장음표시 사용
421쪽
tes,esui salubriores, quorsi etiam pelles ac tegmen densius es rhultisque crinibus fixius inhaerentibus' magis obsit uni.
Dd Zelandiae insulis, ac mis huius naturis,
eqnditione, moribus, origineres' quantum co-moditatis atque emolumenti huius regionis fundus ac ubertaου extereis adferat, com
pendiosa ac dilucida descriptio, iis qua obiter
refricatur rerum enarum memoria multa De naturales cause explicantu
CVM tam milita proserat Zelandiae regi quet exteris etiam ad vitae usum ac commoditatem c5' ducunt ac sunt necessaria: miror a plerisque hanctam abiectam ac despicatam censeri. Nam praeter insignes atque in immelisum fastigiatas lauros via telluris beneficio exordiar perpolitis maturitate baccis onustas, quae Brabantis denegatae sunt: ptietet essicaces & salubres herbas, clim medendis . ,. x morbis, tum esui accommodas: praeter Sal candi ς in dissimum. quod ciuium industria conficitur: prae ier Rubiam, garansam Gallis, nostris xieede ruppe nominatam, a)ornandis pannis, ne color deflore Rubia radis scat,eumque intime concipiant, necessariam, preteret ii mendutriticum,quo nusquam gentiu cadidius aut magis ponderosum:praeter tot salsamenta ac vento in dupono im utatas saperdas, praeter immensam piscium copiam quae quotidie reces adtiecta. in oes Europq partes distribuitur: urbes exhibet eleganter extructas, atque in ijs aedificia splendida re domestica ac supel- stet Hillam sectile concinne exorna a, ita ut omnia passim ni. Philipponi fida conspiciantur,culta expolita,qubd unice nu ia zelandos
per admiratus illustrissimus Hi aniarum Rex mundiae . A a Philip
422쪽
Philippus Belgij princeps, dc quibus stipatus erat :' proceres Auli ci. Accedunt his omnibus portus co,
modi, fidae ille ac tutae nauium stationes,omni na tioni expositae,atque ad frequentandas remotim mas regiones,quocunque terrarum cursum init
tuere liueat, aptissimae, nec illi negotio desunt ex ercitati naucleri ac viri nautici, quibus omnes O- ceani recessus sunt explorati. Ota vero soli Vbe tas, quam pingues ac glutinosae glebae,quam fera ces ac foecundi agri, quam numerosi armetorum. pecudumque greges, non facile ulli fidem feceris, nisi propius illi sint conspecta, uti etiam uberrimasaoinando pecori pascua non solum intra exporre .ctos aggeres ac ambitus, sed etiam extra littora,in ipsa Oceani crepidine, in quibus oberrant pecudu aliquot myriades maximo negotiatorum emol mento,quaestuq; Uberrimo, non solii supra vulgarem magnitudine,sed saporis etiam delicati atque, exquisita, soli ac graminii beneficio, quod saluber-eduocati m se suppeditat, adeo ut exteri qu0m ζη si sirimopere ii delectentur, ita ut Vitilitigato ς , 'φ' hoe est qui sectandis litibus dediti sunt, nulli S donariis modo aurum demas) aduocatis ac procura
toribus melius gratificentur, quam si villosas hoiusmodi oues ac Zelandicos verveces illo um lina inserant: tum demum enim res illis cordi este - incipit,ac causis insistunt: iuiluis si accedat caseus - ouillus virore perfusus inusitatae magnitudinis,at is ciue immensii ponderis, nihil adserri potest ad rei
niendationem gratius. Tali condimeto
h ut irritari solet ad potu ac repotia etia saturi ac Vino Aer zelandi. affluentiore paulo ante perfusi. De aeris .a tem Ze-nualis. landi ci cic mentia non ausim multa polliceri, ut ' cui in no nullis pallibus sit paulo asperior,& qua vicinarum gcntium minus talubris, praesertim
state ob paludum, &stagnorum graue habim,
423쪽
'ude regio arboribus manuston sita. Hoc tamςΠ zelua nae aes habet con odi, quod contagioni ac pestiferis morbis minus sit obnoxius, ac serius inficiatur: atris ii manit cr iti hominii corpora orassatur, nec facit exonquiescit δε t enim lignti dui u aegre qui de Si mile
nescit ac flammam concipit, at incensum diffici miis iebus.lercilinguatur: ita corpora Aquilon js salibus ac
marina aura indurata minus prompte Virus con- cipiunt, pcsto ucro coirepta a ore.banc excutiunt.
A qua quo lire putealis in insulis non ilia pii de ex re mari 'indicatis, parti sapid , est mi salubris, ac ulla ui qtigiis. salita qualitaris vel uliginosi standi, saporisque in grati parti Leps . Tan. etsi in ciuitate Zirigaea puteiri Mi cxistant, qui ne aquae qii id c fluviatili cedanti aut si in Dii Rita
quore pluuio sint inferiores. Regione hanc mariti mam veteribus olim no i uisie incognitam ex Cornelio Tacito colligi potest, non hoc equidem, quo gelvirdia an nunc innotcscit nomine, sed ex vitia ac vulgata alloca. . quendi consuetudine ac compellatione, qua popus G lares atque indigeia ae inter se sitit usi itaque Mata tiacorum illos nomine designat, cum inquit: Est in Lib. demoria eodem obsequio Mattiaco rugens, Eata uis si in ili ,-Gb se nisi quod ipsi terrae suae solo acrius animantur .norum. Quo indicat , tametsi Batavis siue Hollandis a ca uitate terrae sic denominatis vicini sint ac finiti ani, ita ut inter illos referri debeant , vulg.ui tan-.tum nominis appellatione discrctos tque Ocea- :no propiores magis feroces esse, i reuela sunt, ac zeliandi i-
viribus , ingenio , solertia, veri ut ijs, calliditate, di induas altari js, captionibus , noeotiandi pcritia, ac qui endi industria supcriores. 'd autem Matti- . vici nominentur , non a loco aut duce aliquo, ride zelai, sed a populari appillatione , arque usitato lo. Mati iaci di
quendi more cia a tum cst , nempe a , mei , quae Vox fit.
iii quotidiano sci mone ac congressu familiari, omnium apud nos actionum , contractuum,
424쪽
periculorum,ac totius voluntatis, consilii, laboriosocium comitemque sonat, omniurnq; rerii, quas inter se exercent, participem ac consortemata O- mnes regales, venalicii, confodales "quot inita societate, fido firmoque animorum cosensi facultates ac copias uas in commune conferunt. emolumenti ac quaestus spe, ex nautarum consuetudine, quorum maxima in ijs regionibus copia, Mati voce gentilitia ac vernacula nominatur, hoc est,coniuncti ac sociati. In magistratu verb, aut dignitate aliqua illustri,vel Cosulari .vel Senatoria. omnique munere publico,quaestura, dilitate,p . pillorum tutela , testamentorum procuratione, iijsque iunctioniblis Vo ut sese vocant etiam,qui apud nos consulatu funguntur,quod Latinis colle nomine zerta sonat. Ex vetusta itaque consuetudine ac vuldi gato loquendi more,quem inter has gentes obse uabant Romani, cu in iis regionibus versarentur. illasq; terras sibi vectigales ac tributarias facerent. aut in societatem ac tutelam Romani potenti et ac. sumerent. Mattiacos vocabat: ut qui apud Germa nos nominatur. Arminium, atq; apud Carur . . Meti sarem in Commentariis,. Lichtheere16Αmbactos. Gasii. Eo enim nomine designant Belget illustres aliquot viros,penes quos est summa rerum atque in colo.
Ambacti quiniae alicuius seu municipii ambitu, Vlloc, territo
zel indis. mo, dominatus. Nam Zelandiae nomen recens est. ac veteribus incognitum, a terra ac mari conflatu quasi dicas terram ac soluna maritimii: mari enim μundique cingitur, multisque insulis distincta est. sili, fusca,i- nςmpς quin accim, taetsi paucis abhinc annis ina nam cladem huic regioni Oceanus intulit, cuiusiae uitia atque immanitate magna Zelaadiae pars. . diuulsis ac dissipatis funditus aggeribus, salo oppressa est, atque mari aequata subsistunt tamen im signes aliquot insulae quarum tres pretecipuae cum Oceani
425쪽
oceani aestu continenter luctantur,atque immen
sis sumptibus quod non facile Principi, aut qui illius vices obeunt, persuaderi potest)aduersus barbarum hoc atq; indomitu elementum egre se tuentur. Inter has primum ex alto in portum delatis se offert Vuala chria, vel ab eius cultore sic denominata, vel ut coniicio,a Gallis, qui hanc oram frequen- ...tabant, qui Belgica Voce etiam nunc vocatur, impuberes eorum aethens, aut ab ea Britaniae qς
parte, in qua versus Occidentem consistunt ualli apud Anglos praecipus nobilitatis viri, a Gallis et . iam oriundi, quod idio ma illorum adhuc indicat. Vualdoseia Insula haec abortu Brabantiae obuersa est, a lane sim.ridie Flandriae , ab Aquilone Batauiae siue Hollan diar, ab occasu aequinoctiali Britanniae, in qua breuissimus est traiectus, dc aqua parte primus in Oceanum ingressus quocunque terrarum visum sit, nauigationis cursum dirigere. Praebet enim Arne- A uia inuda Metelliburgi municipium, tutissimum ona torius. nibus portum, fidamque nauium stationem: nam hie praecipue classis qualibet numerosa instruitur, iiii queat cunque Oceani tractum velificatio perficitur. Cum autem haec insula praeter fundi aliquot 'appendices serius illi annexa s Poldera nostri vocat
octo miliarium ambitum coliciat, ut etiam Schal dia, cui intra centum annos iugerum tria milia Guulsa sunt, ςultissimis aliquot pagis ac villis distincta sit, tum unum habet emporium negotiatorii frequentatione celebre cum primis ac illustre Me- MAHibu telliburgum, a Metello praecipuq nobilitatis ac Cogum din lainsularis dignitatis apud Rotrianos viro id nomen, rium. Vt plerique opinantur, conseqtuitu, cum ego a Burgo, hoc est, munito atque eminente castro, aut ar- si id G 4cerupeq; inaccessia, quale apud Romanos Saxum
Tarpeium, denominatum putem, quod in insulae linitia meditullio,ac velut cetro cos stat.Quae loca
426쪽
occupare solet, ac pr sidio munire Duces Presectisque regionia, quo ex editiore los' ta quam e sul li mi specula, ac velut in excubiis collocati ola .ctarent, atque incursionibus hostium obsiste ent.
Hinc enim apud Belgas emersit Burgi magistri, dc Bur graui j dignitas, qui, d penes hos sit summa po, 'testas,&loci illius pr sectura. Nec tante dissiteor, Fb iis . cita huius-Conditore referri pollit, a quo taliscitas. propugnaculii contra hostiles impetus . sit erectu Distat autem a Ietelliburg0 versus Afri' - , cuin scii occasum hibernum, interuallo sexdecim . . . ltadiorum, quae bis mille passus conficiunt, aut bina miliaria. Urbecula exiguo quidem murortl am . bitu, sed arte ac natura munito, qua parti mari Ob- uersa est, quae strenuis piscatoribus atque exercita tis naucleris, quos Pilotas vocant, referta, Fliisnga nominatur, non Vlystea ab Vlysse, ut quidam nu-
. ' gantur producta origine, sed ab urceo aut lagen . potius, quod poculi genus fictile, superne an Susti-esis est, ne imprudenter liquor effundi possit, in
medio, distento ac capaciore ventriculo, qui circar sim qμή inrum gracilescit ac sensim extenuatur, Belgis eri nomi nata. Cuius imagine, ciuitatis huius Vexilla, ac manipuli, quos etiam nauium imalis in Vertice erectos conspicinatis, insignui sunt Cum . autem loci huius incolae suauiter se poculis reficiant, nec ab iis etiam abhorreant foeminae,aliquando in hoc certamine viris robustiores, ab amplexu Novit πὸ re lagenae. qua singulariter assiciuntur, eam . iden--, exhaurire gestiunt, nomen hoc coni equutissent, aut id ipsum sibi a potandi consuetudine asciuerunt: qu equideri ter hos inoleuit, non Utin- ebrientur, sed inter se exhilarescant, atque animi et indicar , nebulas discutiar. Sunt enim complures in hac re
pocalis addis gione tetrici, moesti, superciliosi, melancholici, qui
M. af ectus avr batis, ac Flandris sunt lienii, non
427쪽
non triste Saturni, ac Martis, sed laetum & Alutare Iouis,& Mercurii sidus informat,eoq; fit ut Zeladi, qui percipi ut excuti edas illas animi molcstias, Geniales esse studeant, atq; afluentiore potu has
animi carnificinas opprimere. Versus ortu aequinoctiale Scaldis opposita abest a Metelliburgo ira
ri prope modii diuatia ac totide passibus Capoue seria ciuitas, perangu ito miniam ambitu, paucis abhinc annis Scotorus reque tatione cclebris, nonae . . .
id a freto obtinet, quod ab ea littoi is ora i ii ulteri oxe Caps ripa ac sinu, qui Noeribe uelandis anne 'Aus est, transferri homines ibi eant. Primus enim portus, ac nauiu cymbarumque statio, a qua costes a naui aut scapha traij cimus, eer Belgis dicitur, ii Vam, Latine traiectus&tra sucilio. Huic Aquia .lone versus aut ab ortu ibistitiali opposita est Scal-
dea a praeterlabe xe Scalde flumine sic nominata, i sc Moiη-- cum multis populosis pagis ac coloni js distincta
sit, plurimas exhibeat rusticanas villas, pleraq; bana atque antiquae nobilitatis praedia ac palatia, .. . ut Haemstedium, & Renissae assi nem Moermon ditum praeter Brouersavia non ignobile municipiuciuitas Ziri asa,a coditore nonae sortita hac insula praecipue exornat, quae anno redepti orbis 8 9.im perante Lothar o primu in sorma ciuitatis aedifi- 'cari ccaepta, ac moeniti ambitu muniri, ex paruis in iiijs in eu .lendorem adaucta est, ut nulla clarissi maria ciuitatum sit inscrior. De qua hoc citra omnem ambitionem , aut immodicum erga patriam i affectum, ausim testari, plurimis illam viris erudi tis, praeclarisq; ingeniis scecunda esse ac ferace, gotiatoribus prouidis ac sagacibus reserta, quibus risex re frumetaria ac lectissimo tritico, ex niuei cadoris sale, ex rubeo seu garansa, falsamentorii ac pi- scium copia, arment0rum pecudumque immen- is vi quaestus accedit Uberrimus. In re familiari ac s
428쪽
domestica, omnia Elegantia, nitida, evolita 'ae'. sa: frugalis ac moderata, nec via qua prodigali te sumptuosa: in mercatura exercenda nemo non ci- ἰuium solers atque industrius, lucri auidus,ad xei 3 attentus, in tenuiores tamen atque inquilinos inopia pressis liberalis, ac beneficus, in caeter OS Ver 'hospitalis, blandus, comis, assabilis, candidus, atq; absq; omni simulatione ac fucata specie, nulli nq: . obuius&expositus: in pietate ac Dei cultu religio ne, quam superstitione proprior. Q used vero ad p'pulares ac loci huius indigenas attinet, nusquam Dudi astuιι g tntiu tam dextri, tantaque sagacitate in odoraria dis explorandisque impostoribus, captiosis, fraudu. lentis,subdolis, insidiosis assentatoribus,qualibet. i scite adulentur, palpent, blandiantur, aures titillet ac scalpturiant, adeo ut non facile horum technis,
sucis,fallacijs, versutijs decipiatur, sed illas eue
Vt assolet ijs, quibus aliud clausum in pectore,a yArrii ἰὴθ- sud in lingua promptu. Ab hac dijudicandi peri ἡ .ru aliquot tia emerserunt in Belgas aliquot exhibita aliquas rvensiones. do populari Comoedia K c vulgata dicteria, dicta
te morione, ne quis offenderetur: Brabantus hila' ris, festiuus, ridiculus in scenicis, Comicisque ino, ribus immodicus: Flahder mulierosus, salax, in t perans, libidinosiis, petulcus, lasciuus. Hollandus simplex improuidus, incautus, infacetuS, iners,s gnis, somniculosus, stolidus, ac minime astutus. Zelandus callidus, vaser, versipellis, astutus, subdolus, captiosus, versutus. QuSaffectus etiam ingrauestente aetate,ac senectute vires concipiunt, les
que efficacius profer ut, nisi domita hature propesione, ait institutio e aliter codocefacta aginelio
429쪽
.. rem frugem perducatur. Siquidem infimae plebis i.
i . ita sunt vitia, ac gentiliiij mores, non patriciorum aut virorum illustrium, qui liberaliter educantur. G. sium aute omni nationi sui adsint affectus ac vi Da, mores,propensiones, studia, hoc est, instituta,
quibus se quisque applicare solet, tum huic quoq; omnis natis
genti,a qua nihil humani alienum, non desunt ge- uumths manuini inlitiq; affectus, ad quos naturae inclinatio-luia
ne seruntur, partim ex circumfuso aere, qui mani- sestis corpora assicit: partim. Vt alimenta praeterea, parentum natura, avitisque m 'ribus,ac Vulgari vitae consuetudine, quae aliquando ita in oleuit ac menti infixa est, ut vix eximi queat: qud fit si pasti φρ Itricios demas, qui husquam non cultu ac doctri /i ρωμeriona expoliti sunt) ut gregaria ac promiscua multitues
do passim in humana sit, rudis, agrestis,sea OX, crudelis, indomita, atque a ciuili vitae consuetudine aliena, quascunq; etia natio es eXcutias. Veru quo inueteratus error,ac deprauati mores, qui ab incunabilis ac prima insatia inolescere animi nostris incipiunt, ita ut eos velut cum lacte nutricis laxi se videamur, eximantur: progenitorum munus ac senis
officium est quod nostrates niinc sedulo praestare i instiςnitutui ut ex se prognati liberaliter instimantur, tuetuti.
eumq; animo cultum ac somenta adhibere curet, ut exuta natiua insitaque feritate ad omnia humanitatis ossicia inclinentur. Vt enim siluestres arbo D, Bastri. res cura atq; industria hominii mitescunt rimma, arboribusnes belluae ossicio ac molli tractati 5e mansuescut situ Anm. accicurantur; ita quoq; humanus animus no prorsus ferreus aut adamantinus flecti potest atque ad artes humaniores, ad probitate, decus, virtute,pietate, religione insormari. Quae res effecit apud nbs, ut piscatores ges rudis ac pelago assueta, quoruria . , apud Ziri etaeos supra quingentos esse constat, prphos,qui nondum satis adulti,in huius negotii Aa s suo is i .
430쪽
tirocinio versantur, patito post in nautas ac Vete ratios assumendi,ea si nonorum ac Vitae integrit te, ut nunquam inter illos ullae contention ps, iurgia, simultates. dissidia exoriantur, nec Vi quana inter se lites confestentur,aut iure cum aequalibus
, contendant, ita ut magistratus nunquam nisi in ,rgentissimis causi se horum controuersiis inter ponat, sed omnes inter sese coactis comiti js diri munt ac consopiunt. Nullum inter suos gregales ac diιio. tolerant mendicum,ac probro ducunt, si quiβ ex colociatis ostiatim stipe emendicet, aut quid aliud eblandiatur, quin ipsa Piscatoria societas,&qui in-. s. ter illos cst primarius, quem Decanum vocat,sini: gulis quibus res domi angusta est de contractior, L quam ut familiam alant ac sustentent, ex communi aerario suum dimensum constituit, ita Vr non dcsit quo farnen frugaliter ac liberaliter solentur. Cum aut tam nil merosa multitudo piscatus ecerceat,ac paulo longius in Oceanum progressia, Victum in mari venetur.si quando parce & maligne Pi ρ'm piscari contingat nullus vii qua in horum se Vexat
aut excruciat, nec cuiquam male praecatur, sed omnia placide ac sedate perseri meliorum spe atq; fi-- ducia. ista aut animi moderatio in hominib. tam incultis, non praescriptis legib. aut sapientum dψ- D litis strina, menti b. illorum impressa est, sed instinctu ductuque naturae, ac rationis indicio conccpta, quo discernunt, quae honestati ac decoro de- 'seruiunt, quaeque illi sunt aduersa. Caeterum Ut Scaldis iiij ad Scaldem recurrat oratio , Fluvius hic in V origor de 'rtimanduis . vetusto adhuc nomine cognitus, g minis fontibus progressus , per Nervios , nunc
Tornacos, per Gandalium vi lacna celeberrimam, .
quae mihi prima tirocinii rudimenta contulit, reliquosque Flandriae tractus diffunditur, ac mox Antuerpiam delatua, vibis minata alluit,