Jacobi Martorellii Neapolitani De regia theca Calamaria in Regia Academia litterarum Græcarum professoris sive Melanodoxeioi ejusque ornamentis liber primus secundus

41쪽

Ddo LIB. II. CAP. III. INITIUM HEBDOMADis

V cuant , as nominis causam nesciunt plerique ς sed ipse Theophilus sermonis Hebraei se prodit ignaris limum. In eundem lapidem etiam quosdam Graeculos impegisse conqueror , veluti Vettium Valentem Antiochenum, de quo Scriptore paullo inserius, in in titulo : V ἐν-, ἡ τοι φημέρας ἀπό- , de hepta no , siet et de die septenaeris

canon facilis: palam vides apud Vettium vindem vim inesse voci μββα--ἡ, ac εξneam; η, adeo hominum menti irihaeserat Sauaram peraeque valere,

ac septenarium. Haud mirum igitur, si Ovidiis, ac Suetonius Sabbatum vocitarint diem quando idipsum habA a Christianis Hebraeam linguam minime callentibus ; oeque hinc colligere& Saturnum, &Sa atum ob duorum ethnicorum diebus hebdomadis non praefuisse. Scio praeterea Iosephum lib. 2. contra Apion. g. 3. p. 9 . edit. Avercamp. appellare Sabbatum ἐ3 ρμαδα, septimum diem et verum Hebraius hic culti praei ceteris secutus est φρα, in antiquam, & Prophetarum loquen- si modum; sicuti e etiam Paullus semel vocavit diem septimum, eo quod usus est Mosis ver .vid. epist. ad Hebr. 4. q. Dixit enim tu quodam loco Gen. a. a. in de ale septimo e D requievit die septima ab omnibus operibus suis, ceterum in reliquis epp. unicum vocabulum Sabbatum tibi praesto est: imo adeo Apostolus ab. I 'ρthno abhorruit, ut novam dictionem cuderit, σαὀὀmrremia scilicet pro ἐεδομάς, ibid. v.9. Cl. Marcie hius 6o. kal. praeclara satis de Sabbato adnotavit, sed ingenii mei

viribus naud aequa reperi ; rogaris ut tutemet legas; verum vir magnus alibi se ea luculentius explicaturum sp det. ' ... --. IV. Ut autem, quae de duplici nupet detecta in sanctis libris is Sabbati notione, mutv s contraham, quaeque longius protrahere quivissem, nisi prolixiora viderentur', ostensum est hujus vocis vim priscam, nempe s

primi in binam diver significationem injPirum tum diei primi hebd

madis, tum uniuscujuisue ex diebus ejusdem periodi, descivisse Apostolorum aevo; ut magia timarem Sat Mnum apua ethnicos fuisse principem ἐελμδεος , eo quod etiam apud Hebraeos Sabbatum, quod protini Satumnum interpretati sunt, vid. pag. 3I3. in eadem prima sede fixum ubique ex novi laederis membranis constat . Utinam antehac tot εξο χώτατοι in Rerpretes isthaec adnotassent, non exiguo labore mihi levato gratularer . His animadversis de Hebraeorum hebdomade , quatenus ad Saturni πρωτεῖον spectant , & veluti seminibus quibusdam jactis, reliquum nunc est , ut ex certioribus & vehementioribus documentis undequaque comtasis ab Graecis mixtim , Latinisque Scriptoribus hoc astrum in dierum dugestione non extimam, sed principem , ut in nostro atramentario, occubisse ostendam, & res fere ad α οδειξιν accedet. Et conquerendum mihi est de Allatio in dissert. de domini c. & hebdomadita Graecor. a quo plurimum opis sperabam, de hoc dierum negotio vix pauca attigisse, sed vix tolerando labore totum ad hebdomadas Christianorum descivi sir. Primum tellem advoco Petrum Alexandrinum in Isagoge Apoteles-

42쪽

NON AB SOLE, SED A SATURNO. 3 ar

Revndam vero horam tradit Iovi, o Achinus horam fecundam , posside me quidem dominante Saturno , sin miniserium praestante , di 'curante Ioete. Vides jam Petrum, quicumque is fuerit, veterem disciplinam nobis obtrudere de domnio planetarum in dies septem,& contra de horarum servitio, & ministerio sideri dictno exhibito ; quae a bo ut explicet, bene admodum ab primo hebdomadis die incipit, a S inmo sciliceta etenim si Saturnus ultimus dies audisset, sane ἀλογον, atque ineptgm se probasset Petrus hic Alex. ' qui hasce astrologicas na, nias vehditans abi ultimo, non a primo' uti ratio ordinis jure postulat, caesii et . Neque reponas hic Sattimum accipi, uti primum ast um,nor Vero ut diem principem , nam reponam Petrum hunc Alex. apertissime accipere septena isi haec astra quoad dierum rationem , non vero quoad Eeli ordinem, ait siquidem Saturnum regere omnem diem meμον, υ

Verum mihi furersunt locupletiora, lastimonia, quorum ope Sorem primo loco detur in licet loligissimo tempore adversus Saturnum patrem contra jus fasque invaserit: Tertuli. Apolog. c. I 6. p. II. an. Is I. gentes Chriasti an is convicia ingerentes ita alloquitur: die Solis laetitiae indulgemus , alia longe ratione , quam religione Solis, secuiso lora ab eis Dmus, qui die Saturni otio, ct victui decernunt, Morbitantes ipse ab Iu- orum more , qtiem senorante fatetur Wopalam hic Tertullianus Christianos diem Soli C, sive dominicum sancte celebrantes secundo loco , i. e. unico die ab eo, qsti Saturni est; ab ethnicis discrepare; igitur si gentes in hujus principis planetae festo uno die Christianos praevertebant, necesse est Saturnum αα ως diei Solis anteivisse , ut primum, non ut septimum; tune etenim dixisset Tertullianus septimo loco distamus p noverat ipse ol relisionem dominicae resurrectionis Sabbatum- seu Saluisti diem hebdomadis principem , quo otio , &. victui indulgebatur , in illa

cratius festum immutatum , transiriumque i. subsequentem Solis diem, quo mortis victor Christus dominus ab inseris emersit: Sc nemo assereret in praesenti dierum enumeratione, in queis Solis primus est, ordine λι- Saturni, Se Veneris dies secundo,& tertio loco ab Sole abesse, sed sexto, & septimo distare. Tertullianus ipse majorem lucem sibi praestat in opere ad Gihon. lib. I. R r3.p. q. certe estis, qui eriam tui . rei culum seWem Deorum Solen receptilis. eu Lebus ipsorum 'Ae- i. e. Saturnum primum dierum elegistis, ea enim si vis si praeet g pis, in quo die . . . Milim, prandivm curetis Q. re ut ab e .cessu X tar, qui Solem, o diem eius nobis exprobratis, agnosci σ

43쪽

LIR II. CAP. III. INITIUM HEBDOMADIS

vicinitatem ἰ non longe a Saturno , ct Sabbatis vesiris fumus . Vides' jam gentes fixisse primum diem hebdomadis sub Saturni tutela , quare jure morem sui temporis expressit nostri atramentarii artifex, cum nunc Deum prima sede donarit. Verum ex profanis ipsis historicis rem robustius, fimo πο-λως fi memus, quos nullus neget probe seriem dialium Deorum calluisse: porro veluti magnus Apollo mihi sit Dio Cassius, oui docte, atque apertii sime horum astrorum D deseribit, Solique secvnclum diem,& tertium Lunae

rare. inclaiem. primam illam Saturnρ attribuens , secundam Iovi, tertiam Marti , quartam Soli, quintam Veneri , se eram Mercurio , σLunae septiman MIecundum ordinem orbitim , quem rii definiunt, hoc aliquoties faciendo , ubi ita per omnes quatuor o viginti ho ras circumlueris , primis,n subsequentis diei horam Soli obtingere invenies et idimum Hr easdem quaeruον ' Ciginti boras fecundum superiorem rationem faciens, Lunae primana tertiae diei horam Iacrabis r tque hoc ρacto si res quas exturreris, congruentem sbi Deum gnaelibet dies accipiet datque hare quidem ita nobis tradita sunt. Prolixiorem locum posui , ad eorum, quae dicimus, meliorem intelligefitiam, & ut cogites Dionem negotium planetarum serio egisse : vides jam Soli assignari primam horam λιμης καἰοας,sequentis diei post Saturnum, & Lunae primam ρ τοτης μέρας diei tertiue p notumque est ex hac computandi ratione Deum. cui prima sacratur diei hora regere solidum diem, uti belle expressis Petrus Alex. nuper laudatus, ολ ηὐθοω πολή θιν . Agenda que gratiae Dioni, qui cum Regio atramentario conjurat; etenim in tu inmur Auroram , sive Solem, secundae vasculi faciei amxum , & Lunam . tertia , & primae Saturnum regem, ita ut omnium extima sit Venus. Nul-

lus igitur posthac artifici irascatur, tanquam dierum hebdomadis gnarissimo; sed nostri aevi Scriptorum stuporem castiget, qui veterum testim nia incuriosi leti itarunt, & nescio qua injuria Iovi, non Saturno dierum, ac Deorum patri principem in hebdomadia sedem tribnerint. Liceat mihi hic mirari , meimarum litterarum Graecarum opibus florentissimum iis selectis in Dionem adnotationibus non pauca em planetis apyonere ex Selae- .

44쪽

. NON AB SOLE, SED A.SATURNO.

Seldeno praesertim corrogata, atque laudare bene m illos, qui de hac De . rum serie scripserunt, nihil de diaturno hebdomadis primipilo suspicatum esse, licet hunc Deum aperte septenorum numinum dialium ducem dicat Cassius: valuit enim apud summum virum perquam ingens numerus Scriptorum pro Iovis principatu jurantium , ut tantam a Dione lucem pro Saturno H μα γλ' intueri haud satis fuerit.. V. Porro ut rem perpetua constantia roboremus, marmorum , atque aeneorum monumentorum ope firmanda est: porro ab temporis malignitate,

& ab quorundam hominum contra pretiosissimas vetustatis gazas surore ser- vatum s aeneum vasculum in cimeliarchio Domini Bon ex primis s natoribus in Visci regii curia Mons peliensi, quod instar scaphae exiguae est, gestatque septena dierum Deos eadem M ordipe, quo visuntur in hoc Regio allii mentario , atque agmen ducit Saturnus : Monis a Monius , qui hanc

contra cariorem sti sectilem in lucem protulit in Antiq. explan. Om. I. pag. 37. . si hem. II. in hujus cimelli admirationem rapi -

, .inquit, Nioquam si nisu Omlium se vidi se hactenus: ac longe praestantius est 'asculum nostrum, ubi non protomae planetarum, d hi

supp

omni parte persecti, arsenteique renident. Aggerit vir clarissimus ad illustrandam naviculam Diis onustam vulgaria' quaeque, & quae ad rem la- nequam parum faciunt; nam totus est in i cunculis designandis, quae sunt vel tirqnibu' notae: de hebdomade , & ordine siderum parum sollicitus, cursimque notat; Aeteres, ut miritur, a Saturno hebdomadam incipi - hant, Sc quod certum est, dubii plenus profert; & miror testem vocare 'Dionis locum pro Iovis principatu, qui luce clarius aflerit Soli secundum, tertium Lunae dilam sacrasse veteres ; recte igitur ex hac aerea scaphula concludam firmari magis magisque ethnico dialibus Diis praefecisse Saturnum, & hujas cimelii, & atramentarii artifices bene conspirasse, utpote temporum mores expresserant. Ecce tibi schema; cui autem usui Daret isthaec navicula, inferne suo loco adponam, quando de nostri atrM

45쪽

314 URIL CAP. III. INITIUM HEBDOMADIs

mentarii domino sermo mihi obtigerit; in praesenti paucis accipe rati nes, cur haec numina scaphula convehantur , quod pro lui ratione instituti praestare debuerat Montiauconius : atque iterum querelae mihi iunt de mageto Reimaro ad hoc cimelium ibidem provocante, attamen ea de re nihil legentes docuisse me piget. Haec in cl. Montiautonitim vix exscripseram, cum legenti mihi, ut moris est, Athenaei libros, obvia facta est vera hujus cimelii interpret illa , Sc scaphulam hanc septem planetarum in poculum inverti juveo , facem mihi pr.serente Calaubono in animadv. in Athen. pyg. 78 & 7 . qui porro , exquisita tum sacra, tum profana ex variis Script v ribus corras a supellectile , inquit finxisse olim veteres Herculem poculo pro navi .ulum suisse: Solem etiam ad occidentem ab . Oriente v hi poculo, sive cymba ; nam olim utriusque linguae Scriptores eodem cymbae nomine , Sc figura poculum donarunt, & navigium : inde etiam ortum esse ait Casauhonus philosophos de Sole, & Luna disputantes norinen disci usurpare . Cumque vir summus bene. multa de navigio Soli si & Lunae aggestisset, tandem concludit : Cum didicissent antiqui smortalium, vel e libris msis, vel sermonibus maiorum viritum Dei incubare super aquas, veritatem hanc miris commentis defctisnarunt .... Quam ob causam M. iii.Daemonas , Solam, o caelesim corpora alia,nx. navigio vecta e proserique locum Porphyrii de antro πι- .

παν-ς ' huc usque Calaubonus exscripsit Graeca Porphyrii , reliqua ad

rem apprime conducentia posthabuit vir ελληνικωτατ F, utpote scede corrupta ab amanuensibus , scilicet, οῦς πιας εἰδενα τάς ετ ποπυ- μένας τυ τὰς εἰς γένε- κα-σας ' apponam Lucae Holstenti interpretationem, qui neque librariorum oscitantiam advertit, quare postrema ej verba nullam praeseserunt sententiam : 'mphas vero Naidas proprie vocamus virtutes aquis praesides, sed oe communirer omnes animas g

Nerationem subeuntes appellabant; quas aquae , quae divino Spiritu fovetur, assidere putabant, ut ait Numenius: ideoque Prophetam 'dirige Spiritum Dei ferri stiper aquas . AE ptios quoque hanc ob causam omnes

Daemones non in solido sabilique paruere , sed super navigium e tuum

quoque Solem, O' omnes omnino, quos animas in generationem descen- .dentes humore invadere sciendum es. Vides jam postrema verba tum Graece, tum Latine ne adipodem quidem divinaturum ζ & primum miror Eoistentum ηι ec sudisse in omnino pro pariter e deinde επιπο μόνας πρίγριν ris sis γ ἐνεω κατάσας vertissem generationem descendentes humore

46쪽

invadere pro animas ad generandum descendentes in δ' nudo volitare . Verum nilaus omnis h ret in voculis ἔς πνας, quae metu em Porphyrii, 3c sententiae vim omnino occultant : eas facile , & minima Mutatione. & Holstentus,& Casa onus in genuinam veramque vocem restitu e potuissent, idest ατερας, quos necessario cum Φ κλιον conjunxerat Porphyrius quare post ατερας apporrenda est ritie x γεώ ' & ita vertendum:

prios rusque hanc ob causam daemonas omnes non in solido flabilique flati erum,sed unisersos super natagium ἰ cr Solem ipsum, ut omnes

ortas ς & adje,cta , Scire oportet animas in humido volitantes 4 ad generandum i adere Atoue ita mens Porphyrii sibi constat, ac ima summis belle respondent. Casaubonus nodum intercidit verba Porphyrii diamidiata apponens, cum sexcenta his uid rosiora ubique confingat, explanetque., - Sed ad aeneam nostram sive cymbam, sive potius poculum redeamus: . e&primo conquerendum est Monisamonium virum mirae lectIonis hunc s ' mosum Porphyrii locum latitasse , atque doctas non vidisse Casauboni. animadversiones, quae hoc cimelion quanquam,astris onustum luce mul- ta offundunt. Inde pro re certa habes artificem hujus aenei vasculi them ilogicis gentium, & AEgyptiorum deliramentis sucum sicientem expressin ' se septem planetas omnes in Umbula, & per aquas vectos : eamque rubellam estiriam eme,& male detortam ex veris sanctorum librorum ol

culis, docente id nos Nu Aio Pythagoricae haereseoa filio: quare posthac nullus dubito, main quisque lateatur. eertum hujus metallicae Icastri,

aut poculi interpretamentum, mentemque artificis . . . -

Praeterea longe miratus sum tot lai tosque viros orientalium litterarum gaza ditissimos , cum sacram genestin perpetuis commentariis onerassent, ad illustrandum versum a. cap. I. hunc Porphyrii locum, minime usurpasse ; atque haud scio , cur verba. praesertimi δωρ θεοπνοον , atque πνευ in Θεἀ εμφέρετια ε αν m ὐδατο ab Numenio

non exiguae vetustatis philosopho a Mose exscripta Minime accurarint quae sane pluris aestimanda reor, quam illa bene multa , quae ex ethnica privoso ia , & poesi ad eum ἡ locum explanandum aggesta sunt a

Grotio , o rieo. Calmetio , -&c. vid. etiam criti sacr. imo vox i,scuritatis, Sc contentionis plena mimo, με νεκτο, ferebatur , συυἐθαλ τε

incubabar infiniabax ; .superυectabatur, cte. ex Numenio multum lucis mutuaretur; sicuti etiam erba Iobi ρ. 8. Qui Deus) gradi ur super fluctus maris. Verum haec in praesenti penti mei non sunt ; satis mihi

sit aeneam cymbam planetis onustam cum Deorum Regii atramentarii τάξει opportune comparasse '& cur in poculo, vel scaphula vectentur, divinas- . se. Venia hic mihi sit,u conquerar de Passerium πολυ τορα , qui in nunquam affatim laudanda diatriba de Transvectione aniniarum multa de equis eas comvectantibus ab aliis jam occupata protulit,nihil . vero do cymba, sive poculo ;& maritima inimissione. ediueruisse ; vide hujus viri to.3.

de gemmis astriferis . Demum n. mihi tandiu obstrepent quidam minuti

47쪽

ars LIRIL CAP. III. INITIUM HEBDOMADIs

ingenii ecclesiastici viri, & sutile inclament, & levidense versare prosina exemplaria, & monumenta, si ex eisdem tantum lucis hauriamus - . ad firmanda, & honestanda sanctorum voluminum oracula. μvI. Sed marmora invisamus, nam huic sententiae meae adserentis Satu num et se principem dierum sota arridet undique. Liber m. sc. exstat in hibliotheca S. Victoris Parisien. qui fuerat xui undequaque cl. Petreschii in hoc cernere est depictum fragmentum fortasse non exigui lapidis ornatum monstroso venti capiteli deinde circuli partem inspicies cum planetis dialibus, sed ordine alterno dispositis , scilicet Saturnus superne, in primaque sede, in serne Apollo, sive Sol; superne Luna, inserne Mars: in- . de eodem ordine Mercurius,&Jupiter cornutus: superno, extremoque loco Venus. Hoc schema idem Mohisauconius in supplem. antiq. tom. I. pag. 48. minus cxirate interpretatur , sibique indulget artificem quatuor planetas, uno semper intermedio relicto, ad arbitrium scalpsisse; tua autem inferna numina esse duo miliaci signa, Geminos scila puellos,& partem capitis Tauri ; quod cursim intuenti facile imponeret . Sed contra est, . nam nihil mihi succurrit , cur terna illa numina posthabuerit artifex, praesertim pulcherrimum omnium planetarum Solem, Iovem Deorum maximum, Martemque formidandum. Verum primus ille adolescens Apol- Io est coma pingui, cuius proprium est crinitus, 3c apud Hom.

audit χρυσοχαί ας ' Sc passim apud poetas idem Deus dicitur νωπεις'. Sed nemo elegantius ejus crines destridit, quam Callimachus in hym. V. 3ς.& seqq. quos legas rogo eosquν Tibullus lib. 3. ei. q. v. 27. contraxit se Vid . tur: tirons crines longa cervice Meb nt , Stillabat orio m r ea rora coma; scis autem crines esse radios. Altera ictaculo Mars est, cujus

48쪽

NON AB SOLE, SED A SATURNO. 3r

eaput vel leonis pelle tentur, uti qui marmor delineavit, expressit, vel galea est hujus belluae capitis instar ; ceterum, nemo unus unquam signum Geminorum ad arma herois exemplar exhibuit , vide ipsum Montiau- conium, qui non unam Zodiaci figuram in lucem protulit. Tertiae vero ima-

gunculae' pars admodum manca & mutila ne te turbet, cum videas cornua , & longiusculas aures ; quovis enim pignore decernam illum esse Iovem, non Taurum ; etenim haud dubius sum , vin pictor intuitus in

iraesto marmore partem cornutae maciei , nihil de Iove Ammone quidquam cogitaverit , sed a cornibus deceptus de suo auriculas extenderit , Scaltera vice hunc Deorum patrem in bovem conversum nobis conspiciendum obtulerit. Praeterea ut noscas has ternas i cunculas ad Zodiacum non spectare, circulum compleas, semidiametrum quatuor pollicibus aequalem

habebis ; eademque ratione ac distantia, qua Gemini a Tauro absunt, reliqua dena signa depingas, plurimum vacui 1 patii supererit; cum contra sci m3s haec aequa sede lita describi, totamque orbitam opplere, exempla pro- stant in nummis, gemmisque, in queis Zodiacum invisimus, vid. seq. pag. 3 ψ. Verum ut stabiliam solidius tertiam infernam fisuram ei se iovem

cornutum, constat mihi ex gemma, ut cetera missa faciam monumenta, quam Monti auconius depingendam curavit tom. a. par. I. p. 2 4. s mapag. et s. in ejusque explanati ne, quae opinsionum monstra subomta sint, puduit Montiauconium s cere palam ; plures tamen,& ne longas diatribas totam αρχωολμων Gallorum gentem exant lasse fautur ; tandem divinationem

suam tanquam ex cortina deprompsit , R. ab Academiae litteratis viris probatam enormi Antiquitatum operi illevit, sibique tanquam ridi pomodeste indulget, ex ea sum- .mam laudem partum iri ratus: - sed, ut verum fatear, ipse caelum terrae miscet; tanti viri conjectationem hilaritatis ergo adscribendam ex puto; mox ipse veram scalptoris mentem Γν 82σκωνίας indicabo. Senile caput velatum jubet Mont fauconius ei se M. Aurelium imp. sacriscantis ritu : globulum supra frontem fixura pro mundo habet, etenim in artificis distra apponendi locus non erat ;& instrumen im illud, quod retro cernitur, Inutonium ei te ait, sed ob loci brevitatem minime distingui . Asserit deinde captis' illiid cornutum ab M. Aurelii regione non Iovem Ammonem , sed rusculapium fingi, cuin

cornua illa sint arietina Iovis autem contorta, atque alio situ, & queritur ea sibi negotium face; iere; concluditque ι κερα 'ν arcanimi' quid sibi esse. Tertium caput clypeo renidens edicit Romam urbem reprae-

49쪽

318 LIB. II. CAP. III. INITIUM HEBDOMADIs

sentare, provocatque nos ad numismata: quae sub Roma exstat mulieris i cuncula, famosa M. Aurelii conjux Faustina, quae suis notis indiciisque se prodit. In extremo capite vidit ipse Hygiam, uti ex serpente baculum circumcingente arguitur : atque Baudet otio, qui inter ceteros ei rea hujus semmae tam/θώοω satis diu laboravis, caduceum interpretanti Mont- faucomus illud clare non exprimi opponit . Demum pro ngurari quae in gemmae medio stat, grandior arcum sagittamque si ingens, nescio, quae de αcentauro pronuntiat ; deinde astrum , quod in ejus capite lucet , optat esse Sagittarii caelestis signum ; sed lunulae crescentis , . sive comutae obliviosissimus est, sertasse etiam sibi negotium facessebat. His animadversis, ad mutam hanc historiam aggreditur quam ne taedium creem, paucis dabo. Grassante Romae sub M. Aurelio lue perti- μnacissima , ut ex Capitolino cap. Ig. habetur, imperatorem sacrificantis more aesculapio,& Faustinam conjugem Deae Hugiae: vota fecisse credem' dum esse jubet ; eaque de re scalptor duos augustos e regione amborum numinum incidit; Romaeque imaginem apposuit artifex, ut in ea urbe principe scede , atque affatim, tantam calamitatem desaevisse sciatur 2 mox . ἀκαριος omnem fere aesculapii virtutem, ejusque statuae Romam advectae ' historiam, Sc Hygiae si pse autem Hygi eam vocat in filiae Θεῶν σωτηρων potestatem exaggerat . Demum Sagittarium adnotare ait , id sacrificium votumque Novembri mense , cui hoc ζώδιον praelidet , celebratum prolue averruncanda . Haec summa fide, quanquam contractiori. stilo ex plurimis Montiauconii verbis, ipse enim est, δc sermonis perquam largus , collegi. Sane si hujus gemmae sculptor, ab elysiis ad nos iareperet, atque hoc praeceps , 3c sibi prorsus α ρονοη πν dolitissimi viri judicium inaudiret, haud sene ferret gemmam suam infaceto mendacio . inquinatam,& magica με-αορφω ει Deos ambos Martem,& Mercurium in seminas commutatos; nullamque se hic historiam designas Ies juraret ;sed solummodo vultus,& symbola tironibus notissima septem planetarum. Porro jam grande operae pretium reor, ut ipse dem gemmae divinati nem :& profecto vides jam in sene illo velato Saturnum: nihil Plutonii retro gestantem , sed salcem tacurvam , & supra frontem mundum

quem, cum hoc numen partibu& omnibus absolutum expressere veteres,

manibus apposuere; exstat inter monumenta Brixiensia Saturni statua in Hermae modum desinens etiam coronati, harba demisia , ipseque Mont-fauconius globum, quem Manibus illa regit, mundum interpretatur; ejusdemque numinis caput frequens est in nummis consularibus cum sal ceretro adjecta ; invisas Morellium pag. χρή. & Vaillantium simit. Rom.

t . a. pag. I o. In Nonia, quod Ursinus interpretatur propugnatorem , Valliantius, & Morellitas Ditem, Spanhemius m P. N. w.2. pag. I . silentio praeterit omnia ; verum 'anniem hac gemma duce Saturis num dicas, nam in tert hujus faeniliae nummo vides Ditem duobus remis ornatum ob Charofitis cymbam.

50쪽

NON AB SOLE, SED A SATURNO. 3zς

Sol relucet in astro, quod pone caput Arcitenentis est . Insequitur Iovis sidus cornibus caprinis erectis , quae artificis libertas fuit, neque in iis quid latet e neque uni Iovi caprina , licet saepius hircina

habuerit, cornua data sunt , verum etiam uxori Iunoni , quae Ammonia dicta est, ν ω'ροτω- , imo &-, ejusque effigiem multiplicem vides in denariis gentis Papiae , Prociliae , & Roscite apud Moreli.&c. atque apud Gottium in nummo Pyliorum p. 3I . Et Cicero hanc Deam etiam caprina pelle exornat lib. I. de nat. Deor. cap. Iς. Quam varia sint cornua caprina, adi Spanhem. to. 2. pag. Iqq. de P, N. Mars luculentistitime renidet. Hoc subter Uenus . e cujus regione cum caduceo suo Memcurius facile se prodit. Septimum luminare Lunam nemo non videt. Apin ponendum curavit gemmae possessor sidus Arcitenentis, sub quo forta Ileel nasci contigit; notum est quanto religionis studio hanc Claaldaeam, Scgenethliacam artem prosecuti sint veteres & tra ερα κυῆως genituram odie varint; indeque fatorum suorum seriem civinabant, quam si bonam mathematici , atque sροσκοπουπις interpretarentur , thema natalitii sideris faustum in gemmis incidebant , eoque saepe nummos feriebant ; quare de Augusto cap. ρ . tritum est , quod narrat Suetonius , & ad rem appositillimum: 'Tantam mox fiduciam fati Augustus habuit , ut thema. suum vvlgaverit , nummumque argenteum noxa sderis Capricorni , quo natus i, perius rix: quem refert Vaillantius tom. I. pag. 3. edit. Ro- manae. De turbis eruditorum de hoc Augusti Capricorno vi de Spanhem. to. I. p. 237. de P. N. aliosque ea de re nuperos . Itaque seuti Augustus in nummis, ut horoscopo suo fucum laceret, Capri cornum, ita hujus gemmae posseisor Arcitenentem beniturae suae patronum scalpere jussit; propterea in ea hoc astrum omni .parte completum effulget,& medium , honestioremque locum tenet, aliorum planetarum vel solas προ muri vides, vel notas, ut Lunae,& Solis, quos septem omnes genEthil co sid i , ut administros apponendos voluit. veheres affectionem caeli nituta litiam nimium colitisse ubique veterum Scriptorum prostat: qui in sve κακοήθεια natalitium thema inspectacdi ab AE yptiis derivavit, teste Herod. lib. a. sing. 82. G: ε-Aιγυπmm ετ a laias νεώρη εκατη Θεων, οτL sem, τῆ mi/ν , nsim ἰγκυ- ρητει, ac οκοῖ nς ἔς M. Verum sequioribtis saeculis eo crevit fides astris, ut astrogogos etiam de fato urbium consulerent , ut de Roma veteri narrat Cenlarinus c. I 7. & Constantinum avg. id ipsum egille de nova r fert ranaras to. 3. pag. 7. quod de Christiano principe vix credam. Posthac nihil dubii relinquitur, quin gemmae artifex de planetis solummodo cogitaverit, cum primisque de natalitio sidere Sagittario; ceterasque conjectiones ite dicas judicia , sed delirantium somnia , qui Deos in homines convertunt, inque seminas viros. Et redeundum , unde aliquanto longius. divertimus, ad Petreschianum scit. marmor dialium planetarum; si astriferae huic gemmae Iovem cornutum cerio restituimus, T t. nemo