장음표시 사용
171쪽
i autem, non θεραπι uis excudendum curaIii, quod ita lageret Iustinianus,lc agnosceret Theodorus: malui tamen, -ensionem, S incentum eam vocem Conuertere, quὰm msul malionem,ut fecit Thcodortis,quia inflammationis nomen, medicis consueto more, affe-l ctum magis grauem significat, qui Graecis ε ρω eo' Temulentia & crapula non idem sunt: quo dimentiat docet hic Aristoteles. Nos superius ad problema tertium nonnulla etiam ex Galeno adduximus. Temulentia, ait, liominem magis immutat, & de suo statu dimouet: ita enim melius interpret cmur climin, i quam eων tat, ut Dacodonis: sic tertio Ethicorum idem Aristoteles,l oi Crapula autem mente constantibus dolore prae ese δε- - γ --Mτων. ut etiami quisebre ingentur. Similitudine febricitantium candem explicat disterentiam : cvii enimi febri, eaque graui & urgentc laborant, magis ludunt,hoc cit nugantur,'puerilia faciunt,l qnippe qui extra se politi sint,quam doleane,aut dolorem percipiant:ad se autem reuersi Sel morbi magnitudine leuati, dolere incipiunt et Eodem pacto in crapula contingit: ebrietast enim illi, crapula huic similis eae
Cur vinum .dilutius 4 imperatum vomitum magis quam merum, quaml aqua prouocatὶ An quod ea maximc vomitum mouent, quae innatare soli-l ta, quaeque insitauia, fastidiosaque sunt. Vinum autem reprimendi vimi obtinet: aqua tenvis, nec insuauis est. Quhd igitur tenuis est,cito pro sui tenuitate descendit: quod non insuauis, stomachum non perturbat. Vinum autem nimis dilutum, nec italcuuecst, ut perfluere pollit celeriter, & Altidiosum eli; quod parum obtinet vini: sensum enim conturbat, quia plures motus inco excitat, scilicet quem Vinum, quemque aqua ossicere potest: ainbo enim sentiriqucunt. Q d 'autem fuerit modice temperatum,
id tensum penitus aquae tollit, vitasque mollis, dclinientisque sensum accommodat, ex quo sitauiter bibi potest. Sed cum vinum immodice dilutum ita ansuaue est, tum innatare, redundareque solet: quod autem tale cst, volnil tum id facile ciet.
Tria sunt quae comparat, vinum dilutum, aqua dc merum: primum autem rutilis di ii-dit; iram mixtio aquae & vini duobus modis fieri potest, aut maiorem aquae, quam vinil portionem admiscendo, quod dilutius temperamentum nominat ; aut a contrario, maiOl rem vini, quam aqiuae, do qua mixtione, quam ae aestum, seu moderat citcmperarum appellat, ad fincm probicinacu loquitur. Tria autem haec proponcns inquirit, quam ob rem l cr: cis magis vomitum concitet vinum maxime dilutum, quam aut aqua sola, alit theriim. Ut autem id fieri, quoniam illa quae vomitum concitant, id cfficiunt, qiuia in superficie innatare solita, Sc insuauia sunt, in stiperficie nimirum oris ventriculi, quod cum insit uitate molestem via faciliori expellunmt ii natura: iusmodi autem non est, nec merum nec aqua per sh: merum enim tantum abest, ut in stiperficie innatare consueuerit, ud in i tuὶs alia reprimat, & repellat ; non falle ratione qualitatis, superiori enim problemate dictam cst calidum Sc hi tint,mατ essentia autem proprie frigida Ac sicca: scd rationet substantiae qua adstringit& corroborae partem, ex quo innat.itioncm etiam aliorum prohibet. Αqua aurem de imuis natura est, ut facile permeare ad inseriora possit, nec in s perficie residcat; SI minime insuauis: celeriter igitur deorsum meat, hoc est, ad vias uti irae, vel alui : cfficit enim illa partium subtilitas, ut prompto ad interna dc iniuriora illa imi possit penetrare:& quoniam insuauis non est stomacho non inseri cumnausea dolorem
172쪽
de morsuin, quod Aristoteles dicit : ita enim, ut alios auctores omittam, cX- ponit verbum hoc Erotianus in Onomastico scri m. at ρδίαν να--mve triculi, quodeι-mflom-hum commutuseras μὲ uis igitur. Ο - - ,
-- μν , γκ ες vinum auum minis dilutum, nec ita tenue. Quare tum aqua per se, tum merum haud concitarent vomitum docuit modo i eum quam moueat maximhdilutum sequitur ad ostendendum: quod autem antea appellauit, nunc dicit M- κράμφώνει λω, id est, valde temperarum,seu, mulsa aqua mixtum. Tale igitur vinum non est ita tenue, ut cito possit ad interiora seu inferiora labi, M penetrare, quia inerat aquae:hinc fit ut in superficie innatet; & quia vini exiguum obtinet: dictum est enim maximam in eo aquae portionem inesse, insuauis & iniucunda potio est, ob varias quas ex illa mixtione gignit motiones in sensu: facit enim Sc eam qua a vino, Λ eam quae ab aqua proficiscitur: utraeque enim sensibiles sunt, M sentiuntur, neque altera ab altera occilitatur, quemadmodum contingit in ea quae sequitur mixtione: varietas autem illa saporum, &scnsati num ventriculum conturbat. Quod verδ paulld ante dim1m est de vino admodum diluto , non habere ipsum eam tenuitatem, ut celeriter possct labi ,& per corpora penetrare, illis minime aduersantur quae dicta sunt problemate tertio: ibi enim comparabat intemperarum, seu ex toto mcrum paullulum diluto, atque hoc celerius illo penctrare in corpora dicebat: hic autem admodum dilutum aquae non mixtae eomparat, Sc hanc illo pe netraliorem esse affirmat i non enim admodum dilutum illam habet tenuitatem quam aqua per se: exigua igitur aqua multo vino admista adiuuat ut penetret,idque dicitur probleniate tertio, multa autem exiguo vino, si comparetitu cui aquae nullum admistum est,
non adiuuat, sed ea re reddit illam huic inferiorum, & id in praesentia dicit Aristotclesiliscatitem ut existimo non sunt contraria; Illud contrarium apparet quod dicit Galenus primo de simplic. medicam. facestatibus, a vino aquam ad penetrandum adiuuari: hoc enim videtur simpliciter proferri, quacumque mensura mistio fiat: verum de hac re quae
occurrebam diximus ad problema tertium . in quod natem f. rit moduὲ temperatum. Haec est altera pars unius ex membris superioribus, quod ut Ac bamus rursus diuiditur: dilutum enim vel valde dilutum est , quod appellauit,lc λι--; vel modice, in quo multo maior vini qutin a ae copia inest, quod
κυκει ν appellat: tale igitvi ea noxa caret; nam quamuis est mixtum aquae, id tamen ea proportione est, ut aquae sensus occultetur, unde non plures sensationes, quae gustum tu
bant , ut in valde diluto, sed una sola vini mollis & suauis linguae occurrit, exigua nimirum aquae portione sensu haud percepta, unde iucunde bibituri valde dilutum autem quum insuaue sit, in superficie ventriculi innatat, atque ita vomitum facit. Illud idem porro quod εω em dicitur, non solum miniis quam valde dilutum vomitum citat, villoc loco affirmatur, sed etiam quis merum ipsum, quod superius ab eodem Aristotele tertio problemate habuimus.
Cur vinolenti aquas salsas,&vitiosas, melius quam sobrij sentire possu
mus t An quoniam dura, dc tristia certius ab iis sentiuntur, qui minime cu-ἰiunt. Latent haec enim cupientes &saepe fallunt. At vero qui laete seli et, is non cupienti similis est: qui autem in tristitia est, cupientis hic gerit affectum. Sobrius autem ita se habet: vinolentus contra, satiatus, reple-lsisque est.
Iterat problema octauum,cuius aliam quodam do , priori dissolui nem affert:prior tamen uti rei proximior, ita magis idonea & efficax existimari potest. Dicit autem ebrios ideo magis percipere saporem aquatum, quae salsae M vitiosae sunt,quam sobrios, quoniam ires quae sensui tristes & ingratae sunt, melius ab iis percipi & sentiri possunt, qui rerum e t rum aut illis similium desiderio non tenentur: incit cnim desideriisti, ut multa quae alio-l quin tristia & iniucunda apparerent, talia non percipiantur , ut in grauidis mulieribus,
173쪽
COMMENT. IN III. SECT. PROBLEM.
amara qiraedam & foetida appetentibus, & aliis etiam contingere videmus. Ebrij autem sunt veluti non desiderantes, sobrij sicut desiderantes: ebrius enim est repletus 3c saciatus, desiderium autem est rei qua caremus. ο μὲν ηδ--at verὸ qui Lust habeti locus hic in Gticcis excusis exemplaribus quae Vidi, est corruptus S mancus. Sententia tamen ex Theodori tralatione clara, quam paullo ante expressimus. Qui iucunde se habet, nimirum vinolentus, similis est non cupienti; quod paullo post probat ad finem probicinatis lper haec verba ; nnotemus enim reputin es: at desiderium ob defectum contingit ut supcrius dixit: Ita fit ut sedate de absque cupidine,& ardore degat: sobrius autem desideranti est similis: sobrii igitur partes seu loca ad quae gustus pertinet ; tamquam vacua, S prae auidi-ltate, raptim ac ferme absque sensatione trahcntia,tristes de ingratos sapores non percipiur. In codice Iustiniani pro κάλως nil reponitur, , quomodo sine lcgi de t: plura tamen necessarib addenda esse, ex sententia ipsa, dc ex tralatione Theodori patct. Cum hos commentarios absoluissem incidi in Grirc lat Aristotelis editioncm, qtiae adoctissimo Casaubono prodiit, in qua adnotatur codorum ita legisse. . μα--εχων, μι--ο ο αε δίς--, τψ-Quae omnino Theodori tralationi respondent.
Cur penitus vinolentis res omnes circunferri videntur, & cum iam amplius vinum attingit, nequeunt, quae procul posita sunt enumerare t quocirca nonnulli hinc vinolentiae indicium trahunt.An quia conspectus frequenter a vini calore commouetur. Quemadmodum igitur, si1 sub oculo presseris, rem obiectam geminari videbis: sic etiam vinolentis accidere illud potest. Nihil enim interest, utrum suppresseris, an aspectum commoueris, nec
virum extrinsccus, an intrinsecus: idem enim obuenire ves accidere, utraque ratione conspectui potest. Itaque res obiecta minime constare videbitur, atque etiam magis quae procul abest: nam eὁ obtinebitur minus, quo se Iongius aspectus deducat. Propinquitas etiam illa mouendi, amplius ad extremum absoluere interuallum potest. Item si aequabili cum vehementia
sursum deorsumque aspectus se agitet, ros minus assequatur remotas necesse est. Deducta autem circunferri omnia solent, velut sagittae, &quae appen
sa demittimus. Igitur vises quoque suam ob imbecillitatem, quasi procul deseratur, idem hoc patitur: nihil autem interest, visum, an rom visui obie
ctam commoueas. Iterat problema nonum, cuius solutionem asserteisdem innixam rationibus, quibus co loco usus est , breuius tamen, dc pauculis quibusdam immutatis. ἡδε μυκον Ἀ--ον μονες. or eiam iam ampluu vinum attingis. vox seu amplius in nono probleniate non filii posita: & pro , ibidem legitur , quo tamen loco, itii dem legisse antiquum interpretem, ex illius tralatione apparet. - Ω -U.an quia γ Dami res semen Di lutio eadem quae problemate nono. λα- ο dum tau ris ός - μὸν. quemadmodum igitursi sub Malo pressem. Ditalutionem a simili declarat; quam rem in IX. problemate non habuimus. Q emadmodum igitur, ait Aristoteles, si quispiam sub
oculo premat , res geminatae videntur, Zc quod unum est duo apparent, quia nimirum transmo
174쪽
transinoiIetur oculus, seu pars oculi, per quam visio fit, ita contingit in ebriis ; nam ob vini calorem, oculus aut visio in eis eodem modo mouetur, ac in sobrio,cinra Ita oculus premitur. De hac oculi supprestione per quam cssicitur ut rcs minatae apparcant, suauissi-j ina etiam habemus Lucreth carmina libro iv. de Rerum natura, quae ita lcguntur:
si fure oculo manus uni Fbduasubter Pressit eum: quodam sensu sit, et ii videantur
Omnia, guae tuimur,sim tum bina tuendo,
Sina lucernarum florentia lumina flammis, Mersque per totaV aeriis geminare senesim: Et duplices hominum scies, es corpora bina.
Galenus libro primo de sympl. caussis capite I 1. hunc eundem essectum quo res geminatae apparct in medium attulit,cum de Eumoris crystallini morbis pertractarct inter quos transferri a propria sede dimoueri, instrumentalis morbus eidem est, atque hunc cise chim parit de quo loquimur in praesentia, si modo dimotio fiat sursum vel . corshm,qucm admodum ipse ait his verbis. Porro si ad alterum anγlum, vel maiorem vel minorem conue tatur, haud ita notatu digna noxa succedet: si vero vel ad Auperiora, vel ad instriora declinet tum lquuquid cernitur , id duplum esse videtur. Copiosius autem de cadem rc idem Galciatis locu tus est libro x. de vi partium capite xi I. ratione adducta, cur si in latus alterutrum distrahatur pupilla, cffectius ille minime contingat, sursum aut deorsum retracta contingat. Sed & Aristoteles ipse eandem similiter rationem afferet sectione XxXI. problcmatC XUII. quo huius accidentis causiam inquirit. Quare autem ob visus dii ractionemrcs geminatae apparcant, habemus rursus ab Aristotele propositum problema sectione xxxi. cstque illius sectionis undecimum: sed SI eadem dc re vitellionem etiam videre licet Ay-όη κινη δ ἀ- ο ὐν. nihil enim interest utrumsuppressetis an pectium commouem i-mihitidi item apte filisse allatam qstendit: Quamquam enim in obrio illa visionis, aut videndi instrumenti pressio non fiat, idem tamen subsequirurciffectus, quia eadem similiter
cxoritur catissa, nimirum visionis commotio: qui enim oculum supprimit,visionem commouet ; S in ebrio a vatino commouetur u .sio; non igitur ratione causi e proximae disserunt.
Ita videtur accipere Theodorus, ut quidem conuertit; verum ut proicram quod sentio, Graecis vcrbis mihi aliquam videtur inferre vim, quae ita sonant, nihil enim disert inquidem μ' primamus, moneamus autem usionem , unde licet etiam fortasse dicere reddi ab Aristotele rationem exempli & similitudinis; nimirum ideo in suppressionc oculi geminatas res vidcri, quia in ea comin etur viso, quod fieri in ebrio docuerat uesicuti igitur in illa res apparent geminatae, ita etiam in ebrio. Suspicio ctiam incidit fortastc lcgendum. iois κινη δ.lioc est, nihil enim interest, si non supprimas, moueas tamen, nimirum, nihil interest, etiamsi non stippresseris, dummodo commoueas, quod fit in obrio. Iustinianus illud si transponit post ουδ α, nee mirum extrastus an intrinsecω. Eandem sin ilitudinem confirmat: nam utroque modo commouetur visior hac re sistum differunt, quod ibi principi uiri est extrinsecus amanti vel alia re, luc intrinsecus a Vini calore et idem tamen subsequitur cffectus, quia utrovis modo idcin patitur vis: o 3-res obiecta non vidctur quiescere, sed moueri. i. m atque eι iam magu quatro ut AEus. Aristotcles in huius accidentis caulla cxplicanda, codem modo progi di ur, Cun'dcmque seruat tenorem, quem superius in problemare ix. nam S ibi postquam communem rationem adduxerat, eam magis particulariter ad illa quae longius posita sunt his verbis applicuit, mi S erit disti se ostendit
. autem ideo minus videri remotiora, quoniam magis porrecta dc cxlcnsa visione, res obiecta minus ab ca comprςhcnditur de obtinetur,visio autem per illam comprisensionem fit. --Propinquitas etiam ilia moueias a Mus ad exιremum abse-Lere Intervastum pot03. Horum vcrborum,quae satis obscure,ut mihi videtur,trastillii Tlieodorus, hic scias iis est: motio illa quae in oculo seu visione contingit, cum proxima est rei vise, perficit δή absoluit spatium & interuallum illud magis ad exti cmum, id cst magis perfeci emam longinquitatem itineris debilitatus oculus haud ferre potest. Posita autem sunt illa ν1-λ- κινηας, sta motio prope. quod Theodorus vertiteropmquiro mouendi, pro
eo quod est,uisio quae si circa rem prope existentem. ἐαν 3--,9. items aequabil um vehementia μ sum deo sumi se se vitet. Haec ad verbum conuersa, sententiam fortasset magis cxplicant in hunc modum. Si autem vehememor moueatur,inquabiliter Fursum
175쪽
COMMENT. IN III. SECT. PROBLEM. I '
Lor . Rem autem n agis subinde declarat, alia de alia addita conditione Piimum generatim edocuit, quarc cbriis omnia videantur moueri, tum conditione simpla ex re obic-lcta, quare circa magis remota id inagis patiantur: nunc verb alia proposita conditione ex loculo ipso , idem oltcndit: si cnim oculus vehementer moueatur, & aequabiliter furtum ac deorsum id aequabiti vehementia traiistulit Theodorus; miniis obtincre potet ii, quod longinque erit positum motione scilicc impedicnte, quae etiam hic magis cssicit si ibi rumdc dcoi itim aequabiliter fiat, quam si aut sui sum aut deorsum non aequabiliter, sed solitio ad alteram aut ad alicram partem: variatio enim haec perturbationem & confusionem pa-irit: minus igitur ob hanc caussam rem oculus ccrnet: h enim est tam obtinem , cique dominari. -em 3 κυκλω deri,ina temetuunferri omnia selint velut sagitte. Nunc proprie probare aggrcditur, quare non sollina moucri, sed moueri circulo, ebriis res videantur.Est autem sumptum argumentum ex iis quae paullo ante adducta sunt, quod magis rcmota Sc longius porrecta minus videantur, minus enim obtinentur Ait igitur quod huiusmodi res quae longius porriguntur, ut lagittae, te missilia omnia quae alicubi appensa longius dimittuntur, illa circulo mouciatur.nimirum ob debilitatem: alioquin enim recta progrederentur:Vnde in iaculorum emissione videmus, quae cu magno impetu per aera iaciuntur,cesn impctu destituta qui ea iecit,deorsum labuntur & prope terra sunt, circulo agitari In visione etiam idem contingit,visioque similiter idem patitur:extendi rurenim & longe porrigitur etiam illa:dixit cnim paullo ante, 'S--ορωγκ δ oetiri, iure igitur circeso mouetur, quippe quae a vini copia debilitata admodum sit. Si autem longius posita obtinere minimc potcit, ncc illa compraehcndere;numerare sane nec poteri quod in problematis secunda parte crat propositum. δῖ ὐδὲν δήκιων, η γ ζο μενοι nihil autem interest, issem rem vim obiecta commos s. 'oblemate Ix.eadem sententia,sed verbis
paulis, r inlinutatis proposita est ibique nobis explicata.
Quam ob caussam, quod uniuersum raptirnque bibitur, ventrem id minus humectat, cum tamen ab humore copioliorc plus humectari conueniat 3 An quod humorem inultum, ac uniuersum, venter superare, non potest, sed locum adire suum indomitum patitur Locus autem crudi humoris, vesica est, exiguum vero facile vincit & concoquit: ex quo moram hic diutius trahcns, ventrem porro humificare potest.
Comparat potionem multamuniuertim & raptim bibitam sed potius ingurgitatam, exiguae pedetentim 3c lente ingestir, de quaerit cur illa miniis, haec magis vcnuem hum elat, clari a maiori illum plus humectari par sit.Soluit autem ideo fieri dicens, quia quo ties affatim ingeritur humor aliquis, ille a mnata dctincti Sc concoqui non potcit: coctio enim pedetentim fit,nimia autem copia affatim ingesta obruit naturam, quae ab eo munere abducit set unde humor ille crudus remanet, Ze crudus fertur ad vesicam, qui proprius ipsius locus est; illuc autem eo delato, eodemme sui priuata , siccae remanent; Quod V ro potionis exiguum est, illud vincitur, superatur, dc coquitur a natura, quare per Vel cam non ira excernitur,sed intus in ventre remancns, dc absorpta cum humectat. Id porro exemplo etiam pluuiae possit ficile ostendi, quae si placidE, lente. At scia sim, minutisque stillis labatur, penitus terram irrigat, si verb praecepsin confertim, dissicit penE tota nec a teme sinu absorbetur, aut retinetur. Surcos autem remanere ventres in humoris delatione ad vesicam, ex illo etiam Hippocratis aphor. in conspicuum, qui quarto libro legitur his verbis: M Muinu plurima comtriens paruam ni t deiectisnem.
176쪽
Cur magis crapulam sentiunt qui dilutum bibunt, quam qui merum Θ An propter tenuitatem suam in plures locos dilutum penetrat quod in vestibus contingit in difficiliusque educi potest Z Aqua quid ein, partibus constat renuibus, sed quae facile queat educi. An quia meri minus bibitur, stantum
enim non potest) facilius euomitur. Praetcrea merum ut rcliquae, sic se ipsium .
concoquIt- . Tertium iterat problema, cuius duas easdem asseri solutiones, pauculis quibusdam, quae nil ait sensum euariant immutatis. Ob quam rem fortasse desideratur in nonnullis codicibus. Nobis tamen tum proponendum csse, tum pauca quaedam ad illud afferenda visal sunt. Ex eo autem inprimis apparere potest, quam missionis rationem aut modum in te tio problemate Aristoteles intellcxcrit, cum εὐκροι mν dicat hoc loco.quod inibi dixit et κρα- τε ρον:quid vero ευκρα ν st,patuit problemate xi X. rum G πις immοις, quemadmodum mv stimentu. Hanc similitudinein in tertio problematc non habuimus. Vult autem modi chdilutum vinum v stes magis penetrare, quam ex toto merii moidque fieri ob partium ipsius tenuitatem, de qua tonuitate diximus ad tertium problema. ψ-l ad odistendum dis Didius. Dissicilius educitur, quia ad iotimiora & magi9 remota per Ctrauit, ab illis enim quae longius recesserunt dissicilior eductio est: Aqua autem facile cducitur unde nec vomitum facit,scuti superitis problemate xIX.dietium cstdamn ita vinum modichdillitum. 1 thoi λαγμ An quoniam minus. Alterasbhitio, quae eadem prorsus cum fecitnda problematis terti),quam ibi dcclarauimus ; quae micin adduntur, τοτυν si εm motas uae. est autem eadem quae itio ; si Aristotclis verba sunt,innuunt problcma tertium, quod cum pro
posuerit de vino quod appellauit, ait idem csib huic, in quo eadem res sub ευκω e nomine proponitur. Existimo tamen haec ad oram libri ab aliquo qui meminerat idem problema antea fuisse propositum, adscripta,&deinde librariorum inscitia in textum irrepsisse.
Qitain ob rem qui ante extenuatus, merum inde mulium hauserit, morte occumbat: N pleriquc vero bibaces, cum se nihil cxtenuarint, multo tamen , uni itersoque mcri hamlu sicci essiciuntur Qua relidum cnun hoc est, quandoquidcm vinum calidum suapte natur est, &vivi a calore ςontininri apparet, sic mors refrigeratione accidere. An, ut ex cicuta, sic ex la ero in terόundum est, videlicet dum proprius calor paulati in extin uitur,modo tamen duaerso. Cicuta enim calorem frigida late sua extinguli, humoremque indurat: vinum aut cin sua caliditate calorem macerat naturalem. Et quomodo ab igne nimio, aut Sole exiguus ignis extinguitur, sic intimus corporis calor a vini calore,si nimi ira est, supcratur, atque cxtinguitur.
Duo proponit, vini piauum usum spectantia: quorum allicrum ad c tenuaros homines pertinet, quos si deinde copioso meri potu utantur,cx cci mori ait: alterum ad Cos bibones, qui extentiati nondum sunt, quos ex copiose mero affatim ingurgitato non mori,sed marcescere, dccxsiccari dicit. Caussam aut cm horumcisectuum perquirens, dignam esse inquit consideratione rem; cdin dc vinum simple natura calidum sit Ad vita calore simillic rcontineatur, mors autem frigore Quomodo igitiir non potius a re seigefaciente,quam a Calefaciente mori oriatur soluit autem quantionem, & dubitationi latisfacit: mors enim l
177쪽
COMMENT. IN III. SECT. PROBLEM.
IIIj contingit in iis qui antea extenuati, merum nimia copia ingurgitant,non secus ac in iis qvi l
cicutam, vel ipsuis succum liauriunt:quia nimirum in praeextenuatis, calor natiuiis qui exiguus est, ob nimii vini vitim extinguitur, quamuis alia SI alia ratione in vino & cicuta fiat.1 Nam cicuta sua extrema frigiditate extinguit tum humorem, tum calorem innatum:quodi nimirum illa denset, concretionem, Jc congelationem in cis ciliciat, ncc tinat per corpus, moueri, & diffundi, quae res vitae mendae necessaria est: loquitur autem de tui more eoni iuncti in una cum calore, quia nullus humor sime calore cst si Cuti scribitur quinto de gen i ratione animalium capite tertio: Extingnitur igitur calor, induratur ut vertit Theodo- rusὶ atque cxsiccatur humor, ac indc ex cicuta mors. Vinum autem non Digiditate, sedi nimiaealiditate, cum multa copia assumitur,tabefacit & absit init calidu iunarii tu, quippel illo validius: I maiori autem caliditate minorem absumi, habemus apud cundem Aristote
i lem. tum in hisce problematis alibi, tum aliis locis: luc autem ostenditur cxemplo ignis &, Solis. Porin solutio haec propius quidem proximius primam problematis partem videtur atting re, compTThendit tamen Ctiam alteram: eosdem enim effectuς in illis parit vi-l inim ; quos in his, lichi non adco Validc, quia praeextenuati non sunt; imminuit cirimc l lorem natiustiti.& hinnidum exsiccat, non secus ac cicutae usu fieri dixit, quamquam di uerta ratione , ut cxplicuit ι oicutae enim similitudinem ad hanc etiam solucndam partem, i quando initio proposita est, trahere debemus. Vinum igitur etsi calcfaciat, extinguendo tamen calorcio natiuunt, rosi gerationem inducit, quae mors est, atque ita dubitationi est satisfactum
l Cur vinolenti sum ad lacrymandum propcnsores 3 An affectuum huius-l cemodi viainuuia eadem causi a est, quam represtio, quae scilicet agitur pers summa, afferre potest: vinolentiam cnim locis consistere capitis certum est.
i Haec pars est admodum corrupta, Sc confiisa, tum in Graecis, tum in Latinis codicibus,l quos ego vidi; nam quam hic Tli odorus proponit tralationem verborum quς solutionem problematis continent, illa nullo modo exprimunt Graeca Aristotelis verba,qtiae in excusisi leguntur, atque ita sonat. An qtua calissi hamirique sunt' debileste tur seunt itaque facile expa nu mouentur Post quae absoluta problematis solutione, in Graecis alterum problema proponitur, quis ditiae mucrbis omnino legitur, quibus propossita cst siccunda pars problematis duodccimi, pro cuius solutione in iisdem Graxis eadem mct afferuntur quae problemate 3 xii .allata sunt; in Latinis autem istitaec eadem verba problematis x ii subiiciuntur hic sta- tim pro solutione praesentis,quemadmoduni in problemate proposuimus, omissiis illis quae in Graecis codici nas extant, quaeque palaelo ante Latina feci Sc proposui, ex duobus igitur problematis unimi facit Theodorus, Δ pro s olutione illa affert sicilli dixi,quae problemate xii. proposita sunt.Nos verb Theodotum hoc loco dimittentes, Graecumquc codicem se curi, quem similiter sequimrantiquiis intcrpres,& Aponcnsis, illius vcrba exponemus. Ait igitur Aristoteles,ebrios ad lacrymandum esse propensores, quoniam sunt cal: di Ec Irii midi, nimirum ex caliditate S humiditate vinit tale enim dictum est antea problemate x v I r. s stiperiori tamen problematc ab eo extenuationem exsiccationem fieri dixit. Ad hanc: aulcm dissicultatem quamquam puto me aliqua tetigisse problematc primo, non omise-: tim tamen quod hoc loco succiirrit. Primum non esse vinum omne unius generis,sed aliud alio generosius te validius, ac siccius: tum vinum considerari , quod Ctiam notat Aponensis sicliti nutrimentum, S sicut medicamentiam ; sicut nutrimentum humidum est,huiusmodi enim est quodcumque in trit, ut medicamentum autem exsiccat quod cst gene-l rosiim. Praeterea non codem modo ex vini usu aificiuntur singulae corporis partcs, sed exl co chim videantur humiditates augeri, morbique humidi exu ant ut alibi diximus, solidaes tamen partes magis exsiccantur,& inde fit macies aut tabes,sciiti in superiori problematet didriam est. Vinum igitur&hum ctat A exsiccati quae fuit etiam sciitentia Haly primo li-l bro suae practicae capite octavo, ubi cum de vini vi loquereriir, de eo primum dixit. Mui- at melanchosiam calefa ouecthumectationestia. Tum vero paullo post noxam proponens,l nec oporteι assuefacere ebrietati corrumpit enim intem adducit hemam an Inti screaιum,dcc.
178쪽
Quui Si nonnulli ex ipsismet macilentis M tabidis utrunque pati utur, siccitatem dc hume-αitionem, qua iidem nonnullis in partibus dissivunt,quamque non pollunt retinere,si uti
eisdem ebriis contingit, cum enim sint imbecilles ; quippe humiditas debilitatem parit, robur autem & retentricis Validitas siccitate consistita humiditates quae lacrymae sunt, promptis fluunt, dissolutae enim dc laxatae partes ; Vnde lacrymae emittuntur, illas haudi continent, sed leui quacumque de caussa motae tacite elabuntur.
Cur vinolentis somnus oriri nequeat Θ An quod ad somnii in creandum calidum adesse humorem opus est: hic enim concoqui expedite potest. ais deest , exi sisque humor aut concoctu dissicilis inest, somnus non oritur3 lqua de caussa post cibum, ac potum somnolentissimi fieri ob calorem solemus. Melancholicos vero, & vehementer aestuantes insomnia tcnent: alte-lros, quia refrigeratus humor penitus est, alteros quia nullus aut minimus cx
tat. Ergo rationem utriusq; affectus inde esse petendam palam cst.
Dixi ad initium expositionis problematis superioris, problemata nonnulla hoc loco eost confuse de corrupta ; quod vel nimium hic etiam palcat, tum cum thim Latinum codicem confideranti .Ego verb ea de re non addam plura: hoc solum, me qlia ex Latinis, qua ex Graecis distinxisse de Unudasse ut potui melius.Ea igitur omisi hoc Ioco quae scripta in Graecis abundabant, reputita ex problem.xH. et paullo seperius dixi:quae vcris in eisdem Gnecis desiderabatur propolitio huiusce problematis, illa ego verbum ex verbo reddes ex antiquo interprete ut potui transsiali, quod Zc dico, nec mea pro Aristptelicis obtrudo. Quae rit igitur in praesentia Aristoteles, cur ebriis oriri non possit ibinnua.: quam sententiam de valde ebriis accipiendam esse, scribit Aponensis ad hunc locum: ebrios enim moderate, aut semiebrios, in sbmnum prompte incidere quotidie vidcinus, quam dubitationcm aliis ctiam argumentis confirmare licet; sunt enim qui poli nacriam cpotum non sol viri dormiunt: verum somni beneficio, ebriciatis noxa liberantur. Aristotcies libro des bimo S vigilia a vino dixit somnum procreari quia evaporar. Galenus coment. secundo in primum prorrh. in textu xx Ix. cx libcratiore vini potu soporem nasci dicit, cundAnque paullo post codem textu caron appellari possic conccdit: libro II. de motu musculorum cap. III. Cbrios dormientes memorat, atque steriorem, S otis hiatum, S supinum situm praetcrea in medium affert. Avicennas etiam libro tertio sen prima trach. Iv.ubi de caustis 1 omni agit, ita scribit. Et quandoque etiam accidupropter c- sam humectantem instrumenta,cti perturbanie Abrantiamθiritin, o oppilantem viam rem, is laxantem substantiam neruorum lacertorum , or molificatio quam sequitur oppilatio oc perimensum , quae prohibenis risumi fenetrare, quoniamstultus in in subi Atia iam es intrassata operturbasa, is quoniam mur menta eius iam sunt corrupta propter humiduatem, er itatem eorum si mul,insu es samoin
- -e hoc cit, Ebriosis grauessam somni, profundi, os ocantes.
Apparcat igitur a vino Λ ebrietate haud impediri somnum, sed potius conciliari. Dicen dum, primum ab Aristotele non de vino simpliciter hoc loco, verum de chrictate verba scri: illa autem non idem sunt: tum somnum dupliciter posse sumi, vel morbosum vunon morbosum; de non morboso verba tacit in praesentia Aristotcles: de mori oso autem Stobaus, talem enim ex vini immoderato usu induci assirmat,quod non negat Aristoteles. Haec ad Stobarum,&ad loca de vino, si quae ctiam alia sunt. Vbi vero nominatim proponitur obricta dicimus vel de moderate ebriis cum Aponcnsi accipiendam esse sentcnti. ain, vel propositionem Aristotelis non esse univcrialiter uitelligendam: sed indefinite Muti proponituri est enim ubi vinum facit somnum, est ubi non tacit; ratione cnim rei subiecta &quae patitur, diuersos esse qui ab eo contingunt cvitiis i habuimus ctiam antea cum dixit
179쪽
COMMENT. IN III. SECT. PROBLEM.
dixit Aristoteles, pro motibus utentium se se vinum applicare: pro qua re vide etiam qua
ex Plutarchi III. sympos attulimus ad problema secundum. Vbi igitur modice humectat somnum facit, quod etiam dixit Galenus secundo de locis affectis ad finem, Si primo de
symptoin. Caussas capite ultimo; ubi namium exsiccat, vigilias, ut eodem loco primi de sympioni caussis& alibi. Neque ab hac scutentia Aristotes s solutio discrepat, qui iii ic malentis vigiliarum caulsam ostendit esse humidi caloris defectum. Ait igitur adsbmnum coiiciliandum corpori opus esse calida luimiditate,haec enim ad concoquendum facilis cst: fit vero somnus ut idem docuit Aristoteles libro de somno*vigilia in quo stibtilius totam hanc materiam pertractauit ex et Iaporatione quς ab alimento fit,dum ipsum concoquitur, ut ibi habetur cap. I ii. huiuscemodi cnim evaporatio primum ad caput tum C capite ad pcclus delata occupat SI cohibet calidum innatum, huius autem colubitio segni cici sensibus cauta est ut docet Alexander Aphrodixiensis libro primo qtucilionum naturalium cap. XX. talis igitur humiditas si extet in corpore, facile conciliatur somnus, fit enim evaporatio: sit autem Vci non e tet, Vci pauca, vel ad concoquendum conmmax, scilicci vcl dura S: sici ra,vel nimium frigida dc flatulciata,vel cluam nimia quantitate Corpus aggrali et vehementius , ipsam natura haud tcntat, nec cuaporatio fit, quare haud arcessitur somnus: puto autem Theodorum legisse α. I Uρος - , οδω --: quae lectio quainquam codunodior est, nil ut tamen immutaui inus. ede Massa os cibum se tum somnisnii mi Theodorus non agnoscit illa, et, γις non
τους πονους, ut habuit antiquus interpres, Si habet Basiliciasis editio, sed τως ἡ ι legisse videtur. Mihi cuni moli stiam exhiberct illa modi, S casuum variatio, o τυις vi πις, delWoirtit: atqui post labores verum videretur fieri somnos, consimili ratione ac post cibum, Si potum. Suavilliinc Cnim Luerctius libro quarto:
Deinde cibum sequitur somnus, quia quaescit ais,
Hac eadem c ιbus, in me ου dum diditur omneu
satur, aut lassus capIas. Aristotelemque etiam viderem non sollim lib. quem adduximus de somno & vigilia id
affrinare, sed etiam problemate xxxi. sectionis quintae ubi laborantes dixit merito laborum repleri Calido coli tramento, e quo evaporatione facta, non secus ac ab alimento somnuna oriri pansit. Cum igitur labores hoc loco essent recipiendi, occurrebat, molesta alla- ῶς is πις abigenda, tamquam otiosa, dc glossema quoddam, retinere m-Vt habet antiquus interpres, SI Basilicnsis editio, S potum quem nominat Theodorus una cuml cibis, voce omae compraehendere. Atque haec sane ut ad Aristotelis sententiam sertasse pa-l riam, sic ad loci integritatem plurimit in quidem faciunt. Igitur ut ad sensum redςam, post i quam Aristotcles exposuit qua ratione somnus fiat,ex his vel tamquam corollarium inscrt, i cum ille adii acuaporatione oriatur, iure illum fieri post cibos & potus, S post labores, cum ex his illa oriaturivet tamquam signo ostendit ex evaporatione sbmnum seri cum fiati post illa ex quibus oritur evaporatio: sicuti contra eadem ratione proponit melancliolit cos, dc sicco calore aestuantes vigiles degere: est enim uterque illorum orbatus Calido illoi humore , seu humido illo calore, cuius beneficio somnus fit: melancholici quidcin quo : niam ille calor seu humor liceat enim utrovis modo dicere quoniam iuresta s unt nimium i restigcratus est, atque ideo ineptus illi muneri: aestuantes autem seu sicco calore in flaira linati ac detenti, vel quia nullus est, quia fuerit a nimio calore absumptus, S cxsiccatust omnino, vcl maxima ex parte, Ut perexiguus fuerit rellinis. ἔν 3n εις βλε- ῆεον πων - . ergo ιιonem Uriu que asseririn inde esse petendam patim est. Ex illis quae posita stim, non concludit definite Aristoteles qua ratione obriis contingit ille vigiliatum affectus, sed ad caussas qua dies sunt, inquit, rcspicientes nos nimirum ad nimiam restigerationem, priuationem seu corruptionem, aut ex toto aut sere calidi illius humoris, aut humidi illius caloris, ab excedenti alio calore, qui siccitatem summam inducit , de utroque incinii tum sonuit, tum vigiliarum pronunciandum csic. Igitur Variis rationibus ex ebrietate impediri somnum de induci vigilias existimo posse nos diceremam M pcr ie dc per accidens, calefaciendo, cxsiccando, calidum innatum rcfiigcrando, hoc est, corrumpendo, ineptumqlic cum reddendo somni prouocationi, quae re tandem in idem recidunt, cum offectum gignere potest ebrietas. Galenus libro sccundo de locis aial sectis ad finem, nimiam calefactioncm&exsiccationcm, quae a mero fit causi am cst. di-l xit, exemplum af rciis de puero illius grammatici qui vehementi siti cruciatus,ob aquae
180쪽
inopiam, vino mcro eoque antiquo liberaliter hausto, reliquo vitae tempore vigil omnino permansit. Haec de solutione problematis. Porro non cclarem lectorem ablolutis in haec lproblemata meis qualibuscumq; hisce laboribus, repcrisse mC in editione Aristotclis ope-lrum Graeco- latina, quae ab eruditissimo Casaubono prodiit, propositioncm p aesentis pro- lblematis per haec verba efferri.Δue τι Oi μεθυσοι Me quae Silburgi codicem agno- lscunt augorem. Ego vero codice illo dciti tutus quae potueram adscripseram. Dc hisce tamen certior factius,ut mea expungat, illa autem reponat, volui hoc loco admonere le
Cur ebrios tremunt, & eὁ imagis quo largius merum hauserint 3 Cum vinum calcfaciendi vim habeat, tremor autem ex frigore maxime proficiscatur: itaque qui rigciat praecipuc tremant. Attamen plerosque cum mero tantummodo cibi gratia uterentur,tremores acres adeo inuaserunt,ut homines comprimentes a se omnes eiicerent,& cum aqua calida perfunderentur nullatenus sentire possent. Alij vero cum eo ipso agerent modo perfrictionequel de carnibus in cibo uterentur, in stuporcm attonitum inciderunt: quos trCl mor quidem mitius, scilicet ob immobilitatem torquebat: dolor tamen acerrimus, de inquietudo lain inde exercebat ass1due. Tremoris itaque caussa frigiditas est: nam & qui rigent, ea re pati ipsa videntur, ut di stum est, &qui admodum senuere, quorum virorumque alteri ab affectu frigido, alteria frigida aetate urgentur. Vinum autem calcfaciendi vim praecipue obtinet, quocirca contrarius quidam ut proueniat effectus , ratio exigit. An nihil prohibet rem eandem a contrariis essici, dummodo non agant modo eo-l dem , sed diuerib. Exempli gratia, uritur& a gelu,& a calore, ubi gelu calol rem coegit uniuersum: itaque modo quodam a contrariis eskistus profici l scitur idem, Se modo quodam non nisi idem producitur. Tremor autem ob lj inopiam excitatur caloris, non cuiusque, sed propris. Corrumpitur autem l