장음표시 사용
451쪽
, sum,leue, inane, ita ut facillime frigus admittati nec arbori solidum alimentu, quo pinguescit,conferat, eoque essicitur, ut in ijs regionibus laurus humilis sit & improcera, tum baccis destitutarcum in ciuitate Zirigaea telluris beneficio in eam proceritatem assurgat, ut duarum decempedarum alti- solis imis tudinem superet, densa circa radicem fronde, mul ι λβια tis clue emergentibus stolonibus, seu fruticibus,ti quidus sti rata .a frigore se tuetur, ac munit. QD- circa illa fruticatio & quae ab radice frondescit ramosa propago adimi aut resecari non debet, illo
squidem nurni mento fulta, non facile frigus co-cipit nam foliorum iactura ineunte vere in statiras tur, modo radix illaesa persistat,ac frigore geluque intacta. corpore neutro, ho c est, quodne inum, me
titudine existat,atque inter utruns, Iura. CAT'. M.
MEDE ND I artem olim a veteribus in tres partes fuisse diuisam in confesso est. Primo in ea, Mia ιν
ii pr sentem finitatem fovet ac tuetur, omnia- tres paristaque aduersis valetudinis incommoda sedulo pro pulset. Secundb in eam, quae rationem complecti. - tur,qxia praemuniri, ac praeseruari corpus possit, ne facile in morbos collabatur. Postrem b in illam quae morbos corpori infestos, ac quibus urgetur, ac premitur, discutit Tres quoque statui in huma. Tres adhisanis corporibus constitutiones: qua nil superuaca seorpor neae his de rebus inter Medicos contetiones: Vna hinnan
valetudinis sectid , cu corpus inculpate degit, atq; in ossens a valetudine fruitur, illiq; nihil vitu sit besta ut vilii morbi vestigiuiniteram valetudinis ad itersae atque inclinatae, quu discutiendis morbis rem
452쪽
dia si1nt adhibenda:Tertiam quae anceps in ambiagua, in qua species qui de sani hominis se profert, Vt improbis fucata vitae integritas, sed cui affecti oquaedam subest, ac delitescit, quae praesinent facit
propensumque ad decumbendum. Cuius habitu sduas obseruo conditiones inter se diuersas: Vnam eius, qui iam morbum discussit, ab eoque eluctata tus est, sed tamen debilis existit, inualidus: exhau
stus, gracilis, extenti. itus, en eruatus, nactisq;. mem
bris: quae valetudinis incommoda, neglectis mea dicamentis, somno, atque appossitis alimentis imstaurari postulant. Simile enim quiddam huic euenit. quod viatori, qui e latronum manibus elapsus adhuc palpitat ac contremiscit, nec prorsus ex tato metu ac vitae discrimine, in quo paulo ante Vese fatus est, restitutus sit, aut ad se rediit: quod Chri stus eleganti similitudine expressit, sed amicorum stlatio recreatus. sensim reuiuiscere incipit, ac pauorem pedetentim meti excutere: ita aegrotus xa- etsi depulso morbo,exspatiari inceptet, omniaque mitiora existant, tamen nonnulla morbi vestigia adhuc corpori inhaerent, nec quae comitari solent accidentia, penitus exempta, sol itaque sunt. Alte ra huic assinis constitutio, paulo est deterior, qua quidem i n speciem, primaque fronte homo sanus apparet, nec omnino valetudinarius, sed qui corpus circumserat vitiosis sordidisque humoribus oppletum. Quocirca Galenus victum statuit eoru. qui sunt fani, qui aegroti, ac qui reualescere incipiunt. Est enim conualescentium victus ratio media inter eam, qui fanorum est propria,& aegrotanti um. Si quidem iis diaeta seu victus ratio praescriblatur, enuis, parca,frugalis, moderata, ita ut temperantiae limites non excedat, quum ne leuissimum quidem errorem perferant, secus quam validi ac robusti, qui ne maximis quidem offenduntur. Sic infan-
453쪽
i in hiibu ac impuberibus alimenta quidem administramus, sed non ea ratione ac modo, quoadultis ac prouectioribus, quisiiccidiam ac b bu- .lam, solidosque cibos non rcspuunt, H petast nera,cui ut amictus corpori, calcei pedibus, ita proco 'ris modulo, victus Sc medicamenta accommodanda. Et quanquam recentiores quidam in re corrvi ne Medica non minus, quam non ulli in religione su- trum admit- ; perstitiosi, corpus neutrum siti tulerunt, nec id ita tri no utatui patiuntur .aliquid tamen de hoc commentari visum est. Siquidem tale quiddam natura rerum, quotidianus vitae usus & consuetudo, congressiis que familiaris, atq; amicorii colloquia designant. Hinc enim emerserunt sodalium istae ac consteri onum 3 oces, si quando sciscitantur, qua quis hi va λ-μυtotaletudine, qua fruitur sanitate, ut corpus constitu N:anride tum est, quo loco, statu, conditione res nostr co an tu ista'ει
sistant, quem habui siccessum, satin omnia salua, prospera, felicias bus, totidem verbis responsa dari solent: Vtcunque Sic satis, Minus commod Valetudo vacillans est, inclinata, ambigua, fluctu ans, instabilis, parum firma, Non sati' pro voto, aut animi sententia, Alias rectius, Spero meliora, , Ut possumus,quando ut volumus, non licet. Quibus loquendi formulis singulae nationes vltro citro a se compellare solent, ii quando de rebus amicorum soliciti, qua sint valetudine aut juccessit,
percontantur. Tametsi autem horum pleriq; mor i
uo sunt defuncti, alii, quibus hic imminet, nonduculcitror puluinisque assixi, non tamen Vel intersa'. in . .
nos vel aegrotos referri censerique debet, sed cum vir utque sint participes. in neutrum, hoc est, duo rum extremorum medium: ut fuscus color, qui cooalbi nigrique mixtura constat, ut pubertas inter pueri rem ac virilem aetatem, media. Cum enim ni hominis more, naturae munera ac functiones
454쪽
minus cumulatc obcant, nec ex aegrotorum cc sic tudine lecto incumbant, membrorum usu ac ministerio destituti, non possunt vel sani hominis, vel aegroti nornen promereri,sed ex populari ac vulgata consuetudine Neutri appellatio e designari,pr .serunt in ijsse nonnullae naturae fa cultates ac misenia, sed languide, oscitantcr, remisse iii cediit enim atqtie in ambulant, sed tarde, cressuque subindet bante atque inclinato, ita vi oo,irium imbecillitatem vel scipioni sit innitendum vel ullius humerissimile a na- incumbendum ut iis qui cum sint natandi imperit dibis. ti, corticis aut stibcris subsidio utuntur. pari i do de somno ciboque ratiocinandum, siquidem accu-λ . bunt, ac se oppositis serculis reficiunt, at non ea almpetentia atque edendi auiditate,qua validi,quibus i. Optimum condimentum fames dormiunt ac sona n0 refocillantur, verum minus placido, profundo, diuturno, ut fani qui exercitati de defatigati,totam missisi et de noctem quiete transigunt. Est axem eorum condi bilis dis arco tio qui a morbis reuiuiscunt, atque humoribus no ditis xiis sunt liberi potior atq; optabilior, illorum qui . bus aliquid latentis occultiq; viiij subest, ac corpus vel ex Veneris contagio, vel alia vitor intemperie, in tu & soris foedis ficosisque tumoribus contaminatum, qui in speciem primaque fronte sani appa- si Ent, ac pro ijs se ostentant: citra humoribus Undi- .
que prauis scateant, atque omni ex partem orbidi sint 'Morbilosi sis seipsos crudeles. atque in alios in sesiissu γὸν iuri morbum dissimulant ac dissi rentur, ita ut om hu nibus se symposis ac sodalitiis ingςrant atque alio
. rum poculis labra rancida admovere non Verean- , , tur, suaque nulli non obtrudere, ac ebibenda offer re, hac opinor ratione permoti, ut si omnes eodem . succo perfusiss esse contingat, eadem scabie inqui natos nemo ab illorum consiletudine ac familia' , ritate abhorreat. Euiusmodi homines morbosos,
455쪽
qui simus ala sibique sanitatis specie obuijs impb
irunt, his versibus Persius perstringit:. uia ubi r
caecum istum habes,quod lato balibem auro Pro eo a imauis, laῬerba , decipe neruos.
. Rursus alia Sa lyra, assui3 ipta medici persona, unc notat,qui morsum dissimulat, nec sustinet inter valetudinarios referri , sed cum medico ri- iaxatur,atque illius consilium non sine contumelia S respuit,illique tanquam deteriori morbo implicito . insultat, Hem bone tu pares,nibiles Uideas ta1nenisti H id iacile ubi luteas :At ita deterivi patres,ne sis mihi iutor, i 'Dmpridem sancte est,tu restas: perge tacebo, Turgidus hic epulis,atque albo Ῥelitre lauatur, Gutturesulphureas lentὸ exhalante mephites. 1 diremor inter 'ina jubit,calidum i e trientem x iis ἡ manibu, delites creputre reiecti, ncta cadunt laxis hinc pulmentaria labris. Cuius conditionis homines hac nbstra aetatet inusquam non obiiij stitit, quibuscum in facie, 'ut m,oculis,totoque habitu se morbi proferant,illos medendi peritis non detegunt, sed magno valetu- dinis dispendio, fouent ac nutriunt: qui cum alteradices egerunt, ac penitus in fixi sunt, aegre extir- . pantur. Quocirca salubritcr unumquemque comonefacit Sapiens,ut mature remedia moabis adhibς
an Satius enim principijs mcdcri, quam fini Quis spectat illud Persit,
mri rumfrustra,camiam cutis etra tumebit, sat. 3 P centes Udeas. Veniensi occurrite morbo, Pris in ob Quod ijs sedulo inculcari debet, qui cu nutati 'que inclinatae valetudini tarditate quadam supina, ac danos a procrastinatione non prospici ut, eamq;
456쪽
Quamobrem qui in confinio morbosae affectiois constituti, non prorsus integra sanitate fruuntur, sed corpus neutrii, hoc est, nec prorsus salubre nec insalubre consequuti sunt, sed inter fallitatem dcimorbii medium, accurate incolumitati suae inuigilent: facili mus enim ad deteriora lapsus. Coelexu qu e de corpore neutro disseruntur, praeter alia: etia ad aeris ac coeli conditione reserri possunt Auxa enim aliquando salubris, pestilens, mediocris: coetu modo serenu, modo nubilu&tepestuosum, is modo tolerabile atq; inter utrumq; constitutum, quod etia in ventis marinisq; fluctibus spectari potest. In affectibus quoq; humanis,atque animi motibus tale quidda obseruare licet. Sut enim illi moderati, ehementes,turbulenti,concitati, mediocres, rei hissi, sedati, ita ut non omnia semper uno cursu,atque eode tenore volui, versari is contingat. vid ndi ratione atque oculorunet acie, et cur nonnussi remotissima acute cernant, cu
adproxima caecutiant atthattacinentur: al propitu admota exacte videant etiam minutissima longius verosita etiam emiventes mo- les aerere persticiant. Et cur oculus dexter - - ίλIa ex parte sinistro obtusior minus glucidus obiter de coloribus oculoru, acpleri queati's, animi argumenta proferunt obiter hebe ' cemi visui remedia.
Σ Inter multa magnaque naturae munera ac d . . tes amplissimas, qui ous homo a Deo opt .mῖX. - mulate exotnatus est, nihil ment praestantius ac magis diuinti,cui cum omnes sensus inserviant ac
' semulentur, tum praecipue loquendi videndi luc
457쪽
ministerio utitur,vbi vires suas explicare visu sit. Hoc enim potissime seris praestanius,l sensa menta 'tis dicendio expromere, ac cosilia Verbis explicare .. liceat, ita in oculis no prorsus sita cernendi vis, sed duae sunt velut senestra animi, a sede mentis ad O 'culos perforatae, quarum intentione ac remissione, a nobilitate ac constantia,animi motus, mentisque conceptus ac cogitata indicatur. Consistit quidem Simile a m videndi facultas in oculo seu pellucido humore it ma auro ι lo crystallino, qui ut ab aqueo liquore irrigatur, ii M . quem albugineum ab ovi albo vocat: ita vitreo in natat atque inscrtus est,ipsam q; pupillam, hoc est, aciem qua cernimus, radianti fulgore illustrat nos ecus, quam insignis ac lucida gemma annulu: ita que oculis viso attribuitur,no ut loco primario, sed ut instrumento atq; organomam cerebruperneruos visorios illis spiritus infundit,quibus vide- di facultas persicitur. Laeso enim affectoq; cerebro caput latum ni illo etiam consistente in oculis incommodo he visci ob i. bescit visus, atque acumen oculorum Osfuscatur: quod ebriis, deliris, febricitanti b. peculiare est. Hac ilitaque ratione oculis, qui ex tribus laumoribus, quatuor membranis constant ac conflati sinit, videndis unctio asscribitur. Siquidem illi cerebro, ac menti, cpenes quas summa potestas, obsequuntur, ab lanim di mariant ac profluunt per neruos opticos sex visorios, spiritus lucidi, puri, desecati, tenues, sple- 'φdi: quibus,modb ne ossiciat aer caliginosus, ac de i prauata oculoru constitutio, exacti uini a visio per scitur. Quod si illi imminuti sint,obscuri, turbidi, :exiles: obtusa cisicitur minusque acuta oculoru a-
cies emergunt aut ex hora temperie vari j videndi modi ac rationes. Siquidem cui spiritus copiosus est,&ad amussim purus, tersus . nitidus, atq; Vt spe culii, perpolitus, is ea, quae eminus consistunt, per-
hicue videt ac decernit.V bi enim is humor exactE
458쪽
' . elaboratus est, tenuis syncerusq; ex hoc halitus, seu lucidus spiritus emanat, quo potissimEvisio positaris tu; eri citur, ac distantissima perspici queut . Siquidem cauisiimin. multus sit dccopiosus animalis spiritus, subtilis,le nuis, aethereus; longissime producit oculorum ac em,onaniaque acute cernit, nec facile obtutu conti nuo. aut fixa intentione defatigatur, qua vi pollet . calidus & humid', vulgo sanguineus. O ii vero paxi cus subest spiritus, sed tame purus, nec nebulis obductus, is res quidem propius sitas,clare videt dc dijudicar, certumq; delectu habet: 'at distantes,pauloque remotius constitutas minus dilucide peripi cit. Paucus enim iobdicusque spiritus facile distola Uitur,atque citanescit hec in longinquum pro spe ictum producere potest. Quo sit.ut quibus videndi organum lucido quidem, sed modico spiritu imbutum est , minutissimos etiam literarum apices inos sense observent, at paulo remotius dissitas moles, aut eminentes e mahi scopulos minus exactE perspiciant, quod calido dissicco corpori seu bilioso eu nit Quod verb nonnulli propius admota tenuitert fu . vident, remota vero nihil prorsus ex spirituum ilia Spirii 1 cra o pia dc crassicie prouenit. Vbbautem spiritus co- 12 piosus existit,& crassus, pauloque densior, liu qui-μmes . dem homo intendit oculorum aciem, atquie absit vlla fatigatioe fixe & inconniventer in res oblitas oculos defigit,easque primo obtutu cernit quidem Spiritu, Unguem,ac distincte discernitiam cras
nodus et Dio Visi'ni ossicit, quod in frigido & humidio, si Ed habitu,seu pituitoso obicruari potest. Cui erbvisum es ii humidus est, ct modicus spiritus animalis, qui vis
dendi instrumento inseruit, is nec exacte propior, nec prorsus remotiora videre notest: nam pauci spi t. ritus cito evanescunt, & dissipantur: crassi vero,
videndi functionem impediunt, cura iij, qui ab culoruni luminepromanat, in obiecta non desera
459쪽
'tu nec species rerum,quae toris in oculum influunt, ab co concipiantur. Rarus aute spiritus, tenuis, s risus - exillis, tenebrosus, qualis est sciliculis exhaustis, acr 'set is an orbo extenuatis, debilem visum efficit, aut prope nullum. 3 circa consulte faciunt, quod conspici lijs hebescenti visu impitulantur iij senim oninia. ρicilia maiora apparent, ac spiritus visi, j instaurantur, v M. atque in unam collecti, minus evanescunt aurdis siliunt: veri uti non consillo, Ut viri plus satis matu
re illis assuescant, siquidem illis destituti, prorsus
caec' tiunt. Quod enim iii caligant ac caecutiunt, exspirit inini inopia ac descitu euenit. Q circadi specilla. visum reficiunt , quoniam reflecti ac 'retorqueri radios contingit, ac spiritus robur con veluti vidcipere nouis subinde a cerebro eo se conferentia opitulantici .
bus. Sunt autem praeter iam enum crata complura alia, quae caliginem oculis offundulit, ac Vision cin o ,
vel vitiant vel impediunt: nam si pupillam a sua se- ii sciade dimoueri contingat, aut plus setis dilatari,con torqueri, contrahi, imminui: vel ex illa a plaga, in fiictoque vultiere, casu, v xontusione, tumor at I e inflammatio oboriatur, videndi facultas in si gniter fficitur: oculi quoque emissi. ii ac proni
nonres qui luc immoderate protubcrant,uci dentia ' ique ubi profundius constituti sunt, nonnullam V - r soni iacturam inserunt nam prominentiό res ab externo lumine assiciuntur, ita ut in lucido aere& solis splendore minus exactis obiecta conspici an : immodica enim luce offenduntur: sublustri 'ς ris coelo , aut nubibus obducto , melius itu Vi S si perficitur, ita fit, ut quae cominus posita sunt, perfecte videant: eminus autem sita, obscure: ijs 'er' quibus profundi sunt oculi ac delitescunt, mi nusque e ctra palpebras sς proserunt oculorum,. orbes , contraria obueniunt : illi enim propius .amota, minus persticu : distantia vero inoffense i . Cccanu
460쪽
rutvliates secernunt, lubsit, ut ubi remptiora oculis dinie. oculi ratione tiri visum sit, conniventibus ac seriaiocclusis ocii diuerseri lis id perficiamus: ita enim coacti ac conglobati spiritus, longillime radios suos dissundunt. Hinc ivsseuenit, ut clauso compres que oculorum alte-E agilii dis O,ac protenso Vesamento quod splendorem arcet opacum es Scit, intentius ac fixius aciem in obiecta dirigamus: quod in tractandis ballistris,sclopetis,arcubus obseruare licet. Siquidem occluso sinistro 'oculo, spiritus asiluentius indextrum confluunt, visumque efficiunt intentiorem ita ut hac ratione figittarij colliment,&que intuentur scopum, assequantur ac configant. O00 spe .
curgem videmur. INon ecus, si oculo rubricam Brigat uno.QMd autem non nulli gemina conspectare vide antur, essicit oculorici in varias partes distractio. Cuenim oculorum radi i non ad idem rei obiectae puctum se dirigant, sed in diuersia rapiantur, ac spiri- i Ius, qui temere rerum species concipit, inordi glaudis to vagoque motu hinc ride fluctilet iupla exhibe iluvius. ri videtur:iencstrata autem diuulsa,dissecta,rimo fi conspici videntur, ubi papillae pars suilliso con- , creto humore offuscatur, de si quoque vapores ac fuligines e ventriculo in cerebrum delatae, varias imagines ac species rerum visui inserunt, ita ut aliquacio omnia in gyrum flecti, voluiq; ac rotari vi- o uisitis abdςantur,nonnulliso lucas, culices, muscas, scar furia obam beos, araneas, temulei, striges, spectra, obuersari
oculis imaginetur,quos affectus parit crapula, ingluuies, temulentia, humor melancholicus, quae densissimis fumis cerebrum obnubilant. qicrum
quod dexter oculus sinistro sit obtusior, in se quicque experiri potest . Id efficit in adulta petate