장음표시 사용
261쪽
guedo ised rex aduentatia cui facilE; vel absque corporis detrimento accedere, dc redcdere licet, iure fit, ut ima natura non custodiatur, sicuti aliarum partium caro, de qua liaec illo modo dicere non poliamus i unde ob motiones exercitationes, ac Dictiones,quae calorem inducunt, liquescit; dc inde aliis partibus distribuitur alimentum. Aliae cnim partes, quae solidiores sunt, calefactae melius attrahunt: quod igitur illis demitur, his apponitur,ex quo hae pinguescunt, ill e extenuantur. δὸ α. y es κδ α . quam ob rem sedi9. Corollarium. Cum propter motus, & frictiones, ea ratione quae dicta est, extenuetur venter, caetera autem membra pinguescunt, merito fit, Vt sedile E contrario ventrem saginet: quippe ex vieinia alimenti, quod ad illas primum assidue desertur, diutiusque moratur, nisi motionc alid trahatur; reliquat autem corporis partes extenuantus, quia defectu motionis ad eas minime redundat alimentum, sed ad ventrem mouetur,ut dichium est. Vertina de sedili. &hoc eius impinguandi AEEctu, proprium proponit problema initio sectionis textae.
Cur peracto longo itinere,aut cursu, siquisse super summos constituerit digitos, calces pedum conquatiuntur, pron ue dcorsum labuntur An pro
pter continuatum, vehementemque motum concitati nerui, nondum requiescunt. Fit enim tape, Ut animus euincere corpus totum possit: membra autem singula inhibere non possit, ubi se quendam in modum commouere. Non enim cor, non penem, excitum, residere animus cogere potest. Ratio autem rei, quam quaerimus est, quod multum spiritus circa neruos deuritur,
quod non simul ac substiteris, refrigescere potest. Is igitur spiritus concutiens, veluti subtrahendo suo motu deducit, facitque ut pars remotissima
minime contineatur. Itaque calces tremiscunt, quemadmodum imum la
De quodam effectu inquiriti qui post longum peractum iter, aut cur fit m ambulantibus euenise .let. Si enim longa quispiam emensus itinera, non diu post,perfecto cursu super extremos pcdum digitos se constituerit, illisque totus fuerit innixus, erigens se, is iam ita erectus minimh consistere possit:sed trementibus, x concussis calcaneis praeceps deorsum trahatur,sicut toti plantae aequaliter niti neccsse habeati huiusque caussam inquirit Aristo- lteles. Quod vero Theodorus a re aώπου προπετῶς, aut me*-rA, ut reponit Iustinianus,
reddit :/ram deorsum tabumuriminiis fideliter facitiquid enim si supinh labantur ' nec Aristoteles dicit labi, sed trahi hoc est vi ad inferiora moueri. Quod si, labi, quo Theodorus
utitur, accipiamus non pro eo, quod est, in rerram decidere sed stiper totam plantam, sicuti nos exposuimus, iam illud non possit hoc loco admitti, ad alteram enim pamtem potitis nclinantur, qui ita labi intelliguntur. - 2 ι τω molamus, e σφαδ Ams ,ων --. δερ ter commutium, velamememque motum. Caussam reddit: dicit autem eam eo se,quia ob motum, seu impetum vehemens, & continuatum impressum nerui de musculis ab anima seu animae virtute, dum concitatis mouentur, licci quieuerit anima, non tamen quiescit pars illa: sed quatitur adhuc, & conuulsionem patitur: res enim mira contingit , ut Cum saepenumero totum corpus regat, dc Contineat anima, non possit tamen interdum partes aliquas continere, tam certo quodam modo commotae sunt, sicuti cor, de penem: fit enim, ut graui aliquo periculo imminente velit audax animus restare tim ri , nec pauere: nec tamen cordis saltum, aut tremorem intuberc possit: dc cessante periculo , menteque prouidente nullum amplius adesi remit tamen adhuc, vel anima inuita cor. Pulchrae itidem, de lasciuae puellae Conspectit crisitur nobis, vel inuitis pcnis quod leuenit quia motus illi voluntari) sunt. Caussam autem hanc liquidius adhuc explicae Ari- l
262쪽
l stotelest atque ait, rem ita habere & conciassionem illam fieri ratione spiri 1m.Nimitum inter currendum multi spiritus ad neruos, & mus culos, pariciquc mouentes confluxerunt, libiquc accens, 5 inflammati sunt. Hi igitur licet amotu quieuerit, subititeritque am-l bulaus, non tamen simul refrigescunt, scd adhuc in motu existentes quatiunt partem dc veluti furtim deorsum trahunt, eo enim tempore spiritus minime se accommodat . aut consentit aninis dominanti, quae iam quieuit. Aponcnsis, ut rem hanc adhuc manifestio
' rem faceret, ad hunc locum similitudinem adduxit ex Aristotele libro de communi anil malium motu, ubi spiritum hunc animae praecipuum esse instrumentaim, aut ministrum adi singulas animae partes mouendas, cum anima ipsa in corde resideat, nec singulis ipsa in-ltet sit ca similitudine docebat. praestat autem ipsa Aristotclis verba ex Leonici tralationet proponere, quae ita habent: Et existimandum profecto est, constare eiu tatem bene μl sibin institutam , is hac ιιenim postquam semel arao constiterit, nihil opus est secreto date, rem sim-gulis,' geruntur interesse oporaeat ,sed quisque ut mandatum est, quod adsie pertiora. agit, aliudps ahad ιο etudine essuitur. In animalibus autem hoc ipseum natura enitur,or quonIam
unumquodquesic conluviorum, adsua exequenda munia natum est,ut Misopinsit unicuique animam interese ,sed eum ita in certo corporis consistat pratuipio , ah quidem vivere, quia seum an-l nexa, proprιum autem opus escere per naturam. His autem verbis nihil aliud ostendere voluit Aristoteles , quam spiritum, de quo loqtiebatur instrumentum esse animae, aut ministrum, ut diceb.ma, qui spiritus ad singulas corporis partes dcmandatuS, illas mouet, anima ipsa in cordis arce ut Leonici eiusdcm utar verbis in commentario ad hunc locum tamquam in Fculiari regia, motrice manente, M residente, quae tamen, ut res postulat,
virtutem omnibus, facultatemque affatim suggerit, & dispensat. Igitur nihil faciebant ad id ostendet una, quod proponit Aristoteles hoc loco, inuita anima, moueri paricm alii quam. Id csim videret Aponensis, s militudinem Aristotclicam adauxit, S de suo,rc nainil me significata, malos ciues adiecit, principis impurio liaud parentes, cuiusmodi sunt fures,l 55 homicidae , quos assimilasse partibus quae inuita mima mouentur, visiis cit v rum nos,
sicuti Apone illi debere fatemur pro iis, quae de suo dat ; ita quod pro Aristotclicis, quael Aristotelis non sunt, proponit, nolim Philosophorum magistro eam largitatem fieri, nec
eo modo propriis rebus auctoritatem conciliari. Sciu Aponcnsem dimittamus. De inuos hintario cordis, di ponis motu habemus apud eundem Aristotelem libro , quem adduxit mus de communi animalium motu ad finem: ubi inter omnes alias animalis paries, cur cael duae praecipue huiusmodi inuoluntarios motus conspicue edant, cauisam dicit esse,qubdutrumque ipsorum tamquaIn seiunctum,& per se animal est,ut ibi ostendit: quam sententiam depromptam csse a Timaeo Platonis, ubi non solum de virili, scd etiam de muliebri
pudendo idem assirmatur, adnotauit etiam Leonicus in commentario ad hunc locum. ο κ 0.deuratur. Melius fortassc is ammatur, siue accendu ur. σε ζveliati subirabino fluo motu deductis. Qui spiritus dum quatit partcm, eo motu illam reuel
tineatur.Roborat adhuc rationem,seu caussam propolitam; nam cum calcancum sit pars remotissma a sede, & domicilio anuuae, quod eli cor ; quaeque pars a cordis Virtute ultimo moueatur, nullum alium prieterea mouens, non sit mirum, partem adco longe positam, i non conscntire principio, Sc moueri co non amplius moto ; quam rem licerct ctiam similii tudine conti muc In exicrnis machinis, ita adaptatis, ut primum moueret alterum, hoci tertium sic deinccps; quam rem manifestissime propcmit Galenus libro de disseruntiisl symptomatum ad initium: bi cnim primo cessante dc qiuiescente, videmus adhuc alM II ini ueri: sed de quiescente sagittatore mouetur adhuc sagitta. Simile vero aliud adducio Aristotcles, quo probi curatis rationem concludit.Tale sanh,inquit, calcanei patiuntur in hoc asscctu, quale labrum inferius in iratis: hoc enim ctiam ob similem causam inuitis hominibus quatitur, tremiscit: conflueiste scilicet ad eam partem multo spiritu, talcm cnimi caussam hoc loco significat,qui spiritus non tamen quiescit, ima etiam quiescente, ac pacata : id nimirum uenit, quod mari a ventis agitato: Ccssante enim vento,siquandiu se durant adhuc fluctiis a vento commoti . Quod autem Theodorus veri iti iιaque calicissi imi risis dixctim, eakes autem ves, eaties sane non enim colligit . aut deducit aliquid Aristotcles : sed nouum simile proponit:& Graece est,snisi respexerit Theodorus distantiam calcaneorum a corde quam modo Aristotcles memorauit qua re conuenire illis Cum labro videtur,ut ex eo similitudo fiterit deducta. De motione autem inserioris labri civique causa in iis qui timore assccti sunt,habemus probi. vii .scch. xxxvii.3c de eadcin re tum in cisdem rum in iratis proxime antecedens statu,quo laco cum videatur Aristotclcs in refrigeratio
263쪽
COMMENT. IN V. SECT. PROBLEM. 23s
nem potius de caloris defectum causam reiicere,nos ad cum locu quae occurrent dicemus. l
a de caussa quino concitate admodum currunt, numerose respirant)Vtrum quod numerus omnis mensurain certo recipit motu. Talis autem
motus est, qui per aequas agitur portiones, quemadmodum agunt, qui currunt leuiter. Ergo simul atquc agere cursum inceperint, respirant ita, ut cum spiratio Per compares vices propter parem metiendi motum reddatur, numerum siue ambulationem pollit continuare. An quod omnis spirandi ratio compari vicissitudine confici i oleat, modo quis non retineat, scd tcnori tra- lliendi a natura determinato utatur. Igitur cum sedemus, aut ambulamus, quod motus corporis mediocris est, numerus palam non fieri potest: cum item cursum concitate agimus, quod scnssis consequi motum nequeat, numerum percipcre respirandi haud quaquam valemus. At cum mediocriter nos ipsi concitemus, motus ipse mediocris modum respirandi 1 cnsibile prae- . stans,explicare numerum potest.
Quare inter currendum,dum respiramus, modo cursus sit moderatus,nec summa adhibita contentione fiat, percipiatur rirythmus quidam,& cocentus ipsius respirationis inquirit hoc loco Aristoteles. Duas autem affert solutiones, quarum primam satis facili argu mentatione concludit ex quadam rhythmi descriptione; tum alteram proponit. Ait igitur omnem rhythmu mensurari ex motu det crminato, seu dcfinito,hoc cst mensuram recipcre,& acquirere cX tali,ac tali motilano enim quilibet motus rhythmum ciscit. Sed qui hac, aut illa proportione eth ordinatus. Rhythmus igitur est ordo mensuram accipiens ex motu i ita atque ita liabente ; hoc est talem velocitatem, aut tarditatem. Huitismodi autem ordo motus in respiratione ex moderato cursu existit, in eadem igitur iure erit rhythmus. Sanhde rhyllimo, eo inquam,qui in pulsu est, multa habemus apud Galenum in libris de pulsibus:respirationum autem eandem huic habere speculationcm, traAtur ab eodem Galeno in libro de dissicultate respirationiς capite x x I. Nos in prasentia unum tantum, aut alterum eiusdem locum afferemus qui faciut ad rhythmi dcfuaitionem:quibus Aristoteli consentanea proponuntur. Primus igitur est in libro de disserentiis pii suum capite v I t in Latinis, qui ita in eisdem legitur : Comparato autem 1asu tempore cum tempore quietu Et tu G thmm , quaproportio temporis es iam ad temp. qmetis. Huius etiam admonuimus nihil apiathos differre D medicos, quorum sentcntiam reserebat J ictum vel diuentionem, vel motum iee
re eneclmetem velinteruastum , vel eontra tionem. Et vero etiam pro hoc proportumem temporis dissensionis ad eontriationis tempus si thmum esse, quidam orῶnem dixerunt: aly conuententiamdaurum esse temporum intersese ictus cum inter alit. Alter autem locus apud eundem Galenum ita legitur: Rhythmus es motus determinatum quendam ordinem in temporibin obtinens Hic igi-ltur ordinatus motus apparct in illis,qui moderate currunt, tum in cursu,tum in respirati liae, est enim hic motus rhythmus, ut ita dica, qui δῖ - fit,hoc cit,ut vertit Theodorus.per laqκ portiones: per aequas autem portiones, seu ex aequo, aut aequali fustias, hoc est, qui rationem parem,& aequalem ad se inuicem habet, & cuius una pars alteram longitudinc aut
breuitate non superat,extare aut cm in modoate currcntibus ex co ostendit quoniam incipientes currere respirant, seu respirare incipiunt, ita ut rospiratio ex aequo rcspondcat motu emensureturque aequali eo mothi,unde thythmsi, aut numerum cssicit duc autem aequalitas quod ad rospirationis motum reuinci,consideratur in inspiratione,& cxspiratione, ex quibus respiratio ipsa constat: materiam aurem,quae Est pulmoniS litimiditas,qu.ae attenua- lGlli loci Dy oste
264쪽
tur, SI in vaporcs dissoluitur, non cit necesse litic afferre: quod facit Aponcnsis non enim lfacit ad Aristotclici loci explanationem: cum maioria illa forma acquirat a motu, in quam lrhythmi caussiam omnem refert Aristoteles. Sane autem rhythmum eu numerum apparet thoe loco ab Aristotele in respiratione cum intelligi, qui fiat per portiones a quas, Cum irhythmus tamen etiam per alias habitudines S portioncs coi stet, prout rei, in qtia consideratur, ratio pollulat, η era -- y An quod omnis1'ranssi ratro comparι um ι- tudine. Alia problematis dissolutio, qua nulla noua ratio afferri videtur: sed hoc tantum proponi, rhythmum ideo in mediocriter currentibus diu cxtare, quod cum alibi celetur juc appareat. Ait igitur quoties sat respiratio secundunt naturam, nec ab aliquo ita retineatur spiritus, ut natura cursui sit impedimentum, fieri illam similit cro ita, qualis in mediocriter currentibus posita est,nimirum per aequalcs portiones: d non percipi, queadm dium contingit in sedentibus, AI ambulantibus,atque etiam in illis qui sinima contentione adhibita corrunt. Nimirum haud percipitur in extremis: sed in mediocriter currentibus, quod est medium inter illa. In sedentibus igitur, S ambulantibus, quia motus cli leuior, iii vela ementer currentibus, quia validior, α celerior, quam ut sensus pollit illum consequi. Motus igitur ille numerosus, qui ibidem fit, ex cuius mutita habitudine residiat rhythmus, non percipitur a sensu nostro: occultus igitur cliam rhythmus est. At in illis, qui moderate currunt, cum motus talis sit, ut os sciat respirationis inensuram sensibilem, rhythmum etiam reddit mani stum . δι ι N. Compara vicis ιudine. Mire gaudet Theodorus dicendi copia dc varietate: cum tamen prae ea, quam scrvare debet interpres, fide nihil, et lego quidem cxistimo, ininus illi debeat effemidi: in illis pnaesertam partibus, in quibus rationum momenta consistunt, ut hoc loco; nam cum hac proportione, quae empcr ab Aristotele expressa est per voces δ' ἴσου r laythmus iii rcspiratione consistat, & manifestetur,
Quod dicitur de mediocritate, aut moderatione motus, intelligendum cli de tali termino mediocritatis, aut moderationis, in qua nondum rhythmus postit manifestari; citiusmodi est sessio, aut ambulatio: alioquila enim in mediis diximus rhythmum pcrcipi, non m cxtreuriis. Aristotcles quidem superius numquam illum desiniit nomine mcdiocritatis sed vel nobis intelligendum reliquit, in verbo , vcl per remotionem contrarij, intelligi
voluit,vi in propositione problematis, eum dixit, non malis concitate currentes ueca autem voce mediocritatis, utitur paullo post,terminum motus d cfiniens, S rcponcns non in motu moderato, sed in cursu moderato, dicit enim: mediocriter curramus, moti efficiens respirationis meus.ram sensibisem, reddit xl thmum manis sum. Sed problema is sum totum, quando non solum in loco, quem superius adnotaui, vorum in aliis cliam, cloganter quidem; sed parum fideliter a Tlieodoro conuersum sitisse existimo, ut Aristotcl:s scntentia lucidius appareret, ut nos quidem putamus; SI cxpolitionis nostrae ratio mul: : sconstaret, crassori minerua, sed maiori fide translatum, ita proponcrc tibiait: V rum ρ ιon Iam
tum ipsi m. non ri sumussimul co prehendere respirationis rhythmum III autem med ocriter cum ramus, moIus es ciens resuratisvis mensuraostvsbiam, reddi I r thmum man filum.
quoniam dum per cursum agitamur, acrem corporibus nostris continen-
tem excitamus, quod non nisi flatum mouere profectὁ cit: quocirca tion
265쪽
COMMENT. IN V. SECT PROBLEM. 23
soluin vigetur sed etiam vero in flatum aer conuertitur. An quod in currendo aerem impetu nostro violemus: quo facto sensu aeris per motum magis assiciamur.Ergo recte in flatum aer se conuertere videatur: hoc enim ratione impetus potest euenire. lal Cue inter currendum videatur nobis aer ventus fieri, quippe ab eo tamquam a vento. l inter currendum percutimur inquirit Arithoteles hoc locor duas autem affert solutiones: quarum prima ex aliorum Philolbpliorum sententia tradita, talis est: quia scilicet dumi currendo movemur, aerem itidem movemus, qui proximus, 3c continuus est nostris comi poribus, illum enim scindimus,& diuidimus: hic vero ventus est:quippe ventus acr eom l motus est. Apparet igit tu nobis, quod verc est: verE enim aer in ventum euadit. Haec aut tem siti dicebam proponuntur ex aliorum Philosophorum opinione, quam reprobat libro secundo Meteorologicorum idem ΑΠstoteles, ubi subtilius, Sc ex proposito de vcntinatura disserebat, reeipit autem hoc loco, Gi rudius,& probabiliter, quod illi satis est,sen. tentias proponit. Tum vero alio modo soluit, quia nimirim dum currimus ,mpingimus cum velocitate in aerem, qui nobis circumiasus est,ille vero violentius percussus, magis a, i nobis percipitur, magisque sensum nostrum assicit, quam si placide a nobis tangatur,& di-l uidatur, reflectitur enjm etiam in nos violentius. Iure igitur fit, ut videatur conuerti inventum, cum ob impetum illum, quo in aerem ferimur, dc quo aer in nos fertur, illud accidat. Nec vero hic etiam, quamquam ratio non sit cadem omnino, videtur Aristotcles a proposita antiquorum de vento opinione,mihi quidem discedere.Aram. ἔν Ἀῶν tam cl- δε αLEr recte in Inuam aer' conueriere ideatur,non uti tur, sed vidua τ- si μι l coia, Ilo 3-, hoc enim ramue ιπα- euenire, ad verbum, hoc enim omingis ob
I Quamobrem currentes potius cadimus, quam ambulantes An quod magis, quam moueamur, attollimus: hoc enim inter cursum, & ambulationem interest.
De hac eadem re,habemus etiam problema xxix.sed ratio non eadem utrobique inc tur. Primum autem hoc loco sciendum est, in Theodori tralatione omitti, quae in Graecol textu, ac in tralationc antiqua habetur particula , qua totius rationis momentum m l hi quidem niti videtur. Ita igitur ex illa scriptura locus conuertendus est: An quoniam magis prias quam moueantur attoliant'totus autem hic locus,problematisque solutio tacite declar tur ex modo, quo progressivus motus fit que explicat Arist. in lib.de animal incessu c. 3 .his verbis Leonico interprete: Animabila ecti quacunque Lea movemurialia quum totosimul eo pore monentur, in Ha,quas Iu loca mutant,alia veri perpartes,υt quacums pro Unia utuntur; in virrique assum hin mori murauiombus emper mutatur id, quod moae urinnsem ad M. quod His tauri. α-mbremflue ideirius ditabatur. quam ut inniti possi id, saud Aper eum mouetur ,siue nussum ommno motin praebeat firmamentum, nihilsuper ilia e summouere poteris. Si igitur, quod mouetur progressivo motu, moueri necesse est innisuiu alicui, quo regitur, ne cadat,hic verδ nisus miniis inest currentibus,quam ambulantibus,ture fit,ut currentes magis cadant: nisus autem ille minus inest currentibusmam in eo,qui currit, prius quam pes unus moueatur, qui non debet moueri nisi innisus sit, alter tollitur, ac eleuatur: unde veluti in aere suspensus pendet, qui currit, non ita, qui ambulat; ille enim prilis, quam moueatur, seu alterum pedem moueat, alteri bene innititur, nec prius alterum cleuat: quod enimiae dicitur; priusquam nisueatur, idcm cst, ac priusquam nisus fitcrit, non enim fit progressio nisi hoc nisu mediante ; hac is tur re dicit di erre inimum ab ambulatione: in in se nimirum alterum pedem tolli, prius quam alter fixus sit ine mora interueniat, & celeiarior sit motus) non ita in ambulatione: seu magis in cursu , quam in ambulatione illud contingere, Ze hinc fieri, ut cadant magis. Theodorus, qui non agnoscit particulam τηριν, devenit, magis quam moueantur, attinant, nisi mendum sit in codicibus Latinis omnibus, non assequor,quomodo locum accepcrit. Possiet equide, si locus ea particula careret, alter l
266쪽
sensus afferri ex problemate mix. pandem rationem huic loco accommodando sed verba huiusce problematis aliter, quam seserit Theodorus, necesse essςt interpretari r ita vero ille cum verterat locum, & Codices Graeci, ac antiqua tralatio, eam particulam habeant lfacili, dc expedita via, quid salebras quaerimus Aponensis pneter Aristotelis ratioriem duas alias affert: quae autem posteriori loco adducitur, mihi eadem videtur huic Aristotelicae quomodo igitair Aristotelicam acceperit, videat si cui Aponensis dicta ciuae sunt. l
Cur ascendentes genibus , descendentes femoribus et Iboramusὶ An quo- .niam dum ascendimus, corpus sursum iactamus, distensionemque corporis, genuumque movemus, ex quo genibus laborandum csh Procliuis autem locis, eo se moribus laboratur, quod iis ipsis enixi crura submovemus. Ad haec somne quod praeter naturamst, laborem, dolorADque mouet. Est autem sc- lcundum naturam genibus, ut ante ste flantur: femoribus aurem , . Vt retro. lAt locis acclivis genua retro flectuntur, nam inniti, firmarique volumus: iprocliuis autem femorλ ante coguntur:corpus enim se pronum,propensum- l
Quod hic dicitur, ascendentes laborare problemate XXIV. dicitur, nimirum tota pars, quae est a genu ad pedem, non solum articulationis pars laborat: ac tibias etiam dicit Dieophrastus, cum hunc cundem locum tractat. Videntur aurem ex Theodori tralatione, problematis solutioncs duae: unam vero tantiim si dicamus csse, quae confirmetur ad illa verba, απιν ἡ φυαν, quae Theodorus vortit omne, quod frater naturam sit, fortasse non erremus. Laborant igitur in ascendendo genua, S: tibiae : in descendendo femora, aut coxae: nam in ascendendo, corpus sursum vi iacimus,M eleuamus: illud autem natura graue deorsum labitur,fit igitur ob violeti motus contrarietarem mulseta corporis distrat 1io,& diuulsio, facultate erigente sursum, pondcre serente deorsum aaec autem distractio, & diuulsio circa gcnua potissimum contingit: illa enim sunt, qμα totam molem sustinent, & sursum ferunt,quibusquc rcliqua omnia innitiintur: distractici autem,& diitullio est caussa doloris, Λ laboris: a continui enim solutionc ilic fit. Qua p. uis igitur maxime diuulso contingit, ea maxime laboratur. Porro Theodorum puto logi Quon, scd mmci qui vertit, distension ue , ita vero si legamus, melius sit eam vocum reddere, intentionem. Sursum enim dum vi iacimus corpus,mii ita ut fiat corporis intcntio, seu contensio, aut rigiditas, ut ita dicam, ut corpus rectum maneat, nec rctabatur, v ccssa
est , quae nisi cum multo labore fit : hic vero labor similiter ob propositam ratio in circa genua cit. Existimo tamen cundem locum in LMmis codicibus csset corruptum, M.q ubus legitur. ἀφω-nemque corporu ,genuumque mouemin. Quid enim prosccto sit,moxi ssionem t fortasse autem legendum: dise nemque corporugemiamque movemur, nimiruΠ in mouendo patimur distensionem corporis, genuum. Melius tamen etiam h anpdo reddamus:ιmenti-que corporώ.ad verbum autem locus ita sonat: Et ἀνυ 'itasse Musc itiolmμθέ corporM., cs Agembin .ss. ὀν ο τοκ procliuis autem uos , eo femo ibiniaboratur. Alterum membrum explicata,locis declivibus, in quibxv sic sendendo gradunur, quia gestamur a cruribus innixa semoribus, ideo femora laborant: pars enim illa in motu praecipud laborat, Cui altera innititur: semper Cnim quod mouetur, ua bus ad minus organicis utens partibus mutationem ciscit, ut altera quali. mprimat, al-tcra verb comprimatur, sicuti dicit Aristotcles in libro de animalium incestu capite turtio; lquod igitur comprimitur in descend do, femora sunt: lux autem ratio liquidius apparci lproblemate xxiv. illud antea adnoto, putare me legisse Theodorum non ha- l
267쪽
COMMENT. IN U. SECT. PROBLEM. 139
l bent omnes vulgati codices, sed νῖς μεροῖς, sicuti manistae apparet legisse antiquum hi-I terpretem,lc sicuti reponit Iustinianus: dc ina legendum puto: atque ad verbum locum ita esse reddendum: In duliuibin autem, masa --mura erambus .f---- , ideo his laboramin. Nomine autem mariam, seu potius aram, non intelliguntur, quae tibiae
modo dictae sunt, sed coxae, & tibiae simul, hoc est, quod ab osse coxendicis usquc ad podem est ita enim declaratur haec vox ab Aristotele in primo de historia, capite xv libro,
cui titulus --γ- - Atili, hoc est. Imoductis. vel Medu- . quod igitur ait --M n. ac Theodorus vertit, eru I. ---, qst ac si diceret, movemus corpus, seu nosipsos movemus descendendo i quo tempore innitimur semoribus ; seu ribiae, quae dictae sunt, innituntur femoribus, ex quo femora ipsa magis laborant. . Θ' α-ν γ Qu. ad hae omne quodpraeternaturamμ. Nouam rationem escebam his verbis non afferri, sed allatam confirmari: particulam igitur Mne, quam vertit Theodorus. Adhac; si, ut dixi,locum accipimus, possit non male reddi, ita quae enim de motu contra naturam summum, & genuum dicuntur, illa confirmant rationem propositam. Fit enim hic motus contra naturam ex quo labor est, quia corporis moles gestatur, modo innixa magis semoribus, modo magis cruribus, quae prima ratio fuit, atque ita ad eandem haec recidit. Verum aut noua sit, aut proposita confirmetur huiusinodi est. Quod praeter naturam fit, dolorem, id lab rem creat , dum asce dimus, genibus accidit motus praeter naturam,iure igitur siccndendo fici illis labor: accidit autem motus praeter naturam Fnibus, quoniam genua secundum naaturam fleminivr ad anteriora, sicuti fit in pedibus anterioribus qhiadrupedum:in ascendendo autem , quoniam corpus totum eisdem innixum silicitur, ut possit crigi, meliusque firmari, nec relabatur, flectuntur ad posteriora; ita enim corpus intentum magis persistit Ac erectum:semora similiter secundum naturam in partem posteriorem flectulatur,l cuiusmodi curuatio est crurium auium; in descendendo autem eadem semora contra nal turam curuantur in partem anteriorem: nam cum in descendcndo corpus pronum , &l propensum ad terram sit, nisi femora flecterentur in anteriora, corpus super illa liaud posset sustineti etesium, sed tacite prolaberetur: fulcitur autem , 5c bene iiiiirur ita flexis femoribus. De hac crurum flexione ad anteriora, aut posteriora, is ad curuum, & concauum habemus apud Mem Aristotelem libro de animalium incessu capite duodecimo.
Cur in itinere inedia senioris parte potissimum fatigari solemust An quod longi citiusque, atque continui pars potissimum inedia laborat, cum scilicet
stabilitum , fixumque manet: quamobrem haec praecipue rumpitur, k-mur autem tale est, ergo partem potissimum mediam eius fatigare meri Q
lemus. superiori problemate de semotibus illud singulatis proponebatur,cur in descendendomariis laborarent: hic autem alia ratione diubluendum, generatim, in uniuersum mponit, cur in omni ambulatione ,seu ascendeodo, seu descendendo, seu per plana, s moris media pars potissimum laboreti cum enim. variε laboret femur ipsum pro viarum conditione, semper media pars iuxta illam rationem plus aliis panibus laborat: facili a tem ratione quaestionem selliit ; dicens cuiusque longae, M unius, aut continuae quantit iis , cui aliquid innitatur, quaeque aliquam rem sustineat, aut regat, mediam partem p tissimis laborare: quod probat a signo, nam huhilinodi filicimentorum media pars p rissimum rumpi solet, ut in femoribus ipsis, ac tibiis saepenumero accidere videmus,quirpe parte illa praemaiori labore magis debilitam. Possit autem hoc etiam corollarium esse, quomodo hisce in problematis multae sententiae efferuntur: femora igitur sunt tale qui piam adiicit Aristoteles pro minori propositione, femorum igitur media pars potissmiim laborabit: esse veris semora continuum quiddam & Ionhum iam sensiti constat,& partein habemus problemate xx et v. in ambulatione vero iis fulciri corpus, modo magis, modo minus, vidimus superius. Cur autem pars media longi, & unius existentis plus laboret reliquis panibus, non sanὸ videtur onutino exprimere Aristotcles: at significat tamen illi,
268쪽
verbis, s butuum, fixumque manu, classe lautem non mali , quo tamen ali3-firmetur. Nabuimur: particula enim s omnino per ta- lmen, exprimenda est. Ostendit nimirum Aristoteles cum longum aliquod, & continuum corpus alicui firmamento est, laborem potissimum fulcimcnti in mediam eius partem incumbere : ad eam enim tamquam ad centrum undique onus irruit: in breuiori vero quantitate , seu Corpore, res non ita Vidctur: quippe medium non ita distat, de omnia sunt vi ciniora veluti ccntro, ac oneris partem ferunt. Qi md autem diciturde femoribus, putem etiam dici posse de tibiis,quarum partem medram plus aliis laborare,eadem ratione dicendum sit. Aponensis, hanc Aristotelis rationem ita accepit, tamquam ille diceret, femoris medium ita laborare , quia medium coxae, ut ipse loqui rur, in corpore hominis mensurati, sit medium uniuersalis longitudinis, de unius existentis in ipso, atque hanc longitudinem solam ess e in homine medium: mensi ratum aurem hominem dicit Aponensis vrputo,qui Graece verba autem, quae ipse Latinh reddita habuit, non ita ad viuum sensum Arithotelis exprimentia, eum in hunc errorem deduxerunt: iram cum Graxe facilis admodum , ac expedita sit verborum Aristotelis ratio, quam nos proposuimus:tum vero bo- minis corpus dici unum,seu c5tinuum si huius continuitatis femur statuatur pars,mediaq; moris pars media totius cotinua;minus recte de propriε fieri existimo:sed de medium lio minis symmetri,non media pars coxae est,uerum umbilicus ipse qui pro ccntro ponitur.
Quam ob caussam, qui humida constant natura, facile a labore, aestitque strangulantur 3 An quod humor concalfactus transit in aera, itaque 'aerius urit.Ergo cum ob nimietatem facultas submouendi non datur, refrigeratio nulla subsequitur, atque ita celeriter homo calore insito, & aduentitio exardescit. mapropter sudor, spiritusque secessM eos iuuant, qui se exercent, qui denique laboribus se dederunt, cum enim humor discernitur, atque extenuatur , spiritum inde enasci, necessarium est.
Duas caussas proponit suffocationis, aut strangulationis in corporibus humidis, nimirum aestum, δί laborem,corumque rati oriem inquirit. Proponit autem particulaudi compora turn ida, quoniamde iis magis dubitari poterat, chira sufforatio oriatur Ie,lore, calor autem in corpore sicco esticaci iis operetur, quam in humido. Sunt autem, M proponat, caussae duae diuisae dedistinctae: nam tum a labore, cum vchemens est, ab eaequitum ab aestu, cum summus, absque eo, quod laboret quispiam, sit catio fit. Dicit autem Arist,clcs cavillam esse, quoniam humor ille, qtio is abundare dicti fiant, Ou calorem, seu ex labore ι sco ex aestu gcnitum, in aera, seu substantiam aeri similem transit, fitque malo. ri copia, quam antea attenuatut enim a Calore, maiorique adeo copia excresciti aqua enim aetem serihabemus apud Aristotelem libris de clementis δέ de generatione; dccorruptionet de ex uno pugillo uae fieri decem aeris Philoibphorum sententiaest, ex si cundo de generatione, de miruptionet aucta igitur calida illa substantia magis adultro In Thcodoti tralat ne omittitur hoc loco vocula , quae omittenda non est, quippe magniti omenti, λεονkρω- dicit enim Aristoteles humor excalfactus aer fit, dc adurit magis, cxistens dc maiori copia, quis antea: cx transmutatione enim augctur sicuta ducimILHic igitur cum transmutatus, de in his est, nec ob copiam potest a naturaexpelli,quae-gnae adia multitudini haud dominari potest, dissunditur, dc loca omnia corporis, a praescitim partes spirituales replet, unde et visis viis respirationis, nulla sequatur cordis refrige ratio , quae per respirationem fit: Atinautem prui, ut celeriter homo exardescat: duos enim intus calores continet , naturalem, qui linigerio priuatur ob deficium rei piratiohE, dc acrior euadit, ascititium ex Iabore, aut aestu ortum. tiuot autem Mores ad hunc locum inducere, quod facit Aponensis, superflue curiosum arbitron, ad eorum enimal teru
269쪽
COMMENT. IN V. SEO T. PROBLEM. 1 I
irum , quos nominauit Aristotcles Caeteros omnes quiciimque nobis fingi possunt, palam lest reducit particulares aurcm diuersis rationibus, vel adeo plures fingi possiunt. Ex dictis corollarium insert Aristoteles. Cum aer ille, seu spiritus ex humore genitus tantam possit a copia inferre noxam respirationi, fi ut in iis, qui exercitationibus utuntur, & genera-ltim in omnibus, qui laborant,multam utilitatem afferat sudoris excretio,& exitus ipiritus: fit enim si idor, dissoluto . Mattenuato humore illo , qui morbum asserebat ; codemque dissoluto de attenuato si spiritus, quibus e corpore recedentibus,tam cessat morbi caussa, nee suffocationis imminet periculum, refrigerato corde,& undique ventilato calore.
Quare corpora, quae modice constant, te inperataque sunt, in morbum saepius incidunt, de facilius curantur Θ An utrumque eadem de caussa euenit.
Est enim aequabile, quod modicum est. Quod autem aequabile , id compa
tibiluis est. mobrem si qua eius pars laborauit,protinus totum collaborat : immodicum autein contra, utpote quod seiunctius sit parti uim suarum vitia minus haurit, minusque contentiens est. Ergo saepius id in morbum hac de caussa incidit: facilius autem curatur,quoniam malum partium com
mune ommum est. Eo namquc debilius redditur, quo se in plura digesserit: itaque curabilius est Ammodicum vero illud, ut quod rem communem cum partibus non habeat, minus quidem aegrotat,sed dissicilius curatur,quoniam
malum vehementiuS Vrget. Quod Theodorus dicit, erepstra qua moῶcὲ constant, temperat'a unt, Graece uno verbo
est συμμεκα ς corpora autem symmetra dici, quae &-hoc est, bene temperata sunt, Si media aliquo in genere, aut specie; habemus apud Galenum secundo de tem ramentis his verbis, ut Trinouellius reddit: Unumqus aescunάumgenm, veloeciem non modo ea lidum . stipiam, humidum ,sisumve sed ratam marum, parmum, celere, tardum, aliaque id Fnus, tune nominari, cumsi pra mediocre, mediumquesit: verbi Vat .animal ealidum, tu u-pνa medium temperie sit animalequum talidum , cumsepra me m temperissisquam. Parrbini. quosve unere ,speciei media 'm ea, qua ommetra dicAntur: quippe aseummis in eo genere sese eis, ubinaequaliter distant. Aegoin quidem est animat:θeries equ- , bos, canu, medium te ne iis Ioto animalium tenere homo est: id enim insequentisin demonstrabitur. Mediam vero, ut in
hominum stecie est, quem Graece eusarem, o eueraton vocant fLatine puto quadratumJ : is porro est, quem nec iracilem dicere, nec erassumpossis ,IMnee raclidum. Minaedum, nee aliis quouu nomia ne ex 's, qua excessum, desectumve nricant, appetiare. diu qui aper hunefuerit, is prasin eritidior . fruidior, humidior ,sec me s. Adnotandum autem ad illa verba: id eustarconvocant, addidisse nos,θαι ton, ita enim puto corrigendum etiam in Graecis exemplaribus Galeni locum, scuti in codice, qui enasdem Iustiniani fuit ex antiquo exemplari c6rremam habeo. In Latinis autem codicibus, qui ex Iun rum officina prodierunt, a margine similitet pro ea sanos, legendum csse eueratos admonemur. Non tamen ego putem, eusanos, delendum, fleeuerator, solum retinendum: nam cum utrumque videam retineri in codice,
quem modδ citaui,& sarcos , a ij codices habeant, cur alterum deleamus caussa nulla est; cum euiarcos dictas esse habitudines, quae sunt in medio extremorum,& debitam partium symmetriam, specimque inculpatam obtinent, ac sequuntur mediterica, S nulli vi tio obnoxia temperamenta, latineamus apud Galenum libro I. de sanit. tuenda cap. v. ad finem, symmetriim igitur dicitur, quod in medici positum aequaliter ab extremis recedit.
Hoc autem quod de uniuersali tempera nento essemir, ratione singularum partium me nit: nam ex temperatione cuiusque singularis membri , totius resultat rumperatio. Tunc
270쪽
enim temperatus dicitur Ioannes: caput,cor, iecur, ventriculus, & caeterae panes bene erunt iuxta qualitatem, quae cuique debetur, temperatae. Icidem enim, quod imam lest de uniuersali temperastiento, intelligendam etiam est de singulis partibus: pars enim illa dicitur temperata, quae eis media eo in genere, seu specie: ut caput, quod inter capita qualitates illas moderate habet, quae capiti debentur: ut iam positum dicatur in ex stu, aut desectit, quod aliqua qualitate ab eo deficit, aut illud excedit.Haec autem mediocritas, isque modus varius est in lingulis partibus , alius enim ath parti requiritur pro varietate functionum, quae parti obeundae sunt: caput enim etiam temperatum frigidius, & humi dius est, cor calidius, Zc siceius: illud autem temperatum caput est, quod in frigiditate Schumidi rate mediocritatem habet,dieunturque haec temperata ad iustitiam: temperamen tum quippe nacta,quale earundem naturae pro suis actionibus, ut diccbam iure debitum est. Ita sane corpora symmetra accipit Galenus ; nec vero aliter Aristoteles hoc loco sicuti existimo, cui corpus symmetrum is sopio est,hoc est aq-Lu.Sanc quod Theodorus vertit,a3mabile ει ά -duum': clarius reddatur: quadrile qatadest temperatum: aut Graecam etiam vocem retinendo,Latinis auribus non inusitatam, semorarum. AEquabile igitur Aristoteli est corpus, quod symmereum dicit, & cuius partes omnes, singulae singulis Ita rcspondent,
ut cum temperie ad iii uicem similes, SI aequeses sint omnes, quippe omncs inmperatae,iaulla sit excedens: quomodo enim temperatum caput est suo in genere, temperatum itidem in suo cor,& tentriculus: ex quo totum corpus unitersh symmetrum, δί temperatum : ac
aequabile dii in medio enim positum aequaliter distat ab extremis, siue spectes totius uniuer- sale temperramentum, stud singulatium partium stingularia, quomodo paullo ante diximus. lDe tali igitur corpore,ac ita temperato duo inquirit hoc problemate Aristotcles, tum cur saepius laborare, de in morbos incidere, tum cur facilius ab iisdem remo eri soleat. Eibi autem qhrod proponitur valde dubium, Galenus enim in libello de optima nostri corporis lconstitutione Capite secundo, corpus temperatum,aut symmetrum optimi: ad unamquanque se habere actionem, δc dissicilius quam caetera omnia corpora morbis superari dicit: quam rem sequenti capite pluribus ostendit, ut apud ipsum videre est. Non cnim totus I iar, qui nulla alia de re est, huc nobis est transferendus. Aponensis dubitationem eandem reponit, non tamen ex Galeno ; ei, quam solutionem ipse asserat, apud eundem videre licet: mihi sane eius solutio multas dissicultates pati videturi, sed illa nobis excutienda non sunt: proponenda autem, quae ad dubitationem occurrunt. Primum, si dicamus hac in redissentire Galenum ab Aristotele iam nobis disseritus, aut disiectus sit nodus: nec vero ita lloqui religio silaum quod ait Aristoteles. μω m mnaim, an fortasse non de aegritudinibus, sed de labore, vel potius de lassitudine intelligendum verbum cst Sanc imim hanc notionem eidem verbo inesse pluribus exemplis vulgaria lex ica docent: sed enim responsionem, hanc tollit Galenus, qui eiusdem libelli capite tertio , ut in Latinis codicibus ille diuidimr,corpora temperara minime a lassitudine laedi scriptum reliquit Graece liis verbis:
Amineiad Muri eris morbis inis dimissime obmxiam. Quod igitur doe morbis,idem de lassitu-ldine seiuit Galenus.Concedit vero temperatum corpus seu medium aliqua re vinci ab intemperam , quod magis ad alterum ex extremis vergit, c&n ita scribit ad finem libri, ut quidem 6nunt Latine: Sed uapa . Fia rusti fuerint Oiataiora: non tamen must. e stigidiora
e 1 -, -mdum, aestatora moderaιλ nemue aliquam minas rem etiam formatam habueris o. hac excedaneinterdammiaeratam corpmo Friposse identari Verba gratia, qua moderato dario sint, ab Ommbiu quidem exteriorib- eausit molliora vero ab interio b-Pan modo.o qua densura ab extri eu, qua rariora ab doeitiis laedentur. Et paullo post codcm in terprete: Memmsi ad excrememta res tiari rariora erepo salubrio sunt, densiora vero morbo-