장음표시 사용
81쪽
Cur potio febrientibus saepe, & paullatim subministranda sit 3 An quod l
potio multa praeceps desertur, exigua lento incedens irrorat, madefacit, se- lliaque insinuat corpori. Sicut enim in humo si aqua large accesserit perfluet, lsi paullatim vero madefaciet tantum: ita etiam in sebribus agit. Nam& laquas sucntes si quis paullatim deducit, alucus humorcni totum ebibit, sed si tantundem aquae uniuersum dimiserit, scaturigo velox usque eo profluet, quo deducere libitum est. Tum aeger quiescere, immotusque quoad maxime fieri potest, iacere debet: immotus inquam, quod ignem quoque emarcescere certum est, ubi a nullo mouetur. Nec aduersias statui cubet, quoniam flatus excitat ignem, solicitatusque per auram ignis ex paruo magnus asturgit. Obuctandus aeger, operiendusque propterea est, quia si nullum igni concedatur spiraculum extinguetur: nec veste quidem exui debet, donec in siidare occoeperit. Ut enim subiectum hunc ignem visiti, sic&delitescentem illum naturae humor extinguit. Adde in genere febrium intermittentium, balneum, dc fomenta pcdibus admouenda, &vestem pleniorem superponendam, de quietem agendam, quibus praeparetur,Vr corpus perquam calidum sic ante accessionem. Ubi enim multum supcrest ignis, lucerna nequit ardere: exiguum quippe ignem multus ille ad se trahit. Ita fit ut multatum ignis in corpore praeparandum sit, febris enim exiguum cotinet ignem,
multiisque proinde ad se ducet exiguum.
Qinae hoc loco afferuntur ab Aristotele, illa in codicibus Graecis absque consueta i terrogationis nota proponuntur,ut Latinc ita sonent. Febrienti spolio sepe, or p statim exhibenda est: multa e praerepsissere ν, & reliqua; eam tamen notam habri Theodoti tralatio ; ac ex opinione reponit Iustinianus. At quando non omnia,quae traduntur, vidcntur rcferri singula ad id quod primo proponitur, sed distinctas esse pEcceptiones, non male possit absque ea legi locus. Nobis tamen qui Theodori tralationem proposuimus, eam apponere visum est conssentaneum. Aristoteles igitur in praesentia circa febricitantium regimen praecepta nonnulla tradit ; tam eorum, quorum continua febris est, quam quibus per circuitum acccdit. Sunt autem quae ad primos pertinent praecepta quattuor. Primum iis exhibendum potum sepe, & paullatim ; sic enim corporis nostri partes melius coirrigantur, exemplo aquae labentis, siue cadat E coelo, siue e riuo deducatur: quae cnim in magna irruit copia, dimuit, & praelectabitur, quae vero lente, R p. iussatim decidit aut &ducitur, tota a terra absorbctur. Hoc praeceptum tamen conuellit Hieremias Thriucrus Braclici ius vir sane doctiis in commentario ad librum de victu idiotarum,siluc ille Polybi sit; siue Philistionis, aut Pliastae, aut Pherecidi ad quos illum alicubi refert Galenus. Illius Auctoris verba sunt haec. Vere ia- inome bu ,sedditurain, op statim bibenάum est. Diri-ucrus autem in commentario ita scribit. Obscurius est qu)4pausiatim,dieitur. Forte vult, quia paustatim debemus hic augere quamitatem potur,donee ad af Hem venerimus. His enim plurimum ιι,-us. Forae voluit quod in vere saepius inta minus; e contrario in actate us, sed rarius sis bibe
fermematio, er ἀge M. Id driuri' spin νε--is AriBoteleti Verum ne id nos ignoramus, s quem tu exsiccitate in atraesertimDaciam ueret homem bibere conducere. Ita enis. fauces pastasim magis dilaimuri atque humectamus. Veriaminrici bricitantem, qui parumpitissat, eum maεis inflammari, non probat rari uerus: quod ab eo obstinatus quispiam, praesertim aduersus Aristotelem proponente, non iniuria quaereret. Sed confirmetur ignis exemplo, quem exiguis stillis irrorans serrarius faber vividiorem cssicit, de diutius conser- luat. At corpus hominis ignis non est, sed humore participat: nec ita rem accipit Arist
82쪽
COMMENT. IN I. SECT. PROBLEM. 6
telo, quod vel excplo parcat de tecra addinis, quod proximius quam ignis est: lianc enim
si quis exiguo aquae rore tempore calido madefaciat non humiditatem inducat, sed aestuationem maiorem, quod agricolis notum: Aristoteles autem cx irrigationis modo quem proponit, vult terram humescere ; cx potionis igitur modo humcscere hominum corpora,
quando hanc similitudinem adducit. Iam ergo non sit absimile quod proponit Aristotcles ab eo quod per syphoneni idem Thraucius adducit; nec prohibent verba. Alterum Aristotelis praeceptum est: immunem a motu se byicitantem iacere debere ; Queniadmodum enim videmus ignem, si eun I nemo moucat,aut exsuscitex marcescere,& cxtingui: codemi modo accidit in schri, qui nil aliud quam ignis seu calor est, ut immota extinguatur. Ter i lium est ,ut decumbat aeger minime vento cxpositus; nam ventus ignem suscitat , sabellai tusque ignis ex pauco multus euadit; quod idem in febri accidere, quando S illae l. nis i exilii mare licet. martum est ut conclusus maneat; si enim igni spiraculum non dederis,l sed iaceat oppressus, S suffocatus extinguitur. Ob candemque rationem vestimenta, seu stringula exuenda aut tollcnda febricitanti non sunt; sed iis coopertum agore aegrotum iaci cesse est ; id lite tamen donec si idor aliquis iuperueniat; tunc enim sudori exitus relin quendus,neque p. annis sit Focaardus aegcr; Sudoris enim excretio optima cit; nam illius beneficio a natura extinguitur sobris, ut ab aqua, quem oculis vidcmus extinguitur ignis. Porro qhiae hic dicta sunt onaiaia de motu,vento,tegumentoque ignis,quae ipsum adaugent accipienda sunt de mediocri carundem rerum adhibitione: mediocris cnim motus, aci ventus, & mediocrc cooperimentum illud praestant ; vehementiora aut cin contr/rium ens ficiunt, sicuti habciniis a Galeno libro de morborum caussis capite tertio his verbis. Nequel mero in oti tura est, ubIs eas. gammas stabellans hoe es mouens .s quidem modice hec feceris,l aurbis os vero immoIice, dissob es ac di ilabis bis cir ventos magnitussim ammae restonLre vomi tet ,si quidelm a emento conferre debuerint: qui vero maiores sunt, quam ista quear iustinere. ἀμii reent non fabellabuni: ex quo manserim fit, quod flamma quidem adseus incremenuum motul e et a uensitio, non tamen immodico. Si enim nun moti fabetabunt elasguet, vehementiore autem motu extrinsecus urgente dissoluitur, ac assipatur. De suffocatione autem seu stipatione eiusdem flammae ita paulld ante. Si etiam quislamma e reamfunditur aere lipaueras, out nil mrtim rarefeceris dic quoque lammam decresere, ac periclitari, ne penitus extinguatur, itificio. Dipatur autem si cucurbitam, qua medici Utuntur, vel fraudum, aut tale aliquas abud circumponas. 'OI etiam continget si fornacum for ina clauseris. Haec Galenus. Tu ri . oriων. Arae in genere feιnum intermit sentium. De febricitantibus non continue , dcinceps agit Aristoteles, exponens quae illis ante accessionem comtenuit; Ait igitur convc- nire illis balnea, N menta ad pedes apposita, pannisque obicctos aegrotos quiescere dc- here ut cum acccssio ipsos appraehenderit calidiores sint; ubi enim multus igniscit, traudi potest locum halbere exiguus; liunc eni in trali it ille ad se, atque absumit, de ad hunc mo-l duin, calor, quem nos molimur maior c lore sebrili cum tollet, S cxtinguet: haec autem ratio Csim breii ius, 3c minus explicate has retur in codicibus Graecis imprestis tum Aldsenis, tum Jasiliensi h us, pluribus autem verbis in tralatione Theodori, SI antiqui Interpretis, nos illam ex I istiniani codice iuxta tralationes propositas suppleuimus, multas addi tis verbis ut conserenti patere potest, quae et iacta habentur insequenti probllamat . Quod aurem inquit Aristoteles de maiori igne trahente ad se minorem, est etiam Galeiii sciat cibria loco adducto his verbis. si in musto Sole, cir calido, Hr apraco loco , aut AEd alteram
maiorem sit mam admouens, tunc quoqMe minorem summam manescere videbis: quantam exterior flamma, hi quη praepotentiri u elaxat, atque isserit minorem. Aristoteles adduxit eandem in temo libro dc coelo & mundo textu quinquagesimo secundo, ac ctiam in libro de longitudinc, ia breuitato vita .
Quartanis febribus ratio victus exteturanda non est, scdagnem corpori
83쪽
interserendum, nec non exercitatione utendum: & qua die accessio instat, lauandum, somnumque minime quaerendum. Hic viditas calefaciens prodest, quia febris quartana imbecilla est: nam nisi inbecilla esset, quartana non fieret. Videsne lucernam, ubi multus ignis perflagrat, suam asseruare flammulam minime posse Multus enim ille exiguum ad se rapit: ergo multum ignis accendendum in corpore est,ut quod exiguum febris continet,restinguatur, sit igitur victus quotidiani ratio, quae partim ignem, partiin rorem indat in corpus. In superiori problemate de omnibus generatim febribus pertractauit, in hoc autem de quartanis speciatina: docet autem & quae remediorum genera ipsi minimd adhibenda sint, Zc quae adhibenda. Tenuis igitur vietiis ratio, remedium illud non est, quod in hac febre
potillimum sit quaerendum, quemadmodum jn acutis,magnisque inflammationibus coniunctis; sed calefactio potius multa proeuranda illaque in corpus introducenda; hoc enim magis accommodatum remedium est, quam tenuis victus ratio, cuius Caussa paullo post assertiir. Exercitationes etiam proficitiae sunt, illis enim SI calorem natiuum excitant,& febrem facientes humores, qui crassi, & contumaces sunt cxtenuant, emolliunt, & c d lolii reddunt magis aptos die etiam accessionis, sed paullo ante quam illa ingruat,balneo utendum est, nam ex calidi balnei usu humores similiter atrcnuantur, meatibulque corporis patefastis, via facilis naturae paratur,qua morbifica causta expelli possit, estquc nimirum eadem Avicenna sententia, quo loco de curatione quartan E agit. Somnus aut eadem die lsugiendus, nam reuocat ille humores ad partes internas, atque ita S accessio producitur,lS morbus ingrauescit. γῆν vi calefiuiens radest. Reddit rati, lnem sententiae paullh ante propositae, ideo dicens utendum esse calefacientibus, de calida victus ratione, quoniam febris quartana, exigua seu tenuis sobris citri quod probat: nam non esset quartana, nec per duos continuos dies intermitreret, si non esset exigua: si enim valida, Ac potens esset, cxardesceret illa assidue, nec requietem ullam praeberet aegrotanti: cum vero solummodo quarto quoque die ingruat, calore maximo destituitur, dc ita possumus audacter calidis uti. Id verb in continuis minime liceret, non enim eadem valcrct ratio, cum in illis, febris seu calor maximus sit: probat autem eandem rem Ctiam cxcmplo rerum externarum, nimirum lucernae,quam si maiori flammae propius admoueas, haud
potest cxardescere, sed ab illa comimpitur,& destruitur, quae similitudo etiam in superiori problemate adductacst; confirmatumque a nobis simile,tum ciusdem Aristotelis testimonio aliis in locis, tum etiam Galeni Tm in γε iptur victas quotidianil ratis. Ioniam dixerat victus ratione calefaciente utendum nobis esse in quartanis, ne quispiam existi inaret, hoc solum opus a nobis in victu qua rendum,docci non ita quaerendam calefactionem, ut humectatio deseratur: sed partim illam,partim hanc procurandam; de ideo ait singulis diebus is quotidier ut de omnibus morbi diebus,tumquibus fit accessio, tum quibus non sit,appareat cum agere hoc loco,cum superius ubi de sola calcfactione i quebatur,videatur cos praecipuo dies intelligere quibus ingruit accessio. LIX
Morborum alij ab igne,alij a rore creantur. Curat morbos ignis,ros roris,
ignis. Hic cnim exsiccat rorem. Quod pluribus demonstrauerat Hippocrates in primo libro de natura humana , δc fusissime Galenus multis in locis,morbos consistere, cum aliqua ex quattuor primis qualitatibus modum cxc derct; dc contrariam contrarias cssic remedia, idem docet luc Aristoteles,dum ex morbis alios ab igne, nimirum a caliditate , ω siccitate, alios ab humiditate oriri affirmat ; quamuis cnim alias non crumeret qualitates, nec alias carundem combinationcs, omnes tamen intelligi vult. Dicit autem mor i ignis, seu calidos curati ab humiditata morbos, qui ex humiditate a caliditate, licet proprie haec contraria non sint, quia respicit potius effectum, quam formam ipsam,aut mustam; quomodo ctiam Hippo- i
84쪽
cntes primo aphorismorii indixit. Victus --us febraritantil- -mbus conuenit dicama humiditas effectui calidit.ms resistit, quae et Miccitas, ud adnotauit Aponcnsis. Contrarium cane, inca incdicorum illustri propositione contraria contrariis curantur, sumendum csscduodccim , sed etiam in quantitate, quam ram n non proprie, scd communius,docet Galenus libro undecimo methodinimirum ut non lota fit ii qMalitate contrarietasAt istoteles non contrarictatem, sed oppositionem V ar ; non enim magnum paruo vulteste contremum nec multum pauco,sed nec rarum denta, neque relaxatum contracto: At
Hippocrati, Ss Platoni liaec omnia contraria sunt; sicuti ibidem Galenus scribit: quin fit qua non proxis et, scd per accidens Curant. noli proxime, *d p r accidens striar contra
ina, viliamin ionachiae II adobilem in morbo calido, contrarium dicetur morbo calido, dc aqua frigida large affusa cum aestate sanat conuulsionem, cidem ctiam dicetur contraria ι α alia simili modo; omnia enim ad contrarietatem, seu oppositionem reducuntur. Porro cur Thcodorus verieret, ros, quod Graece Est, νοτὶς, non video caussam; ναnccnim humiditas est; ut apparet ex Maenaeo libro nono, ubi in illis, quos ex Alexide citat verit
bus, quoi do assa nimirum, tosta possint artificio fieri aliquantisper succosi, quod API ΣΥΟ
85쪽
we Sudoribus, THEODORO GAZA Interprete:
Cur neque intento, neque contento spiritu, sed potius relaxato sudor proueniatὶ An quoniam retentus spiritus venas implet, itaque humorem exire non patitur, ut in aqua fit vasis,quod in mare demisiuiti dulcem intra se colligit humorem, cleplydraque ob id nominatum est: ne que enim eiu uere, cum quis pleno iam vase partem alteram obturavit: sed ubi per spiritus libertatem sudorem promere licuit, multus certe crumpit, quoniam ex ipso retentu copia humoris paullatim collecta est.
Theoptarasti liber extat eiusdem argumenti,ac tituli,quo haec sectio insignita est, in quo bonam partem coriim liabemus, quae hic ab Aristotcle tradita sunt,eisdem non sollim sententiis, verum criam verbisὲ ut vel Theophrastum summa libertate de praeceptore illa d seripsisse vel ex Theophrasto si1b Aristotelis nomine haec aliquem postea consarcinasse appareat. Vt ut sit, nos haec expriremus, eophrastea locis suis afferentes, ut quidem poterimus i est enim liber ille in editione Basiliensi non sollim lacer, sed adeo erroribus coni minatus ut plerisque in locis sensum percipere non sit pote. Excerpta quaedam sane edidit H. Stephantis aliquantisper emendatiora: sed illa pauca sent: nos tamen eis cum fiuctii usi sumus, & adducimus mim habemus. Quod autem primum de sudoribus Aristoteles quaerit illud est, cur neque adducentibus, neque continentibus spiritum sudo, proueniar, sed eo potius remissis. Horum primam partem Theodorus per illa expressit neqMintenso, neque eomemo θ un: infeliciter ut puto; illud enim patiendi participium contento, cum possit esse tum a contineo , tum a contendo, primum ambiguitatem hoc loco parit: tum elim a colineo verὲ sit, ut ex sensu,& ex Graeca voce colligitur,obscura phrasis est; quippe minus Latina,vi existimo, praesertim apud illum interpretem,qui elegantiam profiteretur,& assectaret, atque sensum miniti Commode, & persecte exprimit. mremo, autem idem estac, adducto, seu contracto, nec illud repraeliendo. Porro autem liaec eadem duo verba σωυτ ενουσιν &-, nisi posita sint tamquam synonima; dixerim a priore actionis illius, qua spiritus cohibetur, principium, aut veluti formam quandam propius exprimit a p . et steriore
86쪽
COMMENT. IN II. SECT. PROBLEM.
steriore autem rem simplicius solam signiscari: Existimauerim tamen legendum potius
inoris , &, dativo multitudinis, Ut apparet legisse antiquum interpretem, qui vertit: emundentibin Wq- comine uirita: esset enim ita planior orationis structura:
Explicat autem quod quaesiitum est Aristotcles hac ratione, quia dum spiritus adducitur,
seu contrahitur,atque continetur, implentur Δ occluduntur venae,ut non possit inde exire sudo quam rem similitudinc aperitus sequitur ad Ostendendum. ιοῦ - -υδωρ το - ν κλε-
obis is Mum est. Duplici ratione errauit hoc in loco Theodorus, tum quod praeter boni interpretis fidem, multa cxtrinsecus pro clepsydrae descriptione accersivit, quae non crant apud auctor mi tum quod candem clepsydram, ut obseruauit aute mc Petrus Victorius variarum lectionum libro trigesimo secundo, capite primo, no bene acccpit,aut dcscripsit. Quid enim in mare demitti, dulccmque intra se colligere humorum ad clepsydram pertinet 3 quisve illius rei hic usus cercum certe vas, quo ex mari dulcis aqua colligebatur, cuius meminit Miltoteles libro secundo MCices logicorum,nihil ad rem; nec vcro tale a Dicodoro intelligi putem, cum nec Gra mentio ulla fiat, nec vas illud clepsydram appel-hinim ali de coni ei. Immittcbantur sane in aquam Clepsydrae ad eam hauriendam, ut constat ex Aristotcliis problemate V III. sc t. X V I. atque ex pulcherrimis Empedoclis vcrsibus, quae leguntur in libro dc Respirationc; non tamen in mare ad cum finem, qucm significare videtur Theodorus: nisi si illis aliquo caeteris ignoto loco, id videre potuit. Quid autem ali id doctus ille intcrpres intellexet it,diuinare non possum; Haec autum sicilii vera puto, ita illud non liquet quod dicit Victoricis, per clopsydram hoc loco non uitelligi vas horarium, sed illud quo horti litigantur. Cur enim magis hoc qinis, illud λ aut cur non
potius utrumque non enim probat aliqua rarion aut restimonio Victorius, horariam ct psydram talem fuisse, in qua hic cilcctus de quo Aristotcles in probicinato, apparere non posset. duin S forte in aliis mi in inclitis cciana idciri ille conspiciebatur. Alexander enim problcmarc ii onagesimo quarto libri primi, cum de lia agiis hunc prolusii istet cffectum: quare digito admoto superiori foramini,coque obturato, aqua per foramen fundi minimὲ exiret; causamquor dilidisset, quae hic ab Aristotele tangitur, distincte autem &pluri bus verbis redditur problemate octauo sectionis xv I. ad finem problematis addit; hinc, eademque rationc construi omnem lare fabricam machinalem peracrem, atque humo rem, sicuti horologia, cleps)dras,& sisnos sisTulacrorum, cineraque generis eiusdem, de quibus instrumentis Vltrim ius libro nono & decimo , NI Athenaeus libro quarto; ubi dicit hydraulia clepsydranx esse, aut ad clepsydram refcrri. Igitur hac horaria clepsydra eidem usui iii seruiebat antiquitus, mi nunc horologia confecta ex duobus illis vitreis v scillis turbinat . simul ita iuri his, & puluisculo re pictas, Ut per exiguit in soramen puluisculus pauitatim e luperiori fluens, ab miseriori excipiatur ; ut scilicet puluisculi casu temporis spatia notarentur. Erat autem illius usus in in rcitu, scd praecipite in foro ; ad eam
enim dicebant oratores: hisque vesculis modδ pluribus, modo paucioribus propositis, ut ex Plinio iuniore patet,pro temporis longitudine aut breuitate,quod cocedebatur dicenti; cum emuxerat aqua, quae guttatim stillabat, tacendi locus erat,alterique seu accusatoti,seu reo loquendi: erat enim vas, quod aquae replebant perioratum inferiori parte, seu ad suam dum foramine admodum angusto, ut habemus cx Aristophanis interprete, gnu er Zmiatiram mmcem costi, ac perhoe guttatim defluum, ut ex Apulei libro tertio de Asilao aureo ad inicium,& os habebat aut foramen aliud in superiori pare ad infundendam aquam necessu tu. Hoc igitur supcriori foramine, autore obstructo, aquam per inserius minime emitti, Aristotelis,M Alexandri ratio docet: cur non igitur Aristotelis verbis compraehendi dic mus cum praesertim clepsydra haec notior vutatior esse quippe in foro quotidie posita, cuiusque plurima maxime apud Graecos authores testimonia habeamus; cum irrigatoriae illius contra & hortensis clepsydrae, nulla nominati quod ego quidem sciam,extet memtio licet quae habetur descriptio in libro de Respiratione pulcherrimis, & et antissimis Empedoclis versibus hanc reinat, & hortorum irrigationi eam adscribat Augustinus Niphus Suessanus in commentariis ad eum locum, nullo tamen testimonio. Quod si est v rum illa etiam hortensis meritδ censenda, quam memorat Plutarchus libro quarto de pla- icitis Philes oram, in Asclepiadis opinionem de respiratione recenset, ius clepsydrael hoc est infundibulum proponit, quod Apuleium puto significasse per illa, inuisem rasti 'iliter similati- , ut utrique clepsydrae id commune foret. Similitudinem igitur ex vasis, aut instiumentis illis, Cuicumque usui inseruirent proponit Aristoteles generalem, atque ait. Sicut in cla Uris spiritus intus contentus, obturato foramine prolubet exire
87쪽
aqtiam, ita si nobis occladamus Os, aut spirituin rcrineamus, prohibetur sudoris emuxus: adeo enim ob spiritus retentionem replentur, ac tumcnt vcnae , seu vas, in quibus residet humor, spiritu SI aere,ut prae tumore adstringantur ic Occludanzur corundem parua oscula, seu exigui meatus ad carnis extrema desinentes ex quibus sador cmanat ut iam emuere
non possit, quae ratio in sequentibus ploblematis etiam non semel tangitur. A Theophratasto habemus etiam lianc rem propositam m libello superius adducto de Sudoribus: qui tamen eam iunxit cum iis quae Aristotcles proposuit prol,lemate X X. SI x x i m. μῶν non inter iaborandum ,std post laso incolat I videtur enim eadem ratio, sunt autem lixe Theophrasti vcrba. zn si mνουν ras, αμ' οῶν , --ον te ἀων. u. I ωυτῶνΟme,
I ζην--τρο πυρριπις νείχη, ω κώλυσπά,Am . ONM γ - ν άσας et ς λα 3. Id est, Nec dam I sorani sed a laboribin reqviescunt, mare ant, nec dum contrisunt, nus continem ρiratum, sed 3.ando remiserim: nam dum laborant, inflatae venae θiritu Gliciunt τι cometiueant meastis: at eam cessauerit labor, eadem consident ; unde latioribus μα, nimirum quae apem sint, ma- e fuit sadorsi ritus ainem retentio venaae replet, unde exire prohibeturIudor ; sicuti qua exue λά- . eum plenas itas ahqins obturaveras. ο - Nequit m effluere . eum quu pleno iam vaste , artem a sera obturavit. Nimia est haec Theodori in verrendo licentia. Fortasse autem & lapsus es in exprimendo sensu: li C enim osν-ου-ς-nς, potitis devenis quam de musculis intclligenda sunt,nimirum de re potius cui similis alia adducitur, quam de re quae propolim similis. Totum igitur problema alitor c5uersum proponendum videtur in hunc modum. Cur neque contrahentibu , neque continentibus Piritum pudor μ , sed mam eo relaxato ρ An quoniam sipimus retentin venas implet, unde prohibet exire μά-- ,sicini aqua prohιbetur,quae est in clera ris, quando ein plenas emisentes obturaverat iuspiam: ubi autem .ediatur, mustus si, quia in illa occlusione paustaι- AEgregatus est. l
Cur membra aquae immersa calidae non sudent, etiamsi ex se ipsa recalescantὶ An quod aqua liquescere non sinit, sudor autem rcs vitiose adiuncta corpori est,ut qui per calorem excerni debeat.
Cum si idor fiat merito caloris, S humori , iure illud quaeri videtur, quare mcmbra aqiue calidae immcisa licet etiam ex se calida sint , non frigida ; quod vol in aqua cali da pcr aliquod temporis spatium illis concedatur, non tamen sudent. Id autem Theophrastum non de calida , sed absoluth de aqua proposuisse videmus, simul ut existimare licci, frigidam intelligens; rationem autem eandem, quam Aristoteles affert his
quationem prohibet, st quidem μῶν eliquatio quaedam est eor- , qua vitiose carnitas aἀhas rant, quando a calore externitur. Quam rem iterauit etiam paulld post de pedibus & cruribus specialiter loquens, per haec orba. ποδάς κω τῶ -um ειψυδ- ἐχ πν, - . μ γ α- σά- . . - α' κου si γ i υρ τ io . hoc est, o eum pedes seerura in aqua habent, minis quam eum retituam corpus, ob ea seia quae prius Acya t. medit enim quaserirem. ἡ δί n τὸ ἡδυρ κώλωψ τη-di. An quos aqua liquescere no viti Aqua prohibet eliquationem; sudor autem eliquatio est, prohibet autem crassitie, & mole corporis sui, qua occurrit M impingitur meatibus; quomodo etiam dicit In.I 2. problemate, sudorem non abstersum superruenienti sudori impedimento esse,quia poros occludat Haec a tem ratio magis completa & absoluta habetur in Theophrasti verbis propositis, ex quibus illa forte supplenda, em I M legendum, των χρο --Non , o --ο δε αλῶ : Haec autem addit Aristoteles,ut ostcndat ab aqua prohiberi sudorem,quia pros hibetur eliquatio, sudor autem eliquatio est, nimirum eorum, quae vitiose corpori adiumcta sunt;
88쪽
COMMENT. IN II. SECT. PROBLEM. 7s
cta sunt est enim sudor excrementum tertiae coctionis, quod antea vehiculum si mentis fuit, nec assimilari potuit: atque hoc in speciem halitus ab insito calore solutum, extral erumpit per meatus, sicuti habemus a Galeno libro primo de tuenda valetudine capite ih.l Apparet autem sudor res vitiose adiuncta, quando datura medio calore cam extra pellit. l Illa vero ἔ κωλυ τή eao non habet Theophrastus; δc aberant a codice a quo lectionum varietates describebat Iustinianus,at ipse adnotat, atque inutiliter repeti videntur, nisi aliter verba exponamusmimirum hoc modo: sudor autem res est vitiosε adiuncta corpori, qui ab aqua prohibetur exire e corpore, quo tempore natura medio calore tentat excreti nem illam: Obseruo etiam luc verbum usurpari de humore, dc excremento, iquod sectione prima problemate s . usurpauit de parte ipsa corporis, cum dixit
αει--, hoc est parti corporis optime conditati Athenaeus libro primo dipno .l sopitistarum, cuin de curandae lassitudinis ratione ageret, & ex Homcro testimonia addu-l ceret ad carmen illud Odysseae κ. quod irrigationem continet, atque ita seirat Latinu- In caput atque humorisendit ratum ipse iussurrami balneum aut solium hoc quidem nomine vituperans, huius Aristotelis problemaeis mentionem fisit,ita scribens Latinc. Solium enim eo quod aqua undique corporis meatibus circum fundaetur, obsepit μῶν exeretionem, qaemadmodumscribrum aliquod in aquam imiciatur,mhil enim exeo V et . ms qui iam 'sum attaclens, meatib- res=irinionem , est exuum ad exteriora praebeat, quema odum Aris teles dixit in natu intra emasis, quaerens, cur qui sedant, is ingrediamur aut ealidam, aut stibiam aquam. non a lius sitaret, donec rursus a balneo reue t ιanium manquam autem haec non sint omnino eadem huiusce problematis verba, idem l tamen tensus ely. Ac eatam ratio. Miror equidem Dalec inpium, cum in adnotationibusi ad hunc Atheinxi locum, hoc Aristotelis problema afferret, ita cum exposuist , ve dicerct, prolii ci ab aqua sudoris eliquationem,quia Calcirem auctorem liquationiis educeret aquari tepor. Nam disertis verhis scribit Athenaeus id fieri, quia aqua obsaepiat corporii meatus,l idque ex Aristotelis sententia. etiam a Dalechampio affertur ratio, ut valeat de calii da,quoinodo valere poterit de stigida de qua etiam proponi problema dicit Athenae , sit cui nos etiam exposuimus 3c videtur colligi E Theophrasto, qui aquam absolute proponit,l caliditatis nulla facta mentione
l Cur sudor salsius sic An quia motu essicitur & calore secerncnte quantum alienum per adhaerentiam , intimationemque inest in alimento ad sanguit nem , cariaci que; id enim Ocysime segregatur, quoniam nec altum nutri l tioni est, de foras demum evanescit. Salsiis vero propter id est,quod pars quidem dulcissima leuissimaque, tota ad corpus nutriendum assumpta est. Pars autem alienissima crudiminaque tantum absoluitur, quae partim deorsum collapsi, & subsidens, urina vocatur, partim in corporis summa emergens, sudor est: ambo tamen falsa ob ea ndein causam prodeunt.
Sudorem salsum esse, atque etiam stequenter amarum gustus ipsius testimonio probari scribit Gal. to. de simplicium medicamentotum facilitatibus per haec verba Latine. Ergo η - rhasa,Osai nose --υ qualuatis est particeps qmbusummotoprabatur: nam saepem mero νυμιώ- mos des m. dictam ει uatem imbeat: sepe veri etiam non obstavram praefert amarus em. - δέ n- - viridis t. An wa motu es usur se caisre. Materiam ostendit,&essicientem sudoris caussam, ac etiam medium; unde pateat salsedinas ratio. Materia est alionum illud, quod in adhaesione alimenti, seu dum alimentum agglutinatur sanguini, dc carni; quod fit in tertia coctione, secernitur; dicit autem sanguini, illum in telligens, qui iam admodum coctus agglutinari incipit, quod proprie alimentum est; atque hic inter secutidarios humores dictos ab aliis reponitur, quorum cst, quem carnifor
89쪽
mem appellant, rorem, S cambiam. Thcoplarallus tamen vocem illam ,sanguim, non habet e talis igitur materia quia aliena Est,nec apta nutritioni; non agglutinatur, sed foras exhalat. Essiciens caussa est calor, dc moturi quotaim auxilio cxccrnitur Incoctilis illa materia : Tlieophrastus autem in verbis, quae affereiarur ad finem cxpolitionis problematis,qua- fruor proponit, motum, laborem, caloris,& spiritus facultatem.Modus autem, ex quo cui-ldentius pateat falsedinis caussa est, quia in hac separationc humoris qui aptus est adnu- ltriendum, ab eo qui ineptus, dulcissimum, dc leuis imum assumptum est ad nutriendum corpus, alienissimum autem, & maxime crudum absoluitur, hoc est refugit, de cadit ab eo lopere: atque tale quidem in secunda coctione insta subsidens, dicitur urina, in tertia au- ltem dum aeglutinatur ad carnem, fit sudor; ex eadem enim materia, licut in diuersiis c chionibus, sudoris, de urinae generatio est: nimirum ex materia aquosa, dc scrofa , quae magnam partem ex bibito humore constat,ut habemus a Galeno libro de atra bile cap. cundo,dc ae simplicium medicamentorum facultatibus capite de sudore, Vnde fit ut qui nihil tum bibunt, illi multum, sident, de mingant. ambo tamen sapa ob ea dem ea mprodeunι. quia nimirum sunt incocta; quod similiter de utraque re dixit idem Aristoteles libro secundo Meteorologicorum per haec verba Latine. In corporibus quod mi-m- contum umes, cr amarum ι antea Aximus: humissi namque alimenta excremenIum
incoctum est em que generis omne sidimemum es, idi maxime quod in vescam colit tu quod ιnde dignosii potest, gina tram imum sit, eum en amma, quae coquuntur, natu sua crassisant: ρψ U- llud si dore'. in quibus Hem eoruae, quod hunc reddu sapore via excernitur. Porro excrementa lquidem appellantur aliquando cocta, Cum euicta a natura sunt, nimiriim tamquam signa ostendentia veram coctionem, sicuti tum Galenus scribit non uno in loco, tum idem Aristoteles libro quarto Meteorologicorum, scuti pus 8c lacrimae. Verum quoniam Thoodorus haud apte reddidisse problema mihi videtur, nonnulla obscurans, alia addens, denubillud pingui quidem minerua, ut mei moris est, sed eum fide ita conuertcndum putatii. Cur suis sal μ' κη Mniam a motu es itur, or caloresecemente quantum ahenis in aut ιιnatione, qua sit afl sanquinem ese earnes Oe enim telerrime abscessit,quia amicum non est, se extra exhalatsesin aatem est, quia dia sinna, dr ouissi pars in corp- Usumpta est,abenissima autem, o maxime incoctilis abflauitur: quod orem trades, in easub entia qua sit ad instriorem panem, Urina dicitur, in carne autem or , ambo autemselya sunt ob eandem eaussam. In Theodori au-lcm tradat;one,ut alia omittam,illaeartim deorsum cosi faean ιnseumma emergens, Vide tur significare urinam, desudorem esse eiusdem coctionis excrementa , quod liaud verum: materia sane eadem ; unde S Aristoteles dixit,quod tale est; sed varia li,ca, dc varia tempora pro coctionis varietate. Theophrasti porro verba ad eandem sentcntiam pertinentia, omittenda non sunt, qine ita habent in excerptis ex libello de sudoribus ab H. Stephano editis ori γί0 ο iάρ ,δοπτο - - μνς τη
μν. lioc est, Salpιs quidem est surir, quia in agglutinatione, quae ad carnem sit, insumpto dulcis imo. er leuis mo, excernisur alienum: tale enim excrementum in subsedenti ane, quae ad veticam fi vcna appellatrar, in eame autem sudore excernituravi sudor ob motum, aut laborem, aut ob alaris, piritus Heuualem. Haec postrema autem in Basiliensi codice , quamquam aliast admodum corrupto,pluribus verbis proponuntur, resque ipse liquidius explicatur his vom
' τη, πινησιν, - ἡνομ, - οἱ-ως -ν ζ δαὶ φων. hoc est , mst quod eam mute ,--ώιι natura ipsa operans Asidere contingit, sia rem natem excerni ob motum, auι laborem, aut pliciter ob caloris, Ospiritus faeusta em. Quibus etiam de haec subduntur ad Candem rem pertinentia. δου κώ γ --γ 46 hoc cst, quare'ista quidemsemper, hic autem nonsemper se minuin. Iterans. Mitem salsedinis rationem, Ilaec etiam idem Theophrastus --ν G H. u. hoc est,sapus --tem quia incoctus : coctam autem dulce.
Cur magis parte superiore corporis, quam inferiore sudemusὶVtrum qu
90쪽
COMMENT. IN II. SECT. PROBLEM.
niam calor sursum tendit, superque manet, propterea humorem secum tra there potest. An quoniam siudorem spiritus moueat, qui scdem habet supcriorem: an quia sudor non nisi humor est incoctus: quo certe hutnote pars humet superior, habitus etenim corporis supra potius innotescit.
Quod hic proponiciar fuit etiam Avicennae sentcntia, secunda quarti dicentis, max-em 'licaturi umoribuae, eria accidat infenoribus incapue: b Aristoteles problemate decimo idem specialiter de facie proponit. Intelligenda autem reseth sicut adnotat Aponcniis de itidore, qui in saltis fit: in aegrotis enim, ibsudor, ιti morbi . ut dicebat Hippocrates, dc Avicenna secunda quarti, quae t sudant seunt in m q.hbus est mMerra faciem agria ran. Vel Arth melius, accipiendum cst problema eisdem po sitis conditionibus: ita enim semper superiora magis dabunt, seperiora autem intelli guntur partes, quae sepra diplara a politae iant. Tres autem affert Aristotcles solutiones, duas priores semptas ex caussa cilicienti, Calore, & spiritu,vltimam materia, scilicet humore et r. -- -calo ursum undis,Aperque manet. Mani sta liaec calorix na tura prae leuitate, AI Qbtilitate seclum semper tendentis Aristoteles libro de si inno, & vi ni 1 i eas tam e flue nnm alium adsumora natum essent, ilic autem calor secum ducit humorem, qui cxinde materia est doris. --φ An quoniam sarirem spirisus mouet. A spiritu excerni sudorem, e Theophrasti verbis patuit paullo ante addu- Ais : quo loco spiritus tamquam essiciens caussa a nobis accipicbatur, quemadmodum in praesentia, dicit enim Atilioteles, spiritus sudorem emcit; imiturque eo modo, quo calor a quo parum distriat. Atque idem Theophrastus, initio statim libelli de sudoribus ali ter spiritum accepit, nimirum tamquam caussam materialem, qualis humor et , cum dicit. Desudore erati n,is alio in loco .EM tractatio. et rumstatim cum excreto humore fiat, an cum pisum vi nimirum
cam ea mem prerransit, σιμ resti ratus coneresst, ct con it ' hic enim spiritus pro habitu, seu vapore sumitur, tangitur autem ea de sedore opinio, quae pluribus hab .ut in libro Hippocratis, seu Polybi ae flatibus per haec verba, spiritus eum adnuatin corporu irruerat ,s d resfons:siquidem hyimi compactinis aqsam transmutatur. opermeatuspenetrans, extra pra-mpit eodem planemodo, quo a feruentibus quis vapor eleuatius ob earum habeas, ad εο l imis re oportet , is Vsit, ne condensetur, guttai Amtant ab hiseorporibus, vibin vapor i eΑ quibus non videntur dissidere, quae leguntur in primo libro de morbis in
hune modum. Sudor vero fit hae de causa. mis-que morbi in Misatoriis diebus indicamur,ost tis ignis disiit it in his de pituita.de bile, quod tenui umum est eliquatur, seremitur. ostre da arti- extra eoum, partim intus . ct ii hic in corpore relinquitur, pari prae eaMiustre atte--urinnovapor', o cum seiruupermixt Moras processit. . Plaec auctor ille. - es υγὰ -. quo certe humore pars rimethperior. Ad Vcrbum. Hic autem cst in partibus superioribus. Quippe spiritus ille, rouis modo accipiatur, calidus est,& ae reus 1 talia autem in Qperioribus resident, η-κραπις ανιν, habium eterim corporis sep potias innotestu. Quid sibi voluerit Theodorus per haec verba ; non bene assequor,& quod assequor falsum existimo Graeca ita Gnant. temperamentum enim sursum es, per temperamentum autem seu Crasim, puto ii telligi, temperationem mi secllam, a nixtionem quae est ex calido & humido, illa autem maxime sutitim ci ,huc enim ascendunt calida,atque ibidem cerebrum est quod humiditatum senseruilin
Quam ob causam,cita ex ,nus exercitamus, sudor maxime oriatur, modoriterae corporis partes rectum suum seruenes An quoniam robur huic pri Mue loco mi hoc sem spiritum continemus, qui parti robu-