Memoria Heusdii

181쪽

oriani, ehosertim, quiderii ει -- Glimatam, sed auctius, ni saltor , et in variorum usum aliquando proditurana. Quod si qui neglecto hoc editorum CoiisIlio, eam paulo accuratius legerint, non Vereor, ne immerito superiora omnia a me prolata esse censeant. Nam encyclopaedia hic sensi mi εἰ- aecipitur, atque παμμα intelligitur theologi , doctrinarum. Ope alnolvenda. Et diversis theologiae partibus istiusmodi vinculo nexis,

quod rei naturae unice conVeuire Vide lues, iliri luin,

ut ita dicam, et vitam indit perpetua desu Christi templatio uino proficiscuntur, ad hominem vero redeunt

singula ei universa Vita, quae in Christo rimini, quomodo doctrinarum ope quam intelligentissime theologo alenda et fovenda sit, ut, quo ipse agrare coeperit, eo

alios deinde per Christum incendat sublimi τη-osti - ωσεως amore hic igitur cardo videtur, in quo omnia verti cernimus. Meum non est dijudicare opusculum;

quin qu si eumque tandem mea fuisset de ejus necessis ludine eum omni Heusdiana disciplina suspieio, ne hanc quidem, in scriptorum silentio, proferre ausus essem. Sed nunc, quum ipsi haud minus, quam Texius, clament, quid alii laceant 7 Eneyelopaediar II eusdius in hac finiverat quaestione :Quid est metaphysica quocirca in id argumentum ierii 5. a servite . volumine paulo γε inquisisium. 4ri xulgo putabani. Neque hoc neque illud obiinuit. Nam quum a. 183 ultimum editum erat

prodierunt Specimina philoaopha dis quia tionis iis Gnsula quaei primum separatim typis mandata, mox rectius dicta suo Soholae Morat eos volumen ieritum.

182쪽

ei hoc quoque nomine in altera veniunt uilis peris oditione credesint usilius, principia antiquae illius philosophiae eo quidem modo ulterius explicita et ad nostram conditionem accommodata, quo modo ipse utrumque tenta erat, novam posse artibus disciplinisque et per eas homini veluti vitam conciliare Verumtamen erunt-

aiebat qui hae principia magni licet aestimantes, excogitata lamen hil ophia dicant, quibus profecto

non detur errorum esse immunibus. Et hae potis imum de causa illi, jam ludum suspicato eadem principia in linguis quoque inveniri, quo ipsa naturae judicio firmaret et tamquam sepiret, placebat hic ea cum lectoribus indagare. De tempore, quo in hanc inciderit suspicionem, ipse nobis annos indicare videtur conscripstrum Initio in et Eneyelopaeriae. Quamquam pi-nd ei Iuidem, tum in primis malum li8s ea . quorum elementa mulio ante conceperat Qui Ioseque foverat, etSi, quo ducerent eadem non semper sibi plane conscius.

causa haec est Philosophi linguarum studii, quod ter tium hocce Sohola Soeratica volumen probat, vestigia quaedam indaganti mihi occurrerunt longe antinquiora. In ration de Antiqua Elon Ha eum

Reeentiore comparata a. 1804 habita, haec, injecta recentioris aevi mentione, leguntur: Ipsa linguae,

pulcerrimi illi ingenii humani elus, eadem diligentia examinantur, ad idem propositum adhibentur adhibentur iamquam specula, in quibus mens humanae primas, sones, nativas opiniones, ipsum opinionum progressum,

183쪽

cursum, variam viam, diversitatem omnem dilucido odistincto adspicion .ntii pro Geptio MMoriri anis a. 18i traditis, linguarum, de quibus separauit agitur, summopere commendatur studium, in quod quippo

si multi incumbere, si linguas observare et considerare, quam fingere quam systentata excogitare et ad haec omnia contorquere mallent, non tantum in pauciores

inciderent errores, sed etiam emis ad hominem popolasque plenius cognoscendus ei vero aries doctrinasquo provehendas tibi pararent instruitientum. In commeni riis manu scriptis multa inveniuntur e linguis illustrata saepeque hic fons aditur rei confirmandae gratia, quam scriptori aliunde notam videas. Quid quod illio vocabularum denhbest et voorbeeld, quae laudato Som a Soθαι-- volumine ad Platonicam idearum docuinam illustrandam afferuntur ), prius jam a. 18 18 sinisti consilio exploratum invenias In oratione do puleriamore , eodem mi I IOImntIata , pariter linguarum observatio urgetur; namque u naturae judicia continent.

Sic apparebunt nobis in homine divinae originis iudiaria, aequi iussique sensus, boni verique appetitus, tum vero, quo ibi divinius esse potest, pulcri moralis

amor. ν, - inciso temere mihi concludere videor, Heus diu niatur omnino Biligisse , et Buge8Cent rerum

intelligentia, diligentius latiusque tractare coepisse illud studiorum genus, in qu ne di uncias semper pareret animadversiones, sed seriem aliquando proferret obsese

184쪽

i et

vationum arctissime cohaerentium et aromenta gravissima spectantium, consectio secit Initiorum philoaophiae Platonie . Quod quomodo sit intelligendum,

lectores ab ipso velim eusdio accipiant Agit eo, qui huc pertinet, loco de Craiylo Platonis, monetque hac opportunitate , -- etymologos non rebus perspectis, earum in vocibus imagines attendisse, sed in

voces continuo veluti venationem instituisse, ut nullam non obviam et ipsam explicare et inde demonstrare opiniones suas niterentur hinc perturbata omnia

contractamque imologiae infamiam quamdam, tuus ipsa adeo linguarum philosophia particeps uerit: po iere autem, ad suum elegantissimae disquisitioni honorem restituendum, secundum praeceptum Platonis non

ex imagine disci et imagula ni est veritatem . sed ex veritate et ipsam essici et imagulem erus ei sit congruenter incta. Tum vero ego, ait - quo magis me insinuare

cogitando scribendisque Initio in interiorem Platonicae philosophias rationem conabar, eo crebrius mihi vocum in m intem venit, quae in antiquis nee minus in recenti ribu, linguis id plane videbantur exprimere, quod longa disputatione explicuit Plato. Veluti, ut his utar, sexcenties usurpaveram dicendo scribendoque voces ---λεω Has , οργανα, ouulg- ,--r id in ore se in xc rem, a pinure, simo, o semitam, Misis ore, similes alias immineras usurpa eram autem, ut vinnesciolent, vim earum propriam noth magnopere attendens. Nunc vero Platonis exquirens placita de principio cognitionis philosophiaeque gummo, quod veri amor est de sensibus et quo per eos modo res cognoscamus, de sensu interno ei quid sit discere, quid iuviare, quid alam docere, quaenam adeo et quales

185쪽

silit dialecum e methodi primarias . his igitur O. rebus pl cita exqvirens tradensque Platonis. attendere innui inlini in oeum illariun ovi si usu ipse meo didici, quid esset tandem Platonicum illud, non a

verbis nil res, sive ab imagini hus ad veritatem, sed contra a rerum intelligentia ad verborum Observationem

a veritate perspecta ad ejus imagines attendendas judicandas ius procedendum esse lectores aulam, opinor, qua νε- si habenda linguisun seniosophiae, ei quale sit, quod ulgo dicere comueminis, ει aphysicum ι- arum studium, hinc optimo judicabunt Plato ex

his studiis non nultu iri prosecit. - Verumtamen tollis

quantum profioere ad studia illa naviter apyeque persequelida, cum ex illa philosophi doctrina tum ex vi Husdem philosophia licesit, diu rix inest. Nam non esi, quo haec magis constantiusquo 'peciei, quain luteiicere excipso animo hominis onini si eam . Res

tu illuc tota philosopli diali, lier i quippe cum ιαιευτικὴ et παρολγῆ Socrati S. I uani usurpavit scribendo, conjuncta statuit adeo, primas notis nes nostras quan

iitatis et qualitatis, ideas praesertimis inprio sic di via jam tum perceptas animo nostri, suis . antequani in corinis inutilius anstruesumit migrave aui, Bum autem philosophandi missioni quid magis c.nseque ' est, quam, ut mirari id desinamus, quod vidimus modo exsilire in linguis voces, quibus nativam suam homo cogitandi judicandiqu' Witionem expre,serit Nam si insunt haec holmnum in ineri natura, quidni lemni, tiare eae gentes; loquendo. , uvie ' Mia . sint in istae Quod, dueuhielita expetimui; , quibus id, quod pr

186쪽

nobis sunt. Non arte sunt a philosophis confietae ed omnines omniin honsilium usu teruntur, ii prorsus natura ,ideantur istitisse et tamen, quam pie t neque exprimant, quod longis disquisitionilnis illato

demonstravit, eaedem liae disquisiti D Ieso ostrae Probarunt. Sed vel allor equidem, vel insigne omniumque illustrissimum hujus rei documentum ipsa nobis est

philosophia Platonis. Quo frequentius mihi naturides voces illae in explicando Platone occurrerunt, eo eis Mus mihi persuasi sit eas .rdine secun in philosiseritiae Platoinicae progressio m propon mus et explicaremus, facile nos ita ipsa in simul esse piratos Opta iam hanc tradituros et exposituros. Fateor adeo, eo me

accurathis mihi visum esse mentis in retini ido , iudi cando, cognoscendo rationem assemii, quo iugis una eum placitis Platonis lingua, attendi , ut parum ibsit, quin statum, , linguas nobis ipsam veluti reprae tu

philosophiam Platonis , Haec Heuianis de sese, unde hi julenter patet, non tali tum g re, sed etiaminatenua ex istiusmodi Platonicae philosophiae medita

tione, qualem ejus publico interpretandae consilium pestillabat, in hisce profecerit studiis, ei quomodρ in stituta eadem aut Miximopero' probaret aut improbare essemnenter. Quamquam postremmim ho Walliinde' item ellicere eet Non enim fugit initium Epistolarum

Iristitutio S tperiore cui initio totus convenit

liber Quodsi Heusdio, progressus hosce cum Plato, Diei sui, disquisitionibus uominerenti; insuper ob rerum

187쪽

180 copiam credimiis, quibus ulterius illustrarulis et confir mandis illic linguae adhibentur credimus quoque significanti Eneyclopaedia consectionem porrn gilii ad ea studia latius proferenda multum prosuisse. Nam illud βλεπειν

εἰς τὴν φιλοσοφων τῆς φυχῆς κα -- ων πτεται -- ἔ- ἐψέεται 'υλιῶν, in quo tune totus erar, quam topere valuisse par est, ur mentis oculum indue in specula illa animi humani converteret Quumque eadem Eneyolopueri scribenda artes et disciplinas omnes,

ear iri principio convenienter, ad finem otiorum, qui

homini in veritate et virilite et sapientia 4 itus si, referre conaretur intelligimus ultro, qui mox cum hac linguarum observatione triplicem copulaverit quaesii nem de Via, qua homo ad veritatem ei ad virtutem perveniat, quaque nos aliquando ad sapientiam per enire

oporteat. Et sic sponte in medium incidimus tertii Seh lais Socraticae voluminis argumentum cujus igitur li-eet digerendi cumque aliis communicandi consilium vespera quadam initum sit, in ipsa tamen investigatio non reeens, non sorte ei casu uscepta, non tumultuaria quaedam, sed interioribus diuturnisque mutati studiis tamquam radicibus suis nixa, neque ante ad publicam

notitiam perIata esl, quani pro more scriptoris, cendo sere opinioIIes suas ultimum explorantis, coram

provectioribus alumnis exposita fuerat. Nan di quisitiones Mne ingenio philosopho accurataque rorum Mensia instituere, illatis manibus hae linguamuno em attingere ineptum ne imo, periculosimi censebat,

188쪽

sibiquo firmi a ne in mentem msidem venturaim nimis vocabula et dictiones singulari diligentia attendere, nisi

a juveni Ii aetale in Socraticam incubuisset philosoplitam; cujus ope quum ad accuratiorem naturae humanae cognitionem profecisset, tum ver hac cognitione spontes in illam ipsam adductum esse investigationem similiter, religionis ratione habita, linguis eos tantum evidiri posse statuebat, qui eadem instratoti cognitione,

praeterea sese in indolem ipsius penitus insinuare conati essent ). Patet Heusdianorum studiorum ratio atque progressis

scriptorisque in his me inibus consiliivii, non eo pertinens, ut novum quin etymologiae ratem eo beretur, verum ut in triplic- iuri , quaestio nem, Platonicae philosophiae principiis partim ante illustratam, partim illustrandam dein, hic, ducibus linguis, inquireretur. Quae indagatio si cederet, de He dii sententia, non tantum pondus principiis illis allatura, sed etiam prositura sertasse esset ad quaesii nem, Vivet aedius in positam, aliquando expliacandam Quid eis in taphyrio itemque ad alterum

tractandam, summi sane momenti quaestionem: amrilla rata oris eoian ZEt in hac indagatione Heusdius ita suus est, ut disebiles num sit in ulla magis Optimorum naturae investigatorum exemplum, quod quaris opportunitate a dabat, prorsus in rem praesentem ranaeians, ubique amiseriori exquirere conatur, in inius in animo lim

189쪽

-mias oculiun converinus , acuto laser ai minimoque hominem velut interroga ei responsa erus a viguis accipit, quae animi tamquam σιιrium habentur. Longe major est vocum atquo dictionum, e diversis linguis petitarum, eos ua quam quae hic appotu, nedum ex Heusdii metu exponi possini. Nonnullas praeterea

modo attigimus ij. Via tamen, quum, quod ea consinetur, si instar per omni de iuuium appareat, ocloco non praeter timula ideiur. Est liae Graecorum

ipsis i Ruius sententiae Heu dius se semper memorem, sedulo illic quaesivisse et quaerendo in eam pervem S SEHebal, quam supra ira lidi philo opimi e notionem Sud his eodem tendit linguae ope et in prima qua Milinostri conten platione. Ex hoc enim pariter apsa non ob -- tamquam disciplina proponitur, sed νε- rtis

in homilio animadvertitur tamquam amor studium 'sapientiae, ejusque vis et effectus esse colliguntur Praecla Issinn, quod juste adlii bita, hominemque per

artes et disciplinas gradatim et ab omui parte excolens, ducere ad sapientiam queat . Sollicet sapiensia e quam sublimis est, eum Gyaeire in Gom est in juncia, cum eortim potissim in argum torum aut iis,

190쪽

mule in principes Mirunt disciplinamini: praecipua inii , animi, tundi Dei ac proindo ad ipsius sublimitatem erigere sese nemo potest, nisi qui in veritatis et virtutis studio magnos habeat Progressus, eoque sit

'ageni animique tamquam comaentu, in i uti qui homo evadat sic philosoplitae in his quoque di musitioiulnis paries ullaruntur instituendi et insorinandi ad illud, quod summum est, appetendum et, quoad

fieri possit, assequendum. Quamquam has partes eadem minime sola suscipit. Est quae eam juvet, imo sulciat et roboret et vim ejus omnem admirabiliter augeat,

ligio christiana . iste ui in alii 'in dii scripsi i

lia in hoo libro sis, limbraiux, ipsa' ut, simila' digni imam ieri appareat, cujus iii iem sapientiae studiosus diligentissime exploret, cuiusque salubritat eisdpenitus imbuendum curet. I gna. ORm voluptate eusdium in hoc Iguinei tinversatum estini et diu ui pro intra imiis vi, apsum, quod cog uoximus iniim in voti sonis muri m nauspicor deno . ei, .lmainuise sua 'inpol biv. in vertiganti suntlem suisse aiiiiiii conditionem, atque albi,

lihrum legenti, obtigisse indicat Germanu OPEII CenSOr, qui incredibile, . ait - quantopere, in vehementi

recentiorum philosophiae 3 iematum pugna, gratissimam animi tranquillitatem paria prudens ille et milliparii adstrictus cursus Platonicae lituus dialecticae, qui imago amnis est, undas magnifice volventis. η celerum