuum, quando communem panem in pistrino faciebant fratres, id cum cant psalmorum fieri solitum APparent se, qui habent

533쪽

DIVINI OFFICII PARTIBUS. C. V. SO I

bent manis idoneas se brachia ad panem faciendum, alii cantent psalmos. Et mox laudatus ΕΤ Rus a sinen si apud . ΗΕRRGOT p. 3. uando farinam conspei Dunt aqua, et panem faciunt psalmos decantent. Antiquis si

naum morem libro primo indicamus, inter psalmorum cantum manibus la

HERRGoΤΤ Post lectionem autem capituli e X eundum est ad opus, Quod praecipitur a priore, cum summa autela in psalmorum modulatione , Vesimum Z o. r.

si spiritualium aerum conlocutionibus Psalmodiam Irticulatim describit BERNARDUS lo c. cit de opere manuum rapud PHERRGOTT Haereo ι ὸ iterum an quod des fratribus ad 4efectorium in . Tu M11 uide sis abb. consuetudinibus legitur nonnunquam, ad peculiarem statis tantum die bus pertineat ritum, veluti dominica Talna Completa Missa adunt cum

psallentio in refectorio. Et paulo post de sabbato S. Post Missam peracta p. 6. vespera vadunt cum fallanti in refectorio. Et mox Domin Resurr Fi

1 ita omnia Θ completa, procedunt in refectorium cum fallanti0. Et pecu .liariter iterum fer. III. hebd. pasch. Peracta autem missumum solennetia, incipientes antiphonam eunt in refectorio. Ad rem est distinctio in regula Ma c. 43.gistri, qualiter psalli debeat in resectorio: si Psalmi refectionum tam posita, si quam levata mensa non sunt de septem canonicarum vice horarum, sed si peculiariter Eo de benedicenda, aut comedenda esca per gratiarum is actionem praebentur sine antiphona directanei dicantur; sed in diebus fe- , his cum antiphona vel alleluia. hic praeterieris , quod in Chro T. II. θ;oll. nico abbatiae S. TRUDONI lib. VIII apud ACHERIUM legitur in praeci-m 689. puis festis eius monasterii S TRUDONIS .EUCHARII convenisse ingenti nuta mero sacerdotes .clericos, unde strepitu in mensa Ut vi audiri pos si et o licet altisona legentis in eminentiori loco ... Indeque surgen- si te cantando altis vocibus, quod ad sellum pertineret, fratres Miserere si mei DEUS cantantes ad ecclesiam procederent. Apud Graecos etiam

534쪽

SO L. II. . Ι CANTUS IN RELIQUIS

responsoria etiam is almorum capitula temporibus Iectionibus congruentia. in historia episcoporum Antipo ictrensium c. 9. apud MARTE NIUM de

antiqua ecclesiae disciplina c. 4. GUILIEL NUs episcopus ad psalmos antiphonas addidisse dicitur , quod est ad normam S. BENEDICTU, monachis AELI-sti nullas ad psalmos adhibentibus antiphonas. Idem T. I. Anecd. praefationem music9 disciplin3e AURELIANI monachi inseruit, ubi religiosus presbyter Antisodorensis laudatur p. 24. si qui inter zetera religionis augmenta si hoc sibi adsciverat, ut basilicae signo pulsante, illico adsurgeret, X temsi loque ecclesiam prδepararet. Dum his huiusmodi floreret artibus, qua-

dam nocte Cum a propria egrederetur domo , quae parieti haerebat basilicaesi in honserem S ALBANI martyris, angelorum audivit horum Consona VO-

si e alleluia cum psalmo CXLVIII usque ad finem psalterii, qui attonitis, auribus ad ostium ipsius oratorii auscultans didicit eum. Erat autem asDis uia, quod mos est cum superiore canere psalmo diebus tantum domini, ci , quae in primo versu semel, in secundo bis in tertio tribus recipro- , Catur Vicibus, in quarto iterum a capite repetitur , ut autem arbitror in si honorem sancti mindividu3 competenter canitur Trinitati S. Idem reperi ad calcem disciplinae musica AURELIAN in S. bibl. Laurent Floreui.

in S. Vatican Anonymi de musica. Notat ibi MARI ENius hunc ritum postea proprium fuisse dominicae Septuagesimῖ : Congruitque cum antiphonarum primaeVo usu, qui hac aetate frequentabatur psaltes cum pluribus antiphunis, ut in Regula S COLUMBAN vocatur, in nocturnali Di quotidianarum noctium veluti caput tertium de ordine antiphonarii inscribit AMALARIUM, ubi sic loquitur: Nos fratres cantemus in nocturnali ossiciosi totidem psalmos, quot horae sunt in nocte aequinoctionali .e statu si temporis discamus debitores nos esse pro peccatis eorum intercedere, quo- si rum oblationibus sustentamur. Et e senis antiphonis, quas vicissim chori, per singulos Versu repetunt, admonemur c ila verba clare produnt, antiphonas tunc post singulos cuiusque psalmi versus repetitas fuisse, quod Ho 'Asi Us in praefatione ad antiphonale, a se editum, miratur,

ante se neminem observasse. Xemplum adducit X S antiphonario Missae ad usum cantorum misti, servatoque in bibliotheca angelica apud S. AUGU-sΤiNUM in urbe , in ossicio abbati sancti , ubi versibus cantici a nificat singulae interseruntur antiphon 3 hoc modo Antiphona Vespere autem Sab-hati 'o Psalm ma nil at o antiphona Et ecce terra motus o c. salin. Et exulta it c. Et sic post singulos versus aliae iterum Occurrunt antiphonbe, ut iam retulimus Hic vero aliud autographum exemplum ob

535쪽

DIVINI OFFICII PARTIBUS. C. IV. O3

culos ponimus e Responsali attean saec. X. circ. Num. OI7. in Nativitate Domini in evangelio, id est canticum evangelii, cum diversis antiphonis ad singulos versus, ac tonis etiam diversis. Idem habetur in E

Videre licet apud MARTE NIUM alteriu generi eXemplum X IOANNE D - . oel. monacho in vita . Do Nis, tirone, ses h festivitate S. MARΤINI, M'. c. nocturnum solentes ossicium ad lucem usque protendere, unam quamque '' antiphonam per singulos psalmorum versus repetere uia eiusdem Ofta si ci antiphonae , ut omnibus patet, breves sunt eius temporis longiosi res noctes , Olentes Officium ad lucem usque protendere , unam quamque si antiphonam per singulos psalmorum versus repetendo canebant. Hinc si Tito Masi Us raefat. in Respons Antiphon pag. XXXIV. germanam elicit rationem , quamobrem contractiores sint antiphonae, quae cum psalmis vel canticis canuntur in ecclesiasticis cursibus, quam quae in icta canuntur ad Introitum, offertorium is Communionem nimirum , quia illae quam frequentissimae repetebantur post singulos psalmorum omnium versus hae vero post singulos quidem, sed pauco tantum vel proprios. vel psalmi versus alternabant. Aliud genus est, de quo MARΤΕΝ IUS Qui an- si liquos ait nostros ritus monastico percurrerit, is facile deprehendet, non

536쪽

SO L. II. P. I. CANTU IN RELIQUI s

is raro in praecipuarum festivitatum matutini laudibus, vesperis antipho, nas ter repetitas fuisse , in fine Cantici Benedictin in Laudibus . in cantici, Magnis at in Vesperis semel ante laria Patri, secundo ante Sicut erat, si tertio integro versiculo absoluto. Qui ritus in Turonens olini ecclesia ex vulgari usu obtinuit idque vocabant antiphonam triumphare, id est , terfari. Exempla eiusmodi diversa reseremus sequenti libro III. e ordine S. operis DEI, qui in hoc nostro monasterio D. Blasi saeculi. XIV. V. XVI. fuit in usu. Nescio , an huc pertineant Constitutionum Clania c. ver-r 1. yylas i apti d DACI LRIUM Canticum Vangelii post antiphonam , quamvis terp. 633. recantetur, tamen adhu . ipsius Antiphonae melodia cantatur cum ad

se uia. apud P. HERRGo1Τ, de antiq. monast discipi in festo S. Petri Gui uos 1 disciplina Farfensis ad vesperas ita habet: si res vel quatuor fra- si tres ante altare resonent hymnum Felix per omnes o tantummodo in si hac synagi cantent. Duo sacerdotes induantur Cappis ad deserendum in- si censum. Intiphona, Tu es Petres, postmodum haec triumphaliter X- si plicabitur. Nemo non videt, agi de antiphona ad ma nil ut Similiar. 6. ter postea de festo MIumtionis B. . . antiphon, Sancta Maria exora sem, si, per triumphaliter canatur At de primis vesperi. S. ANDREA id expresse Xcipitur antiphona non triumphaliter VOX tamen triumphare, etiam dum pluries, aut ad singulos versus fit repetitio, passim apud D de MOLEON notatur in Itinere liturgico , ut suo loco Videbimus, nondum penitus antiquatum esse hunc usum , quamvis rarissimus sit. Et iam saeculo XlV. a RADULPA Tung remi ceu singulare in antiquis antiphonariis Romanis notantur antiphonae in dominicis super fenei ite multiplicatae, si huc interpretanda sunt illius verba prop. XXII. illis, quae rop. XV. habet , milia. Ad Laudes dominicales super Renedicite in antiphonario Romano, multae habentur antiphonae, quae in hieme secundum ordinem dicuntur, si in aestate autem sola, scilicet Tres pueri So. Icontra vero in ordine Rom. BENEDICTI canonici, GUIDONI de Castello, qui postea fuit COELEs11 Nus II. . inscripto , sub titulo Liber politicus, passim occurrit . ut sub una p. 44 antiphona psalmi in vesperi dicantur Sabbato in vigilia Adventus Domita, ni ad vesperas incipit antiphana Lucilla die sitabunt montes. Sub ista an T. IV. Bibl. tiphon Omne psalmi huius vesperi cantantur Et postea si abbato PP. Poris Septuagesimae ad vesperum tacetur allelaia, dicitur Laus tibi Domine. 8 73 si Sub una antiphona , Voca operarios , omnes Isalmi cantantur Idem dum ad vesperas feriales primae hebdomadae Adventus estir scriptum, addi-

L. V. e. z. tur, post psalmo alia ea Sque plure antiphonas esse cantatas ad vespe-

si ruria ori ines psalmi feriales cantentur sub una antiphona In illa die stilla, bunt montes adfinem cantentur istae antiphonae, ut videtur ad Mag nia

scat

537쪽

DIVINI OFFICII PARTIBUS. C. V. OS

se Πω , cum ratione Delis, Ici de beatae Mariae Vir inis ter anti- si phona Ecce Dominus veniet c. Ad Laudes vero ad singulos psalmos eXpresse praescribuntur antiphonae in dominica Septuagesimbe : Ad matu

tinus Laudes omnes antiphona per ordinem cantentur. Demum ObserVan

dus est hic modus denunciandi antiphonas , quem hodieque in Gadia citalia animadverti, estque in Petri AMEL 1 libro de Caeremoniis . R. si apud

MABILLONIUM Tit. I. Ordo antiphonarum annuntiandarum a . In antiquissimo codice Veronens orationum ritus Gothic0-Hispani cum operibus V. THOMAsii, a Io BLANCHINI edito passim etiam antiphonae notantur, Orationibus congruentes, uti de Adventu D. dicitur: Dicipiunt orationes de Adventu Domini, quae per singulos matutinos iuxta antisonas cong ruentes usque ad Nativitatem Domini sunt dicendae. Rem optime declaravit Ven. Cardinalis praefatione in psalterium cum canticis c. X Onc Mathei C. O. ubi praescribitur ut pol aut honas, collectiones per ordinem ab epia scopis et presbieris dicavit r. si Id quod inquit nunquam intelliges, nisi

si ritum psallendi Galliarum antiquum pernoveris , quem in praesenti aliqui ius tamen immutatis repraesentat breviarium Mastra tim Hispaniarum si scilicet ritus antiqui, consimilis omnino prisco illi Gallicano veteri Fosi in breviario antiphonae habentur cum access1one plurium versuum, post se quo repetantur mu3 ut plurimum e psalmis, aut e prophetis sunt de- si sumtae. Hisce antiphonis singulis orationes subiunguntur e eodem ipso si psalmo decerptae, unde antiphona proXime cantata eXcerpta fuerat. Usus etiam est antiphonorum in ecclesia Graeca ante psalmos seu potius ante Versiculos psalmorum festo aptos ut nota Gog Rusi Antiphonorum hirmus, seu

p. 49. a se Subdiaconus papae stando capite inclinat submissa voce incipit ex pacificus: postea flectit genua ante eum, iterum papa reincipit antiphonam qua licta sedet, statim horus reincipit c. Et paulo post λ: ota quod subdiaconus cum uno acolythorum denunciat antiphonam papae .cardinalibus Capitulum dicit subdiaconus hymnum incipit aliquis de senioribus adiutoribus vel aeolythis statim papa eundem hymnum reincipit. Deponitur semper mitra quando cantat Subdiaconus vero incipit antiphonam ad Magnificat statim papa eam reincipit. Postquam cantures inci

ficatis sumitur pro mTelo ecclesiastico, AE V riis versibus diversorum psalmorum , qui ia-gis solemnitatem exprimunt, dilecto. Et haec antiphona pro magna anni parte in diebus dominicis recitantur. Dividuntur in priniann secundum antiphonum. In primo post singulos versus recitatur : Precibus Deipstrae alba nos. In se nilo pro solemnitatum diversitate versui adnectitur formula solemnitatem XprimenS. Postmodum tertia statio Xcipit, quae, tertium Antiphonum vocatur versiculi psalmorum cum tropari proprio solemnitati : cuius vicem, cum typica dicuntur, Leotiti dines occupant, in Uarum postremis Tertiae, SeXtaeque dae, troparia sive Paracletices recitantur. Ad ipsum auctorem d. c.

538쪽

seu melodia tonum psalmodis deteriminat, unde S. GERMANU in Theoria T. V. Bibl. rerum ecclesiasticarum allegori Zat: si Antiphon3 sunt prophetarum praedi- ' is si dictiones, prs nuntiantes adventum Filii Dei. iram vero hinc DURAN- L. V. d. DUS antiphon3 etymologiam X fCulpit: si Recte igitur inquit secundum e- si ius tonum melodia psalmi infirmatur quia dilectio opera nostra insor- si mat secundum hoc dicitur ab oerim, quod est contra, φῶν , quod si est fomls quia psalmu secundum melodiam eius intonatur. Ut vero in antiphonis concinendi , suisque psalmis vel versibus chorus choro respondebat alternis, ita in earum impositione antiphonarum qrdo servabatur ratiternus , ut una quidem antiphona ab uno cantore unius chori inchoaretur, alia ab alio alterius chori, sicque deinceps Tempe alternes iuXta AMAL Α- L. V. e. q. R1υΜ Hano Dictygitudinem charitatis ABni cunt cautores, qui alternatimi ex Astraque parte antiphunas edunt Id est, incipiunt, ut recte Titori Asius explicat Ordinem vero imponendarum, prosequendarumque dein eps X-plicat eundem, qui modo servatur, ut inchoetur ab uno unius chori, finiatur a pluribus utriusque chori, ab utroque nimirum choro , quomodo paulo post antiphonam post salinos communiter ab omnibus cantari dicit.

Nec id omnino esse hodie obsoletum , quod postea de neumis in fine anti- νῖz. phonarum dicit, suo loco videbimus Rursus inquit in quibusdam ecclesiisse in fine antiphon 3 fit neuma, seu iubilus, quia beatus populus, qui scit iu- si ilationem. Est autem neuma, seu iubilus ineffabile gaudium, seu mentis si eXultatio. Ideoque hi diebus ieiuniorum .afflictionum non debent fieri, si sicut nec in luctu citharigari, it neuma in unica inali littera antipho

si n3e. roducto nimirum cantu sine voce , seu ut DURANDus dicit serbis

omissis iubilando eum neuma. Addit tamen ma niue Visitatibus non tam mai0res , Eam etiam mimores exultent incla es , quod in quibusdam ecclesis , in quibus neuma vois dicitur, Eox non ABni utiva in vocem, ii scativam eonsertitur qui loco iubili S eum tropi re sequentiae decantantur, ad quas laudes minores V maiore passur admittuntur, F ideo commui iter ab omnibus lacu; tantur. Obscurum est, an haec ad antiphonas officii canonici pertineant, in quibus tamen, ac etiam responsoriis, praesertim tempore paschali frequenter fieri neu mas alibi idem testatur, locosque citat

ipse varios sui Rationalis, ubi de illis agit: si In quibus antiphonis dicatur si neum seu iubilus, inuare hoc potius fit in tempore paschali, dicetur sub se tit de Laudibus matutinis lubilus autem diversa significat in diversisse locis in eodem responsorio saepe fit, dicetur in VI parte sub natali. Item, de neum , qua fit per adesui , in IV parte sub ulmi dictum est.

XVII.

539쪽

DIVINI OFFICI PARTIBUS. C. V. SO7

XVII. Dicuntur autem antiphonae idem ait DURANDUs respectu ad Responsori 6- si psalmodiam , cui respondent : Sicut responsoria respectu ad historiam. 'moloim. Idem est, ac si diXisset ad lectiones , partem pro toto ponens, quas Olent sequi responsoria in omni ossicio : cuius rei hanc non inutilem reddit mysticam rationem AMALARI Us si Saepe incutiatum est, responsorio sequi lectio D byd. ii si ne propter disciplinam ecclesiasti Cam , quae non vult auditores legi tan phov. c. q.

si tum habere in sua schola , sed factores. E HONOR 1 Us retusod. c. 7. Sacram . Cantor, inquit, surg it ad resp07 0rium , ut excitet mentes, qua audierunt doctrinam in lectione, fur an ad actione bonas in operatione. Cantorem stantem responsorium praecinuisse, etiam AMALARI Us effatur de Ord. antiph. . . Surg it cantor a sed , F exaltat Tocem in responsorio. Agitidem de diversis generibus responsoriorum de responsuriis, qua pratitu- - 3 lantur de auctoritate ex pers0na Ona Nae credentis , quod pertinet ad materiam Et postea de respons0riis fa 0rum cum alleluia , EX perfυHa ilia, . 4. quae solebant cani tempore paschali , in festis Domini Sanctorum De respousoriis enim subnorum generatim , si1cuti etiam quae pratitulantur regum, de SALOMON Uc postea agit ordine, quae ita vocabantur iuXta Ontextum officiorum , ut ipse vocat Ordinem Canonicum , quo eiusmodi sacraescripturae legebantur , eisque aptabantur responsoria. Distribui autem semper solebat scriptura per annum de tempore& Sanctis cum pastionibus Martyrum, ac vitis Sanctorum , aliisque lectionibus Antiquissimos ordines edemus inter monumenta Liturgiae Alamannicae. Illustre huius rei documentum in novo tractatu diplomatico habetur e Cod. Reg. 3 8 3 6 Cantatur autem T. III p.

omnis scriptura sancti canonis ab initi anni usque in finem. fit se ordo psos 8 canonis depantandi in ecclesia sancti ΡΕΤRI P. Similiter tractatus, prout ordo poscit pasionis Mart 'rum ita Patrum catholicorum leguntti Di-Ximus iam diversum responsoriorum decantandorum ordinem tunc fuisse, quae nimirum integra a Cantore primum Cantabantur usque ad versum deinde a choro repetita , alia ratione in Γ0maira quam Gadi ana ecclesia, ut iam A MALARI 1 superius adduXimus locum. Hinc ait in prologo de ordine antiphon. notandum est. necessarium nobis esse, ut alteros versus habeat si noster antiphonarius, quam Γ0mauus, quoniam alter Ordine cantamus, responsorios nostros, quam Γ0mani. Illi a capite incipiunt responsorium, finito versu: nos versum finitum informamus in responsorium per latera si eius, ac sic facimus de duobus unum corpus Ideo necesse est , ut hos, Versu quaeramuS, quorum sensu cum medii responsoriorum conveniat,

si ut fiat unus sensus e verbis .responsorii, in verbis versus Rumani ergo tunc post versum integrum repetebant responsorium Galli vero in repetitione illius versum parti coniungebant , cui sensu magis congruebat, Sari et uti

540쪽

L. II. P. I. CANTUS IN RELIQUIS

uti nunc in ossicio Romano ita, ut quando plure sunt Versus, in plures etiam partes dividatur responsorium . Veluti in primo responsorio Domini cie primae Adventus cum pluribus VersiCulis, repetitionibus cani solito De scidio hoc .sequentibus respons rii pr3escribitur ii ordine Rom. BENED1c11 a nonici : Haec tria resp07 0ria ita debent cantari tu c0n reBationibus. Prior e secundus cantant resp0Hjorium primum ante altare cum omnibus persibus repetendis usque in em Tertius X quartus secundum responsorium sieti prius quintus S sextus tertium re sp0i 0rium. Singularis locus ante Liare designatur cantando responsorio, Cui in Missa erant ambonis gradus destinati. Quod dum etiam in solemni responsorio natalis Domini Metisfieret, Gog ARDUS redarguit: 0n siderentur etiam verba, inquit in libro de Correct one antiphonarii, qu0d quasi de mysteri natisitatis Chris com so situm contra morem n0Ms i ci ci ab eminenti0ri loco pompatio conore

pabat. Singulare hoc erat responsorium , uti O memoratum ex ordine Romano, cum pluribus versiculis, Glaria Patri, quod etiamnum in natali cie surrectione dominica solemne est. Ordinarie autem Gloria ad iungitur post ultimum responsorium iuXta S. BENEDICTUM IIA MALAR1us a Romanae ecclesiae adscribit institutum, Cum prisci temporibus non cantare tu Gloria post versum, sed repeteretur responsorium, ut ait cap. I. additque a modernis apostolicis additum fuisse hymnum Gloria Patri So. post versum. Quam in rem iam superius attuli canonem concilii Toletani IV. ubi redarguuntur. qui Gloria Patri in fine responsoriorum non adiungunt. tio distendit antiquum illius usum, qui hucusque etiam in responsoriisl brevibus perseverati . X constitutionibus Hirsau tenshus S. 11 ΗΕ n 1

udP. Herr Constat, utrumque tam longum, quam breve responsorium modo ab uno zqt p si hebdomadario cantore , modo a duobus aut pluribus fuisse cantatum SL

militer quoque primum quodque respons0rium tam breve quam long tim , quod ad matutinum sue ad Eesperas es cantandum , ipse cantat, nec tunc ipse subtrahit se, cismisi id pel plures cantabunt. Qua de re ISIDORU de eccl.

Off. c. 8. Ante autem , inquit, id)DDI Miesque ad ebat, HIIc nus interdum, interdi m duo vel tres communiter canunt, chor in plurimis respondente. Id etiamnum observatur , ut pro ratione solemnitati unus aut plures usque

a se Ab initio inquit tertio cantabantur respon-laria a cantoribus, quem rdinem monstrant responsoria de passione : non enim ab initio cum responsoriis iantabatur Gloria.'

grenis prop. I 2. repetitio lebes esse revior, quam p0st versum , ut etiam servant Romani carthi Pnfes. Sunt etiam in Indio divino brevia responsoria, quae in officies Romano ad parvas horas, ut ad rimam , Tertiam, Sextam , Nonam Completorium dicuntur, de psalmis suminatur, Xcepta prima Versiculi vero parvi, qui in Ambro an in antiquis libris capitula nominantur , similiter de psalterio fumi debent, Benedicfinum vero om-cimn in parvis horis versiculos habet , madlaudes peras, unicam lectionem aesti-Valem responsorium breve. μ