M. Tullii Ciceronis Orationum pars 1. 3.. Cum correctionibus Pauli Manutii

161쪽

IN VERRE . reus nocens in accusatore Ilio cupiat esse, profecto iam Ditellios . quid ad haec dici potest no' enim quaero, quid tu i d harus sis. uideo, mihi non te, sed hune Ii ιrum esse restonsurum, quem monitor tuus hic tenet. quis relie monere uolet, suadebit tilbi, ut bine disceu das, neque mihi uerbum Adumrestondeas: quid enim dices ς an id , quod dictitas, iniuriam tibi fecisse veris rem ρ arbitror: neque enim esset uerisimile , cum ommmbus siculis faceret iniurias, te illi unum eximium, cui co uteret , fuisse. sed caeteri siculi ultorem suas rum iniuriarum inuenerunt : tu , dum tuas iniurias per te, id quod non potest, persequi donaris, id agis, ut caetero rum quoque iniuriasint impunitae, atque inutatae. er hoc te praeterit, non id solum stediari solere , qui debeat ; sed etiam illud, qui possit ulcisti: in quo utrunque jit, eum superiorem esse : in quo alterum , in eo, non quid is uelit, sed quid fuere possit, quaeri solere . quia si ei potissimum censis permitti oportere

accusindi potestatem, cui maximam C. Verres inius riam fecerit : utrum tandem censis bos iudices grauius ferre oportere, te ab illo esse laesum , an prouinciam Siraciliam esse uexatam, ac perditam c opinor, concedis ,

multo hoc esse grauius, π ab omnibus ferri grauius

oportere . concede igitur, ut tibi anteponaturin.descusando prouincia : nam prouincia accusat, cum is asgit causam, quem sibi illa defensorem sui iuris, utitorem iniuriarum , actorem totius causae adoptauit. at eam tibi C. Verres fecit iniuriam, quae caeterorum quoque animos posset alieno incommodo commouere.

minime: nam id quoque ad rem pertinere arbitror ,

162쪽

D I v I N A Υ 1 o alis iniuria duatur, quae causa inimicitiarum praesseratur . eouetos ite ex me: nam iste eam profecto, nisi plane nihil sapst, nunquam proferet . Agonis est Daedam Libbaetana, liberta Veneris Eocinae, mulier ante hune quaestorem eopiosa plane π locari

ples fuit. ab hae praefectus Antonii 3κidam ompho,

niacos seruos abducebat per iniuriam, quibus se in dasse uti uelle dicebat. tum illa, ut mos in Sicilia est omi dum Venereorum, er eorum qui a Venere se libera, verunt ue ut praefecto illi religionem Veneris, nomen obiiceret, dixit Er se, er omnia sua Veneris esse. ut hoc icruaestori Oecilla uiro optimo, homini aequissimo nunciatum est: uocari ad se Agonidem iubet: tuis um dat statim, si pareret eam se, o sua Veneris esse dixisse. iudicant recuperatores id, quod necessereat: ne ue enim erat euiquam dubium, quin ista diaxisset. ille in possessionem bonorum mulieris mittit: ipsam veneri in seruitutem adiudicat: deinde bona Mendit: pecuniam redigit. ita dum pauca mancipia Veneris nomine Agonis ac religione retinere uult, fors tunas omnes libertatems suam istius iniuria perdidit. Lilybaeum Verres uenitro lea: rem cognoscit: factum improbat: cogit quaestorem suum pecuniam, quam ex Agonidis bonis redegisset, eum mulieri omnem adanumerare π reddere. est adhuc, id quod uos omnes admirari uideo, non Verres, sed Mutius : quid enim facere potuit elegantius ad hominum existimarutionem ἰ aequius ad leuandam mulieris cassumitatem lxehementius ad quaestoris libidinem coercendam sumis me haec omnia mihi uidentur esse laudanda . sed repen

163쪽

IN VERREM. in te e uesti 'o ex homine, tanquam aliquo circaeo poc Io, factus est Verres: redit ad se, atque ad mores suos: nam exim pecunia magnam partem ad se auertis: mulieri reddidit, quantulum uisum est. hic tu si Ga.sum te a Verre esse dices, patiar,'concedam: si iniuriam tibisectam quereris, defendam, π negabo. dea Inde de iniuria, quae tibisecta sit, neminem nostrum grauiorem uindicem esse oportet, quam te ipsum, mi

faecta dicitur . si tu cum isto postea in gratiam redisti, si domi illius aliquoties fuisti , si ille apud te postea caedinauit: utrum, te perfidiosum, an praeuaricatorem existimari mauis uideo esse nec se alterutrum . sed ego tecum in eo non pugnabo, quo minus, utrum uelis, eugas. qμid, si ne iniuriae quidem, quae tibi ab illo μου elusit, causa remanet quid babes, quod possis dicere,

quam ob rem non modo mihi , sed cuiquam antepon re nisi forte illud, quod dicturum te esse audio : quaesstorem issius fuisse. q ae causa grauis esset , si certares mecum, uter nostrum illi amicior esse debemet. in contentione suscipiendarum inimicitiarum ridiculum est pnatare, causam necessitμdinis V inferendum periculum iustam uideri oportere: etenim si plurimas a tuo praestore iniurias accepisses, tamen eas ferendo maiorem laudem , quam ulciscendo mererere: cum uero nuis

tum illius in uita reditus faelium fit, 3 am id, quod tu iniuriam appellas ue hi statuent , hanc causam, quam ne in alio quidem probarent, in te iustam ianecessitudinem uiolandam uideri qui si summam iniuriam ab illo accepisti: tamen, quoniam quaestor. i i fuisti, non potet eum sine ulla vituperasione a

164쪽

DIVINATIO cusare. si uero nulla tibi facta est istoria sime sceleure eum accusare non potes. quare cum incertum sit de iniuria: quenqκam esse horum putas, qui non malit te sine Mituperatisne , quam eum scelere discedere at uide , quid differat inter meam opinionem', ac tuam: . tu cum omnibus rebus inferior sis, heu una in re te mirabi anteferri putas oportere, quod quaestor illius fueris. ego ι superior caeteris rebus esses, te hanc unam ob cauusam accusatorem repudiari putarem oportere: sic enim a maioribus nostris accepimus, praetorem quaestoris parentis loco esse oportere, nullam neque iustiorem, nem M grauiorem causam necessitudinis posse reperiri, quam coniunmonem sortis, quam pro inciae, quam offcij,quam publicam numeris societatem. quam ob rem si iure eum possis accusare, tamen, eum is tibi parentis numerosuisset,id pie facere non posses. cum ureo neque iniuriam acceperis, π praetori tuo periculum crees:

fatearis, necese est, te illi iniustum impiumq; bellum inferre conari. etenim ista quae tura ad eam rem ualet, ut elusorandum tibi in ratione reddenda sit, quam αobrem, qui quaestor eius steris, accuses : non ut ob eam

ipsam causam postulandum sit, ut tibi potissimum aecusatio detur . neque fere unquam uenit in contentioranem de accusando qui qμaestor fuisset, quin repudiam

retur. itaque neque L. Philoni in C. Servilium nominis deferendi potestas est data, neque M. Aurelio Scauro in L . Flaccum, neque Cn. Pompeio in T . Albutium et Porum nemo propter indignitatem repudiatus est, sed ne libido violandae necessitudinis audioritate iudicum comprobaret r. neque ille Cn. Pompeius ita cum C.Iulio

165쪽

IN VERREM. 68 contendit , ut tu mecum : quaestor enim Assviij fueurat: ut tu Verris. Iulius hoc secum auctoritatis ad Macusandum asserebat, quod ut hoc tempore nos ab.Sicuralis, sile tum ille ab Sardis rogatus ad eausim accesserat semper haec causa plurimum ualuit: semper baee ratio

accusandifuit timestissima, pro soci s, pro salute pro

Minciae, pro exterarum nationum commodis inimicitias

suscipere, ad periculum accedere, operam, studium, tiaborem interponere. etenim si probabilis est eorum caussa, qui iniurias suas persequi nolunt, qua in re dolori suo, non Re . commodis saviunt: quanto illa caussa bonosllar, quae non solum probabilis videri, sed etiam grata esse debet ; nudapriuatim accepta iniuria, socios

rum atque amicorum ροputi R. dolore atque iniuriis commoueri ρ nuper cum in P. Gabinium uirfortissimus innocentisimus L. Piso delationem nominis postualaret, contra Caecilius peteret, issse ueteres inlamicitias iamdiu susiceptas persequi diceret: eum auctoaritas er dignitas Pisonis ualebat plurimum, tum illa erat causa iustissima, quod eum sibi Achaei patronum

adoptarant: etenim cum lex ipsa de pecunijs repetuna dis sociorum, atque amicorum populi R.causa coparatasti iniquum est, non eum legis iudicijs actorem idοα neum maxime putari, quem acto rem causae suae socij, defensorems fortunarum suarum potissimum esse uoaluerunt. an quod ad commemσrandum est honestius, id adprobandum non multo uideri debet aequius utralitur est stlendidior ira idustrior commemoratio ς acac aui eum , quicum quaestor fueram, quicum me sors cons andos maiorum, quicum me deora hominums

166쪽

atque amicorum; delectus sum ab uniuersa prouincia, qui eius iura fortunas, defender em y dubitare quis, quam potest, quin bonestias sit , eorum, causa, apud qκos quaestor fueris, quam eum , cuius quaestor fuerisi accusare clarissimi uiri nostiae ciuitatis, tempor3bus optimis , hoc sibi amplissimum piacberrimum s ducessant, ab hostilibus clientibusq; suis, ab exteris nationis bus, quae in amicitiam populi R. ditionems essent, inis

rias propulsare, eorums fortunas defendere. M. Catopnem illum sapientem, clarissimum uirum, o prudelistissimum , cum multis graues inimicitias gessisse caeseepimns propter Histanorum , apud quos consul fue*rat , inurias. nuper Cn. Domitium scimus M. filiam diem dixisse propter unius hominis uritomari poterni amici, atque hostilis iniurias: neque enim ma*gis animos hominum nocentium res uniuam ulla coma

mouit, quam haec maiorum consuetudo longo interua Iarepetita, atque relata. sociorum querimoniae delatae ad hominem non inertissimum : susceptae ab eo,qui uidebatur eorum fortunas ide, diligentias sua posse definiare. hoc timent homines: hoe laborant e hoc institui, da que adeo institutum referri, ac renovari moleste feανκnt, putant fore, uti, si paulatim haec consuetudo ferpere, ac prodire coeperit, per homines bonestissimos uia Nis fortissimos, non imperitos adcle centulos, aut illisusmodi quadruplatores,leges iudicias administrentur. cuius conssetudinis, atque instituti patres maioreas nostros non poenitebat, tum, cum P. Leninius, is, qηi

princeps senatus fuit,accusabat M.Aquilium subscri

plore

167쪽

IN VERREM. 69ptore C. Rutilio Rufo; aut eum P. Africanus , homo Mirtute, fortuna, gloria, rebus gestis amplissimus, poαsteaquam bis consul π censior fuerat, L. Cottam in iudicium uocabat. iure tum florebat populi R. nomen: iure auctoritas huius imperii, ciuitatis ; maiestas graravis babebatur . nemo mirabatur in Africano illo, quod in me nunc homine paruis opibus, ac facultatibus praeradito simulant sese mirari: cum moleste ferant . quid Ουφe uult t accusatorem ne se existimari, qui antea defendere consiueuerat nunc praesertim, ea iam aetate,

eum aedilitatem petat . ego uero aetatis non modo meae,

sed multo etiam superioris, o bonoris amplissimi puto esse, π accusa re improbos, et miseros calamitososq; dera fendere. et profecto aut hoc remedium est aegrotae, ac prope desteratae re . iudiciisq; corruptis, ac contaminatis paucorum uitio ac turpitudine, homines ad legum desensionem iudiciorum s auditoritatem quam honesti sismos , et integerrimos, diligentissimosq; accedere : aut, si ne hoc quidem prodesse poterit , profecto nuda uno quam medicina his tot incommodis reperietur. nulla μαlus reip. maior est, quam eos, qui aeterum accnsant , non minus de laude, de honore, de fama sua, qμαmissos, qui accusantur, de capite, ac fortunis suis pertis mescere. itaque semper ij diligentissime, laboriosissimes 4 Uarunt, qui se ipsis in discrimen existimationis uennire arbitrati sunt. quamobrem hoc statuere iudices debetis, Caecilium, de quo nulla unquam opinio ' rit, nullas in hoc ipse iudicio expellatio futurasit, qui neque, ut ante collectam fumam conseruet, ne*q e, uti reliqui temporis stem confirmet, laborat ; non

i Cic. Orat. Κ

168쪽

DIVINATIO nimis hanc causam seuere, non nimis a ccurrate, non nimis diligenter actur:um : habet enim nihil, quod in osse

sensione deperdat, ut turpissime fa tiosissimes disicea

dat: nihil de sui, ueteribus ornamentis requiret . a nobis multo, obsides habet populus R. quos ut incolumes conraseruare, tueri, confirmare, ac recuperare possimus, omani ratione erit dimicandum. habet honorem, quem petimus: habet stem , quam propositam nobis habemus: habet existimationem multo sudore, labore, uigilii, colle Etam : ut, si in hac causa nostrum osticium, ac diligenαtiam probauerimus, haec, quae dixi, retinere per popuαlum R. incolumia, ae salua possimus: sin tantulum essensum titubatumq; sit, ut ea, quae ping latim ac diu cotidia sunt, uno tempore uninersa ferdam s. quapropter iudices uestrum est,deligere quem existimetis facillime posse magnitudinem ea se, ac iudicis 'stinereside, diligentia, consilio, aurioritate. uossi mihi caecilium anteposueritis ego me dignitate superatum non arbitrabor populus R. ne tam honestam, tam seueram,diligentemq; accusationem neqκe uobis placuisust, neque ordini uestro placere arbitretur, prouidete.

169쪽

.U , V O D mrat optandum maxime iudisces , et quod unum ad inuidiam uestriq ordinis, infamiamq; iudiciorum sedandam maxime pertinebat ; id non busmum consillio , sed prope diuinitus daatum, atque oblatum Mobis sum more . tempore uides tur: inueterauit enim iam opinio perniciosa re .uobisq; periculosa, quae non modo Romae, sed- apud exteras nationes omnium sermone percreueruit,his iudici s, quae nunc sint, pecuniosium hominem, quamuis sit nocens, neminem posse damnari. nunc in ipso discrimine ordinis iudiciorumq; uestrorum; cum sint parati qui concioniabus et legibus hunc inuidiam sinatus in iam mare conen tur: reus in iudicium addadius est C. Verres sonio uita atque De iis , omnium iam opinione damnatus, pecκα nix magnitudine , sua ste, ac praelcatione absolutus. huic ego cause iudices cum summa uoluntate,' exopectatione populi R. adior accessi ; non ut augerem in vidiam ordinis, sed ut infamiae communi succurrerem: adduxi enim hominem, in quo reconciliare ex illimaationem iudiciorum amissam, redire ingratiam cum populo R. satisfacere exteris nationibus possetis ;depe culatorem aerari j, uexatorem Asiae, atque Pamphilae, praedonem iuris urbani, labem atque perniciem prouinciae Siciliae . de qκo si uos seuere, religiosis iudicaueri tis: auctoritas ea quae in uobis remanere debet, ha*

170쪽

rebit i ' i':u Bigentes diuitiae iudiciorum religionem ueritateni 1; perstegerint: ego hoc tamen assequar, ut iudicium polim reip. quam aut reus luilicibus, aut Miscusator reo defuisse uideatur . equidem, ut de me conmsi eo iudices, cum multae mihi ὰ c.Verre insidiae terara marii; factae sint , quas partim mea diligentia deis uitarim, partim amisorum studio, officios repulerim:

nquam tamen neque tantum periculum mihi adire Nisus sum , ne sue tantopere pertimui, ut nn in φαμ iudicio. 1 teque tantum me expectatio accusationis meae, concursus.; tantae multitudinis, quibus ego reobus uehementissime perturbor, commouet; quantum

istius insidiae nefariae, quas uno tempore mihi, uobis, M. Glabrioni praetori, sociis, exteris nationibus, ordiani , nomini denique senatorio facere conatur. qui ita

dictitat, ijs esse metuendum, qui, quod ipsis solis μαtis esset, surripuissent, si tantum rapuisse, ut id multis satis esse possit: nibit esse tam sanctum, quod non uiomiari nihil tam munitum, quod non expugnari pecurania possit. quod si, quam audax est ad conandum ,tam esset obscurus in agendo: fortasse aliqua in re nos aliis quando fefellisset. uerum hoc adhuc percommode cadit, quod cum incredibili eius audacia singularis stultitia

coniuncta est. nam ut apertus in corripiendis pecuniis

fuit , sic in ste corrumpendi iudicii peristicua pua conissilia , conatusq; omnibus fecit . semel ait se in uita peris timuisse, tum, cum primum reus a me factus': quia,

cum e prouincia recens esset, inuidiaq; et infamia non recenti, sed uetere ac diuturna latraret, tum ad iudio cilina corrumpcndum templis alienum offenderet . ita