장음표시 사용
381쪽
EMisi mirum videri debet, si eorum, quae bis binisi verbis,senis septenisque literis, primis duobus versibus,
continentur: ob Hebraeae linguae antiquitatem,rerui n-que,de quibus agitur,occultationem: cum intimam penitas vocabulorum sententiam: tum sensum,angusta &concisa comprehensione deuinctum, prorsus adipisci, dissicile facta sitit .grande opus mouentibus. Cum enim amborum cognitio.multis obstructa sit dissicultatibus, maximaque sit in ipsis rebus obscuritas: duriorem etiam intelligentiam sicut & totius sacrae Scripturae priscae effecit ipsa vetustas. Sicut manifestum est. Psal. 4. cuius est exorsius in Latinorum Psalteriis. Vt quid Deus repuli ει is Anem. Iii quo scelesti ac nefarij,prae agitio est,haereticorum facinoro inrum facinoris: qui facinorosissimis manibus, seri agrest Ssque,nostris
aetatibus omni diritate, atque immanitate teterrimam rem fecerunt. Cum fana, templa, aedes sacras,loca religiosa, in quibus Deus colitur, praecaturque .veneraturque,expugnariant exciderunt. pDelubra cum sacris fontibus,in quibus paruuli atque adulti, diluti, fide & aqua regenerantur,depopulati inflammarunt. PDei eiusque semper Virginis matris,signa marmorea, aenea,eburissimorum opificum ab ipsis aris,dei
nea,nobilismorum opificum ab ipsis aris,demoliti sunt. RDiuorum statuas, species, figuras, simulachra, in excelsis basib
posita,simul cum altaribus,euerterunt & deiecerunt. pSanctorum res gestas,inortesque oppetitas, picturae textilis, &tabulis.persectorum pictorum,dclerunt,induxerunt. RAc vasa denique argentea, magnificὸ & preciose coelata, ad usum solennium sacrorum, propalam compilarunt de surripuerunt. DPoculaque aurea,in quibus sanguinem Agni obbibit Ecclesia,corpusque custodit abstulerunt rapierunt,asportauerunt. pQuamobrem multimodis sacrilegium commiserunt: ac contra vetustam Ecclesiae disciplinam venerunt : quae Dei & Sanctorum imagines, non ad adorationem, sed ad memoriam de recordationem historiae,ab Apostolicis usque aetatibus,imbuta, conseruauit, & retinuit,senapErque retinebit,& conseruabit. Vsque enim a tempore Apostolorum. usus imaginum initium duxit: cum S. Lucas Euangelista Domini Nostri de Virginis,& item Collegii Principis, Doctorisque gentium, ad viuum, imagines pinxit. QEarusn
382쪽
Virginis, usque ad nostram aetatem Romae remaner. Et hoc iccircd sane quidem facit Ecclesia: ut fidelibus suis, piaesertim verb imperitis de idiotis,Domini Nostri ac Seruatoris, eiusque Sanctissimae Parentis,statrumque, de tum praeterea Martyrum, icti- quorumque Sanctarum, vitas, passiones de generaliter, gesta, in memoriam reducat. Ad fidelium animos excitandum, ut ero collatis beneficiis, quam maximas Deo gratias agant:atque ad ipsius Dei de Sanctarum imitationem se componant: naturae inuitamentis atque incitamentis blandimentisque posthabitis, caeterisque omnibus pcc- candi illecebris. Atque o mihi videtur optima ratione. Quia enimuero imagines, siue pictae,siue scalptae,isiue fictae, eo modo te habent cum literarum ignaris: quomodo scripta historia rerum gestarum,se habet cum legentibus. Vet,ut glossicinquit in cap.perlatum. de consecrat .dist. 3.
Quoniam, quo facisscriptura legentibus: hoc faciunt imagi
nes ct piisurae illiteratu. νIn eo igitur Psalmo,in quo Propheta, in persona fidelis populi, grani
viscerum morbo affecti: tantam insolentiam Sc insulsitatem nostrorum temporum haereticorum, praesagiendo deplorat: trium, ad diruendum,& euertendum rastrumentorum meminit,quorum propter antiquitatem, omnium nobis est sorina ignota. Nisi quod ad excidendum apta de congruentia suisse, perspicuum est. Sicut Latinis, secures bipennes,mallet. Sed haec minime miranda sunt, propter rerum varietates,& nouas rerum formas: quae ex temporum commutatione,singulis pene actatibus oriuntur. Quandoquidem non solum in vetustillimis linguis id accidere compertum est: sed in iis etiam, quae proxime ad nos accedunt,si cum illis priscis conserantur. Qigis enim labrum,cuius Cicero ad Terentiam meminit, his verbis.
Labrum, si in balneo non es, fac ut M.
Lib. 24. epist.3 I. cuius modi εe mensurae vas esset nam de de Hebraeorum vasis scripturi sumusὶ dicere unquam posseti Nisi quod vas quoddam,ad sormam oris humani de labiorum, tactum,ad lauandum accommodatum fuissse,non ignoramus.
383쪽
I s praemissis dico,quod verbum sulcite,& nomen malis, rite responcient cum ci' an thasichim, & προ
ismach: de cum σου τε , & μηλοις. Quorum alterumn Nan Hubraice de /ώλοις Graccc,mala, siue poma,tam fructus mali arboris,quam arbores, interpretatur. Alterum 'NU smach, & ςηριζω, fulcire, firmare & sustentare
Sed floribus cum nomine asciscioth: de stipate cum verbo tama 1 Udum, nihil commune. Verbum enim Ism rased, non stipare: sed ste nere & reclinare exponitur. Vnde fit nomen rTrsi residab : quod reclinatorium de stratum a Latinis dicitur. Quod infra habetur par. 3. io. ubi de Salomonis Regi a , ἄρχειον Graeci vocant, mentio habetur. Quo loco mm residab, pauimentum nos vertimus. Solum eo vocabulo intelligentes, arte factum & stratum in curia, aliqua mat ria : quod pedibus inambulantes paviunt. Ita ut verbum Hebraeum an ra Ed. par Graeco sit αρρικλIiω; de Latinis sterno de reclino: ac idem valens. Ut enim 'd formatur ri 'an remah; & reclinatorium de stratum .a sterno de reclino : sic ab ανα, λίνω οἰναλ θηροπ.De quo loco diffuse agemus,in secundis octonis Annotationibus: quas Sponso fauente, post has primas edemus. In quibus pleraque Tertiae partis Cantici,de qua in praesentibus,nihil attigimus mraeter alios locos,ut Annotationum materia dictabit,noue commetabimur. Nomen autem ascisciath, cuius plurale est I Ilerim asci- sciath non flores significat: sed ad laticis vlum,vasis speclcm, ex alis qua materia facti. Non ampli,ut amphora,cadus,vel dolium : in quibus,in annum,uel longius tempus. ad conseruationem latex reconditur : sed modici de ad ferendum habilis. Quale Graecis & Latinis, quia Graecis acceperunt,Lagena,vel Phiala nominatur. Cuiusmodi φια- λαιο του χρυσου, Phialis aureis, Pindarus in Isthmia Od. i. Castorem cecinit,aliosque heroas curruum agitatorcs,in ludis solemnibus, cer
384쪽
Spartis creati, o Thebis, eptimi, I. De praemiis certaminum complurium Domum tripodibus, lebeii s simul auerunt, Phial seque aureis. Et cuiusmodi Athenaeus meminit, lib. II. δὲ μεκον λεγουπιν - ονομα τοῖς Iramno:ώς υὸς υμ mrυλης, καιρῶν δὲ ἀυτο νετυλας αρικαι
Lagenam mensurae nomen esse,aiunt, apud Graecos,m Chum, se citulam, duodetamque cotulas Attico capere. Cetula
autem nouem capiebat unciaου. Tametsi non hoc nos negotium agimus,ut de absoluta Hebraei vasis, mensura disseramus: quam & Budaeus de Asse & partibus omist.Sed ut innotescat Hebraeum nomen asci b, vas significare: ad vitisenum,uel alium liquorem continendum, aptum, atque adportandum habile. Quale procul dubio vas aquae erat, quod homo ille gestabat, quem duo ex discipulis,Petrus & Ioannes,Domini iussu sequuti Hierosolymam, coenaculum repererunt: Luculli Apolline, omniumque Regum coenaculis conclavibus, tricliniisque celebrius: ubi parauerunt Pascha. Quod vas erat κεράμιον : Vt Marc. scribit, I .& L .aa.
fictile scilicet,opere figulino, ex creta & luto fictum. Et qualia Phialae erant, de quibus Pindarus in Isthmia, Od.sup. citata. Et melius qualia Phialae vinariae erant, quas idem Pindarus in Nemea Od. io in victoria Thiaei Palestritae meminit.
Id est, quemadmodum nos vertimus:
σrgentum adepti a Sic ne splurimum Rediere laeti) Phialis cum vinariis.
385쪽
.bi habetur historia, quando Rex David, cum ingenti gaudio, redu- ista Arca Dei, in ciuitatem suam, populo cibaria praebuit. mod Romani Imperatores,auram popularem,lc fauorem multitudinis aucupantes,facere consueuerunt: munera,congiaria, epulasque erogantes.
Ibi enim dicitur, quod Dauid diuisit populo, , viris vlque ad mulie
tes, panem,carnem,& lagenam unam.
Id est,quemadmodum nos vertimus. t '
Vel sit magis placet. λάγοωον. Vnam Lagenam. Vbi lagena, vel Phiala in textu Hebraeo, scribitur per nostrum Cantici vocabulum nos scisclah. Cum enim unicuique viro &mulieri, panem unum, vel placentam unam panis, & frustum carnis distribuerit:comparative etiam MUS Apsciab, quod Phialam,sive
Lagenam vertimus, no plus capere debebat,quam homo uno die absumere posset: circiter videlicet Nouem libras: iuxta modum menturae Lagenae Athenaei Alib. ii Vbi animaduertendum,quod& sit in textu Hebraeo, non scribatur,aridorum,an liquidorum Lagena contineret:proba iitrer tamen, de certa vini mensura intelligendum,assirmare provect posicut cum apud Latinos, congiaria donata legimus, intelligimus de certa vini quantitate: nam Co inrium genus mensurae erat. Licet progressu temporis,pecunia beneficii gratia data, Congialiumclit apy'' Etlim si Pigninus eoi tui, vir Hebraicae linguae peritissim0 , in huius vocabuli VA As sitis liuerpretatione , non latis ud
Cum in Osea 3.Dolium verterit. Et in Cantico Phialam vitream, litte
386쪽
Cum in Cantico non sit materia, ex qua. Et 2.Reg. 6. Lagenam. Et x. Paralip. 16. Pultem. Quae cibum significat pane vetustiorem: quo Romanos & Latium, longo tempore usos fuisse, Plinius autor est, lib. i8.8. e medulla tritici,quae similaba Latinis & similago nomin rur : aqua,melle,caseo,ouiε,& aliis condimentis consectum. Nam deceptus est Sanctes, pace tanti viri dixerimὰ Nomen enim vis Assisiciah, vas omnino significare indubium est,ex locis supra citatis Paralipomenon & Regum:iuncto eodem textu in Osea cap. 9.circa principium. Ibi.
Vel Phialas uvarum. videlicet. Amantes vinum, quod fit exuuis,& in Phialis,vel Lagenis,de Doliis & Amphoris hauritur,ad mi- strandum in mensis, pocula conuiuis. Sic Persius Poeta satyrico carmine cecinit.: De maiore domo, modice sitiente Lagena. . .: Id est. Sitiente vinum. Non autem ut alij Verterunt.
Diligentes vinacea uuarum. Quae medicis, torminibus prosunt, & stomachi fluxibus, mammarumque inflammationibus: applicata secundum artem. Nec Dolia uuarum, ut Sanctes vertit, immemor aliorum locorum. Quamuis quo ad sensum mysticum, idem propemodum sit.
Etenim, si mi Apsciab Douum significaret,neutiquam Rex David quando populo congiaria dedit , post reductionem Arcae in
ciuitatem sitam,aequa proportione usus ruisset:dando cuique viro Mmulieri,placentam panis,& frustum carnis,& vini Dolium. Quandoquidem Dolium vas praegrande & peramplum esse con stat: in quo ut supra dicebamus) vinum in annum reconditur, & in longius tempus: ut inde in craterem, & de cratere in pateram fundatur ad mensas. Sicut in Amphora,& Cado quae apud antiquos idem fuisse tradidit Philocorus in lib.De lingua Attica:vt rcfert Pollux, indecimo, de vocabulis. Vnde Horatius de vino veterrimo, ad Phillidem amicam, inuitans eam ad epulaε.
387쪽
Et Cicero de vino, in Dolio recondito, ut inde in dies hauriatur.
Num igitur, qui hoc semira ,si is perare vesit, de dulis sti
hauriendum putet. De Claris Oratoribus. Liceat enim mihi lioc modo de nos Apisciab. Regis David, ratiocinati qnemadmodum Budaeus de Asse,& pari.libr.1. de mensura modis tritici, quod Caesariautore Suetonio Tranquillo, populo diuisit ratiocinatus est,
2 9mque si Cisar frumenti denos modios, ac totidem olei libras, praeter trecenos nummos, quos populo pollicitus erat, miritim diuisit: intelligimus modium non magnam men-
Sic igitur, sit Rex David, panis, carnisque partem dedit: intelligere debemus π PA , non magnam mensuram sui sie: qualis dolium sui siet: sed qualem oportuit, ad carnis panisque proportionem: ut Phiala, vel Lagena. Est autem omnibus sanctae scripturae locis,quos induximus, nec non & loco Persj,elegans metonymia continens videlicet, pro contento. Atque eadem propemodum, qua Euangelistae usi sunt: cum institutionem Sacramenti altaris describerent: ibi in vulgata Latin x editione.
Et accepto Calice, gratias agens, derit eis: se biberunt ex is
omnes. Marc. I4.2s. Non enim Calicem biberunt, sed vinum,quod poculum continebat in sanguinem Domini conuersum, virtute verborum, eiusdem Do mini,Sacramentum instituentis. Id est.
Hic es anguis meus, noui Testimenti, qui pro multis e sun-
detur. Marc. I .2 .Qgae quidem verba , in ipsa datione poculi, protulit Dominus nosteresicut in datione panis lacerat: qu admodum Matthaeus narrat in haec verba.
oenantibus autem ess,accepit Ia s V s panem,or benedixit, ac regit,id seque Discipulis suss,er ait. Accipiete o com dite : me est corpus meum. Et accipiens Calicem, grasiacuit, or dedit istas: λέγων, dicens. Bibite ex hoc omnes. Hic est enim sanguis meus,noui Tinamenti,qui pro mutuis
effundetur, in remisionem peccatorum. 26. 26. Tunc
388쪽
'Tune etenim, in illo instanti, cum accesserunt Domini verba, ad elementa,consecta sunt sacramenta. Sicut & in Ecclesia, per dictionem eorundem verborum, a Sacerdotibus, super cisdem escinentis,eadem fiunt Sacramenta: per potestatem ab eodem Domino nostro datam Ecclesiae:cum praecipiens Apoitolis, inquit. me scire in meam commemorationem. Luc. 22. I9. Sie igitur sponsa in nostro Salomonis Cantico. Hentate me cum Phialis.
Vel cum Lagenis. Id est. sustentate me, cum latice, vel liquore, vel potione, quae in Phialis est, seu Lagenis. In quo cum rerum Omnium humanarum diuinarumque scientiam,insitam,& innatani in Sponsi, vel ei potius a spiritu Sancto datam amuenter, omnes agnoscimus: rum rei etiam medicae, singularem eximiamque notitiam, quis non miretur3 Quando ob grauem morbum, eundemque diuturnum, recreari, corroborari, nutririque egens sponsa:id heri potione, atque odore petit. l.
Id est, quemadmodum in nostris nos versionibus vertimus. Remate me cum Phialis, Teclinate me in pomis, Puoniam aegra Amica ego ci' . riti i si νοερίσατε με μετα φιαλάμ,
uicunque celerrima indigeni ad rectione,ias liquidum reme-Xx 3 dium,
389쪽
ι3o ANNOTATIO dium, ad recuperandas vires,eptimum es. Vbi vero adhuc
celeriore egent, per odores reuithuntur. Cum igitur cita & ci tissima, resectione, sponsa opus habeat, utrum-oue peti t: humidum scilicet alimentum,& odorem. De quo altero, in secunda huius Annotationis parte dicemus: cum de malis agemus. Primum namque,ut de potione agatur,versus contextus requirit. In quo duo consideranda veniunt. Alterum, quamobrem potum magis quam cibum sibi optet sponsa. Alterum, quaenam tandem ista sit Potio. Et quo ad primum, dicimus ex doctrina principis medicorum Hippocratis quaestionem solui:quoniam liquidum, optimum remedium ad recuperandas vires. Loco supra citato,iuncta doctrina elusitam Aphor. ii. scct. a. quae habet. ναῖον πληρου θι ποτου, η mτιου. Id est.
Facilius es potu refici, quam cibo.
Cuius rei ratio est, quoniam cum citi sis humidum alteretur & concoquatur: promptius exinde distribuitur, ac nutrimentum praebet. mod cibo serius valde contingit: quem in ventriculum primum, in succum abire, necessum est, antequam in sanguinem conuertatur de
Quo ad secundum dicimus. Quod quamuis, qualis sit potio, suis
versibus Sponsa non memoret : vinum tamen esse, potius quam ius, vel alium liquorem ex coctis pullis stillatum expressumve, vel aliam dulciculam potionem , verisimilius & apertius assirmare possumus. Vinum enim,& magis cralsum & rubru: quam album & tenue,quod υδατώδεις, aquosum Galenus appellat.d.Aphor. ii. non solum hominem educat & alit, roborsique: verum enimuero moderate potum,
stomacho valde prodest, praesertim imbecilli. Qualem Timotheus habebat, ad quem Apostolus scribens. οἴνω inquit) ολ ω-2 ι - ἀμαχον cras. Vino modico utere, propter omachum tuum. Et qualem Sponsa quaEque anima fidelis habet, cum praeuaricatur turpi issime ,& ab ossicij sui praescripto deflectit,atque aberrat. Tunc
enim sauciata peccato, eius stomachus resolutione laborat: quod cibi salubris doctrinae, non tenax evomat: unde ali deficit, tabeque consumitur.
sicut illis contingit Di suggestionibus Satanae irretiti se passi,Ecclesiam aspernantur. Qui quoniam sunt stomacho languidi, nec cor illis sapit,nec palatus: Sacramenta resutant, renuuntque. De quibus bene regius Psalmographus prophetavit. Psal. Io7 18. in quo omnes Laatos inuitat confiteri Deo, eἱque saetiscase:
390쪽
Id est,ut nos vertimus in nostris Psalteriis. Omnem cibum fastidiuit anima eorum, .: Et applicauerunt usque portas mortis.
oc πις Θανατου. Verissime namque,omnem escam stomachatur,qui altaris respuit sacramentum: quod verissimus cibus est, & potus, & in quo est omnis gustatus, omnium conquisitissimarum epularum. Ipsum etenim est Sacramentum,de quo Messias inquit.
Cura mea vere es cibus, o sanguis meus vere es potus.
Ioan. 6. SI Et ipsum est figuratum Mannae,in quo sunt omnes sapores,qui gustu percipi possunt. Sed nequc sollim praedictam vim vinum habet, ut prosit stomacho,
in quo primam illabuntur ea, quae accepta sent ore, ut concoquantur : concoquens sua caliditate cibos esos, nec non se ipsum consumens,praesertim ακροῶν, id est merum. Vt Philosophus inquit Problem .sect.3. Sed aliam etiam, ut sicut aqua agros,cor laetitia assiciat,praecipuum inter viscera, vitaόque sedem .Sic etenim Regius Propheta Dauid autoris Cantici genitor, cum commendaret diuinam sapientiam,circa creationem mundi,angelorumque naturam &Eccleuam,cecinit Psaxi Oq. II.
Id est, quemadmodum nos vertimus. 2 s i .
- ο ῖ- ἀφρανει - ἀνθρώmu, QD εορδαν. Vinum autem cor hominis laetitia aflicit. rod cum perspicuum quidem sit, & in vulgari prudentia situm; rum in syncopantibus apertissime reprehenditur: qui statim epoto