장음표시 사용
121쪽
sum Iure Pretorio decerneretur. Verum enimuero nobis perquirendum est, quomodo etiam ante Iustinianum liqc institutio praeciperetur
ipso Iure Civili. Principio igitur svi& initio diximus) secundum legem xI I .Tabularum, nemo fuit instituendus ex liberis, nisi voluisset testator ε, cui plane liberum fuit filios praeterire; quamuis eadem legestorum haeredum nomen& Ius constitutum eiat, ubi intestatus pater fa-4 milias decessisset. t Sed Prudentuin authorita-tate, hoc est Media iuris prudentia, per inter relationem eousque coangustata fuit testandi ibertas, ut omnino filios masculos instituere
necesse esset, aut saltem ex haeredare . quae coangustatio Iuri ciuili passim adscribitur; ut in principio Institi de ex haeredatione liberorum,l.si filius. l. inter caetera, hoc tit. nec immerito, quos niam i media Iuris prudentia ciuile Ius nuncupatur a Pomp. in l. a. de origine Iuris. qui eandem ex Prudentum authoritate manasse cesta ini. Verbis legis, de verb. significatione. Et filii haec necessitas tuc imposita testatoribus tam realigiose, ut si filius esset testamento praeteritus, inutiliter fieret testamentum; sic enim Papinia-o us docet, in t prima. infra titulo iubsequenti dicent
122쪽
dicens Terimentum uustius esse mometh cum filius qui fit in patris potestate praeteritus eri. adeo quidem ut si vivo patre filius moreretur; testam tum non conualesceret; ut iustinianus ait in pri. Inititur. de exhaered. lib. At vero ipse hic. neces litas no imminebat nisi eo casu, quo quiso filios haberet natos. t etenim si filias suscepisset, aut nepotes utriusq; sexus, vel deinceps, no co- . sebatur eos instituere; quinimmo omittebat ipsos impune ; non modo si prccederet filius nepotem, vel deinceps, sed etia si suorum Iura ne. yotes, aut pronepotes haberet, hoc est si primulocum occuparent in linea; ad quod non aduertunt nostri; cum tamen id exprestim dixerit Iustinianus: in , f. a. de ex haered. liberorum ;&Vlpianus in fragmentis titulo a a. & Paulus libro recepti sentent. titulo φ quo sane casu pr teritio non omnino suis nocebat: quoniam . portionem auferebant scriptis haeredibus, aut ν dimidiam, aut virilem, i her antiquum beneficium , quod Ius adcrescendi tunc diccba-8 tur; ut citatis locis exprimitur. Immo vero t si nepotem , vel deinceps habuisset ex filio vivente testator; non poterat illum instituere,. - quamui* maxime Voluissed ut docet eleganter G a HO-
123쪽
Hotom. ad i. Gallus, in pr ludijs; & nos in ipssa lege dicemus. Ex hoc igitur ciuili Iure primumanauit necessitas istos filios instituendi, protellamentorum solemnitate, sed dupliciter ipsa restringebatur, ne suorum omnium institu dorum necessitatem inserret. primo quia non nisi ad masculos pertinebat; secundo, quia novitra primum gradum exledebatur, licet suitas ultra illum cunsisteret. caeterum extensionem aliquam recipiebat in casibus sitis , quia instituendi necessitas no imponebatur pretcise , sed dabatur etia exhqredandi facultas. Quocirca secundum mediam Iuris prudentiam verbum illud liberis, non nisi filios, eosq; masculos complectebatur . Deinceps factum fuit ut usu plobaretur utilior cautela, videlicet pro testamentis aduersus liberos sustinendis : non quidem
Ut imponeretur necessitas eadem; ratione siminarum, aut coeterorum, qui in siuitate consistereor, ipsi enim usq; ad Iustinianum prςteriri
potuerui, seruato eis remedio Iuris adcrescedi sed ut euitaretur periculum imminens;quando testator nepotem, aut deinceps masculos, seu siminas ex vivente filio haberet ; nam cum illorum instituendorum, vel exhetretandorum fi
124쪽
cultatem non haberet, euenire poterat, ut si filius auo uiuente decederet, nepos Iura suorum acquirens in silij locum succederet, & cum prieteritum se reperiret testimentum euelleret, Iure ciuili mediae iurisprudentiae.quq non alia ratione iusserat filium institui, nisi ne pretieritus rumperet ineq; ille nepos factus suus tanquam praeteritus poterat per Ius acrescedi iuuari :quia illud non succedetibus in Iura suorum, sed suis praestitum ciuili Iure fuerat,cum essent praeteriti : immo ne praeteriti quidem videri poterant . hoc casu nepotes i quia de instituendorum n mero nunquam suerant. &sici necessaria quς dam, eaq; insanabilis adserebatur tellamento plaga per hos nepotes: neq; erat Vllo Iure o cursu buic periculo, quod media primum Prudentia parauerat, inducens ut per successione suus rumperet testametum:etenim si auus Vo . luisset filium omittere, & ex eo nepotem instituere peccabat in legem, si utrumq; instituere formidolosus mallet, nihil agebat, cum inter patrem, & filium non possint fieri partes. Praeterea non pertinebat ad eum cogitare de nepote pro cautela testamenti, dum filius viveret. Itidem exhaeredare non oportebat, cum de insti. 3 men
125쪽
tuendorum numero non esset, necesse erat igiatur, Vt nepotem omitteret i, qui demum filio praemortuo rumpebat ineuitabiliter testamena Q rum. Sed & alia quoqt ratione hoc periculum tolerabile fuit Prudentibus. quoniam non poterat auus culpa carere, qui mortuo filio non mutauit testamentum; sicut in eo fuerat murata conditio testandi, potuit squidem iterum te stando vel instituere nepotem situm, vel ex har redare,aut omittedo seruare ei Ius accrescendi.
Post l. x ii. Tabularu igitur necesse fuit filium masculu instituere, vel ex haeredare, coeteris suis remedium iuris accrescendi pr stabatur, si qua-do pretieriti fuissent. quod si suorum iura no haebuistent, omitti non videbantur, quia nec poterant ullo modo institui, vel ex haeredari; unde neq; Vt praeteriti habebant ius accrescendii nec instituti vel ex haeredati prohibebantur rumpore. ea scilicet ratione, quonia omne testamentum succellione suorum rumpebatur. idq; tolerabile tunc visum est; quia imputari poterat testatori cur silos nuper effectos, non scripserith redes, vel exhqredes; aut extraneum scribenodo non praeterierit. neci dicat quispiam debuisse illos tanquam praeteritos habere ius a
126쪽
crescendi; quoniam non ex certo iudicio resta toris, poterant videri praeteritis quorum cura nulla incumbuit avo: immo ne pr teriti quiadem dici poterant, cum de suorum numero testamen ii tempore non fuissent . at contra , si itinc Sui fuissent, & non instituti vel ex haeredati, iuuari omnino debuerant per Ius accrescedi, cum iniuria tantisper affecti fuerant. Si ve- ro quaeratur quamobrem Sui ultra filium non rumpebant crediderim ego verosimiliter Prudentes a lege xI Tabularum, quam minime potuerunt,recedere voluisse. ideoq; prςcipuam constituerunt causam filiorum , ex qua nullum initio totum feret testamentum;ea sorte ratione quod in legibus Solonis, ex quibus Decemuiri sumpserunt verba illa utiquisiq; IOgasiit suae rei, ita ius esto, adijciebantur illa verba nisi filios habeat. Ideoq; placuit Prudentiabus filiorum haberi rationem. atsi ultra filios
coeteri sui priterirentur, neq; in totum placuit testamentum rescindi, neque suos prorsus deseruere; parata scilicet facultate iuris accrescen di, perquam auferebant partem, vel virilem, vel dimidiam, ut supra narrauimus: cuius rei
testimonium perhibet Vlpianus in fragmentis
127쪽
titulo 2 2. Caius institutionum titulo de exlae redatione liberorum. Paulus lib. 3. Sententiarum . titulo detestamentis. Theophilus,&I stinianus in s. primo,instit. de exhaered. libera rorum. Has ob causas contingebat, uti nepos ex filio uiuente; si pr moreretur filius auo,
fatali quadam, &ineuitabili necessitate rumperet, ea potissimum ratione,quod in Suorum iura succederet; quamuis praeteritus, quamuis institutus, vel exhaeredatus esset . idq; non sine aliqua testatoris culpa creditum fuit tunc euenire: quoniam facile potuit, & debuit etiam ce tum proferre iudicium erga ipsum ex mutati l . ne conditi testamenti t. CCeterum quia testa di negocium erat eo tempore grauissimu, multisq; de causis haud facile poterat explicari; praesertim quod non ubiq; Ciuium Romanorum copia suppeteret, qui tantum adhiberi omnino debebant in testes; item quia contingere frequerer poterat,Vt qui maxime vellet iterum testando sibi considere ; tamen aut peregre proficuscens, aut morbo repentino impeditus, non posset votum impleret vissim est huic periculo Occu rere, permittendo auis, ut dum primo testantur, cogitent de nepotibus ; quamuis eos
128쪽
praecedat filius ti quamuis de illis praematura viars deatus solicitudo; t dataq; verborum formula Prudentum consilio suit, per quam iste casus in testamento comprethenderetur in hF verba. , Si quis exsiuis, mihi suus esse desierit, tune quicunque mihi seus efflictetur haeres ino. Quae quidem
cautela, quod testamenta optime conseruaret,
α Populo perutilis esset, lata lege confirmata fuit; rogante Iunio Siliano, & Velleo Tutore. Consulibus, a quibus & S. C. Velleanum pro dijsse constat, ex l. a. supra ad Senat. consultum Vell.dictaque pro more fuit lex Iunia Vel Iea, per Caium in l. postumorum, ad fin. infra titulo sequenti. per Vlp. in l. hqreditas, f. qui filium, supra detestam.tutela. in l. f. primo, infra titulo sequenti, in l. a. in princ. de Vulg. α pupill. substitutione , per Scevolam in te. Gallus, hoc titulo nostro. & per Iustinianum f. postumorum, Institui. de exhaered. lib. de a quidem lege dicemus infra diffusius in ip- D. I Gallus. Sic itaq; per i hanc legem Velleam mutata, imo verius adaucta fuit potestas huius verbi liberarii, ut non ad filios latum, qui sui es
ent, sed ad nepotes quoq; masculos tame) qui sui fieri quandoq; possent, extenderetur. Idqὲ
129쪽
Ius usq; ad Iustiniani aetatem obtinuit, quam uis hoc Scribentes nostri non aduertant .a quo idemum Iustulatius etia eade lex porrecta fuit, ut adstias quoqi item ad reliquos omnes, qui siti essent tempore telἐamenti, sublato scilicet remedio Iuris accrescendi in nec non ad nepotes, &deinceps utriusq; sexus, qui Suorum imico succederent, iuxta legis Velleae cosilium pe tineret. Immo deillud addidit, ut etiam ad eius cipatos porrige etur, qui prius a solo Praetores havabantur. Hinc pater, quomodo olim,quomodo hodie nomen illud libesis in hac Rubri- ca acciperetur, quantum adtifiet ad verbum in siluemdis; Nunc videamus quomodo ide verbum referatur ad nomen postantis idest ad non . dum natos . de quorum speciebus,ac nomine, , , iam suo loco tractatu m est. Pri mo igitur t tempore.xr I. Tabularum spostquam in prauentia de vetulliori non conflat) credendu est, quod sicut natos filios, ita &Pollumos pi teriret pater impune ; ut quia liberam haberet tunc testa di facultatem, di filios ipsbs non praeterire modo , sed etiam occidere posset it quamuis cum intestatus decederet, prima siaccessio filiorum
erat, non tantum natorum, ut supra docuimus,
130쪽
sed etia postumorum 3.postumi quoq;. Initit. de ex haered. V. 3. utique,de suis, α legit.
non erat itaq; pater tunc coactus instituere postumos. Sed quae ratio mouit Prudentes, viiiiij einstitutionem exigeres,qui iam natus esset,' eadem quoque permoti sint, ut nascituros nollene
silentio ptaeteriti. &ob id refert Vlpianus in L placet hoc tin placuisse veteribus, ut masiu- lus quisq; testator postumum inllituerer hoc t tantum interfuit, si natu habebat filium, aut postumum. quod priori casu ab initio non vale bat elogium, si omitteret filium; posteriori v
lebat, quamdiu non nasceretur. & sic natorum. institutio, vel exhaeredatio erat praecise necessi-itatis; postumorum veris causativae,ut nostri lo-.quntur,l. 3. g. ex his. infra tit. primo, cuius discriminis essectus ille non contemnendus obseruabatur, quod primo casu non reualesceree aliquo modo testamentum, quamuis patre sir perstite periret filius omissus: secundo vero casu haud rumpebatur postumo non nascente;& non femel contingebat, ut non nasceretur.
H c colliguntur ex Iustiniano in. g. Pol iami Initici de exhaer. liber. Itidem alio quoq; mO do diuersum constituebatur Eus In postumis, quam