M. Tullii Ciceronis Orationum pars 1. 3.. Cum correctionibus Pauli Manutii

141쪽

PRO Roscio coΜ. 36Mideluet homo caclidus er uersutus hoc initio comare coepit: quoniam Fannius a me petit HS IIII, petama c. Cluuio equite R. ornatissimo homine, ut mea causa

mentiatur: dicat decisionem factam esse, quae fasia non est; HS ccci III a Flauio data est. Fannio, quae data non sunt. est hoc principium improbi animi, miis seri ingenij, nullius consilii. quid deinde' posteaquam se

praeclare confirmauit,venit ad ciuuium, quem bomisnem y leuem' immo grauissimum: mobilem immo constantissimum : familiarem immo alienissimum. hune posteaquam salutaui rogare coepit, blande et concinne scilicet: mentire mea causa, uiris optimis tuufamiliari bus praesentibus dicFlaudum cum Fannio de Panu ο

ecidisse, qui nihil transegit: die HS ccciIII dedisse, Oidisem nullum deest . quid ille' ego uero cupide et li.

benter mentiar tua edκμ : et ,si quando me uis 'pelaavare, ut paululum in compendii facias, paratum fore scito. non fuit causa,cur tantum laborem caperes, et ad me uenises: per nunciam ho quod erat tam leue,transigere potuisti. pro deum hominumque idem : hoc aut Rσ' scius unquam a Cluuio petiisset, si HS millies in ivlcisum haberet: dut Cluvius Roscio petenti concessisset δι uniuerse praedae particeps esset uix medius fidius tu Fanni a Bassione, aut aliquo elus simili hoc postulare auderes, π impetrare posses quod cum est ueritates Fum, tum ratione quoque est incredibile. Obliuiscον enim Roscium et cluuium uiros esse primarios: improusos, temporis causa esse fingo falsum subornauit testem Roscius cluuium: cur tam sero' cur, cum altera pensio fluenda esset, non tum, cum prima nam iam ant

142쪽

cluuio ut mentiretur : cur potius HS ccci III, quam

ccci III CCCIIII ccc IIII, data dixit Fannio a Flauio , cum ex restipulatione pars eius dimidia Rosiij es.set iam intelligi, c. Piso, sibi soli , cietati nihil Roascium petisse. hoc cum sentit Saturius esse apertum ,

resistere, π repugnare contra ueritatem non audet

aliud fraudis insidiarum in eodem uestino diuertisculum reperit. petisse, inquit, suam partem Roscium a Flauio confiteor: uacuam, π interram reliquisse Fannii, concedo: sed quod pili exegit, id communes cietatis factum esse contendo. tuo nihil captiosius, neque indignius potest dici quaero enim potuerit ne Roscius ex societate suam partem petere , nec si non potuit, quemadmodum abstulit ρ si potuit, quemadmodum non sibi exegit nam quod sibi petitur, certe alteri non exigitur. an ita est si, quod uniuerse ficietatis fuis. sit, petisset: quod tum exactum esset, aequaliter 'omes res partirentur . nunc cum petierit quod suae partis es.set: non, quod tum abstulit, soli sibi exegit quid inteis rest inter eum qui per si litigat, et qui cognitor est da. tus ' qui per se litem conte latur, sibi soli petit. alteri nemo potest, nisi qκi cognitor est factus. ita ne uero ζ csgnitor si fuisset tuus, quod uicisset iudicio, ferres tuu et suo nomine petiit ; quod abstulit, tibi, non Isibi exegit e quod si quisquam petere potest alteri, qui cognitor non

est factus: quaero, quid ita, cum Panurgus esset interffectus, et lis contestatu cum Flauio damni iniuria esset, tu in eam litem cognitor Roscii sisfactus cum praeseratim ex tua oratione, quρdcunque tibi peteres, bala pin

143쪽

PRO RO sc Io co M. 37tAes: quodcuhque tibi exigeres; id in societatem recide uret. quod si ad Roscium nihil eius perueniret, quaed tu a Flauio abstulisses,nisi te in suam litem dedisset cognitovrem : ad te peruenire nihil debet, ci Od Roscius pro sua parte eXegit , quoniam tuus cognitor non est fadius. Fid enim huic rei restondere poteris panni cum de sua parte Roscius transegit cum Flauio, actionem tibi tuam reliquit, an non si non re ictuit, puemadmodum HS ccc IIII ab eo postea exegisti si relisuit,suid ab hoc petis, luod per te persequi et petere debes simillima enim, et maxime gemina societas haereditaris est. quemadmouia socius in societate habet partem: sic haeres in haerediatate habet partem. ut Heres sibiseli,non cohaeredibus perit: sic socius sibi soli, non scijs petit: et quemadmodus terque pro sua parte petit, sic pro sua parte dio init ;

res ea sua parte, qua haerediitatem adiit ; socius ex ea, sua societatem coiit. quemadmodum suam partem Roscius suo nomine condonare potuit Flauio, ut eam tu non peteres: sic cum exegit suam partem, et tibi inte gram petitionem reliquit, tecum partiri non debet. nisi forte tu peruerso more, quod huius est, ab Hio exto quere non potes, huic eripere potes. perstat in sententia

Saturius ; quodcunque sibi petat socius, id societati, feri. quod si ita est: qua, malum, stultitia fuit Roscius ,

qui ea iuris peritorum consilio et auectoritate restipulauretur a Fannio diligenter, ut, quod is exegisset a Fla'

a io, dimidiam partem sibi dissolueret , siquidem sine cautione, π repromissione nihilo.minus id Fannius μαcietati, hoc est Roscio, debebat

144쪽

i QVis uesbum iudices, aut eos rum, qui ads/nt, forte mitratur, me,s qui tot annos in causis iudicitis publicis ita sim uersatus,ut defenderim multos, laserim neminem , subito nune mutata uoluntate ad accusandum descendere : is, si mei considii causam rationem cognouerit, una er id, quod facis , probabit, in hac causa profecto nemiam, em mihi esse praeponendum actorem putabit . cum Quaestor in siciliasuissem iudices,itaq; ex ea prouincia decessissem, ut Slautis omnibus iucudam diuturnams memoriam Quaesturae nominiss mei relinquerem : μαctum est , uti cum siummum in ueterisus patronis multis, tum nonnullum etiam in me praesidium suisfortuis niue constitutum esse arbitrarentur. qui nunc populati, sique uexati, cundit ad me publice sepe uenerunt, ut suarum fortunarum omnium causam defensionem

susciperem. mes pe esse possicitum, saepe ostendisse diis rebant , si quod tempus accidisset, quo tempore aliquid

a me requirerent, commodis eorum me non defuturarum. uenisse tempus aiebant, non iam ut commoda

sua, sed ut uitam salutems totius prouinciae defendet rem: sest idisne deos quidem in suis urbibus, ad quos confugerent, habere, quod eorum simulacra sane tisissima c. Verres ex delubris rabbosissimis sustulisset:

145쪽

i N V E R R E M. sequas res luxuries in stantiis, crudelitas in suppliciis auaritia in rapinis, superbia in contumelijs efficere p otuisset , eas omnes sese hoc uno Praetore per triemnium p tulisse: rogare, π orare, ne istos supplices asternarirer, quos me incolumi nemini supplices esse oporteret . tuli grauiter , acerbe iudices, in eum me locum adesductum , ut aut eos homines trifalleret, qui opem a me , atque auxilium expectassent ; aut ego, qui me ad defendendos homines ab ineunte adolescentia dedissem, tempore atque os cis coactus ad accusandum traducteerre . dicebam , habere eos adforem Q Caecilium , qui praesertim Q laestor in eadem prouincia post me inSaastorem fuisset . quo ego adiumento sterabam hanc a me molestiam posse dimoueri, id mihi erat aduersdorium maxime : num fili multo mihi hoc facilius remississent , si istum non nossent, aut si iste apud eos stre non fuisset . adduectus sum iudices ossicis , fide ,

misericordia, multorum sonorum Gemplo, ueteri consuetudine, institutos maiorum , ut onus hoc laboris satque officii non ex meo , sia ex meorum necessarioraxum tempore mibs suscipiendum putarem. quo in neogotio tamen illa me res iudices consolatur , quod haec, quae uidetur esse, accusatio mes, non potius accusatio, quam defensio est existimanda: defendo enim multos mortales, multas ciuitates, prouinciam Sicilidm totam. quam ob rem si mihi unus est accusandus, propemo dum manere in instituto meo uideor, per non omnino

a defendendi, hominibus susteuandisq; disicedere. quoasi hanc causam tam idoneam, tam illustrem, tam grauem non baueerem; si aut bω ὰ me siculi non petis.

146쪽

DIVINATIO sent , aut mihi cum Sisulis causa tantae necessitudinis . non intercederet hoc, quod facio, me Reipub.causa facere profiterer, ut amo singulari cupiditate, aura dacia, scelere praeditus, mi s furta atque flagitia non in sicilia solum, sed in Achaia, Asia, Cilicia, Pampbγοlia, Romae denique ante oculos omnium maxima tuispissimas nossemus, me agente in iudicium uocaretur: quis tandem esset, qui meum factum aut considium

posset reprehendere quid est, pro deum hominum3; fidem, in quo ego Re . plus hoc tempore prodesseposimqquid est, quod aut populo R. gratius esse debeat, aut μ'cijs exterisq; nationibus optatius esse possit, aut saluti fortunisq; omnium magis accommodatum sitὐ populattae, uexatae, funditus everse proμinciae: socii, stipenadiariis populi R. allii ii, mistri, iam non salutis hem, sed ex iiij solatium quaerunt. qui iκdicia manere apta

ordinem senatorium uolunt, queruntur accusatores se idoneos non habere . qui accusare possunt , indisiorum seueritatem desiderant. populus R. interea, tametsi multis incommodis difficultatibusq; afetus est, tamen nihil aeque in Rep .atque illam ueterem iudiciorum vim grauitatem frequirit. indisiorum desiderio tribunime. potestas es'agitata est. iudiciorum leuitate ordo quoque alius ad res iudicandas postulatur. iudicum culpa atmque dedecore etiam censorium nomen, quod asyerius

antea populo uideri solebat, id nunc poscitur, id iam populare, atque plausibile factum est . in bae libidine

hominum nocentissimorum, in populi R. quotidiana querimonia, iudiciorum infamia, totius ordinis offen αsione, cum hoc unum bis tot incommodis remedium es

147쪽

sam Reipub. legumq; susciperent : fateor me salutis omnium causa ad eam partem accessisse Re . subleoliandae, quae maxime laboraret. nunc, quoniam, quisbus rebus adductus ad causam accesserim, demonstra; .ui , dicendum necessario est de contentione nostra, ut in constituendo accusatore , quod sequi posuis , bara beatis. Ego sic intelligo iudices: cum de pecunii' repetundis nomen cuiustiam deferatur , si certamen .

inter aliquos sit , cui potissimum delatio detur , baee. duo in primis hipectari oportere ; quem maxime uera lint actorem esse ij, quibus factae esse dicantur inius yia ,'quem minime uelit, is qui eas iniurias fecisse

arguatur. in hac causa iudices, tametsi utrunque esse arbitror persticuum , tamen de utroque dicam, erde eo prins , qηod .apnduos plurimum debet uallere, hoc est de uoluntate eorum , quibus iniuriae factae , sunt , quorum causa iudicium de pecunῆs repetundis est consti tutum. Siciliam prouinciam C . Verres per triennium depopulatus esse , Siculorum ciuitates vara

stasse , domos exinanisse , fana stoliasse dicitur. ad

sunt , queruntur Siculi uniuersi: ad meam fidem , quam habent stectatam iam, diu cognitam, consuagiunt: auxiliumsibi per me ὰ uobis atque a populo R. segibus petunt: me defensorem calamitatum suarum,

me ultorem iniuriarum , me cognitorem iuris sui , me actorem causae totius esse noluerunt. utrum Caecili hoc dices. me non Siculorum rogatu ad causam accera

dere , an optimorum fidelissimorumq; sociorum nolunotatem qud bos grauem eje non oportere si id audebis

148쪽

v I v I N A T I oricere, quod C. Verres, cui te inimicum esse simulas maxime existimari uult, Siculos hoc a me non petisse: primum causam inimbutui sublevabis : de quo non praeiudicium, sed plane iudicium iam factum putatur, quod ita percrebuit, Siculos omnes actorem suae caua se contra illius iniurias quaesisse. hoc situ, inimicus eius, factum negabis, quod ipse, cui maxime haec res obstat, negare non audet: videto, ne nimii m familius riter inimicitias exercere uideare. deindesunt testis uiis ri clarissimi nostrae ciuitatis, quos omnes a me nominarari non est necesse . eos, qui adsunt, appessabo: quos, si mentirer, testes esse impudentiae meae minime uelissim . scit is, qui est in considio, C. Marcellus: scit is , quem adesse uideo, Cn. Lentulus Marcellinus: quom rum fde atque prasidio Siculi maxime nituntur,quos ρmnino Marcellorum nomini tota illa prouimia adiundia est , bificiunt, hoc non modo a me petitum esse, siditasere, π ita uehementer esse petitum, ut aut cano

sa mihi suscipienda faerit , aut 'ium necessitudinis repudiandum. sed quid ego bis testibus utor quasi

res dubia, aut obscura sit. adsunt homines ex tota prora uincia nobilissimi, qui praesentes vos orant atque obseracrant iudices, ut in aliore cause 'ae deligendo uera strum iudicium a suo iudicio ne di crepet, omnium ci uitatum totius Siciliae legationes adsuist, pr ter duastiuitates: quarum duarum si adessent, duo crimina uel maxima minuerentur, quae cum bis ciuitatibus C. Verri communicata sunt. at enim cura me potissio

num hoc praesidium petiuerunt si esset dubium, peoxissent a me praefidi m , nec ne: dicerem, cur petise

149쪽

IN V g R R E M cosent'. nunc Mero, cum id ita persticuum sit, ut oculis ivdstare positis: nescio, cur hoc mihi detrimento esse debeat ,si bi mihi obiiciatur, me potissimum esse deliis dium. uerum id mihi non sumo indises, hoc non mado in oratione mea non pono, sed ne in opinione quidem cuiusqμam relinquo, me omnibκs patronis esse praepossitum . non ita est: sed uni scurusii e , temporis, uas letudinis, facultatis ad agendum, ducta ratio est. mea. fuit semper baec in hac re voluntas, sententia, quemvis ut hoc mallent, de qs qui essent idonei , 'sic

pere , quam me I me ut mallent, quam neminem. ROliquum est, iam ut illud quaeramus: cum hoc constet , si lis a me petisse, ecquid hanc rem v d uos, anismos s uestros ualere oporteat, ecquid auctorituti, apud

nos in suo iure repetundo soci* pquill R. supplices ne. Di basere debeant. δε εμο qκid ego plura commemora. rem quasi uero dubium sit, quin tota lex de pecuniis repetundis sociorum causa constit ta sit. nam civibus cum fiunt ereptae pecuniae, ciuili fere actione, π priiuato iure repet ntur. haec lex socialis est: hoc ius naαtionum exterarum est: hanc habent arcem, minus aliquanto nκnc quidem munitam , quam antea ; uerunα

tamen, si qua reliqκα stes est, q ae sociorum animos consolari possit, ea tota in hac lege posita est. cuius leo sis non modo a populo R. sed etiam ab ultimis nationiabus iampridem seueri custodes requirunt r. 3κis igitur est , qui neget vortere eorum arbitratu lege . , quos rum causa lex sit constitutas Sicilia tota, si una uoce loqueretur, hoc diceret: quod a ri, quod argenti, quod

ornamentorum in meis urbibκs, sedibus, delubri, fuit,

150쪽

D i v I NAT I oi d in unaquaque re beneficio sinatus populis R. iuris habui , id mihi tu C. Verres eripuisti, atque abstulim . quo nomine abs te sestertium millio ex lege repeto. μMniuersa, ut dixi,prouincia loqui posset, hac uoce uteretur . quoniam id non poterat, bartim rerum actorem

quem idoneum esse arbitrata est, ipsa delegit. in huiusmodi re quisivam tam impudens reperietur , qui ad alienam cavsam inuitis iis, quorum negotium est, accedere, aut astirare audeat 'si tibi Gecilliae sic assidicerent; te non nouimus; nescimus, quisiis; nunquam te antea vidimus ; sine nos per eum nostras fortunas defodere,cuius fides est nobis cognita: non ne id dicerent, quod cuiuis probare deberent ' nunc hoc dicunt, utrunsque se nosse, alternm se cupere defensorem esse fortumnarum suarum, alterum plane nolle. cur nolint, etiam si tacent, satis dicunt. verum non tacent. tamen his inrasitissimis te offeres tamen in aliena causa loquere ς titnim eos defendes, qui se ab omnibus desertos potius , quim abs te defensos esse malunt ζ tamen his operam tuam pollicebere, qui te neque ne esua causa, nec, si eupias, posse arbitrantur cur eorum stem eaeuam rem liqκarum fortunarum, quam habent in legis et iudicis severitate positam, vi extorquere conaris cur te intermponi, invitissimis iis,quibus maxime lex consultum esse Musi cur, de quibus inprouincia non optime es meriatus, eos nunc plane fortunis omnibus conaris euertere ccur ijs non modo persequendi iuris sui, sed etiam deis plorandae calamitatis adimis potestatem nam te adfore quem eorum affuturum putas, quos intelligis, non verer te aliam, sed ut per aliquem te ipsium ustificantur , laborare