장음표시 사용
321쪽
definire negocia, vel interpretatione, vel aliqua disputatione forensi. Tertio modo i constituitur tantum ab illis qui praesunt iuri dictido, & a quoru sententijs non est prouocatio. Unde C, cero ita refert in Topicis species iuris ciuilis, ut' adnumeret mores, & res iudicatas , t ait.n. esse Ius ciuile quod in legibus Senatus confrebus iudica tis. Iurisperitoru authoritate, edictis magistratuu,more, aequitate, consistit: qua specierum numeratione a Papiniano non multum discrepat,ut ostendit Reuardus loco iam supra citato. Nunc vide dii quomodo a prudentibus tale ius fiat: planey It munus prudentum semper fuit leges ante casus latas interpretari 1, id quod varijs modis agere consueuerunt: aut. n.dicendo, aut laribedo: item aut docendo aut respondendo: plerum metiam disputando leges interpretatur: eoq; munere id adsecuti stat ut in ipsis casibus iura condiderint; interpretando leges, dis putando, ducendo, docendo, larib edo, respodendo de iure. 18t Quandos etiam ante casus,& post casius tractare consueuerunt iura ciuilia: non quidem ut ius aliquod propterea conficerent, sed tantum ope cautionum & formularum s quae mox pO-ερ pulo placuerunt & in mores adacte sunt. t In-
322쪽
terpretadi verbum accipio latissime, ita ut quo- modocunq; legis mentem ex Vesbis, praeter uerba, vel contra verba prudentes elijciant ad ius costituendum in casibus pro bono publico, dici debet iuris interpretes. Exempla vero sunt. ex verbis, in tit. instit. de legit. patron. tui. pr terverba,in l. cum auus. D. de cond.& demon. contra verba, in l. scire oportet.3. sed & li maxime. D.de excus. tui vel cur.ut alia multa exepla praetereamus. Et haec interpretandi licentia no fuit, nec est, nec erit unquam cocessa alijs quam pru-
, dentib. & iurisperitis;qui hac usi fuisse palam videtur in quolib. genere legum: ut scite ostendit Rivallius in sita iuris ciuilis historia. lib. s. in zoprincipio: hoc respectu i non absurde quis dixerit & antiquos & nostros Prudentes iura condere posse ; hoc eis aequitate & ius in casibus quibuscunq; decernere, qui non sint alia lege publica definiti. Hoc vero ius ante Caess. dicebatur ciuile absq; certo nomine, itidem dcius sine scripto: no quide via singulis prudelib. adinventu vel conititutum,sed ut ab omnibus comuni sententia receptum; ex Pomp. ind. l. a. de origiur. Post Caec quoq; eande retinuit naturam, & hodie retineti hoc tantum addito, ut mores etiam
323쪽
seu receptae sententiae dicatur: item quod quatenus a Principe comprobetur, etiam scriptumius commode dici postit. Et haec ita se habent si prudentes in uniuersum conlideretur, quorum sane hoc modo & olim fuit, & eil hodie summa auctoritas. Si vero prudentes singulariter conai siderentur ; dixerim i auctoritatem non fuisse mutata: hoc tamen nostros a veteribus separarem; quod illi boni omnes,aut si non boni, docti saltem & vere prudentes era iit: nostri vero aut deteriores, aut certe minus docti exist ut: in cςteris comunis omnium mihi videtur esse conditio nempe quod ius condere nunquam potuerint singuli perse, itaut eorum sententia publice recipienda sit nam scio multos inter se nomodo saepissime dissetire, sed ex industria cotrarium definire, ac olim quoq; definiuisse, prout Cassiano ru Proculianorus nomen in Padectis indicat: item scio recepta quados fuisse priua ii iurisconsulti sententiam, quaealioqui nullius futura erat auctoritatis, quod frequenter in Padectis ipsis & apud Caesares legi poteth. Denique non me latet idem existimasse Connanum virum apprime doctum in lib. I .cap. xv. iuris civit.& expressam quasi de hoc legem fuisse sancitam
324쪽
citam a Theodosio, a c Valent. Im pp. sub tit. de Resiponsiis prudentum. Cod. Theod.dum iuris auctoritatem tribuunt scriptis uniuersis Caij, Pauli, Vlpiani,Modestini,ac caeteroru eius clas sis prudentum; quς alioqui pro iure non erant. Caeterum hςc vera sunt si cuiusq; interpretatio,
disputatio, opinioq; perhibeatur: sed quo ad rea, sponsa secus videtur existimadum, exi g. responsa prudentum, Inil detur. nat.&c.qui locus nec a certo numero iurecostilior u, nec a certo tepore, nec secundita quosdam casus videtur accipiendus s ut nonnulli crediderunt:nec etiam ad
Omnes simul prudentes referedus est, quicquid Salomonius,&alij quidam tradiderint. In hunc quippe modum non recte conficeretur species scripti iuris; ut plane sentit Iustin. sed magis ius non scriptum, ut dicit Pompa n d. g. his legib.latis & 3.ita in ciuitate. Longe minus ad prudeles dum assessorio funguntur reiiringi debet, quo casu ne responsa quidem accomodate dici pos sent. Quamobre mihi videtur accipiendus dea a prude tum singulorum sententijs,& responsis; quae ad particulares Iudicum interrogationes proferebantur; quod etiam hodie frequens eisa apud minores Iudices,ut i qui e s pius ad sa-
325쪽
pientis consilium squod dicitur j se se reserunt in aliqua causa definienda: tunc ψ non dubito
tantam prudentis authoritatem existere, ut ab eius decreto non liceat Iudici ullo modo recedere,arg. eorum quae not. in tit. C. de relationibus,& dicitur vulgo consiliu sapientis, de quo videatur Maran. de oes. Iud. par.6ai appellat. num. 8 & seq. & Pacius Scala Patauinus, de cons. sap. Hoc vero consilium non nisi a doctore aliquo est petendum it quod aptissime responsum dici debet, quia refertur ad interrogationem. Vnde fit ut quamquam maxima fuerit semper, & sit etiam hodie prudentum auctoritas, disrusimul in unum, interpretando, disputando, docendo,respodendo,co sentiunt, adeo ut ex hac omnium opinione, ius quoddam resultet: singulorum tamen per se auctoritatem parum valuisse olim, & valere hodie ad ius faciendum existimemus, nisi comuni omniu aut certe melioruassensu firmetur: idq; verum credimus tam in interpretationibus, qua disputationibus,& alijs quibuscunqducrubationibu . Hoc tantum Obseruandum videtur, quod prudentu responsa, quq amicis, aut clientibus reddebantur, ne a iudicibus quidem necessario seruanda erant: quae
326쪽
vero iudicibus, erant olim, &sunt etiam hodie ad ungue seruada; no ut ius generale confli- tuant, sed vere iudicata faciant. Et haec definio ex ae l. a. 3.& ut obiter, de orig. iv.& f. resposa, detur. nat.gent.&ciui. Ex qbus liquet ante Caes. dc
post C s no potuille ullo modo condere ius in
ciuitate prudentes, ψ scriptu evaderet,& omniano seruadu esset, potuisset limul sentiedo ςquitatem decernere in cassibus ingulos aute ne in
easibus quidem potuisse, vel ius certum vel squitatem prςicribere, nisi aliorum accederet assensus: potuisse vero non amicis aut clientibus sed Iudicibus ad interrogata respodendo, facere res iudicatas. Huiusmodi aute resposa ante Caesares ius scriptum non faciebant,quia nec signata dabantur: post Cisares aute portio scripti iuris existunt etiam ante lustinianum s post eum nihil aliud faciunt quam res iudicatas, &pro iure non obtinent: quia licet a iudicibus sint omnino sequenda; possunt tamen alijs modis facili negocio subuerti, prout experietia docet; quq res iuri constituto non accidit . Ex praedictis itidem facile definietur quod secundo lo- et 3 CP propositum a nobis erat; nempe t quod Gallus non fecit ius in illa formulas tamen quod
327쪽
ipsesbius eam inuenit, tum quod ante casus parabatur, tum deniq; quod cauendo no respona 6 dendo fuerat excogitata. Nec quidquam i facit
Verbum Muxit, quamuis alias ad leges pertinere videatur; in t r. ad exhib.l. I .de usu cap. Uex. de stat. ho m. Inllit. de inoff. test. in prin. quoniam sui natura ad nouitatem refertur; quae nouitas alias a lege decernitur: alias aute pro cautela inducitur a Prudentibus. Idcirco Gallus improposito cautionem, non ius aliquod induxit. Induci enim in mores, aut in ciui ratem,& rem-hub. dicitur Ciceroni, quod semel,atq; iterum factum, omnibus relinquit imitadi exemplum: at legem inducere nemo dixit unquam, qui latine loquutus elii nisi forte legem deleri, aut cancellari significet; iuxta tex. ini. I. D. de ijsquς in teli. delent. inducutur vel inscrib. Cautione igitur induxit, seu comparauit Gallus, no lege 'bene verum est,quὀd cautionis utilitas tanta extitit, ut statim Populo placuerit; per eamq; ius Ipsum aliquo modo fuit mutatum, no Galli aue oritate, sed cautionis prudentia: non secus acii liquis hodie Doctor cautione quamlibet ex iure, quod est, confingeret ad 'id faciendii, quod a eouem iure non permitteretur. t Quales sunt v innu-
328쪽
innumerae, quae hodie circunferuntur impie & vulgo cautelae pastim dicuntur. Et unius mihi videtur exemplum adferri posse commodissi 'mum; t si quis induceret ut mater expresso filiorum primi matrimonij consensit, secudo nube
Tet it qua sane cautela paenas Omnes ciuiles effugeret, de quibus in tit. C. desecvn. nup. praeserutrin eas quas pareretur fauore ipsorum flioru: talis ergo fuit Galli prouisio, quae item & cautela, & cautio,& cosilium rectissime a nostiis nucupatur. Hinc quoq; promptissimum e ertium definire, t quod nouum quiddam Gallus induxit, quod ante eum non modo non seruabatur, sed ne quidem seruari poterat secundum illa iura,quae tunc obtinebant: neq; tamen ideo non seruabatur, quia prohibitu id esset expres sm; sed quia simpliciter intelligebatur iura eius aetatis, nevenerius fuerant ab aliquo perpensa: Vnde quamuis aduersus ius ciuilae videri posite
hoc cons ilium; recte tamen secundum illius metem ex penetralibus ςquitatis eruitur. Quare noomnino despicienda est Sogini, aliorum sententia, dicentium, hanc cautionem ex mentClegis induncta, non tamen x II .Tabularum ver Q ipli credunt; t sed magis ex mente iuris ciuilis . inunia
329쪽
HLib. Sing.-L . Gast. Io I in uniuersum accepti, non prout ussi tunc obtinebat . Et hcc breuiter dicta sint, circa primam partem huius principij, hoc est circa compe dium Scaeuolς; quo summatim Galli cautio representatur. Nunc ipsa nobis est iuxta verba exponenda, & ijs quasi cancellis constitutis intra quos libere Gallus spatiari potest; iam voce eius
audiamus. SuMMA SE NTENTI ARvM Exaior necessias infiituendi natos, quam nascituros .s Particula sit conditionem non facit in formula Galli. Filius in Galli formula num institutus dicatur; ον num fAE Perpenditur rex. in I siquis eum, s. . D. ri
Io Gasti formula cur per sub btutionem vulgaremi non concipitur.
330쪽
II Caduci Ditium ad tertium eradum non ι,
I a Lex Papia de eaducis, ad Galli formulam non
pertinuit, quia tunc erat incognita.
Is Galli formula plena fuit, quavissuppleri potuit. Io Interpretamur generalia, supplemus hecialia. IJ Gastus ne Di mancus,nes' superfluus notari
iσ Galli pietas in formula componenda . IZ Lex comodissime, hoc tit. non corrigitur per ιβ.C.de postum. haereae inst. IJ Partus quoto mense nascatur legitimus. Is Natus infra decem menses, quando duplex interecsu matrimonium; cuius mariti censeatur.
ao Mentio de mortes iq; sun tilis,non necessaria it Perbis formula.
a I Abortus nullo iure timetur. I II eredes suntos cur dicatur in formula , praeter olom. I Multa concurrere debent, misit cautioni quilianae locus . L
'sic. quidam recte) pertinet ad principium