장음표시 사용
161쪽
COMMENT. IN III. SECT. PROBLEM.
Ad haec, semen aci proficisci necesse cilicibus autem omitiis concoquitur, quo satiati ad venerem plane incitamur.Unde hac de repleringe prandere large,ccenare parce praecipiunt,ut crudam sint quam con
cocta pauciora. νSuperilis problemate quarto locutus eth Aristoteles de ebinosis q u Graeco di
Culinir,nimarum de iisquilaepius inebriari assueti sunt, ulsisque ad venerem excrcendam aptos exutimasse videri potuist Philosophus, quando eoruni semen magna part C infici ciandum esse dixit: hic autem de ebrus ipsis, hoc esh, de illis qui ebrietate detinentur vcr-ba facit, eosque vri vcnum non posse proponit,-caussis quaerit: ebrios autem accipere
debemus, non qui lenito vino tacti, sed eo admodum obniti sunt , hi enim ad venerem inepti existimantur , leuiter autem ebrii concumbere M gignere possiuit aliquando. ut iuginuis ex Pluinctio in libello de liberis ediicandis dicetate , qui rem lial ilre cum mulieribus prolis gignendae caussa Volunt, aut omnino vini vacuos ., Vice ste mediocriter co usos id eis facete conuenire t adsolent enim vinosi SI chmosi fieri, quos pan ς 3 siue iat. Quin Mapud Putonem in Conuiuio , Porus ebriuς, quamquam non ex vino , sed ex nectare Amorem ex penta genuit. Duas igitur caussas proponit AristotcIcs, quarum altera suinitur cx . locis seu partibus corporis , vcncris usui inseruientibus, altera ex maloia eidem usui necessaria, nempe semine. Dicat igitur in venere cxemcnda, partes quasdam, nimirum quae generationi dicatae sunt, magis quam alias excalfieri deberet id enim ad seminis oxpulsionem necessarium est s at harum par tium excalcfactio in vinolentis seu ebriis fieri non potest ob nimiam caliditatem, quae in toto corpore abundat, & hinc ad veneris vium oritur impotentia. --μ -i,ta
M'- s. exumiturenim ea malisnu interea..umi Maec verba rationem eontinent, quare
ex abundantia caliditatis seu esseruescentiae, quae in toto Corpore est, impediatur maiorealiditas illampartium qu generationi dicatae sunt,ueneriς ui, necessarias.Locum autem Theodorus nec sensu nec verbis. fidelito expressit rita autem verbum ex verbo reddas: τι --emm obmolimrin ea indum Munia ton/ι---, quoniam mustum m i s h
mi is se credo. Videri autem possit Theodorus legisse ita-- - ἀabsque particula crus i tali sense, extingui innati caloris iugem motionem in ebrio, quia dominetur, & regnet inco Caliditas a vino conflata, quae innatam cxtinguit: motio autem quam dicit Aristoteles, non possit hoc loco ita accipi , si vulgatam lectionem retineamus : sed huius di erit ratio: calor qui gignitur in cesi ob motionem seu impetum ita enim motionem hoc loco accipio) cxtingiutur in co ab alio calore, qui in toto corpore est, qui illo maior est; minorem enim Gorem a maiori extingui siuperius ab Aristoteledictum habuimus : Fit igitur in obrio impos quidam di motus ad venerem, excalfiumque illo patetes Mnitales,eonfluente eis aliqua caliditate, sed extingvitur eadem , quoniam maior est quae in toro corpore abundat, cum astuit ad illum locum multa & cruda h miditas calorem ipsum contincias, quae obruit-extinguiteum, qui in illis partibus excNtabatur: ita enim fbrtasse etiam liccat, voeen chinoo nobis accipere. Hoc problema cum iterum interpretaretur Theodorus hac eadem se hione propc finem,ubi xpctitur,ali ter ipsum reddidit nam&particulam Uetos videtur agnos cre, xv cm pr ambienti accipit, ut omnino videatur eorum haud meminisse quae antea scripserat; nisi si
variE reddidisse datae opera xistimandus sit: qui λαε utroque modo Iocum accipi posse
putare φ. b το α ρμα --a Dia Alia ratio ducta ex semine. Semen fit ex alimento, est enim utile quod stiperat ex tertia concoction ,ali in nrum ante, quoddam Comuncit, quo repleti ad veneris vissim incitamur : at como cum in vinolentis maletit, male etiam ad concinnbendum, id est ad gignendum de emittendum semen paratos esse necesse est: deficiunt ense S eatoresspiriciis, vitiata de deficiente coctione. δο-M-l λιλώ τ μς. hae de repleri . Corollarium. Cum ad munia vcneris celebranda cocti l nem praecedere necesse sit, illud sequitur quod praecipiunt aliqui, nimirum ut nocte Concubituri largh prandeant,& parce coe ncm: ita enim cocto cibo, qui mane sun ptus est,quae coctio prae temporis breuitate haud ita tigisset, si eadem copia hora vcspcrtina fuisset assumptu eri ni ob eam rationem plura cocta, quam cruda. Porro autem quaestionem hanci de coitus tempestivo usu, de hora qua venus commodὸ sit exercenda, copioso admodumttractati it Plutarctius tertio S inposIproblemate sexto: illud etiam minimh omittondum
existimo Athenaeum huius problem. quod modo e posuimus aliam ex Aristotelis quoque l
162쪽
mente amisisse solutionem Iibsicium x. Dipnosoph. cum de Alexandri bibacitate vix faceret scriptum reliquit Regem illum ebrietatis merito, qua corripiebatur vehementia rvenerem mini in filisse procliuem, quoniam ut explicat Aristoteles in problam. naturalibus ait Athen. hominum eiusmodi genitura id est aquoscit seu iri aquam eliquescit, ut eo loco sensit Dalechampius qui existimare Athenaeo significari praelem problema-xxxiii. quod huic planὸ germanum est. Verum cum neutra ex allatis in praesen tia ab Aristotele solutionibu eadem fuerit huic ab Athenaeo proposita ut apparuit, neutrum ex his problematiis ab eo appellari existimo,sed aliud quod interciderit,ia ad nos m, nimE perueneri quod multis aliis problematis contigisse scimus.
Cur si quis vinum dulce, ac merum, aut cyceonem inter potandum hauserit, sobrius persistere possit 3 dc cur minus ebriantur, qui calice amplo sae-lcundόque hauriunt i an omnium eadem illa ratio est, quod superficialis calor ita supprimitur. Vinolentia enim tum oritur cum calor sedem capitis totam occupauit.
Duo quaerit in problemate: inerum cur si quispiam inter potandum alia vinorum g nera, quae ebrietatem creare selent, vinum interim assumat lce Ac merum, ac cyceona, ebrietatem, ne fiat impediat: alterum cur minus inebrientur qui magnis & amplis poc
lis perpotant ira enim reddit Theodorus illare ραγάλ- κωθω-ωὶ quis nimiriam qui
paruis poculis pitissantes, candiam vini quantitarum hauriunt. Dicit autem omnium horum ean messe caussam. Ideo enim tum vinum des a merum, tum Cyceon ebrier tem impediunt, quia repellunt vini vapores, de prohibent ne ad sirperficiem, de ad partes capris supernas ascendat vini calor, quo modo ebrietas signi solet, calefacta minimam capitis sede. Porro autem vinum dulce, vapores de calorem vini repellit, quia iam iit crassum dc viscidum, ut habetur sequenti problemare, vias obstruit, quibus vapores assi diit, de cum sit inodotum, ad ascendendum ineptumest, de ideo minus caput tentat Mamrauat.Idem Arist.Iib. . Meteor scripsit similiter, vinu dulae non asserie ebrietatum,qiuiti ac nomine tantum esse vinii, nonautem rei dc instrius problemate X x IX. vinum dulce non obtinere saporem vim porem inquam vinosim,sed alienii , unde qui dulcis vini desiderio tenetur,non vini,sed rei dulcis desiderio teneri dicendus est. Hippocrates etia in libro de ratione victus in acutis scribit, vinum dulce vinoso minus caput aliare,ininusq; mentem serire, id est minus deliria progignere,ut exponit Galenus fortia squide viva, ut idem l Galenus subiicit, vehemina localefacientia caput humoribus vaporibusque δc caliditatet replent, vina autem dulcia, quo magis a vel monti caliditate absunt, eo minus tum caputi grauant,tum mentem laedulio Craua autem esse de nigra huiusinodi vina dulcia scribit ibitim Galenus per luc verba LatinE. Neque erum mine exquisite, a miserituris vidim ali quando umum Alie--- dictis uredit, o mmmm M-- habet. Diae ax -- sunt theracum is Subeluia. e sinuque onmm. Dum cst ea. quam Mo--sem, Thermum-Carmum, toto dictis o erouis, ct nix in venora, quamo δεω enferiora. 'aeterea quia betsima, o praeum a Graecis tac- εργαὶ 'pestatum, excocto μ' conficitur. qu. -- - per tar, re is retire ni - , d ustis Hia crassus maret uario tem desii u in medicament- - ω - ---δε rem a Diauitate φω - ωο--ἀrem , o vehem-μ, feri demon Mummi scati es aerem re vehememer ca Miexu.M. --ουν siqvusem Areum V ι 'abilis . In M om vimim datie mediocriurea iseere via rur. AtD pQ facis propter imn taliauatem , sum crassisiem. Dasane o mastum sua dia sin im verμαν, eo ιum erastas, tum m- , ἔ- d-- euadu. Haec Galenus, quae ideo a me allata sunt, ut appareret cuiusmodi putem dulcia filisse vina, de ovibus loquii tur Aristoteles , quod valet ad eam dubitationem diluendam quam paullo post assiel remus. Atqui sano Ze mus u minime i briare distiae habemus a plutarcho tertioi Symposae, quaestione septima , ubi praeter alia in dulcedinem caussa reiici videtur; dulcia
163쪽
COMMENT. IN III. SECT. PROBLEM.
ι dulcia enim vino admixta*brietatem potius impedire ex Aristimeto Ni o refert ibi Pli liarchus. Hieron)mus Mercurialis libro primo variatum lectionum capite xvii. quod ab Arithotele dicitur de vino dulci, accipictat tantummodo de vino protropo,aut podromo, seu de passo, quae ebriciatem non pari uiat: vina enim dulcia apud nos eam parere videntur: verum illud non existimem esse necessarium, non enim de dulcibus vinis cuiusmodi nostra sunt, ex illis quae ex Galeno sunt adducti, loqui Aristotelem apparet, hec propossit a ratio ad illa accommodari potest: quam rem licet etiam confirmemus cxca disterent tia quam ex Homero inter , 5 - affert loco citato Plutarcinis, quorum illud dulce, hoc suaue Latine dicunt: vinum enim de quo loquitur Aristotcles est eu qua voce i estitur, inlaque ebrietatem haud parit, sed potius impedit, cuiust nodi sapa eth, Zρ mulium; vina autem dulcia nostra, cuiusmodi Gnuae habemus muscatullum quod cx oppido Tabia aduchitur, ηλέ potius di tur, ncc de eo Aristotclis verba ac-l cipiendas luit. Haec de dulci. Merum etiam catam ratione iuuat, quia repellit, quoi niam nimirum crassum est, praesertim comparatione diluti, ut habuimus problemate te i rio, &scribi rur problemate xiv. crassicie igitur sua obstructas ipsum foramina, repri-t mct ascendentcs vapores. An vcro sortasse dicendum, vocem, merum, mngendam csset clam dini, ut sensus sit vinum dulce S merum, nimirum dulce absque aquae milcella, inter bil, ndum alia vina haustum, chrietatem impedire, ira enim facilior Sc magis expedite
crit ratio. Cuccon crassa quaedam potio erat valde antiqua, citis enim meritim apud H incitam Iliados λ & saepe apud Hippocratem, quam vocem cum exponeret Erotianus dixit esse potionem mil am cum farina. Galenus autem in sextum de morbis vulgaribus commetanar. XI. corii V. Ita deca. At sociso Hippocraues utrunque miscuit , ortum ; tati emo quiadam ueren est, quema modum apud Homerum dissiculis, misicentibin qu demnit. ι cum vim, commune vero ipsum babennb- , sari ocum polenta vinum misiebant. Eulta-chius ad illum Homeri locum annotat cyceona constare cum ex aliis,tum ex vino M. Caseo; S qiiamuis ceon videatur Hiise quoddam medium inter culenta,& pocul elua, potius tamen mille sorbile quoddam ius esculentum, unde & Homerum Axisse eum bibi H vestius potionem esse dixit o variisherbis compositam Tale igitur cibi aut potionisi genus ebrietatem prohibebat, si inter potandum filisset assiimptum, codemano ac talial cel: merum, quia scilicet vinum reprimeret. ne ad superficiem ascenderet: non tamen dixerim , quia obstrueret vias, sicuti vinum dulcer Galenus Cnim loco citato, cyceo proponit tamquam laxantem, discutientem, & deobstruentem, hanc enim esse rationem cur dolores tollat, quod ab Hippocrate scriptum fuerat: nisi igitur alio modo apparatust intclligatur coon ab Aristotcle propositus, quam propositus a Galeno, cum vino occ-lpto, varic fuisse compositum ab eodem Galeno superius harurerimus, ut alter obstruen i alicr discuticns prae miscellae varietate dici possit, erit quidem eadem ratio gcneralis M rei mota, quod vini εalorcm repeli. ita superficie, quemadmodum facit dulce, non eadem particularis SI proxima, dulce enim obliruendo, cyceon non item: Quomodo igitur 3 an laxando de discutiendo viampnebct vini calori, &vaporibus ut per alias vias abcanti haec a superficie repulsio est Dii scilior illa ratio, cur minus inebrientur qui magnis de amplis poculis se proluunt, siquidem hic Aristotelis verborum sensus est, qtiemadmodussit vertit Theodorus: nisi dicamus, quod de cyceone fuit propositum, cum allatim magnat vini copia inVrgitatur quod sit cum amplis poculis haurimus,ob copiam fieri attenuati
l nem& laxationem viarum, Hade aditus praebcatur calori ut exeat, contra exigua qua titate assumptum firmarim ventriculo , itideque vapores ad caput mittere, cui subinde aliud ac aliud succctam, ibidemque conlisiens, vaporesque alios attollens, cbractatem facilius pro care.
Quam ob caussain cum vinum dulce aptum si fluitare, si quis temulentus dulce supcradimittit, haustuin vinum concoquitur, minusque infcstaci
164쪽
An quia vinum dulce, lene, ac lentuin est itaque foramina in rcit, at qinrcrserit: austerum contra, exasperans, rigidum est facilem item ascentum calori nocptiestat, dulce autem obstrusa foraminum calorem arcet, ac ii 'hibet. Vinolentiam vero parte concalefacta supe a oriri, dictum iam est. Addo etiam, quod vinum dulce inodorum, austerum autem odorum est:
odor autem omnis caPit tenta 6 ingrauat. Hoc problemate idem pene proponit Aristotelas, quod superiori, licet non iisdem ve
bis sicultate tamen praeterea adductix devini dulcis naturai namcum vinum dulce natura sua aptum sit fluitare, & is superficie immorari, quomodo & superbibito, vinum ante haustam coquitur,& minta turbat hoc est inhibetur seu tollitur ubrietas cum ex si petii cie εe superiori loco ficilior sit vini latio ad caput, eluia huc capitis occupatiot vinum aurem dulce ideo fluitat, bc in superficie immoratur, quoniam dulciὸ omota me natura crassiori de pinguiore qua suot praedita, non possunt intimius pcnetrare, sed in seperfici Acin partibus stiperio iis innatam, qua condicione Sc qualitate vinum etiam dulce ediciam est. Tale tamcn vinum, ait Aristoteles, non solumi non inebriare, quae res superiori problemate proponebatur: scd si quis ebrius faetiis sit, eidem remedio cise , t ric-natem minuens aut rollens , caussam autem dicit esse, quoniam vinum dulce, si in superficie,& insit perioribus panibus fluitare aptum sit, est simul naturae lenis& pinguis, unde tegit te cooperit quod antea ein haustum ι Δ meatus otatiuit, ac e iurati vias ii tetcludit, sicuti luperiori problamate dicebatur. Vinum aluem austerum, non euientis M obstruencis naturae, sed ciuilperantis est ι unde pinnis imp ulimenta tollit, si quae in viis sumat calori ex vino expeditiorem de faciliorem praebet aditum de ascensum potitis quam illi impedimento sitidulce alitem, ut dictum est, obstructionis merito contraria operatur. Porro Theodorus, qui reddu , lem item asim n, non bene ut existimo, reddit: vid rur enim, merito particulis, rum, nouam proponere rationem, quae eadem apud Atist telam est: nec etiam, vidam. vllum nominat Hristoteles: ita vero sonant v M. Aodyma
tentam ,& tranant, iure igitur austra a illa pollet tacultate, quae in dulci desideratur.
Cur a vino diluto, meracius tamen,caput postridie m. 1gis Llolciariis, quam mCrot An merum, quia crassius est foramina capitis anguita subire ipsum non potest, scd vim suam ; atque odorem, & calorem tantum transmittit; dilutum autem illud o quoniam per a litae admistionem tenuius factum est, facile ipsum subit, ac penetrat icum tamen partem corpulentiae,facultatisq; ymeri non mediocrem adhuc retineat, concoistu dissicilius est: nam S: humida, omnium dissicillima concoqui, S: corpora longe pervicaciora,quam facti Itates eorum pcrsistere nouimus.
Vinum dilutum sed meracilis illud est, in quo maior vini qitam aquae copia inest: talcautem qui biberit, quaπit Alistoteles cur postridie in aurora i intelligit nimirum vinum fuisse vespcti in c una haustum in magis caput doleat, quam si merum ex toto traiiscrit. Est j autem solutio similis ei, qua problem ire tertio attulit quia scilicet merum crassus cst, quam dilutum, craistoteli que adeo obtinci subitantiam, quae in angustos capiti meatusi ingredi nullo pacto potesti sed in ipsos sella ingreditur facultas, odor 5 caliditast contra
165쪽
COMMENT. IN III. SECT. PROBLEM.
quod est mixtum aquae quς sua natura tenuior quam ipsum est ab aqua' tenuitate adiutum, una cum corpulcntia quam habet, poros cutis subit, 3c ingreditur: habens autem cum ea corpulentia multum adhuc illius facultatis, quae erat in mero, dissicilius multδ quam antea concoquitur. Nam tum humida omnia, inter quae huiusmodi S ita dilutum vinum est, dissicilis coctionis sunt, tum etiam magis corpora, seu corpulentiae quam facultates quae in ipsis reperiuntur.
Cur inexercitati magis quam exercitati, ad vinolentiam usque potare,& vino facilius solui possunt i An quoniam qui excrementa, humoresque in se continent, urinam copiose profundunt: quod facit, ut plus bibi, & leuari facilius possit, quoniam non multum vinosi humoris in ventre remaneat. Atqui inexercitati, humidi sunt, excrement sque redundant. Exercitati contra, sicci, siticulosim, ut vini humor sese totum insinuare corporibus posit, statim igitur hic vini impetus urinam retractat, & post, humor hic in corpore insidens, grauitatem creare nimirum potest.
Quaerit Aristoteles quam ob rem illi qui minimh exercitari solent,possint absque ebri tatis periculo, & antequam ebricrate praehendantur, maiorem vini copiam ingurgitare, quam illi qui exercitationibus assileti sunt:ac si ebrietatem incurrant facilius ea solitantur. Aponensis tamen falsa antiqui interpretis tralatione deceptus,contrariam omnino sententiam in expositione proponit, non exercitatos ficilius praehendi exercitatis assirmans: iliatum tamen quem attulimus esse Aristotelis sensum, ex solutione ipsa patet. Solutio autem nititur hoc Mndamento, quod exercitationibus non utentes, vias urinae apertiores habent, per quas omne quod bibunt profundunt, utentes contra. Ait igitur quJd inexercitati multas humiditates superfluitates congestas habent cxercitationis desectii: exercitatio enim illas exsiccat ac tollit: Assiimpto igitur vino illae diluuntur, attenuantur, de ad vias urinae deducuntur, per quas easdem una cum eodem vino, cui sunt etiam comites, SI auxilium praestant, ut ab codem & ipsae vicissim adiuuantur, foras per urinam excernuntur; ex quo fit, ut SI alis potui locus sit, dc eo onere Icuatum corpus,leuius deinde se habeat, quia scilicet humidum illud vinosum intus haud remanet. Contrario modo qui exercitationibus multis utuntur, toti sicci sunt, nimirum ob dis stas, S euacuatas humiditates beneficio exercitationis: non igitur ad vias urinae in eis vini humiditas ferri potest: sed polim per uniuersum corpus, cui ob siccitatem insinuatur, S imbibitur, sicca enim prompte humiditatem recipiunt, Sc ad se traliunt; atque inde ad partes superiores fertur: haec igitur vini per corporis partes diffusio & insinuatio retrahit ipsum a viis urinae per quas in illis excernitur: tale aut cin humidum vinosum detentum in corpore grauitatem & ebrietatem facilius progignit.
Cur vinum aliqhlos retardos, alios superbos reddit, atque insanibundos3
166쪽
Contrario enun adiectu id agitur, quandoquidem alteri magis, alteri minus lmoueantur 3 An ut Chaerenion aitὶ vinumsi si pro nioribus πtentrum applicat. lContraria igitur reddit, non quae eadem sed quae sunt dissimilia: ut ignis alia lex siccat, alia hum c facit, sed non ea aena: ca quidem glaciem liquefacit, salem indurat. Nam Sc vinum, ut quod suapte natura humidum sit, homines tam diores incendit, reddi que mobiliores: contra mobiliorcs distoluit, atquel retardat. Unde plerosque melancholicos penitus resolui, labique in crapulis
nouimus. Vt enim balneum corpora perstricta, duraquc relaxat, agilioraque
facit, humida vero & mobilia ditatuit, atque infirmat : sic vinum quali interna hominis diluens, ita assicere pote it.
De vini effectibus circa hominum mores, pro varia qua hauritur mensura, pluribus agit Aristoteles primo problemate sectionis trigelii rue. Hoc autem loco duo tantiim proponit: Cur vinum essiciat τε τυ ιδμους,8e Non est autem ita facilδ videre qiud illis vocibus Aristoteles intellexerit. Theodorus duo ucrba tribus expressit; S quae Aristotcles copui, uit, ipse disiunxit, ex vino alios dicens fieri retardos, alios superbos, δί insani bividos: Ontur dissicultas cx varia notione vocis Ἀτυ s A c,quae denotat tua Verbosiast sis, S metaphorice ex fiamo deduista signitication ; tum acetiam νιυς itidem quum significci delirantem, ea mentis alienatione furore qui a flava bile acri& calido humore excitatur, ut habemus in librb Galeno ascripto, cui titulus, introductio, seu Medicus, quomodo ctiam saepe Hippocrates SI Galenus accituunt; aliquando etiam signa ficat insanum,SI ca mentis alienatione detentum , quae alioqui naclancholia dicitur,
quo modo accepit cam vocem H ippocrates v I. aphor.xxi. In insanientibussi varices vel haemorrhoides sive enerint insania Flutustioc cnim loco Hippocrates habct ninni. un,qium pio vocata proprie melancholia minime genita a bile sumi, testis est Galenus in comment tio ι sed & Demosthcnes non dissimilitcr eas vocos usurpaste videri poteth, cum eas iunxit in oratione pro corona dicens. α ' Vcrum de huius verbi notione alia etiam tu hisce commentariis ex M. Tullio de Platone ine attulisse puto. Clim luc igitur ita sint ό illud primum ambigo, utrum Arit torules duabus illis vocibus,eundem seu similem potius intelligi volucrit, solum maioris S minoris ratione differentem,non enim ex vi quidem vcrborum prohibeatur; an contrarium: alium calidum,alium frigidum. In Theodori sane tralatione,& iis quae statim stibiicit Aristotcles,
contrarietas apparet; habemus enim in tralatione, retardos, alios infamἷundos, quae
manifeste videntur contraria, de subdit Aristotesus: enim est assective ita namque Graeca sonant quae Theodorus vertit, contrario enim as cia res Vrtur. Sed Theodori tralatio vim non facit, possit enim esse suspecta ; de contraria dicuntur aliquando, quae maioris S minoris ratione di serunt, ut magnu S paruuna. In eadem Theodori tralatione illud etiam molestum,quod cum superbi nominentur,nec significari Grςcc pollini nisi participio πλυ- qua voco significentur retariu non video.Quodsi cadum voce velit Theodorus ab Aristotcle utrosq; intclligi , Primum quide ea mihi res absona videtur: nec liuiusmodi mo-rcm, aut apud Aristotclena, aut alios auctores obseruare memini;tum vero cur iligit superbos insani blandis,quae dii e voces separati in Pontatur ab Aristotclc,cum superbos una N ca dem prorsus voce tignificari faciat,qua rctardo tui hcκ modo potius fucrint illa iungenda. Cur vinum aliquos retardos,& superbos facit,aliquos insanibudosi si modo superbos in s ric orationis recipi uitis,qhiod no facio: nam cum duae tantum sint voces quibus utitur Aristotclcs, atquc una denotentur insanitandi, altera uniam tantum etiam significari exilii-m , quos retardos dicit Theodorus. Nec vero superbis hic locus est,ut puto non enim usu vini aliquos superbos reddi fortasse bene dicatur, aut verum sit: reddit quidem existima tione di se ipsis plenos, & magnifice de se senticiares nonnullos, sicuti dixit Pino in Cra tylo, teste etiam Athenaeo libro secundo ι qui Plato illam vocis Elymologiam asterebat,quod νου id est, mentem nostram impleret id est, stulta de nobis ipsis existimatione, faceretque nos putare plenos esse mente, AI intelligentia, cum non essemus:
quam rcm habemus itenim apud eundem Platonem libro primo de legibus, nimirum quo quispiam plus biberit, tanto maiore-mcliore sp csse, opinionemque concipere ut plus valeat, de animosius de se ipso sentire : quod itidem apud caudem Atticimtin cccinit Diphilus comicus hoc catini ne. l
167쪽
COMMENT. IN III. SECT. PROBLEM.
l Hoc igitur facit vinum i sui κ'rbos autem proprid non reddit. Aristotelem igim rexisti
l mo,duos tantum csseclias proponere, dc illos inter se contrarios, non tamen omnino S l proprie. Est autem uterque insania, sed altera cum mobilitate, Sc motuum frequentia, nil mirum mania, hanccnam in praesentia ita accipio; altera autem cum tarditate, vel inclius
cum stupore, quam denotat participium Ex his autem duobus assectibus, gignitur unus aliquando mixtus, qui dicitur, quem ex lethargo phrcnitide cile compositum, locci Galenus in expossitione linguarum Hippocratis, S: in libro de Comato. Maniaci igitur Crobro agitantur, pluribusque motionibus percelluntur, stupore autem de uti, quos Λ attonitos nominemus licet, immobiles permanent, quod omnino cxsolitantur, vi in problematis dissolutione dicit Aristoteles; nimirum tum corpore, tum mcnte, cur autem ex viii vini, vel hic vcti te contrarius suboriatur effectus,caussam esse dicit Aris stotclcs, tempcraturam illius qui vino utitur: nam ut dicebat Chaeremon : vinum misiet sts 1netrabara eorum qui pse utuntur. Fuit autem Ct aeremon tragicus, ut apparet ex Arithotclis libro de Arte poetica. Dicebat autem ille, ut lψbemus apud Athenaeum, ex vino concili ri bibentibus risum, sapienti ura, docilitatem. 5 bona consilia. Igitur pro eorum varietate qui vino utunthir, varios gignit effectus; contrarios autem non circa casdem res, scd quae alio & alio modo se habent: nimirum a re quae patitur,non a vino contrarietatem illa me se tuum proficisci inlinuat. Id autom in aliis ctiam rebus simili modo contingere dicit Aristotcles: nam ignis & cxsiccat S humectat, non eadem sed alia atque alia pro ratio ac materiei quae subiicitur, sicuti exemplis propositis ostendit, ψ . in ἀώ Mμ τους β vinum, ut quodsapienMura humiάumst, homines tardiores rem propolitam adaptar Aristotcles, quae dicta sunt. Melius autem ita conuertamus. I nam qn ppe quo avre nMura humidumsis,homines tardiores incendit hoc autem postremum
verbum incendu Graece est iam id olt, mobilitatem o celeritatem assert, quemadmodum supcrius problemate tertio primae particulae τειν-mμ τι- νοσους. Igitur qui natura tardi sunt, frigidi ac sicci, illi a vini humiditate irrigati ,& emolliti fiunt celeriores S maniaci; qui autem mobiliores & calidi natura, illi exsoluuntur: nimirum ulterius promouet hos, quam illos vinum 1 sed de hi etiam eodem modo ulterius procedente vinis propclluntur: ita enim debilitatur corum vis & natura, quae motioni instruit, ac minus vino potest resistere; ut ab illius facultate prompte M penitus se insinuante, exsoluantur omnino, stupidiqu Mattoniti reddanturi Mobiliores disso&it atque retardat, haec postrema, atque retardat, quae de suo addidit Tiacodorus climinanda puto, non enim tarditatis verbum conueniat, ubi de stupiditate Momnimoda dissolutione agitur. δοψ ενι σιντη φυή.1 depleiasque melanchol cos narara. S i hoc inferatur ex verbis quae ultimo loco proposita sunt, ut prima fa- ω apparα, nimirum Ceseres S mobiles cx liii, iam per melancholicos natura, necesse sit intelligcre adustos, hi maim cescrcs S mobiles, alia autem contra. Melius autem puto Vt nulla vis inseratur verbo, S pcr melancholicos natura inrelligamus frigidos S siccos: S sensus Optimc quadrat: ac ctiam illis setiuieuit, quae dicuntur problemate primo lectionis trigesimaee est hoc nimirum exeinplum non tantum illius pariis, quae pol rc md propositacit, scd totius membri,S totius probi vinatis, ac declarat omne propositum: quia enim Vi num tardos A frigidos reddit mobilcs de celeres, ceseres autem S mobiles exsoluit omnino, hinc fit ut mesancholici, qui tardi sinat, ex vino reddantur cescres; proccdente auic madhuc vino omnino dissoluti,fiasque gradu ut dicebam, eodem modo distinxit sectionei xxx. fieri scribens prius dissolui, de ineptire. γ enim Miseum , Vinum quodclam balneum cit, sed internum , oin enim humidum natura, ut superius dis xii ; i re igitur illius exemplo, tam iam rei congeneris utitur ad idciri probandum, hoc modo: Qui habent corpus durum,siccum M veluti illigatum, quemadmodum melancholici, illi balnei vi agiles,& bene mobiles redduntur; qui vero agila, lac mobile, S humidum,illi relaxantur, de dissoluuntur. ωσῶ quas insema hominiae diluens. similitudinem l vini cum balneo insinuat,hoc enim externa, illud intcrna proluit: leg ndum enim, Ut nos i X dcndum curauimus μων, non aurem , quam lectionem similit- agnoscit Thoodorus & antiquus interpres,ac rcponit Iustinianu S. ' i
168쪽
Quid est cur brassica sedet crapulamὶ An quod succum dulcem, discu
tientcmque obtinet. Unde medici eum aluo infundunt, frigida autem ipsa est. Argumentum, quod ad alui vehementes deiectioncs medici ea utuntur, excocta in plenum , & suo caule purgata refrigerataque. Fit igitur detentis a crapula, ut eius succus humores in aluum detrahat, qui vinosi, crudique tenentur, & ipsa supra in ventriculo remanens corpus rcfrigeret: quo fit, ut tenues humores ad vcsicam labantur. QMd cum humor utrimque educatur, corpusque refrigeretur, recte liberari a crapula possint. Vinum enim lici in idum, atque calidum est. Euenit ad haec, ut cum humores deorsum se trahunt , atque excernunt, flatum etiam secum deducant: qui, si per vinum liceat, in caput se efferens grauitatem creat, & crapulam: sin autem deorsum se vertit, corpusque ob caussam praedictam rcfrigeratum est, dolor crapulae omnis tollitur Est enim crapula feruor quidam de desinens inflammatio, qua plus conflictat quam temulentia, quod mentem illa quatit, & alienat, crapula autem mente sibi constante, dolorem admouet. Ut etiam qui febre urgente ludunt potius, quam dolent : iidem ubi leuati malo fuere atque ad se rediere, indolere occipiunt. Hoc enim idem in crapula quoque, & in temulentia euenire solitum est.
Brassicae vires aduersus crapulam & ebrietatem multi auctores prodidere. eophrastus lib.rv.de historia platarum ad finem,& ex ea propulsari ebrietate scribit:quippe ex Androcydis sententia, quδd vitis etiam vivens odorem brassicae fugiat. Hoc tamen Theophrasti loco aduertendum est, pro brassica quae G ch crambe est,dici a Theophrasto,raphanum, Ita enim antiquitus crambe, seu brassica appellabatur, sicuti manifestum tacit Aristoteles libro v. de historia animalium dicens, erucas nasci ex foliis viridibus, presertim in raph no, quem nonnulli cramben, hoc est, brassicam appellant. Ex Athenaei libro primo ad finem id etiam apertissimum fit, qui locum a me citarum Theophrasti in medium adducit, Ac alias praeterea antiquorum Poetarum auctoritates, quibus eadem brassicae multas sub raphani nomine proponitur. Non putaui autem alienum, illius verba eis longiuscula sint, Latine huc afferre, quae ita habent ex Dalechampi; tralatione. Vi mos AEnpim fuisse hoe Diendit, quod apud eos trantum m eaeniss=Matam in , ante dimnem tibiam brassicam enam comesse, O ad compotautones it praeparare. Multisan. - αι ebrietate-σdicenturi trasematu se eae semen. o in qua vite bra sua nasiitur, imis vinum exuis: quam ob rem Diarisa, is πη- Thimo , antea quampοι rem, brassicarum esu feminiebant
Alexis. Heri bibim plussetis: mgraue eaput Sentu edendum est hinc mado ieiunior
Deinde brassisam ian dabit quispiam
Elixam. Hoc autem Ioco, ubi LatinE brassicam habet Dalechampius, Graech est, raphanum. Sequitur Athenaeus.
169쪽
COMMENT. IN III. SECT. PROBLEM.
fictor omum. Antiquos raptianum brassicam vocasse monstrat Appollodorus Carystius.
Tapianum scis vocare nos: at hospites
Vos brassicam: quid interesse bo eminis
Tutrae Anaxandrides. Flavabitu, phanumque multum edetis,haec mox desinet
Uexare mos capitisgrauedorsi omitiu
Nicochares. In crastinum raptam loco s balneum 4Ρderapu sua et tuum parabsmus.
Amphis. Rusium remedium est ebriis paratius, duamsimolem quidpiamforte accidat
Subito,etenim murum in modum iEudd patEiusinod nugas: rapbanus ut non magis didiabat. Brassica hanesuuiratem literis mamiauit Theophractus, o Myraeterea, vitem etiam dum viauit, odorem bra a Mersari. Haec Athenaeus. Apud Dioscorid- similiter libro secundo habemus,eandem a cibo sumptam,mala quae ex crapula fiunt discutere.Galenus libro secumdo de compositione medi. secundum locos ad capitis dolorem ex vini potu eandem brasi sicae medelam commetidauit,ex assectione inuenta, atque experientia ab ipso comprob tam.Laudat aute tum succum, tum ipsa brassicς soli aqua calida irrigat capitiq; Circumposita Se adligata.Sed & Latini scriptores hac brassicae facultatem no siluerunt. Cato enim in libro de re mistica ita de ca habet. Si votis in eminiuis mustum bibere. εα reque tibenter, antemnam ectoraudam quantum voles ex aceto Et item ubi eae aeris eomino alia Vflia: reddent te quasi nihil Meris bibe usibibessu quantum voles. Plituus libro XX Capite rede eadem inquit,antccedente in cibis caueri ebrietatem, postea sumpta crapulam discuti Huius igitur esse ctus caussam puerit hoc problemate Aristoteles, e unque reddit per illa quae siequuntur, η- φ μ γνυν γλυκυν 8 π εόν. An quiasaeeum dulum distensumemque obsinet. Cur ebrietati aut crapulae resistat brassica, Galenus loco quem adduximus secundo de compos medicam.eam esse caussam dicit, quod repellat vapores ad caput ascendentes, ex quibus fit ebrietas,& ille capitis dolor ac inoleltia, quod refrigeret, saltim una cum rosacco, Cum quo adhiberi iubet,caliditatem quam vinum secit & tacit; quod exsiccet eosdem vapores: tum naturalem etiam quandam vim eiusdem brassicae aduersus vinum in medium adducit. Libro autem de remediis paratu facilibuς, - eiusdem brassicae vires ad eandem rem lcommendaret, solius exsiccationis mentionem fecit; Aristoteles aulcm hoc loco,illam cste lcaussam tradit, quia brassica trahit ad se in ventrem, refrigerarinc per urinas ducit, his a ltem soluitur crapula. ostendit igitur quomodo hos effectus praei hct, qui partima succo, ripartim ab ipsius substantia proficiscuntur Primum igitur dicit, succum esse dulcem Sc abstersorium: de hac autem abstersoria vi meminit etiam Galenus libro secundo de alimentis,de vII. dc simpl.mcdic. facultatibus t quemadmodum etiam Plinius libro X x. capite I x. de dulcedine autem nemo, quod sciam. Semen equidem amarum dicit Galenus vir. de fimplic.medicN ipsa ' totam tum idem Galenus eodem loco, tum secundo de alimentis: quemadmodum tentum genus proprie appellatum cram , reliquis amarius dicit Plinius. Aristoteles autem dc succi hac dulcedine meminit,vel ut cum separaret ab aliis panibus, in quibus ut dictum est, dominaturanaaritudo, vel ut ab aliis ablIcrsoriis Sc deiectoriis, quae magis amara sunt. Hanc porro abstersoriam vim ex eo ostendit Arillotelcs quod medici faciebant, qui ad intes hina abstergenda, eum per clistares infundebant: legendum autem
in Latinis, eum, Ut nos restituimus non ram, ut omnes codices lia bant, ut de succo non
de substantia sententia accipiatur. Mox brassicam esse frigidam codem argumenti genere ostendit, ad alui uni in fluxiones vehementes utuntur ea mcdici, coquentes ipsam, & ex ea educentes succum, seu partem illam quae in superficie residet, Ec abllarsoria est, de fortasse S 1 non
170쪽
non frigida,*iemadmodum etiam docet Galenus de cadem brassica, M de lente, quot tesipsorum vi adstringenti sola uti nobis consilium est : quod consequimur abiecta prima aqua, in qua illa sucrit elixatamam in ea succus,seu pars illa ablletibria , quae est in supers
cie recipitur, alia adistringenti AI fripida in subitantia relicta. Porro locum ita expono,qclia lego το θλιζoms, non Σποξυλι mς, quod Verbum ut absurdum, neque aptum vi aliquam obtineat significationem sententiae consentaucam, omnino delendum puto, licci Theodorus qui tensum, ut ego cxistimo non percepit, quomodo potuit reddiderit, foca purgaua: ita enim legendum in Latinis non seMeasio. Nam SI hoc molistrum ibidem inoleverat. Theodorus autem vcrbum deduxit, ut puto, 'in ξυλοι, hoc est a ligno, esset detrahere , quam caulem seu stipitcin dixerunt : in quem error m similiter inciderat antiquus interpres, qui reddit, extrahentespi pisem, autem apud Dioscoridcm S alios medicos, ut Amastra ,est succum ex herbis educere S extrahere, quod licet per expressionem lapius heri intestigatur, non sit tamen absurdum, etiam hoc modo accipi, quando magis sciatentiae quadrat: ita igitur lo cum conuerte mire ruentum .' quod ad alur vel emenus derectiones medici ea utantar, istol plurimism eluantes, sinum extrahentes, or restigerantes:& si ultimum hoc verbum, refugerant res, quod de ipsa brastica accipit Thcodorus, cum velit exhiberi refrigeratam, possit sori lasse melius referri ad cos qui illam accipiunt, hoc sensu: Exhibent brassicam vesicinenteri clixatam, S succo extracto, S ita corpus refrigerant. συας νει , Fit igitur. Ad rem 'opo- li sitam accommodat quae dicta sunt, & ostendit quomodo brassicae tum succus, tum sub-lsiantia operctur in ebriis. Ait autem succum brassicae, quippe qui sit abstersorius , de ali-l
quam vim trahendi obtineat, deducere ad se ex capite in ventrem humiditates vinosas,l crudas, atque ita liberari caput iis quα ipsi negotium se sic bant, alio transsua materia: l quod si ex vcntre per aluum extra corpus deiiciuntur, quod tanκn non exprimitux hoc
loco, sed significat hir paullo post, multo magis illud contingit: & id sane praeliat succus:
ipsa autem brassica in ventre superiori seu ventriculo relicta, ea facultate qua posset Co i pus rcfrigerat: rem rato autem corpore, cessanteque calore, cuius vi ad caput serebant tur vapores 5e humiditates, iam non amplius illuc impetum faciant; sed potius labanturi deorsiam, cum tenues atque aqueae sint ad vesicam, quo huiusmodi matcria prompse, nisi impediatur solet eonfluere; cui rei praestat etiam auxilium ipsemet brassica, praesertimi inmata, seu asparagi ipsius, quos ciendae urinae facultate pollere icitatur Dioscorides, loco quem adduximus libro secundo, dc Et ius libro primo. Succus igitur de brassica liaec o -l rantur: non apparet autem ex verbis, utrum succum a brassicae stibi tantia scors in coiit ri velit Aruloteles, an sic parationem illam opere iraturae intus
ciιm humor utrinque educatam Concitidit propositum s inclitis aulcm reddamus. α re eum l l .mor luia,cum i Iur humor. Quod autem dicit Aristotcles as τ'αμ MN. Thcodorus Vcr-' rit, vIrinque, nimirum per aluum ac vesicam: illinc crassiora quae a succo traliuntur, quodi paullo anto dicebamus lioc loco significa1rab Aristotele, in hanc tenuiora quae a brassica. Aponensis tamen qni antiqui interprctis tralationem exposuit, quae haluet ad vabum ,δε-l cundum utraque, intellcxit pelli humor in tum.virtute braisicae, tum succi, quo modo cxtra corpus eiici Crassiora paullo ante ab Aristotcle signatica1 i liaud sit necesse: huic tamen cxposi loni Vt puto magis conuiniist, λαι et , quam , quo verbo Arist ζclas utitur. τ .Lmamen humidum atque inlidum est. Explicat
adlluc liqhiidi ita solutioncm, proposita vini qualitate, mi opponitur brassica: vinum enimi latinudum cst atque calidum, de iis qualitatibus in crapula nocet: brassica autem, quod ostendit superius, his aduersu r, nam humiditates c capite tollit, ausexsiccat, acetiam re
i tur per partes infernas, una cum ipsis etiam flatus te spirinisdeducitur; hic auoem status det spiritus est,qiu a vino seu vini facultate in caput delatus grauitatem M crapulam pardi: μ' i potui autem pro G emissa tu , & pro , auctore sustiniano, quo modol etiam lcgisse apparci Theodorurnia per vi ειμι, in caput se esserens grauitasem ereas i er crapulam. A d verbuin remel ita ut puto: μι-moria inno in cum ἀδα - , grauitarem l Θ ι aput Iacu. , --υ enim exuuia. Liquidius explicat, quare ob cam cati Liam crapulae dolor soluatum ait enim id merito,aceidere : nam cum nil aliud sit crapula, i quὰm incendium quoddam ω serum , iure frigerato corpore, ει inducta qualitate contraria, feritor fit incensio tollitur: ait autem esse. feruorem S inccndium dc sincias, ut quaei illi cum iebre cst, disserentiam insinuet, seruorisque liuius naturam ollendat, qui huius li quidam an echias est, S: solutu facilis, non sicuti febris quae non ita facile desinit: l