장음표시 사용
391쪽
vino,motum,sensumque recuperant,uetanturque. sicut pluribus Io- eis Galenus autor est: tum verδ de Meth.meden.lib. ia. Et in illis,qui integra valetudine mi, & sani, exemplum clarum,& illustre est,Persarum ac Medorum Regis Assueri. De quo sacra pagina narrat,quod laetificus vino,pulcherrimam Reginam Vasthi, o natam cum diademate,in conspectuna suum,omniumque populorum de Principum regni sui,quos conuiuio exceperat;venire iussit.Illaque recusante imperio Regis parere : Esther natione Iudaea, eximia facie& forma egregia puella,Regina ascita est, Vasthi altera repudiata. Quam plurimum autem vino sustentari, Sponsae opus erat, inter caetera,ante Sponsi aduentum: quando propter originale peccatum, cor eius obstructum erat. Quia nempe caro non parebat animae, nec rationi sensialitas. Quare iudicio rebellis cor, longe quasi in gyrum abiens euolabat: ac nequaquam suo munere fungebatur. Quemadmodum etiam post eiusdem Sponsi aduentu,omnibus credentibus naufragis accidit,propter actuale peccatum. Sicut Propheta Psalinographus de utrisque cecinit Psalm.38.ii. qui est tertius Poenitentialium. In quo primum hominem,omneminie eius posteritatem, atque omnem naufragum inducit, dessentem suam ruinam, ob eius. dein primi parentis inobedientiam contractam, propriumque naufragium respective.
Cor meum gyravit. Vel circuiuit,sicut qui proprium domicilium liquit. Hoc est: Vsque eo miter homo oppressus peccatis meis, meum munus pensumqne praetermisi : non limando legem Dei, quam dedit Deus in visceribus meis. & in corde meo scripsit. Hierem. D. 33. Vsque ed in elix homo obsessus propriis iniquitatibus; b ossicio declinavi: non faciendo legis iussa, nec me restenando, a vetitis legis. Quin potius,cum ea, quae lex iubet, exequi deberem, & ab his, quae interdicit, continere me: me ipsum ipse non cohibens a carnalibus mundanisque desideriis,diabolique tentationibus,quae cum renascerer, i detestatus: post carnem munddinque abiens, nec praecaue
diaboli abstrusas insidias, variis multiplicibusque criminibus illa
Nihil est enim aliut Cor gyrare,quam ab co aberrare, quod vehementer interest propriae saluti. Hoc enim signiscat verbum It vnnsi: barchar. A quo Ino cher, myrcator Hebraeis est. Quoniam circuire
392쪽
iis mercatores regiones assolent: multa undique apportantes,multisque impertientes sicut libro primo de ossiciis Orator aiebat. Vni de Caesit in suis Commentariis,Belgas fortissimo ostendere volens; inter omnes Galliae populos.
Horum omnium sinquit forti Gunt Testae , quoniam mi
nime ad eos mereatores saepe commeant atque ea,quae ad demin nris animos pertinent, important. initentialium,qui est Psal. 1 3. . re
ppio Id est, quemadmodum nos vertimus. ia
In medio mei oppilatum est cor meum. - μεσφ-ἐπεκ λούφτησα η- a Id est obstructum & clausum. Quia nempe propter multiplicia peccata mea Propheta in persona peccatoris Deum affatur) quibus irritavi iram tuam: ut qui peccaui super numerum arenae maris, respirat nequeo, sicut in aqua demersus. -
Enimuerδ, ut iure optimo crediderim non inetum simpliciter naturale expetit Sponsa, ad se recreandum: sed illud potius. supei naturale & diuinum, quod in sanguinem sponsi conuersum, Temetitantum accidentia retinet. Neque sitim Glummodb,per quam homo tristatur& deficit, pellendo,retocillat,& laetificat cor quod est pec tiare Temeti: sed famem etiam sedans, inediam sugat, c6rque virόΩque restaurativivificat,&sustentit od paniscit proprium. Quei admodum eodem Psalla o .is. Psalmographus canebat Citii Q I
Vbi pure x x x I I. transtulerunt
H - Pania vero cor hominis luctentat. 'i' vino , Et intellige per Panem non Panem solum frumentarium, qui multiplex est e led omnes cibos,quos terra fert,& ut mater homini sippo aditat. De quibus Genes i. 29. Et omne quod mouetur,& vivit, quod est homini in cibum De quo Genes'. i Et manti, pariter, de qua ExOd.I6 per tot. Omniaque denique esculenta, quae escas redolant,
393쪽
variis saporibus, coiadimenta ne condita.t ryial namque. qui' homo vesciturialitur,nutritu do su ntatur, augescitque & pubescit; vivitque ivsque ad seniinn,Panis nomino contam mur. Et haec qui-
dem,quo ad literam. My ltice autem ris Panem, carnqm Domini nostri intellige: quae est verus Panis, qui non solum coipus sed animam sustentat. Ipse ete
stanis Aristiorum, sigi si apti a lina Panc in signi
ficatiuum,seruarii testi inem, vition moriatur. Ioan Ubio Quod Panis in sim qu Ri φgis, quam barius nutriat nec pisces praestant,nec carecyq di 'ri 9 Ρ, nec usenlatilium, nec omnes conquisitissimae epulae, nec terrae fruges, nec
Quod utique huic diuino Temeto piatingit qu0Riam simul est cib i& potus, caro & sanguis, ratione conconassa'tiae. i ipsu ulte est yerum Temetum quina animast fidelis, mentcm tenet, R ducis ad aeterna ducit .Quod caetera vina noth a st taliquant PretiosaqNon Albanum, in magno olim pretio : ut ex Horatii loco supr, citato. Non Setinum,a Seti iςiuitate Cavppa alae illod in maximo pretio Diuum Augullinum hinuisse, memoriae proditum est. De quo Martialis.
Pendula Pontinos quaespectat Setia AENOI. e tria diti Exigua vetulos misit ab urbe cados. sebo mi:bothbe Et de ambobus Iuvenalis dum diuitum coenas notat. i: C
in bibes Albanis aliquid de montibu iam δε
Quoniam nempe solius Sponsi Vinum aptissimum animae ne dum corpori est med altae itani. vi dum inii fallacitur, suauis, incorruptibilis, diuinaque Dotio, iit, sicut 'inum illi ΑΡ-cuius caprinam viren . ibi dedille Maronem Euanthis filium, Sacerdotem Apollinis, viriti, cunilabores narraret suos, Aleinoi egi commea
394쪽
Dininum dedit incorruptum dulceque vinum. Non salso & inaniter Poetarum more & modo, sicut Deo iam gentilium Ambrosa Nectarque: sed verissio pol ictu immortalem
reddit. Dum taliter hominem cum Deo coni ungit, copulat & consociat, ut maneat homo in Deo &Deus in holmine maneat : sectu que& particeps, homo terrenus, coelestis & diuinae gloriae cssciatur. Dicente Domino. o πώγων μου ἀ- σαρκα, etτινων μοῦ et δ α μα, Γλει
aut manducat meam carnem,o bibit meum sanguinem, habet vitam aeternam. Ioan. s. y Et infra. ut manducat meam carnem, o bibit meum singuinem. c. ἐμιαὶ ρ ρι, κοἰ Maia. In me manet ego in Ego.
Quod eaetera vina non praestant. quae praesentis tantum vitae longaevitatim tribuunt. Vt de vino Pucino,quod in sinu Adriatici maris nascitur,non procul a Timavo fonte,memoriae piaditum est. Iuliam Augustam L xxxi I. annos vitae,illi non alio usa,retulisse acceptos. Plin.lib. I . 6.
Et hoc est verbum Tad simach, quo Regius Propheta David, a
roris Cantici genitor , bis usus est. Psal. 37. in quo Ecclesiae persona suscepta, eiusque personam gerens , inter caetera monet me admiratione quis afficiatur,videns. Omnia aduersissima accidere hominibus bonis : malis autem secundissima. Vt qui prospera semper viantur, aequabilique, perpetuaque fortuna:secundo 'itae,sine ulla offensio
Non enim ita se rem habere sicut quidam existimauerunt. Improborum prosperitates secundasque res,redarguere vim diuinam,ac potestatem. Inter quos Diogenes Philosophus fui :relatus ab Orat. denat .deor.lib. 3. Cum potius, Auste foelicite . prospere lite res huius mundi,malis eueniant in deceptionem. Quoniam nerei pe Omnia illis prosperi, procedere,sinit Deus,ad illos illaqueandiam S irrctiendam, vinciendumque vinculis) quibus trahantur ad patibulum. Vt apud Hierem.a . Σ.& seqq. Cum interim viros iustos,Deus in manibus teneat. Sicut disinitus scriptum est. Sap.3. I. ueatque. & sustenter gratiam in hoc mundo : vi eos, post aliquanto sustentet inciper gloriam. Sicelenimeo Psal. 3 7.I do2 qc: il
395쪽
id est, quemadmodum nos vertimus.
Sie idem Regius Propheta , illo tam celebri de decantato Pses.s i. A. secundo hemistich. o. Postquam primo hemistichio Deum orauit,ut redderet ei amissam gratiam, per peccatum: t videlicer,de eius progeniὸ irasceret ut Seruator mundi s de quo egimus in Annot. Rosa hoc secundo hemistich. versum claudit.
Id est, quemadmodum nos vertimus: D Spiritu voluntario me summa.. τύ ων cla ατι τύ Onia 3 ιε ω -- Hoc est: Vnica paraphrasi, pro omnibus tribus locis: cum Omnium sensus planus sit, & euidens. Postquam Tu Deus tantum inibi debitum remisisti, transferendo , me peccatum meum,de imponendo illud in humeros flij tui Messiae:Te oro atque obsecro,ut reddita mistii laetitia,ut delmea regia progenie exoriatur:in posterum me susten tes Spiritu voluntario, ut non peccem. Quemadmodum sustentas Sanctos tuos, manu tua, id est, gratia tua: ut cadentes non collidantu Vt videlicet riccantes 'enialiter, mortaliter non peccent. Atque hoc mihi condones, Te obtestor,Spiritu tuo voluntario: Scilicet pet temetipsum, qui es Spiritus volun .Υ tarius:
396쪽
tarius: qui voluntarie genuisti nos, ut simus primitiae creaturarum
Vel etiam. Vt sustentes me spiritu voluntario. Hoc est. Ut tantum mihi gratiae impertias, ut deinceps cohibendo me a peccato, promptus paratusque sim,voluntarie,id est, non coacie,sed spontanee tibi si uire, iussisque tuis parere: faciendo voluntatem tuam , & obseruando praecepta tua, ut decet, sine ulla cunctatione,in Regia potestate mihi commissa: respuendo omnia illecebra, quae naturae humanae dulcia videntur. Quod hactenus non suci,cum vicinae amOre capi me sinens:ed prorupi,ut tot simul scelera Patrarim.
Hoc enim significat maria nia bab.Sicut Psal.13.3. Maa binae bah. voluntarie sacrificabo tibi. si extrahes me de manibus inimicorum meorum, illos dissipabis. Si autem verterunt,spiritu udi ικῆ,id est, principali dum fuerunt ab alia vocabuli significatione. Quia aria nedibirinceps dicitur, id est voluntarius : , munificentia, quam voluntarie liberalitόrque exercere debet: munifice de large dando largiendoque. Talem enim par est Principem esse: munificum in dando, & in exigendo
Sed clim Graece vertentes, in omnibus locis, quos hactenus citauimus, verbum azn lamach, verterint per verbum τηροω: de rectE. Vnde neque nos immutauimus: saepe mirari soleo, quomodo aliis locis,ut Psal. i i'. litera n sim ch, de apud Isa. 63. s. ubi bis idem verbum habetur,in Graecis codicibus per duo diuersa verba, conuersum reperiatur. Videlicet per oti λαμ ω & - gia. Quorum hoc quidem ad sensum vertentium,mollire. Latine reddi potest: illud autem succurrere,vel ut vulgata Latina editio habet, licto Psili is.ls.oc natio suscipere. Clim tamen utrobique hoc est .sustentare significet, ut nos vertimus.Nam clim Propheta Christu Dominum dolente inducat,qubd tristissimo tempore suae passionis,nemo illi opem tulerit,nemo subuenerit,nemo succurrerit: sic eum lamentante facit.
397쪽
318 ANNOTATIO Et assexi, se non fuit quisquam) auxiliator, Et obitupui eos aspicienso se non fuit me Uuaentum.
αλλ' ὁ βρα - μοῦ ἔσωσάν με, . Ulii ira' o ηλιος μου αιτος μα ἐ ρI ν. Hoc est. Ego autem, qui nemini iniuriam seci, qui nihil nocui, quin potius de omni genere humano merui optime: Ego sinquam in qui innocens accusatus absolui debui insons,pro sontibus condemnatus, cum ad mortem ducerer,circunspectans huc & illuc,si quispiam fortE contra tantam vim auxilium ferret: & non fuit. Dumque moror mi-r6rque stupesco simul, quod in tanta frequentia hominum, qui me tot lictoribus militibusque cinctum, de contra ius fasque ad supplicium raptum,circunsepiebant: non esse,qui misericordia commotus, me sustentaret. Quando hominum amictae fortunae, grauesque &miserabiles casus,facile multos ad misericordiam alliciunt. Hoc namque est.
Quod tripliciter exponi potest. Altero modo. Et non sustentans. Id est,non suit se stentans me defessum insbmnia praeteritae noctis: qua captum in Horto, ante Annam Caiphae socerum, ac tum ante ipsum Caipham principem Sacerdotum,vinctum,ut maleficum, sceleratumque sisterunt pulsaruntque Iudaei. Non suit,sustentans me defatigatum itinere eius diei: quoad Praesidem Pilatum ducentes,& a Pilato ad Herodem, rursumque ab Herode ad Pilatum, Hierosolymam per omnia fora concursare secerunt. Ob haec enim lassus corporis, animsque labore, opus habebam,ut quis me su stentaret. Quemadmodum Aharon & Chur graues manus Moysi aetn thamechu. sustentaverunt, usque ad occasum Solis,quando Iosue Duce exercitus,cum Amalecti pugnauit,segausique.
Altero modo. Et non fuit sustentans. Id est, non Lait qui in mea grauissima amictione,vires meas stactas ac debilitatas flagellis, coro-nsque spinarum, millόque aliis malis & incommodis, aliqua potione cibove reficeret. Q in potius, cum me sponte pro uniuerso genere humano
398쪽
humano mori volentem sicut ultrδ pet Prophetas pollicitus cram)in Crucem sustulit sent: atque ego utim sitirem , ut mea mors M passio,omnibus, sine ullius exceptione, opem serret & saluteidi: acetum impij mihi potandum porrexerunt.
Tertio modo,mystice. Et non sustentans. Hoc est. Et non suit,qui me,in se sustentans,in fide maneret:firmiter credens me cile Messiam in Scripturis promissum.Sed omnes me abiicientes,destiuerunt a me, fidemquς amiserunt: videntes me, a propriis Iudaci ' capite damnarum morte mulctari. NO' animaduertentes, leues,& imb cilles, quia se oportebat, me pati, & ita intrare in gloriam meani Luc. r . 26. Quemadmodum multo ante, non obscure Prophetae praedixerunt.
Sed brachium meum saluauit me. Hoc est, Ego ipsie Deus, qui dextera aeterni Patris sum, propter creationem, o brachiu propter sortitudinem : saluum me feci. Quja suppliciis infinitis, prouiundi salute perpellis,morteque turpissima obita,me ipsum propri3 virtute, ex manibus Iudaeorum extorsi: mundiimque de manibus Satanae principis tenebrarum liberaui. ' Sequitur vltima pars propositi textus ProPhetae. I i
Id est, quemadmodum nos legimus 'netn'cha arti, cum 2 mem, Lethest'.
Supple, in se. Talis est enim sermo Hebraeus sanctus : ut semper sit aliquid addendum. Sicut Lyranus alibi scripsit: vocans sermonem decurtatum. Sustentauit igitur me, meus Sol solus. Vt insinuat pronomen foemininum primitiuae speciei ut Grammatici vocant H, ipsa. Est namque Sol Hebraeis, foeminini generis ram chau mah.
sicut masculini Latinis & Graecis, ChaldaeisqueI: qui est C Usciemes. mi': ria2 2 trucida mu et ' rema Ipsa ergo Chammihi.id est ipse meus Sol solus.& non alius sustentauit me. Hoc est Ecclesia,quae est Sol meus, quae instar coclestis Solis, totum orbem terrarum illuminat, lumine doctrinae Euangelicae fugans umbras tenebrasque : in quibus ante meum aduetuum mundus iacebat. Ecclesia nqua,quae est Sol meus, quia nunquam deficit in fide: instat Solis, euius nυquam lumeiud si citi Ecclita in qu M in qua natus & altus sum,velut sol,qui omnia ginnit,& homine cum homine generat, vegetstque & sustentit: me Custentauit, videntem, quod non deficeret. Quoniam Sanctissitria Vir bimater mea, Ecclesiam repracsentans,in ipsa mea morte & passione,in fide mansit. Sicut bene Regius Propheta S lomotum ante ceci Ur Lucii ii UI. Quae
399쪽
Et satura tua asii lata es Palmae. 7. 8.
in propter alias protrietates tum propter iugem viriditatem. De quibus duobus locis sui ius agemus in aliis Annotationibus, quas post has primas octonas edemus. Sed si quis est,cui, huius loci,nostra haec interpretatio,non satisfacit: amat autem vulgatam. Diu me fori U i
Stipate me malis, ἰ i . t. 2uia amore langueo. Is sciat,nullo alio modo, contrarias nostras, vulgatae editioni Gra cisque versionibus,argumentationes si modo ex textu Hebraeo,vulgata Latina editio conuersa existimatur j non dilui, sed infirmari, seu extenuati posse,quim solita illa clausula: verrentes in Hebraeo exeminati aliter legi sse, ouam hodie typis mandatur. Legis Iu ante n)am basiostiann . floribus vertent s, ego dicerem : a singulari manvisti sciannab. Quod nomen Rosa tamen potius sicut in Rosa Ania latione disseruiinus J Latine redditur, quam Flos: qui Hebraice ars diis. proprio vocabulo nuncupatur. Verum mihi quidem dicendum videtur: ex hoc loco Cantici,iunctis aliis, percipi comprendique, probabilem rationem reddi posse: vulgatam Latinam Cantici editionem,non de Hebraeo,sed de Gra ca L x x II. versione, transsatam : adhibitis aliquando , aliis Graecis versionibus,vt Aquilae de Symmachi,& aliorum. Tametsi id ipsum affirmare,& firmissime alleverare quis audeat Cum versas aliquando occurrant, in quibus tum a textu Hebraeo, tum a Graecis etiam versonibus, vulgata Latina editio discrepare dignoscitur: scut ex aliis Annotationibus elucet. Sed utcunque sit, primus hic trium versuum, de Graecis ad verbum exemplaribus. pro ut etiam secundus,si cum illis conseratur,liquido conuersus apparebit. Et si enim in Graecis Codicibus striptum sit. t ι . a ρί τέ με ξο λυζοις, rοιοίσατέ ρο - μηλοις.
Vbi nomen μύρον, non florem, quinimmo unguentum significata quemadmodum in ea sententi supra in i .pariCant. Positum Rix 3-
400쪽
' scemen thorac femecha. Vbi Graeci Codices habent.
Pro eo, quod Latinae editiones habent. Oleum ususum nomen tuum. Vtrumque enim letui stamen significat. Ubi versus est Sponsae, ad Sponsum: qui Hebraic Messias,& Graecὸ Christus appellatur,nominibus unctionem significantibus. Tum ob unctionem unguenti, quo naturam humanam, cum diuina conglutinauit, copulavitque & coagmentauit:tum propter unctionem olei exultationis, videlicet Spiritus sancti quo unctus Silonsus Dominus noster irum in modum, omnes virtutes, gratias praerogatiuas,omnesque denique persecti nes accepit. Dicente Euangelista Ioan . I. I .
Et vidimus gloriam eius, gloriam quasi unigeniti a pauci Pleni gratiae ct meritatis.
Neque sibi soli duntaxat accepit, sed ad hominibus impertiendum. Hoc namque est quod idem Ioan aiebat. Et de plenitudine eius omnes accepimus. Et epist. I. a. 27. Et vos τε BGμια, τnctionem,quam accepi Eis ab eo, maneat in vobis. Et non necesse habetis, ut aliquis doceat vos bsed cui σο δετο Μίσμα, vn eius ocei vos,de omnibus,severum est, or non es mendacium. Et propterea dicitur oleum, ves unguentum spatium. Verbum autem iacta sternere significat: quod per verbum ram rased, eaprimunt Hebraei. Vnde )mm G uni, & τοι ὀ ίε με, genuinE & propriE, sternite me,reddi debuisset:vel reclinate me,ut ex Hebraeo nos ver
Est tamen considerandum,quod μύρον Graeia,non pro unguento solum, verum etiam pro virgulto odorisero accipitur. Vnde cum ex virgultis flores oriantur floribus , etiam non incongrue μύρος verti potuit. Licet nomen floribus Latinae vulgatae editionis,ex Symma elii potius versone, acceptum putem. In qua habetur. επινακλίνετε με αε δθει.