장음표시 사용
251쪽
Id est, quemadmodum nos vertimus.
Congregans congregabo Iacob te totum Cogens cogam reliquias Israel simul. Ponam illum sicut ovem in angusio loco )quo in secunda persona est sermo. Cum ii 3 aliis versibus ad tertiam pilanam sermo dirigatur:ad morem sacrarum literarum, in quibu&nt transitus, de una persona ad aliam , etiam. aliquando in codem
Atque haec est sententia, Quemadmodum prope iam occidente sole,re veniente Eespero, pastoc cogit pecus, & in ovili intus includit : sic ego . Deus fatur in vergente mundi vespere, reliqui , domus Iacob, superstites filios Istaei, regno expulsos, domo eiectos. patrias iratos, Otoque orbe. terrarum torres,& dissipatos in unum cougregabo. Contra bimque in exiguum de angustum locum: sicut opilio de tallibus, d camporum patentibus. aequoribus oves altringit in habulo. Atquς ibi in tanto conuentu,& nequciatia tumultuabun-xur: ob multitudineiu nimirum numerumque hominum
252쪽
vINE A. et is Quod sanὸ quidem de electis accipere debemus: de quibus Propheta intelligit sub verbis.Te totum lacob.Et,Reliquias Israel. Cum enim saepe & diutius Iudaeorum natio seruitutem perpessa suerit: sicut cum Rex magnus Athriorum Salmanasar decem tribus captiuas duxit, anno sexto regni Ezechiae. .Reg. 1 8. ac post eum Nabuchodonosor duas reliquas tribus, anno undecimo regni Sedechiae . Reg. 2 s. quarum decem priores, nunquam ab hostibus redierunt. Et sicut cum Vespasianus anno Dona.69. in Hierosolymae expugnatione, supra triginta millia vendidit: praeter eos, quos Neroni transmisit,& eos, quos Agrippae donauit. Iocde bel.Iud. Quamobrem per diuersas gentium oras , late & varie, di istisi sunt. Nequaquam certo scit Ecclesia, an omnis proles ill Ruturorum hominum quae ad finem mundi sub variis coeli plagis reperietur,creditura sit. Sed unum haede re certi scit: quod ante finent mulidi, ante eius constitutionem electi,omnes unam,eandemque religionem Messiae suscipientiNamque omnes electi sunt totum Iacob,qui instar gregis in suo cubili, intra unam Ecclesiam cogendus est. Sicuti Propheta loquitur.
Bethoth ha ubereo. In medio caulae suae. singulariter, quemadmodum in me' Codiee Antuerpiae impresso,
habetur, & in omnibus codicibus, ut ad hostras manus peruenerui. Et quemadmodum xxx ii. Interpretes legisse manifestum est, ex
eorum translatione,quae habet.
In medio cubilis ipsorum. iNon autem, pluraliter, quemadmodum Latina vulgata editio hau
In medio caularum. o. imeest enim litem y lod, in text. Hebr. Et una tantum est Ecclesa iinitio huius Annotationis dicebamus) quam Propheta vocat vii
Haraabero. Videlicet. Caulam suam. Id est, gregis. Pro quo Lxxi verterunt α των. ipsorum pluris numero,ad gregem respicientes, qui ex pluribus capitibus costat l.oues. isde abig.& f. sed si gregis. Instit. de rer. diuis. 7 a ri Hadiabero autem , caulam Ecclesiam , bene &conuenienter Spiritus sanctus vocat, per os Prophetae, nomine, I verbo 'm Zibber deducto, quod significatioqui, Iermocinari, verba facere,& eiusmodi:ob nunqua intermissium in caula balatum ovium scilicet vocem qua cum caeteris bestiis terrenis aereis,& aquatilibus Deum benedicunt. Psal. i 8. de passim:& ob nunquam intermissos in
253쪽
Ecclesia cantus,quibus fideles Deum collaudant. Ibi enim loqui dicitur,vbi Deus laudatur & benedicitur. Sicut e contrario Spiritus sanctus, Infemum. praeter caetera n mina, vocat mari duma, quod silentium significat. Et tamen in Inse no vi alias dicebamus erit fletus & stridor dentium. Matth. 8. i a. Et damnati clamabunt prae dolore cordis:& prae contritione spiritus vlulabunt. Isia. 6s. Atque etiam in Deum maledicta coniicient. Apocal. 16. de D.Thom. 2.2.q.is .art. . Sed ideo silentium,quoniam Deus ibi non laudatur. Sed ad locum Mich.Proph. Propter multitudinem igitur eorum, qui simul aggregabuntur, tumultuabuntur. Est enim tumultus, vox plurimorum edita una:atque prae dio & laetitia & alacritate adeptae salutis,multitudinis exultans congestus. Atque isti enimuero laudabiles tumultus, Deoque placentes sunt in mundo. Ut ipsum non iniuria dcm Rex,& idem Propheta Salomon
Ranhal hamon. Videlicet. Vallim multitudinis,vel tumultus. Sequitur text. Cantici,in quo Messias Sponsus, de se ut dixi in te tia persona canit: ni Ua, o an S rna Nadan eth hucuerem tinnoterim. Id est, quemadmodum nus vertimus. Dedit Vineam cunodibus. , Π ων τὸν ἀμπιλωνα το . φυυῖ- Hoc est. Ille ego Messias, Dominus vineae dedi vineam custodibus.
id est locavi eam vinitoribus,quos mundus colonos partiarios vocat, ad fructum participandum. Quia videlicet constitui homines agricolas. Et beatos nimirdira tales agricolas,qui procul mundanis negociis, mea rura exercent: qui meam Vineam arant,vomere sulcant fodiunt, Proscinduntque: qui carita vitium f0niusant, religant, propagant, putδnt,traducesque connectunt: tu lappas, tribulosque euellunt: qui Vuas vindemiant, vinumque in mea cellaria condunt. Chira etiam Oratore autore de senect. & de Ossic. Omnium rerum, ex quibus
aliquid exquiritur, nihil si agricultura, melius. nihil uberius, nihil dulcius, nihil libero homine di nius. Nihilque tam regale sit, quam studium agri colendi. Quamobrem de Homerus clim de Vivise canit, patrem Laertem in fundo 'en ibicis cum agnosceret post vigesimum annum, quam a patria terra discedens,e portu siluerat : senem Regem Ithacae & Dulicliij, instar coloni agrorum, sodientem facit, plantasque purgantcm.
254쪽
Id est, quemadmodum nos vertimus.
t Atque patremflum rediens inuenis in agro Purgantem plantas acres vestitus amictu Hic erat Pius circundabat ocrea suras Bubula,quo fissus melius vitarei iniquos. gique manus manicae, ne vepres forte nocerent. Tempora velaba caprinussessa galeruri
sed tametsi uniuerso mundo, omnibus, omnium gentium, aetatum, ordinum, viris & mulieribus, omnis conditionis ac loci, Vineam Deus Dominus colendam dedit: non tamen omnes colere voluerunt: sed
Id est, quemadmodum nos vertimus.
Hoc est. Ura' Oael Patriarcha,cuius nomen interpretatur, Vir videns:cuius domu Vinea Domini est. I a. s.quam Dominus de Aegypto translatam, in Palestina,terra promissionis plantauit. Ps8o. 9.Hic vir,eiusque genus, eiusque semen, qui munus assignatum a Deo, sua bona agnoscentes, non defugerunt,Vineam coluerunt. Atque solus unus GA Is, vir, qui solus hoc nomine GN Is,Vir, quod egregium & excellentem virtute de praestantia senificat in dignus est : diuina simul & humana natura, ex eius Israel sobole ortus: ego mei, qui loquor,idem Messias,idόmque Salomon, id est.Salomonis filius: Deo patri & Domino exercituum,de Vineae fructu,seuchiam tuli,qui non habet extremum. Quoniam quidem caeteris omnibus Vinitoribus, operariis, agricolis, colonisque partiariis, qui sunt, qui Dere,qusque posthac futuri fiant: ego solus,plus operae in Vinea consumpti,plus desudavi, atque elaboraui. Quoniamque non corruptibilibus auro & argento: sed meo pretioso singuine hominem redemi de maledicto legis, Actus pro homine maledictum. I.Pet. I.& Gal. .. Ee Naam
255쪽
Nam quoniam sanguis meus, labores mei, sudores mei, operaόque meae, ratione meae deitatis,cum humanitate coniunctae, inaestimabilis aestimationis sunt: fiuctus meus, quem tuli, non habet extremti,quia nepe infinitus est,& immensus. Quauis claudere libet mille argenteis,ad comune iudicium, populorumque intellisentiam. Quorum siue singuli separatim homines,siue etiam uniuersi simul inter se coniuncti, cum finiti sint, mei, meique fructus infinitatem comprehendere nequeunt. Argenteis autem nummis, de quibus prius signati S, quam aureis,pretioque ex ei&constituto,res mercatae sunt. Mille autem numero maxime persecto,& cubo,& pleno mysteri rum : & quo vel res pretiosissimae venire solent. Et qui in meis scripti iris sanctis pro uniuersitate accipi solet. Vt meus Ecclesiae Doctor idόmque summus Pontifex annotauit. Mores. lib.9.cap. I. D.Gregorius.
Et si neque vel innumerabili pecunia,vel cuiusvis rei permutatione, vel totius mundi pensione, vel mei fructus pars comparari posset. Quemadmodum probe mea Ecclesia cognolcit, quae ex synagoga, gentibusque fidelibus, unigena mea Sponsa, ex multis singulis hominibus, populisque compacta & finita tamen : immensum & infinitum
Id est, quemadmodum nos vertimus. Vinea mea,quae mea,coram me
m ouzκοπια τοις φυλμοῦι τον καρπιν M . , Non enim Messiae, nec aeterni patris,uerba sunt haec, sicut quidam caeteroqui docti &.sapientcs tradiderunt: sed Sponsae Ecclesae,quae grato animo seuctum Sponsi commemorat. . 1 l Ac quemadmodum prima parte Cantici suam Vineam ion coluis sesed alienigenas consessa est. iii t
256쪽
VINEA. 2IO Posuerunt me cuntidem Vinearum. Vineam meam,quae me non custodiat. Sic hac octava parte, & synagoga & gentilitas,una Ecclesia,& sponsa,audiens Sponsum Messiam,de suo fructu canentem:
Vir attulit destum eius milli argenteos.
Eidem ut aequum erat in assentiens canit: Vinea mea, quae mea oram me
Et ducentos ciaudientibus flutatam eius.
Iam sumis diximus, unam tantummodo Vineam esse: & simul etiam rationibus confirmauimus, candem unam Vineam, Sponsie Vineam
esse. Modo igitur audiens sponsa , suum Sponsum de se ipso canentem. Mille argenteos de fructu Vincae tulisse. Idem suo testimonio confirmans, & ipsa sponsa canit. Totidem mille suam Vineam, suo
Ei ducentos cunodientibus Ham eius.
Quandoquidem, qui apud sponsam mirabilem dignitatem tenent, qui imperium & potestatem habent,qui amplissimum Ecclesiae ordinem assecuti sunt, quique in gradibus ossiciorum sunt locati: ducen- ros argenteos serunt. istos enim praesides Ecclesiae & conseruatores propugnatoresque de vindices,Vineae custodes Sponsi appellat. At que tum praeterea etiam priuatos omnes, omnis generis credentes, virilis & muliebris sexus. Omnes enim fideles,qualescunque sunt,sive summi Ecclesae viri, sue medii siue infimi,dum in his inclusi compagibus corporis,sua ODficia & munera exequuntur: omnes pro sua quota,Vineae conducto-Ies,ducentos argenteos Deo Domino Vineae reddunt.Tantum enim
uniuscuiusque partem fructisum, cuiusuis sit, & quantulacunque sit, vel parua, vel magna Sponsa aestimat: quippe ducentos argenteos. Haec namque mille Sponsi quinta pars est, quae Regibus debςtur. Genes i. 3I. & Α7.2 . Non quod vel quiuis cultor, satorve, vel arator Vineae: vel qui colonus habet conductum de Vinea fundum , agrosve, tantum fructum afferat,qui cum Sponsi quinta conferri vovit. Cum adeo dispar adiuncta ratio sit:quδd non solum quinta,sed nec millesima inter eosque t esse proportio: quod hic infinitus, finitus ille sit. Sed ideo ducentos argenteos Sponsa exprimit , ut aliquo certo humero, fructum Vinitorum claudat: sicut &'Spotis fecit. Nam cum Spons fruetiis eiusmodi sit: qudd infinitum meritum passionis eius, innumerabiles mundos,ne dum sexcenta millia mundorum s sexcenta millia mun- E e a dorum.
257쪽
dorum essent,ut quidam nugabantur,vel innumerabiles,ut Democritus rebatur) saluare posset: fructus custodientium Vineam , cuiuslibet videlicet animae fidelis,eiusmodi est,reddere se ipsum Deo. Hoeest enim, quod maxime Sponsae cordi est, nimirum salus animarum. Atque hic solus modus est, per quem Vinca sponsae, Vineae Ductus custodientibus ducentos argenteos acceptos referti Quemadmodum in praesentia, & ante oculos Sponsi, Sponsa canebat de sua Vinea,
suam repctens. Vinea mea,quae mea, ram me,
de tibi Pacifico, Et ducentos cutiodientibus ctum eius. Ubi quemadmodum in prima parte lugens Sponsa moerόnsque,quod
hactenus Vineam suam non custodierat, per non custodiam mandatorum : ad locupletandum magnum suum & incredibilem dolorem, repetitione utebatur. Vineam meam,quae mea,non cumiui.
Sic hac octava parte,ut quὶm maxime fieri potest, dilatet magnam suam & incredibilem voluptatem, quam ex fructu capit, quem vineam custodientes Deo reddunt: cum fideles, vel lactentes paruuli, vel in primis puerorum aetatulis, ante doli capacitatem, mortem obeuntes, sola regeneratione salui fiunt: vel iam renati & adulti, adhibitis ad fidem operibus bonis, malisque declinatis, salutem post exiguum huius vitae curriculum nanciscuntur: eadem repetitione
utitur. Vinea mea,quae mea, oram me. . . a M. i
Et darentos cuBodientibus Hum eius. I.
Quarum quidem repetitionum amborum versuum primae de octouae partis , una est ratio factum exaggerans, & ornatus etiam causa, carmen amplificans. Sed similes geminationes, verbaque etiam interpuncta, quae in s cra pagina reperiuntur : sicut hic in Cantico cernimus,& in locis s pracitatis Mich. cap. 2.& Isa. cap.17. interdum etiam in eius transa
rionibus desunt: quae reponi considerem, praesertim in Psalmis, in quibus repetitiones sunt peculiares. Sicut Pi. i 8. In quo gratias agens Propheta secundum literam, pro summo beneficio siae liberationis de manibus inimicorum : mystice autem pro liberatione Messiaria morte, & a diabolo, & ab inferno: multis interea modis Deum laudans, quod suos electos,ex tot bellorum ore & saucibus eripuit:quod filium suum misit in mundum ad saluandum genus humanum a&
258쪽
v IN EA. bd infinitis muneribus Ecclesiam Christi sponsam decorauit:
Deum tantum nostrum,Deum & Dominum esse,canit his versibus.
Euoniam quu Dei graeter Dominum, sui quu Deus,praeter Deum nonisum. ρτι τις Θεος ' εξ του Κυρος, ἡ τίς Θεος πλὴν του Θεου ημων. Cum tamen in textu Hebraeo,in primo versu, petitio sit, pronominis interrogatiui, & in altero nomen sit grauitati contrarium: quae hactenus vertentes omiserunt. Ac propterea binos illos versus, in nostris versionibus ita restituimus.
Auoniam quis Deus, quis praeter Dominum, Et quis meae leuitatis petra 'Deus nocter. ἔτι τίς Θεὸς, τις παρεξ του Κυρίου,
ἡ τὶς πικά in φριακ ms; Θεος η κων. Metaphora esto leuibus corpusculis,super quae,ne ambiens aer, o tu sive flans,huc & illuc pellat petra vel alia res ponderosa locatur. Leuissima autem prosecia est hominum species,sicut scriptum est Ps61. In quo de contemptione ae despicientia rerum humanarum, quae plenae sunt futilitatis. mmaeque leuitatis,canit Proheta Io.
Id est, quemadmodum nos vertimus. ἰViique vanitas=ὶν homini,
259쪽
ANNOTATIOC Mendacium filis viri,
In librae lancibus ad elemandum, si plus quam omnis vanita .
Hoc est. Vsque eo humana species vana est,quod ex eo intelligi licet quod inania falsa sipe inducta fibi pollicetur: quod ne dum homines vulgares de populo, sed viri etiam graues alioquin sortesque, quibus datum est, gerere negocia publica,sibi met assentiendo blandiendoque leuissima procurant. Vt, vel si omnes homines populares, qui Hebraice iseb nomine PIS , continentur , quod te rana signific*t,.quasi serreni sint, sicut& Latiuum nomen homo ab humo decla t: & omnes pariter viri excellentes,virtute & praestat tia praediti,qui Hebraice sub nomine isc veniunt,quod ignes-gnificat, quasi tales coelestia magis meditentur, ubi purissimus ignis est Deus in quo cum Latinorum nomine conuenit,vir a virtute. Omnes isti inquam & illi simul, si conglobati in altera librae lance ponantur,in altera,vanitate impositar, grauior adhuc lanx vanitatis prori pendens deprimatur. Sed altius dictum Prophetae expendendo,quamobrem hominum,& virorum. etiam leuitatem, immo poti is ipsos viros hominesque, ponderet regiuis Propheta 'Ima -ο- .in st*teris es trutina, inquir latibus nobis : verissima ratio se se offert, propter iniustitias. Quoniam quidem altera pars hominum & virorum, iniustitias fasciunt, condendo leges iniquas, & proterendo, conculcandoque pauperes in iudiciis: ac tum praedando pecunias viduarum, & pupillorum sortunas diripiendo. Non adnimaduolentes,qudd talia aget tibus maledixerit Deus per Isuam io.ibi in exordio.x i'
260쪽
Vath legi loribus ferentibus leges iniquin, Et scribu qui Fictionem scri erunt.
Vt opprimerent causam pauperum. Et implicarent iudicium egentium populi mei Vi essent istas viduar in stolia , . Et pupillas ut praedarent.
Hactenus Isaias. Pars autem altera, iniustitias, ab huiusmodi viris &hominibus factas , non propulsam: cum pollent bona pupillorum, opes viduarum ablatas,restitui sacere:& pauperibus subuenire, eue tendo quae iniuriose sunt decreta. Huiusmodi etenim homines virique, non propulsantcs iniurias,ab aliis factas, ac fiesentes eas, & caetera omnia peccata peccantes, nihil aliud enimuerd sunt, nisi merae leuitates, leuibus culmis stipulisque volantibus leuiores. Quid namque magis leue esse potesti quam quod nihil est i sed peccatum nihil est, ergo. Levitates auto' contrariae sunt iustitiae,quae aliquid est,&grauis est, ob constantiam:sicut eius definitio probat. Iustitia est constans & perpetua voluntas, ius suum cuique tribuens. l iustitia. f. de iustiti & iur. Bene igitur hoc Psal.6 i. Propheta Regius appendit in lancibus librae, quae est iustitia, in quam omnes peccauerunt, hominum ac Virorum leuitatem, contractam propter peccatum, in quod peccator transformatur non secus ac qui adhaeret meretrici,Vnum corpus ef-citur mea:&qui adhaeret Domino,unus spiritus est. I. Corinth. c. i 6. & i . Qui idem Propheta alias Psal. p. . canebat de peccatoris miseria proueniente ab inconstantia, contraria grauitati. Non sic