장음표시 사용
111쪽
σαυερ- 3 δε-M-τ- , ουχ ιαι-e οὐ id est, excitare --temguisum vulentur non pati morires, verum etiam aeraxmma, esca quorumiam. Habemus idem etiam apud Aristotelem libro de sensu, & sensili capite v. ubi hoc Stratidis carmen Euripidem taxantis asscit, is c ,1 νψ10-μυρον. hoc eth. Ne a sι- υ emtam, suentem eoquM. inibus subdit haec, Muti conuertit Varabius. Asin mine ιais f. cia Mes potiombin demissem, ν conserinai, vo talem ipsam t-tisper in M, quo ad e duobus fissi- μα tio quasi una , is ab inoproueniem exuiset. Ad eandem rem libet etiam 2Eliani verba adducere libro x ri. de varia historia capite X X X I quae ita habent, si γνοντες oi εὐπιες, πτανς ἔπινομή- - μ κωσιν, o sinam a οἷ λ μυρριν --, hoc est sicut conuertat Uvetteranus: numerum v uento mixtum bibebant se supra quamsam esse . aut neces aspinstaret, hac minis Minebamur: vocabatur autem vinum m De eadem re Iuuenalis Satyra VI. perfusa mera pumant unguentas emo. ac Martialis. - soliarasitu. unguenta significans, quae admodum delicata Λ pretiosa foliata dicebantur. Quod vese de ruta hic dicit Aristoteles pute etiam potissimum iniciligi de ea cum vino assumpta, nimirum de vino ex ea consecto: nec solum de iis, verum de lallis etiam tenuibus , dc actioribus herbis, ex quibus confici vinum solebat: tenuia enim luec atque acria, tum urinas, tum sudores graveolentes efficere, dicit etiam Galenus libro lde attenuanti victus ratiotie capite primo : e ruta autem sicuti ex aliis etiam acrioribus vina confici solita, testis oth Plinius libro xivaeapite xv I. liis verbis, ex με in hortum ruunt arsit vinum eradice, aram, cuiuia, organo, apylemne, abrotam, me ara, ravia, nolpeta, serpisto, marrubio. modum etiam tradit quomodo conficeretur,licuti quomodo ctiam lconficercetur ex aromatibtis. Masti rutati facit etiam mentionem idem Plinius libro x i x. capite octauo , - - ω βαρ ες. A quis quo odorgrauitasempraffert. Cinissa a est, quia citin ruta, dc unguenta de quibus loquitur, sint praedita odore acuto, vellementi, de graui . 3c obpartium tenuitatem, de acutiem undequaque permeent, admiscentur excre- lmentis corporis nimirum serosis illis humoribus,quae sudorum materia sunt ι inficiuntque
eos qualitate sua, quam etiam prie grauitate, quae in odore est, sudores ipsi retinent, dum
Cur tergo magis,quam priore parte sudamusὶ An quod in parte priore lo-j cus sane intus habetur,in quem humor deducitur,quod in posteriore n6 est, sed foras ibi excernatur necesse est. Hoc idem etiam facila, ut ventre minus, quam pectore sudemus. Addo quδd sudorem terga magis seruare possunt, de Posterior pars magis,quam prior,quoniam prior magis, quam posterior refrigeratur. QEod etiam caussae est. vi alae citissime atque maxime valeat resudare, videlicet, quia minime refrigerantur. Ad haec posterior carnulentior pars est, quam prior, & proinde humidior. Caussam vero, cur humidior sit, medulli habet, quae rer spinam tendens, multum humiditatis afferre possit.
inod hic Aristoteles proponit generaliter,terga magis, qinam anteriores parteS sudare illud I heophrastiis de luctatoribuς particii latim proponit,caussasque ideo diuersas ab ipsis luctatoribus desumptas attulit ille iniilosophus, cuius verba ad finem adducemus. Aristoteles autem tres hic proponit rationes.Prima est, quia in parte Corporis anteriore,locus est, seu capacitas proxinia, ad quam humor derivare potest, pectoris nimirum cauitas,in quam etiam siepenumero fluere ex eo apparet, q63d inde pet tussim fiequentet excernatur: in posteriori autem non adest huiusmodi loeus : sed quaecumise humiditas ad partem illam
112쪽
vel git, de nullum alium habet exitum, quam externis pcr sbdores; unde illi necessario co-l pioliores ea parte fiunt. τὸ γ nγ. hioc ιdem etiam sarit. Corollarium deducit adi propositam rem faciens r ventres mi S sudare, quam pectiis, ibi enim plures, & maiorest limi cauitates, qutin in pectore, quae cum recipere.& continere post int confluentem ac cis derivantem humorem, iam non per sudores ille excernatur; an ara μαλυμ. μυ----, Adia quod sudorem ιergamin construare possum. Altera ratio: Magis seruare & ciistodire sudorem pol sunt icrga, & partes posteriores, quam anteriores, quia lax magis refrigerantiir, quam posteriorcs restigeratio autem, sicuti antea etiam dictum est, sudori exitum prohi--:restigerantur autem magis anterior partes, quoniam tbnt minus carnosae polletioribus, quod mox subiicit Aristi teles, cum tertiam rationem affert: arque etiam habemus tertio de partibus animalium capite IV. ubi eam ob caussam in anterioribus cor fuisse i earum dicit, ut eius visceris bencficio, caliditas parti magis aperiae, inagasque carnium inopi tribueretur: cum posteriora umbraculum, ac tutamen ex eisdem carnibus aduersus lfiigidum acrem reciperent: Alexander tamen probleniatum libro primo xxv.Cum quaere-
rct,cur terga magis, quam caeterae corporis partes prurirent, ideo fieri dixit, quoniam plus lpituitae continent, quia sunt stigidiora; tantum nimirum existimans caloris E corde proia lciscentis efficaciam, ut Camium copiae in posterioribus cxii cnti praeualeat: quod etiam vi- ldetur sensisse Theophrastus in verbis, quae ad finem adducentur: ad quem sensum ii reduci posset Aristotelis dictum iam non essent aduersariae horum Philolbphorum sententi Et i
y ro quae leguntur in tertio de partibus, non abnutandi posteriora nempe esse calidiora a terioribus, quia sunt magis Cainosa: exque natura sua id habereranteriora autem licet ca nis magis expertia, ob cordis tamen viciniam maiorem acquirere caliditatem, atque ideolcalidiora fieri quod dicit Alexander: quomodo ucro his congruere possint, quae dicuntur in praesentia, quibus sudorem minus fieri in anterioribus ob frigiditatem proponit, ego quidcm non dispicio: Quod tamen ad rationem pertinet ab Alexandro allatam, poterat lita bene pituitae in tergo abundantis caussa referri,ab illo in humiditatem eius partis, cuius istatim idem Aristoteles meminit, ac in eiusdem stigiditatem,- omnον, quod etiam causset 03. Aliud corollarium ex secunda ratione. Hioc sequimr celerrime, &. maxime sudare alas, quia minime refrigerantur, cum sint intus quas vallis reconditae, ab aliisque partibus lbene coopertae: Adhaepoueris eamuisntiorpars est Tertia rario. Par- tcs posteriores sunt magis carnosae,dc ideo magis sanguineae caro enim fit ex Aliguine: sin- lguis aulcm humidus est,atque ideo partes illae magis humidae simi: humiditas autem ma- it alis cauisa est, unde sudores proueniunt: verum non hinc,neque ex san.guine humiditatis partium posteriorum caussam desumit Aristoteles: sed ex medulla spinati: a t enim pol oriosa magis hinnescere, quoniam per totum spinae spatium medulla exte niacit, quae cum sua natura humida sit, humiditatem multam toti illi loco tribuit : carnis igitur copia duplici nomine sudorem tergo conciliat itum quia aduersiis frigus defendit, L calorem creat,ut in priori ratione,tum quia humiditatem exhibet loco,quam is sani habet a medulla ut in posteriori. Theophrastus tamen in verbis, quae ad initium problematis significaui. calidiores, x humidiores videtur pectoris partes constimere.Sunt autem Kaec verba : M. eti
Cur ea parte, 'ua iacemus, sudare non possumus t An quoniam pars, qua tangimus, cum plqs, quam modicum sit, incalescens prohibet, ne perincet
sudor: rcsiccat enim, atque absunit. Item comprimi cam pancm sic euenit:
haec verὁ sanguinem compressa diffundit, quo dissu satis refrigeratur. Ar-
113쪽
COMMENT. IN II. SECT. PROBLEM.
l gumento sane te porcit, quippe qui non nisi frigoris iniuria itat, atque cisci I vel a IIJ1ctu, vel ictu soleat.
Quaerit, qtiam ob rem, cum accubantes sudamus docis iis Corporis partibus,quibus innitimur, A super quas iaccinias, iron sudcinus, totumque illud corporis spatium haud madcscat. Duas autem affert rationes. Prima cst, quia locias ille, seu pars, supra quam iacemus, ob reliquuin corporis pondus, quod ei incumbit editiam ob contactum rei calid. ae super quam iacet, magno re incalescit: nimius autem calor sudorum exsiccat; resoluit enim materiam insensibiliter, neque permittit, ut ad exteriores partes per si id res exeati ex nimio igitur calore delumitur prinia lixc ratio, altera aurem cx contrario fundamento ; nimirum ex frigore; ait enim quod pars Corporis, supra quam iacemus, qui in ea esst sanguis, ob ilium M positionem illam atteritur, de comprimitur; compresius autem sanguis distanditur, hoccst ad alias partes refugit, quo facto ruisti ratur, qui exsanguine incalesccbat locus quemadmodum contingit in i lupore, qui refrigeratio qua: dam est: nam tum stupore affectae partes, tum quae comprimuntur,r friger.Intur, ab illi que sanguis aufugit, unde S albicant; ut si quispiam aut manu valide comprimat, aut vinculo arcte deliget partem aliquam corporis, statim vidcbit sanguinein retrocedere par
tenique illam albicare. Fit aulcm huiusmodi pastiO,aut cx ictu, quo compressa panc sanguis dissi igit , aut attritione, qua ii militer diuugit, ut in eo, qui decumbens sudat; at lcri cirr enim pars quae subiacet: quod cliam contingit in diuturna scilione; praevertim duro sedili, aliisquc modis, qvibus pars atteritur, S ideo instigcratur: ex restigerationc auteni impediri sudorem, plurios antea dictum cist.
are qui docinii int,magis sudant3An circum obsistendi ratione euenit. Calor enim parte interna collectus,potest expellere humorem.
Haec eadem quaestio proponitur iterum problemate xxv II. quamquam autem fundamentum utrobique idem est, caloris nimirum copia intus cxistantis; candem tamen copiam ex aluiperastali pendero in lique rationem deduci apparet,& exprimitur hoc loco, non ita exprimitur problemate di x v II. Ait igitur Aristoteles in somno colligi,& vnii iratorem in partibus internis, ob antiperastasim, quod Tlieodoruς vertit circum obsutenδ να-tione. melius autem fortasse sit, Gimam vo cm iam Philolbphorum auribus tritam rcti non do, id fieri dicere, per antiperil lassen. Igitur coriim, qui vigilant calidiores liliat cxternae partes, internae Digidiores,dormientium contra; quod scripserat Hippocrates VI. Epadom: SI Galcmis comm. I v. t . x v. ad cum locum. Calor igitur, qui sotimi tempore interiores parrcs deserit it, re ad intimas confugit, ci viaitUr, qui intus exsistebat. viribus iraque auctus, impetiique moX facto, humorem aut sudorcin fora pellit, & id inti vi
stafri e Sudores igitur in somnoe no initio fiunt, nccile sonini initio accipiendum cst problema, quo tempore calor ad interiora refugit, sed mox, cum proceiiciatu somno cal collectit . dc uniciis iam limul os . sit perataque Sc attenuata materia, eam foras pellit. Porro de caloris retractione.quae in somno fit, qui plura cupit Aristotcle adeat libro de somno, Scexperrectione ei rer dicato, atquQSciam Alcxandrum Aptirodisiensem quae itionum naturalium libro primo capite vigesimo.
Cur facie in axillio su Linus, cum in ea minimum carnis sit Θ An quod cxpeditius illa sudare possunt, quae humida, laxaque sunt. Caput autem tale
114쪽
eth: continet enim suam plurimam humiditatem. Quod utique venarum ratione patescit,quae hinc pertendunt. Distillationes quoque ex capite oriuntur, S: cerebrum humidum est, & foramina permulta in capite habentur, quae tam multa esse, ac foras usque pertendere, capillorum indicio constat: igitur sudor non a Partibus imis, sed de capite oritur. Vnde etiam fit, ut primum , dc maxime fronte sudemus: primo enim frons subdita est.
Iterat, quae si iere proposita problemate decimo; de quamobrem tacies maxime sudet, easdcm duas, quas ibidem adduxit rationes, desumptas, tum ex viarum seu loci habilit te, per quem fluit sudor itum ex materiae copia, ex qua ille gignitur, similiter hoc loco ted)it ; quaedam tamen in harum explicatione aliter sumit,'quaedam praeacrea ponit, quae omnia in hunc locum reiecta nobis in praesentia explicanda sunt. Ait igitur, faciem lichi minimε carnosa sit, quippe quae cute dc ossibus magna ex parte, musculis autem Giguis constet, ideo maxime sudare, quia duas nam est occasiones, ob qti. as facild,6c prompth sudor fit, atque manati altera est viarum multitudo, seu meatuum copia, atque amplitudo : altera humiditatum abundantiar in quibus aurum utraque haec insunt, in illis itidem sudoris magna suppetit copia. In ficie probat utrumque adesse: faciei autem n mine hoc Ioco comprae tendit, vel praecipue ipsum caput, Vt ex rationibus apparet, quando ollis raritas, Ac cutis pilositas capitis potissimum sint, ut ex multis eiusdem Aristotelis locis habemus, & praecipuE primo de historia capite V II. & v III. quo tamen loco has partes exactissimE persecutus caput a facie disiunxit, suisque terminis singula circunscripsit. Igimr in capite magnam humiditatum copiam cxistoc ostenditur. Dixit enim superius pmblemate decimo, caput esse sonoem humiditatum, at in fonte maxime humorabundat: Fhppocrates etiam libro de carnibus celebrum esse ait metropolim frigidi, deglutinosi humoris, ostenditur etiam, quia venae multae illinc extenduntur ad alias partes, l& ex aliis partibus illuci venae autem humiditatibus plenae sunt: de his autem venis, quas idem Aristoteles dicit esse non paucas amplas; sed frequentes,de tenues ortas a maiori Mab aorta, agit ipse Philosophus libro secundo de partibus capite V I. Ex eodem capite catharri, aut destillationes sunt, ius caussam loco modo adducto secundi de partibus idem
Aristoteles attulit. Abundat igitur multa tum aduentitia, tum propria humiditate caput, quae sudoris materia est. Patet etiam multis foraminibus, quae crat habilitas ad sudor mexcernendum; id vcrd apparet cx capillorum abundantia: non enim possent illi tanta frequentia exire, nisi foraminum numerum pene infinitum haberet caput, quae foramina a partibus intimis usque ad extremam cutim pertenderent. Capillorum igitur exortus hoc loco tamquam ossis, & cutis raritatis argumentum pmponi vadetur: at problemarc deciamo tamquam humoris copiae 1 sicuti etiam problemate v. sectioniis X X X r. non immerito; utrumque enim indicare scribitur ab eodem Aristotele secundo de partibus capite x i v. his verbis: Homo animalirum nraximὶ minium piisse evite es, e in m caussa tum ad necessitatem, tum ad oratimem referenda est: neres tum enim prepur urebri humiitatem, oremm sursu calasa: aram ubi ρων-- Minam, eriinseque est, i dem ort- pilorum esse προ- inesse est Hippocrates etiam libro de Natura pueri, cutis raritatem pilorum abundantiaetae caussam, scriptum reliquit per haec verba: Pilorum matura hoc modos habet. Omniurguralem maximi, neptarim, qua corporva e ciuicuia rari ima est, o ubi pi mod tum hamorem in alimentum habet: o ubi isticula posteritu rarasit, ibi etiam pili posterrus nascuntur, velut in mento opube osuisti alias h nascuntur. Quae iterum ac tertio repetit paulld post e
dcm libro. ca κα- ν-mna panibas M. Colligit ex dictis,de con cludit orationem hoc sensu ut puto: cum caput fons humiditatum sit, totque habeamus illius humiditatis argumenta, illinc Mex partibus superioribus, non autem ex inserioribus , sudoris originem mcrito repetemus: in superioribus autem facies est i cius autem rei
hoc etiam habemus argumentum, quod faciei illa primum,&maximε pars sudat, quae capiti primum subiicitur, haec autem frons est: tacies igitur quamquam haud camose,obrationes dictas plurimum sudare solet. Eandem quaestio in iisdemyrne verbis, tradidit l
115쪽
COMMENT. IN II. SECT. PROBLEM. ab l
νisatu: quare σpramum, o m-imes am- frontem ; Me enim sub terebro est: quibus etiam saliam rationem breuiter adiungit ita scribens: ε--η του ανχὴ --πως Ac ἀο κ μ . hoc elae Praeserea autem spiritin contentio tam iuuenditur in caput. l
a de caussa, qui sudant, si vel aqua, vel flatu refrigescant, nauseant. Vtrum quoniam humor, qui ex taxia continuo minime quiescere postit,hic refrigescens, in parte priore uniuersus constiteriti An quod spiritus, qui fo
ras versus proueniens, in sudorem ob frigoris occursum conuertitur, nic intus ante stigescens, quam exeat, transeat in humorem, atque in cam partem incumbens nauseam moueat j Cur illi, qui sudant, si vento, aut aqua refrigerentur nauseare soleant Duas asterre vi-l detur Aristoteles rationes: fundamentum tamen idem est, δc caussa, ex qua ratio ducituri eadem, scilicet caussa materialis; quae varie accepta, vel tamquam spiritus, Vci tamquam humor, aut tamquam proximior, aut tamquam remotior duas parit rationes, minimum
diuersas. Est autem prima haec: Humiditas quae sudoris est materia, refrigerata ab aqua, vel statu, haud amplius exire potest ab altcrutro impedita, quoniam vero erat in motu, quippe quae extra sudoris specie flueret, non quiescit adhuc, sed aliter fluens, per interi ra colligitur, de considet uniuersa in parte interiori, scilicet in ventricillo, eiunque relaxans, & emolliens, nauseam concitat. 11 gri e v -υμ . An qu ἀs ruin, Am, addidimus cx codice Iustiniani, quam particulam agnoscit Theodorus. Est autem secunda ratio: spiritus qui ex parte interiori exiens, fit exterius sudor; ita sentit nunc Aristotcles, quam opinionem superius puto me tetigisse et eiusque meminit tum Auctor libri de flatibus, tum Theophrastus ipso libelli de sudoribus initio per haec verba r . V ως -τι-- ρον -
τα -- ῶάμοις λά- thoc est. λrutrum cum hunuditates..tim excreta stat. Aut stiritu, tamquam eo nimirum pereanus exeunte, deinde extra οὐ resti rationem concreto,o ωψιμον, Mi diserar bis Spiritus igitur hoc loco non tamquam efficiens:sed tamquam materialis caussa sumitur: unde alia, ia diuersa ratione seu alio & diuerso nomine necesse sit accipere eandem vocem απίμα, in altera hac ratione, quam fuerit in priore : atque ideo antiquus interpres ibi vcntum, hic spiritum reddit: in priori igitur rationc, ennc χα tamquam nauseae efficientem Caussam proposuit Aristoteles, hic autem tamquam sudoris Πiateriam. Igitur hic spiritus, qui ut nunc dicitur refrigeratus exterius e dit in sudorem, ille idem ab aqua, aut vento corpus ingredientibus, intus remurarus antequam excat, humor fit: friFididas enim vapores, siue halitus in aquam conuertit: non dicitur autem sudor ante quam extra prodeat: delabens vero ad vcntriculum, sicuti de superiori humiditate dictum est nauseam concitat. Theophrastus eandem quaestionem proposuit ad finem libri, cuius verba, aliquibus locis restituta ita habent. ωιώς ιειαν
naustent. non a fare ra tione: nam o hinnidum frigefactum, quianius non quiescebat, estgaectum ιον siris. Hroimin transium, ae imus existens incait in iseum restisationis. 9 --- eisat Αmmaduertendum autem Theophrastum his verbis, loci quo respiramus menti ouem facere, de quo nihil Aristotelas: nec verd facile sit, mustam, qui ventricilli effectus est, pectari accommodare, nisi ex partium consensu minio hanc rem aliquo ficti posse dicamus.
116쪽
Cur in capite, pedibusque incalescetatibus sudores maxime excitentur: An quoniam humorem ad se membra incalesccntia trahunt, humor autem partem,qua absumatur, nullam habet, cuna ca loca ossibus scat cant: itaque ut excidat foras iaccesse ci .
Quo argumento superius usus fuerat, quum ostendit problemate xiv. quam tergo magis quam antcriore parte sudaremus,codem utitur in praetenti problemate ad candem rcm de pedibus, S capite ostendendam. IdcO cnim caput, ac pedcs cum calcfacti sunt, maxi mum sudore effundere scribit, quia chm sint partes ossicae,nimirum siccae 6 adstrictae, nullasque liabeant concauitates, in quas humor vi caloris attractus, quod contingcbat in pectore, possit colligi, & rcsidem,necesse cst, ut qui trahitur omnis, ille per sudoi cm cxcat: a calore autem attractionem seri tum Philosophis x medicis omnibus consessum est, tum vero in primis ipsus Alexandri testimonio patet. Capitis aurem cauitarein Omiacm rcpictccrcbmm ipsum, quae autem in eo sunt spatia vacita, illa vcro a natura summa diligentiat custodiuntur inania; achum cnim de hominc si repleantur. Porro autem problematc xvII. hac eadem similiter sudoris abundantia in facie propolita , capiteque ut app. iruit simuli compraehenso, alias ab Aristotcle fuisse huius rei allatas caussas co loco vidimus:qua etiami liic de facie capite, dc pedibus maximo sudorosis asseruntur, illa intelligenda sunt eisdemi politis in omni re, quae subiicitur conditionibus: alioqui enim fieri pollit, ut vel ratione morbi, vel temperamenti partis, fortasse alia pars magis sudaret, quam illae, quae dictae sunt.
Quarc qui laborant, ubi a labore destiterint, sudare incipiunt 3 Nam si la
bor caussa cst, cum laborant, sudare debeot. Vtrum quod inter laborandum venae spiritu i 11satae comprimi foramina cogant, data vero quietc laxarconsideant; itaquc per ampliora iam factas ora inina, cxpeditius humor pervadat An quoniam clim saboratur, spiritum ex cohaerente humore motus secernit,*calore, qui a motu ex citatur, humor in spiritum per summa corporis extenuatur 3 Cum vero a labore cestatu in est, simul de calor dclinit, S:
ex spiritu spissescente humor, qui sudor appellatur, consistis.
Problamate,quod sequitur vigesimo tertio, atquc etiam vigesimo qua ri cadem materia tractatur rationibus partim iisdem, partim diuersis; Nos cadem semel tan um cxplical bimus,locis, qui expoliti fiterint indicatis. Qua rit aut ni , cur non intcr laborandum, si di postquam a labore destiterint, sudare homines soleant i cuius contrarnim cisci dc mi videretur; nam litabor est sudoriς caussa, a quo nimirum calor qui gignitur qui sudorem . t cilicit atque adest etiam humor materia eiusdein, cur non eo lcmpore fluat liubar praesciaribus caiis sis necessariis3 Respondet hoc fieri di bus rationibus, quarum prinia cit lixi ius. l modi: Inter laborandum multa spiritus copia attrahitur, quae venas rcplet, tendit, dc in-
flat, illis autem repletis, meatus, dc foramina corundena vasoruin , per quae humor, aut sui dor cxit, ciccluduntur: inter quiescendiim vero e contrario laxa vasa .confident, cx quo ii iidcm nicatus aperuinturn cfficiuntur laxiorcs; si enim tendentc spiritu replentur, sc obis iturantur; utique abeunte laxantur, Δί recluduntur. Hoc igitur tempore via patefacta fluit sudor, non antea cum erat obstrucia. Haec autem ratio quamquam pendet ab eodem sun- idamcnto, quo usus cst primo huius sectionis problemate nimirum occlusione,aut obstrii-ctione; Cl tam n proximior, proximioraqtie adeo termino vitriir Aristoteles, ait cir imm linquia se . quod participium ea sol im significat, SI ad ea solum usur- si pari potest, quae dilatari, & constringi queunt, cuiusmodi vcnae sunt, M in externis folles fabriles:
117쪽
COMMENT. IN II. SECT. PROBLEM.
fabriles: minime autem Clepsydra, quam in exemplum, alii similitudinem problemate primo adduxit: SI ideo ibi usus est verbo , non , ut hic Theophralbas tamen utraque problemata, oc vitasque rationes Coniunxit his verbis. ου δῖ οἱ i
iam δή- μαψαν τὸ υκότ' e --. Mum Hinc et λι- βαι - καλυμνιι me , it tari ac υώρτο - r κλε ψοί -υ, ουιπις hoe es LMque dum laborant, sedpostquam ces imm a Di remas sadant ; nea intendentes. aut continem p tritum: Ied quanis remiserint ; quoniam in M, qui iaserant, υenae spiritu instatae G uium t mentin comuue ut cηm vero cessarunt,eon dent in ivnis ustini bise ei 3-isimi rum apertis magis prodit humidit .Etspiritu ane contentio venas implet. δερκοhibet humoremex, ituti aqua excisod prohibetur, cum e exturae plena, uispiam eanim obturaverit.Illud obsc n io in his vcrbis pnoponi a Theoptarata non sudorem fluere cessante labore, quod facit Arilloteles, sed magis quere; quomodo cciam Aristoteliς sententiam puto accipiendatr non enim durante labore nullus omnino sudor fluit, sed minus quam eodem desinente. η on απονοῦντων β. An quoniam cum iaboratur. Altera rati notus qui laborando fit, cetconnata. aut natunali corporis noliti humiditate, Theodorias vertit, ex coh/rente humore merito caloris spiritum creat, quemadmodum ex vaporibus , Sole elatit ventus in acre producitiuae ob eandem caliditatem amotasubinde genitum, spiritus ille qui ex hum ditate procreatu ad cor tis superficiem tendith contingit inter laborandum; cum v tb cessat labor, stat etiam caliditas, eo igitur tempore non iam amplius ex humiditate
connata hi spiritus ad superficiem tendens, sed ex spiritu hoc paullo ante genito ex ea humiditate coacto,& classes inte ratione diminuti Calaris, aut frigiditatis,fit alia humiditas, quae sudor dicitur: Inter laborandum igitur ob vehementiam caloris extemiato immisso fit spiritus cessante labore,& vehementia Caloris, cx spiricii densato sudor. His autem si lutio respicit illam de sudore opinionem,qiuam ironscincI tetigimus,cuiusque Theophra- suis meminit initio libri de sudore, fieri eum cum spiritu, seu halitu, qui cum carnem pertransiit, extra concrescit, & Consistit: M quam repetit, cum hanc caudem quinionem proponit per haec verba: irino l- - , ut si , παυσο πίνω , s M-άπασα A , eo ε μου -ἀπειν. hoc eiu nisterea a calore per meatu sis fertiis bumidi θαπ- , re adseverficiem et aut Ze tineis. eism Hro resas labor, pereransit tota hae calutitas , o ex stmiu fra facto PDDur humiduas, quae vocatur sudor, unde, or cupissius, ct facitias excidit.
Vtrum per aestatem potius, an per hyemein sudoranotiendas sit 3 An tunc opportune sudatur, cum litimidiora corpora sunt, neglectaque dissiciliora redduntur λ Igitur per layemem potius conuenit. An magna per id tempus
mutatio sit, nec excrementa conco' ui possint, cum coelum contra natu
ram frigeat ξ Igitur per aestatum potius mouendum , quippe cum humores
t eraestatem potius omnes putrcscere soleant: quapropter exhauriendum ltunc est, vi ctiam veteres omnes authores hac cadem de causa censent. l
118쪽
diora,&nisi adhibeatur diligentia, dissiciliora circa sanitarem sunt, per hyemem aut cinillud contingit, tunc enim merito temporis, quo abundat liumiditas, corpora humidiora redduntur, indeque dissiciliora, nisi prouideatur; per hyemem igitur magis neceste est per
git ante luec Thcodorus, & nouam vult hic incipere sententiam ι adeoque Arithotelem in alteram, δc contrariam partem argumentari, lireme non esse mouendos sudores: in Basiliensi tamen editione, ne disti actionis quidem nedum interpunctionis nota est. Vide tur autem Tlieodorus existimare ita disputare Aristotclem. An potius magna eo tempore sit mutatio ad frigus, Be ob lianc caussam excrementa non concoquuntur, praetcr naturale hyemis temperamentum, quod frigidum est, eo adhuc praeter naturam refrigerato:
videtur enim Aristoteles prout quidem se habet luec interpretatio, hyemem ponere impense frigidam ; non concoctu autem excrementis sudor mouendus non est , id enim ad absoluendam ratiocinationem adiungendum videtur, si quidem Theodorum sequi vel
mus, qui tamen in tralatione fideliter non videtur expressisse illa, πιαλυν, ,hγέ-ς ἔπι --φλύ- ἡ Σελλ'. ita reddensae merium contra nasur frigeat. Quae nimirum, ut nos exposuimus, ita sonant. rufo h me adhue praeser naturam restigerato. on. Igitur per aestatem potias minos n.Concludit ex Theodori tralatione atque sententia Aristoteles, esim ob rationem proxime allatam hyeme mouendus sudor non si, id per aestatem potius esse faciendum ; nam cum eo tempore humida omnia magis putrescant, tunc nimirum sudor movendus erit, de corpus ab humiditate euacuandum, ne scilicet genita putredine morbi ingruant. Ita sane interpretatur Theodorus: at nonnulla sunt, quae in huiusmodi interpretationc negotium exhibeant. Primum enim illud molestum, quod, dum quaesiti rationem reddit, hyemem assumit impense frigidam, quae tamen talis proposita non est,
sed hyems simplicitet dicta. Deinde hyeme frigida non concoqui excrementa simpliciter, bc absolute non sane concedendum videatur 3 nota enim Hippocratis sententia, ventres hyeme, & vere natura calidissimos esse. Praeterea, quod neccssario eth assumendum, Cum concocta excrementa non sunt, sudores non esse mouendos, id vero non soldm fati sum est, auctore tum Theophrasto , qui tum eos, qui concoctum habent alimentum, tum qui inconcoctum paratos ad sudorem esse dicit, hos ob multitudinem humiditarum, illos ob secretionem excrementorum,quae ex coctione sit ab aliis succis qui nutriunt; sed etiam omnino contrarium eidem Aristoteli, qui hac eadem sectione problemate x x x II. diserte assirmat, ckm minus exerementa concoquuntur, tunc magis si idores esse mouendos, atque idcirco eodem problemate, ubi eademmes quaestio, quae hic proponitur, absque alia disputatione ob illam inconcoctionis rationem, concluάitur sudores magis mouei dos esse aestate, quam hyeme considerandum igitur num alia magis quadret incerpretatio. Et primum sciendum et , in codice Iustiniani in illis verbis, οῦς - χοιμών - αν δη, negationem interponi hoc modo :- --- άν δ η, id cli. t Iar per Hemem non eo uemur. vi hyeme sudorem mouendum esse, dum ex Mimptis in re, non dicat Aristot lcs, sed contrarium potius i ad quem scopum, ita legentibus omnia erunt dirigenda problematis Vcrba ; Sc erunt consentanea iis quae dicuntur problemate X X X I . dc xta nimirum aestare, non autem hyeme mouendos eme sudores. Et sane, quae praecedunt, Vt ego existimo, accommodari possunt. Ait enim tunc sudores csse mouendos, cum corpora humida sunt, & nis adhibeatur diligentia, dissiciliora circa valetudinem evadunt, id autem aestate contingiti licet enim eoocedatur, non osse eo tempore ratione aeris, qui liccior est
corpora aeque humida, ac hyeme sunt tamen magis Prata ad putredinem, ob calorem qui tunc viget i nec veth tanta sumiditatis Ῥrtio deest, ut in ea, quae adest gigni putredo non possit, cum & ample humida esse ratione eorum, quae assumuntur, dixerit problematex X X vi III. Hyeme autem licti humiditatis copia in aere sit maior, non sunt tamen corpora, quamquam negligantur; adeb obnoria putredini, cum Caliditas extranea dest. Illa igitur duo, quae ad putredinem requiruntur, si iungantur magis locum habent in aestate, quam in hyeme de hoc innuit idem Aristoteles ad finem problematis cum ait, humida Cnim omnia magis putrescunt aestate. η μγάλε -- M.An mma per id te in mutatio sit. Hqc sunt,quae me magno re torquent,no enim video aut unde sint apsa,aut quo reserantur, ac quam sententiam sequar utationem magna ad frigiditatem significari, apparet ex iis,qtiae sequutur,ψ MAE in - -τ - . B. sed quo sensu no dispicio.Iustinianus ctiam,quod non omiserim legit: μοὐ ira etiam legisse apparet Antiquu litter-ΠGe;praetem sunt,qui habeat ἰ ιυγα sunt quiη variato spiritu,& accentu Quae sequun-
119쪽
COMMENT. IN II. SECT. PROBLEM.
de aetate esse intelligenda, non de hyeme, quod existimauit Theodorus, ut consentanea sint problemati x x x I I.Cogitabam etiam, illa'a λεανα ό μώλεια .qtia: Thcodotus videtur accipere de difficultatc Valetudinis, accipi etiam posscde dissicilitate si dorum, sicuti iacit Aponensis, verum nec sententiam, quae mihi satisfaciat, positim reperire,dc locum omnino arbitror esse corruptum.
Quare cum corpus assidue quat, eseuxusque ipse de excrementis proueniat,corpus leuat i non possit,nisi sudaueritZAn quia minus excernitur,quam satis sit 3 Cum enim ex humore mutatur in aerem plus de minori existat, necesse est. Humor enim quicumque, copiosiibs cum sc discernit, redundat,duitiusque ob cam rem profecto excernitur Lenta item glutinosaque excre-mcnta, ut cum humore propter missionem excerni potiunt, ita cum spiritu nequeunt: quae quidem res maxime ossicere potest. Hinc etiam vomitus magis, quam sudores corpora leuant, quoniam ea ipsa excrementa educunt , ut qui crassiores, corpulentioresque sim, Utque cisim carni quidem procul is locus sit, qui lentam illam, glutinosamque materiam continet ' itaque non sine magno negotio, dimouendi datur facultas. Ventri autem e vi
cino est raut enim in eo consistit, aut prope. Quo fit, ut dissicile queant
Inter alias euacitationum speci cs, quas pro nostri corporis salute nariira instititit,transpiratio per meatus, aut occulta foramina cutis assidua, & perpetua in corpore est: per ilialam autem fluunt ea excrementa, quae in tertia coctione, quae in singulis nostri corporis pambus celebratur, secernit natura; cuius coctionis cxcrementum itidem est sudor, ut trabemus a Galeno primo de tuenda valetudine cap. xii. Quaerit igitur Aristoteles chim lperpetuo totque adeo senestris corpus nostrum assidue quat, insensibili hac in acra tran- lipiratione , qua excrementa assidue euacuantur, quae corpus grauare solent, quare tamen lnon allevetur ex ea corpus scd glauitatem percipiat, nisi exsudet Duas autem affert ra- lzIoncs, alteram a quantitate, alteram a qualitate materiae d sumptam , quarum illa re-lspccta temporis, Iaaec autem respectu loci, quo cuacuatio fit, non patitur alleuationem lcontingere. Ad primam igitur dicit ι quod excernitur per insensibiIcm transpirationem lminus csse, quam redundanti humori, aut excremento satis esse possit: nam cum illa cua lcuatio fiat per spiritus; quum humor aliquis in spiritum, aut aera resbluitur, ex minori mole maior fit, liumor enim qui se discernit, 3c diuidit, plus est, dc magis quam antea redundat : proportionem praecise scripsit secundo de generatione, Sc cormptione; ex uno pugillo aquae decem fieri pugillos actis. Illa igitur insensilis cisuxio, licet numquam GDici, quia tamen fit per spiritus, qui multi, dc copiosi de exiguo humore sunt, idcirco Iongiori tempore fit, quam pro corporis alleuatione sit neccsse: breuius Cnim, aggravans In i teria colligitur, de fastidium, ac laborem parit, quam per spiritus,aut halitus ocinalte transpiret, Sc fluat. Dixit autem Aristotcles in proponenda quaestione hoc loco, quod sectione xxxvi I. Ula, nimirum exsudet, hoc est per sudorem expcllat materiam, quae laborem affert. M. O On A εδαίονων ηεκαεισός ἐΠ, . Haec vcrba Theodorus non agnoscit,nulla enim sunt in tralatione quae illis respondeant:sectione autem x x x v ii problemate primo, quo cadem res proponitur ad disquirendirin, sunt iraec verba inicium alterius problematis a primo dependentis, addita particula, 3c nota inrerrogationis si, hoc M modo.
120쪽
modo. Δια m 3 no, ut ciuod hic Vnum problemcis, ita sint duo, quorum. Ilicrum ex alte
ro aptum est: ibidem aulcm quaesito respondaur per ea, quae itidem hoc loco habentur, δεοτ επιρταν πιαων- M. quae moX confirmantur per illa, quae in planenti probleniate tamquam altera A princeps caussa initio proponuntur, quia materia lenta, S gluttiaosa non educitur. Igitur hoc loco ea male fuisse collocata cxillimo, cuin videantur signis care alteram quandam rationem ipsis contineri cui deinde subiungatur tertia pcr illa, επιγ-: sed haec illi eadem est , adeoque una sola utrobiquc continctur, ut apparet sectione trigesima septima, iuxta quem lochim haec erunt restitvcnda: nihil autcm intersit unum, an duo, quae nexa sint constituere problcmata, pcr me licet, vel hic diuidas vel ibi coniungas modo rationes bene proponantur. Igitur ratione qualitatis materiae, A loci per quem excrctio fit, ostenditur non posse ex cu acitatione illa spiratarum, aut halituum per cutis meatus, alleuari corpus oppressum, sicuti per sudores fit, quoniam in corpore adsunt cxcrementa viscida, S glutinosia, quae illud adgrauant, haec autem mixta cum humore, aut sudore foras excernuntur, cum spiritu autem fieri non poteth ut cxcernantur: spiritus enim egreditur pcr foramina exigua, per quae illi, qui tenuis est patet via, crasso autem, Se viscido ncquaquam, sed ante itineris finem sistitiir, saltem ad cuti in , ut habemus etiam a Galeno, loco quem adduximus primo de tuenda valctudine. Huc igitur pertinent, quae paullo ante posita fuerant verba : δ ελπρονουν πορ- ς ε OAς m. per angusta fora mina excre- ltio fit: quomodo collocantur problemate secundo sectionis X X X v II. S quomodo hic lcollocari debent: tenuia autem tantinn per hanc viam excerni, scripsit etiam Galenus libro de atra bile capite quarto: quamuis primo de tuenda valetudine, loco quem saepius citauimus scribat insensili hoc perstatu, qui Graece dicitur αδευς crassioris etiam excrcinenti nonnihil expclli, non tamen aut tot expelluntur, quot corporis redundant forcnt necessaria, aut non ita crassa. μοι ἔμενι r ἱδρωπιν μαψον.
Hinc erram vomitis esu sudores corpς ' liuant:ex dictis corollarium infert, quo etiam similitudine quadam ea quae dicta simi, confirmantur. Quoniam glutinosum excrementum in corporibus maxime relinquitur, tenui per insensibilem transpirationem eua cuato; ab eoque corpora maxime grauari, & labore assici solent, hinc ctiam iure merito contingit,ut vomitus magis, quam sudores corpora leuci, quia huiusimodi excremen- tum crasitim , magis per vomitum, quam per sudores excernitur: quam rem confirmat etiam alia ratione, proximius sumpta a loco, Cum alia sumpta esset a materia: idco enim lvomitus magis leuat corpora humore crasso, quὶm sudor, quoniam locus sudoris, qui in carne fit, longius abest a loco, ubi crassum illud, & glutinosum excrementum continetur , ut dissicile sit mutare ipsum a loco eo ad locum sudoris; ventricii lo autem illud excrementum proximum est, quare facito per vomitum expelli potcst; pcr vias enim proximas omnia facilius cxpelluntur, quam per distantes, unde diccbat Hippocrates primo aphorismorum X X I. naturaver ι per loca conferentia eo Huere conuenit. --; ventri
autem Nomine ventris generatim intelligi post uni omnes casiit. vcs; hic autem cum de Vomitu agasur, voatriculum accipimus. Probat autom illud excrementum esse proximum ventricii lo, quia vel in ipso st, vel in locis vicinis,nim irrum in superiori intestino, aut venis mc Rucis, aut locis aliis proximis.
Cur minus inter laborandum sudamus, quam cum relaxati labore quiescimus Z An quoniam cum facimus, laboramus, cum fecimus, laborauimust Igitur plus tunc ratione excernitur. Alterum enim fieri est, alterum esse. An quia cum laboramus, carnis foramina retento spiritu obserantur Θ Cum autem relaxauimus, aperiunturὶ o fit etiam, ut spiritu retento mitius sudare possimu S.Idςm proponitur, quod paulld ante problemate vigesimo: sed ratione, quam ibi primol l o attulit, hic autem secundo , aliam addit, quam & proponit statim subiungens. ηο Π