장음표시 사용
311쪽
COMMENT. IN VII. SECT. PROBLEM.
hoc idem facere nequeant Z An quod haec
suain ob acerbitatem adstringunt 11 li uefaciuntὶ
Haec duo problemata proposita fuere sectioneiprima,nimirum trigessim im nonum; ibique a nobis, Vipesuimus ita exposita, ut Ric
312쪽
Eorum quae ad rigorem, atque horrorem pertinent,
Qua de caussa liuidi qui rigent essiciuntur An quoniam sanguis appulsu fit Foris gelascit: gelatus autem nigrescit, propter caloris inopiam: albedo namquc igni tribuitur : Quapropter iis maxime, qui aetate processerimi caro liuescit, eis quod calorem minimum
De rigore Se holetore quaestiones in hac sectione proponi titulus ipse indicat. At vero de fragore etiam quinque proponuntiu problemata, tertium, sextum, nonum, decimum septimum, Ze decimum nonum: de horrore alia quinque: octauum, undecimum, duodecimum, dccimum tertium, & vltimum: reliqua autem de rigore. Quid autem rigor sit quibusque de eaussis fiat, uberrimε a Galeno disquiritur, de explicatur, tum aliis in locis, tum vero in libro de tremore, palpitatione, conuulsione, δc rigore capite v I. quo in loco cum eorum opiniones refutasset, qui rigorem definio ne esse perfrictionem, aut persei-ctionem validia, aut perfrictionem cum tremore : Ac nominatim Platonem, qui idem es.se purabat rigere, de tremere; atque cum eo Athenariim,Attalum ι non etiam satis esse putauit, si rigor definiatui perfrictio sensilis aue dolorifica: ita enim appelletur solummcuo qui sanis accidit rigor. At morbidus habet etiam coniunctum totius corporis prae ter v luntatem , motum, turbationόmque, seu inaequalem concussionem, de agitationcnuestq; ab eo distinctus horror, & perfrictio, seu perfrigeratio.Si euim absque totius corporis m tu,&concussione, ne cutis quidem inaequaliter moueatur, per timo est, seu frigus:sii a tem cutis perturbetur, quatiaturque per quosdam insultus,corpus autem totum non commoueatur: horror dicitur; ut hic sit initis affectus, qualis rigor totius corporis: Ita de his lassectibus Galenus: ut existimare liceat, eos quemadmodum dicunt in scholis, secundum lmagis de mitilis inter se differre. Aristoteles autem ut de non morbido rigore necessario vi- detur verba facere: sed generalius de omni; ita non vidctur eum a perseictione, seu pe frigeratione disiungere: Ac nomine rigoris, sicuti adnotauit cluam Aponensis, perfrigerationem quandam intelligit: cum rigore enim semper per erationis sensus coniungitur: quemadmodum scripsit eo loco Genus: licet illius caussa saepe etiam possit esse calida, icuiusmo
313쪽
COMMENT. IN VIII. SECT. PROBLEM. 19;
citiusmodi liuinor biliosus, & acris , qxiod non negat Aristotclcs. Quod igitur de rigore l
hoc primo pcoblemate quaeritur, illud est. Cur qui eo corripiuntur liuidi appareant , quae-lque sit illius coloris nari litibus caussa. Eii autem color liuidiis, qui Graece πι- ὸς dicitur telli: ipso Galcno xiv. mola Ddi capitCir X. mcdius inter rubrum, & nigrum, citiusta
di sustus co r est: scu medius inter penitus iii grum,& floridum, hoc est rubicundum, aut flauum ri habet idem Galenus comincto II. in librum Hippocratis de fractiaris textu xxxii. Hesychiu; dicit hunc colorem plumbi. Cum autem rigentibus fieri obsati in is cithcrctionem, seu congelationem tradit in praesentia Aristotelcs. Concrescit autem sanguis obfrigus, quod eo tempore patitur: cum rigore cnimpcrfriger tiolae in scin percsse colaitan .ctam paullomate ex Galeno ctiam diximus. Concretionem autem seri a frigore habemus apii leundem. Aristotelem libro iv. Mcteorolqracorum, etsi ctiam a calore sicco; sed in
praesentia . frigore: quod scripsit etiam Galenus libro primo de simplicium medicamentorum facultatibus capite V. Quinimo a solo velictiaciati frigore congelationem seri dicebat ibidem G. senus.Non tamen proprie S exquisit c accipi pulcni ab Aristotcle in prinsentia congelationem, non enim in viventis animalis corpore scri possit, aut ferri adeo in gens frigus, ut congelationem pariat: nec vero in rigentibus ipiis sanguis proprie, & vere concresc:t de sciatur: sed potius crassescit: quae crastities similiter ex eodem Aristotele fit partim a calore, partim a frigore: quibusque a frigore id cuc nit, illa ideo patiuntur, si iii istigiis ab eis partes calidas id tenuiores sanguinis exprimit, cum quibus humor etiam clicitur. De hac autem congelatione loquitur idem Aristoteles sectione i x. problemate similiter ix. frigore i t. aque correptus sanguis destitutiisque magiia cx parte calore, cuius beneficio albedo constat, iam non rubens aut flauus appareat, scd liuidus fiat, atque ita ex cocolorata membra similiter. Nomine igitur ignis, calor in pnessentia intelligitur, seu spiritus nativus, aethereus id coelestis, qui in semine continetur, de quo Aristoteles libro secundo de generatione animalium capite ID. Hic cnim ab initio immixtus semini sanguinemque subiens, vehisque per uniuersum corpus dii fusus, p sertim capillaribus, quae puriorem, magisque de catum illum continent, ad carnem de cutim abunde cillorescens, albedinem illam rubescentem, vividumque colorum procreat. Hoc autem colore, aut spiritupi is miniis priliatus sanguis, priuataque membra, quod rigentibus a stigore euenit, iam merito liuida appareant. Ignis sanE proprid, nec albus est, neque alium colorem habet: quod existimabat Empedocles. Est enim color proprid affectio corporis mixti,ut ab Ari stotele scribitur: albedo tamen illi aliquo modo tribuitur, scuti etiam fit a Galeno i
co superius citato H. de fractiaris, xxx ii . his verbis Vidio interprete: Saepe videre licet, qua nigra sunt. quum incipiant verti in pus, tundas ostendere, tum paullatim 1ngritie amissa ad ignise orem accedentia, albidiora euadere. Quamquam ignis etiam alia ratione, alioque nomine nigredinem aliquando pariat,ut habemus apud cundem Aristotclem sectione x xxv i I i. problemate v lii . in quo quaerebat cur ignis hominem nigrum non reddat, fictile reddat: id vero qua ratione fiat, oi cndit eo loco Aristotclcs. Nos vero ita presentia de spiritu, de calorem hereo verba Aristotelis accipimus, sicuti ctiam fecit Aponensis. At vero a stigore liuiditatem membris induci, habemus etiam sectione sequenti problemate x. de apud Aetium tetrabili secundae sermone seriindo, capitc ix. ubi ex Galeno dc Rupho de in lancholico humore agens ita scribit Cornario intcrprete: Porrὸ mgresti aliquando hic I missi perealefactus, alitu Moi infigefactus. Nam quale quiddampatiuntur tardo=us, dum uruntur, lutiri sim ο animam exHiemes,exim Ia autem nigresentes: tale quiddam circa claru an-
gwmι eoArem foditas facit. Quae autem habet Galenus locis superius adit ictis de liuore
membris citcnientc ex sanguine extra venas fiaso, dc corrupto, ca his non sunt eadcm,neque huc ficiunt: Nos autem Aristotclica in praesentia explicabimus. M apropter dis maxime, qui aetate pracesserunt. Corollarium: seu ctiam argumentum a signo, cuiusmodi multa alia in hunc modum prolata, quo probat a frigore liuiditatem produci: Scnes enim, quia minimum caloris illius innati, coelestis luc habent, paucosque spiritus, cosque crassiores, de minus lucidos, quippe qui exiguum ctiam sanguinem habeant, mitiusque perfectum, ideo carnem habent liuidam. Inde Sc Hesychius tradit a Cois, dc Epirotis senes, appellarim sto, hoc in hiatu; ab co nimirum colore, quo praediti sunt. Huius eiusdem caloris extinctione, qui dc vitam continet, δί cum vita discedit, mortuorum cadaucta adeo liuida , retra, dc horribilia apparere solent.
314쪽
Quain ob caussam, qui rigent maxime dormire non valeant 3 An quoniam qui riget, spiritum magis retinet, quam laxat: qui dormit, magis reddit, quam attrahit. Facit igitur rigor, ut contra agatur quam cum dor
mitur. Tria lux problemata, quae deinceps consequuntur, secundum hoc, tertium, δe quartum desiderantur hoc loco in Latinis Theodori codicibus. At hoc secundum, in eisdem postremum habetur omnium huius sectionis. Nos qui hoc loco ordinem antiqui interpretis sequuti sumus, ex ultima illa sede tralationem Theodori repetentes huc transtulimus. Reliqua autem duo, quod eorum tralationem non meminissem a Theodoro haberi, de antiqui interpretis illa nimium rudis videretur; ut potuimus, si non eleganter , ut sua Theodorus, fideliter, & non ita fortasse traditer, ut antiquus interpres Latina fecimus, &suis locis apposuimus. Inquirit igitur hoc problemate Aristotcles,cur h, qui rigore prehenduntur, dormire non possint .Rationem aut cin reddit, quoniam in rigentibus, sicut in is,gescentibus omnibus, motus humorum est a circumserentia ad centrum: cx quo fit, ut cotempore pulsus sint rari ,& tardi, quippe intus contracti: inspiratio ctiam minor, quam exspiratio ; nam cani aeris inspiratio sit ad euitandum calorem cordis, & refrigerandum: qui autem rigent summe perfrigescant, exigua illi adest inspirandi necessitas. In somno autem contra, praesertim ultra initium ipsius,in quam partem magis cadit Aristotelis ratio. Nam ultra initium cum genitos vapores, seu fumos necesse sit cxpelli, auctiisque, de corroboratus calor hoc opus Ugrediatur, inspirationem multam consequi necessarium est. Cum igitur contrari) sint allelius, qui contingunt in rigore de somno, ea non posse simul codemque tempore fieri, consciit neum cst: Non contingit autem somnus neque etiam initio rigoris, lichi eo tempore videri possit similis esse utriusque motus, a circumferentia ad centrum, nam qui motus fit in somno, ille quamquam ad interna, placidus, de leuis est, qui veris in rigore, ille cum impetu, tumultu, ac turbatione maxima fit, atque etiam cum doloris sensu in eo, qui verus rigor est ex sententia Galent.
Quamobrem per frigora acriores evadant , tum aegrotauerunt,
tum moerore astecti, & iracundi ξ An refrigeratio densationem , de duritiem facit
Tria hominum genera recenset, qui in frigore acriores redduntur, hos cst, quorum naturae, dum frigore corripiuntur, seviores, dc acerbiores evadunt: sunt autem hi, ex morbo conualescentes, qui contristantur, de qui irascuntur. Caussam autem huius rei in singulis hisce est e tradit Aristoteles, quoniam frigus densationem, soliditatem, de duritiem affert: est enim huic frigori coniuncta etiam siccitas ι est in huiusmodi qualitas, quae ope m dicitur, quamque nos tribus Latinis nominibus, densi,selidi, de duri expressinus, signatur non a solo fritore t sed ab eo siccitati conuicto, licet frigus sit siccitate maius, sicuti testatur Alexanster problemate septuagesimo libri secundi, singula igitur corpora eorum, qui dicti sunt, per frigus densiora reddita, melius questi aliis temporibus retinent ι atque etiam vehementiores, εc efficaciores edunt suos effectus: omne cnim compus , quo densius, dc solidius est, hoc diutius seruat, ut Senecae verbis utarὶ de fidelius cui odit calorem, dc quaecumque impressa sunt: estque illius vis x efficacia maior: ita ignis in ferro accensus, diutius perscuerat, dc vehementius urit, qu. M accensus in palea, quod etiam de plumbo dicit Aristoteles problemate sequenti xi X. Haec autem ratio, quamquam reliquis etiam hominibus accommodari possit, maxime tamen iis conuenit qui dicti sunt, quoniam ob debilitatem paratiores sunt ad patiendum; conualescentes qui em a morbo
315쪽
COMMENT. IN VIII. sEC T. PROBLEM.
Quam ob rem athletae bona& valenti corporis habitudine alsiosi sunt lAn quoniam purus, dc bene perspirabilis illorum habitus est, ac pinguedine lcarens. Talis autem habitus omnium facillime pati solet ab aere, quando &3peruius sit,dc pinguedinem minime contineat: pinguedo quippe calida est,
Athletae cis assiduὶ operarii darent exercitationibus , eumque sibi finem propositum thaberent, ut in eertaminibus aduersarium prosternerent; omni ingenio studebant virium robori comparando, magnitudinem molis corpori adiiciendo: cuius rei gratia cibos
multos, MCrassos, multique nutrimenti sumere illis in more positum filii; sumincque vulgo existimabatur hic athletarum bonus habitus, quem tamcn sicuti periculosum, Hippocrates damnauit libro primo aphorismorum tertio aptiosismo, dc uberius tanquam non vere bonum, sed potius multis periculis, S detrimentis plenum insectati sunt Plato in tertio de Republica de Galenus ex eo in libro ad Thrasibulum. rit igitur Aristotclcs,cum alluetae bono habitu sint praediti, bonus autem habitus morbosis affectibus maxime rcsi stat, cur iidem rigore, qui affectus morbosus est, tamen Dequenter corripiantur ξ Caussam autem dicit esse habitum illorum, qui est vacuus excrementis, δί bcne perspirabilis ob p tentes meatus,dc absque ping dine ; idque ratione se quentissimi exercith, quo utebantur, quod corpora exinaniebat, meatus recludebat,ic pinguedinem suboriri, aut non permittebat , aut enatam colliquabat: huiusmodi autem habitus facit E ab acre ambiente patitur, eiusque iniuriis maximE expositus est, tum quia expeditum ei praestat aditum, ut prompte ingrediatur, tum etiam quia ingresso non est, quod resistat; cum ille habitus careat caliditate, quippe qui carcat pinguedine, quae calida est, nisi fuerit humecta, laxa, de aquos ab hac enim calorem abesse significat. Porro quomodo pinguedo ab Aristotele dicatur calida, quae a Galeno dicitur frigida ; dc si frigidiquomodo calcfaciat, accuratius a nobis disquirendum non est; cum multi praeclari viri hac de rc uberius disputauerint,quotum sermones videre' cet: Nobis satis erit Aristotelis sententiam tenere. Di tum hoc loco, tum alibi non semel, pingucdinem calidam csse significauit. λαιορ . Iulius Pollux libro tertio Onomastici hanc vocem exponit, ita scribens ἀσκάει ei; ους ω ν- δεα γους. Nosque ita accepimus edocti etiam a problemate quod sequitur decimo: qui vero hoc loco interpretantur, di culter rirre nitentes, quia sequatur αναλ et , sicut in vingaribus lexicis habctur, imprudenter faciunt, cum legendum sit,non autem medi i , quemadmodum apparet ex Antiquo interprete qui vertit, ac ipsc ptobllamatis sensus: ostendit de ita etiam reponit
Cur extrema corporis maxime rigent 3 An propter angiistiam Z Foramina enim, quae in his insunt angusta, parum obtinent sanguinis, & ob eam rem parum caloris sortiuntur, sanguis enim calidus est.
Corporis extremas partes, cuiusmodi sunt manus, pedes, nasus, & aures, marim omnium stigescere dieit Aristoteles, quoniam miniis caeteris sanguinis obtinent: a sanguine autem incalescit corpus. Ideo autem minus sanguinis obtinent, quoniam cauitates, aut vasa, & conceptacula, quibus ille continetur, in particulis his cxtremis angusta, de exilia sunt: nec multae sanguinis copiae locus concedirur. Aperte autem nomen meρι, seu meatin, ipsa sanguinis conceptacula nimirum venas Se arterias hoc loco significat. Quarc quam Aponensis ad hunc locum affert obiectionem: superiori problcmate in athletis meatuum N n 1 rostra
316쪽
Quain ob caussana, qui rigent maxime dormire non valeant Θ An quo-jniam qui riget, spiritum magis retinet, quam laxat: qui dormit, magis t
reddit, quam attrahit. Facit igitur rigor, ut contra agatur quam cum dor- linitur. lnia luec problemata, quae deinceps consequuntur, secundum hoc, tertium, & quartum desiderantur hoc loco in Latinis Theodori codicibus. At hoc secundum, in eisdem postremum habetur omnium huius sectionis. Nos qui hoc loco ordinem antiqui interpretis sequuti sumus, ex ultima illa sede tralationem theodori repetentes huc transtulimus. Reliqua autem duo, quod eorum tralationem non meminissem a Theodoro haberi, Jeantiqui interpretis illa nimium rudis videretur; ut potuimus, si non eleganter , ut sua lTheodorus, fideliter, δc non ita fortasse ruditer, ut antiquus interpres Latina fecimus, de lsuis locis apposuimus. Inquirit igitur hoc problemate Aristoteles, cur th, qui rigore prehen- lduntur, dormire non possiat. Rationem autem reddit, quoniam in rigentibus, sciit in sese gestentibus omnibus, motus humorum est a circumserentia ad centrum: ex quo fit, ut eo tempore pulsus sint rari, & tardi, quippe intus contracti: inspiratio ctiam minor, quam exspiratio ; nam clim acris inspiratio sit ad euitandum calorem cordis, dc refrigerandum: qui autem rigent summe perstigescant, exigua illi adest inspirandi necessitas. In somno autem contra, pr sertim ultra initium ipsius,in quam partem magis cadit Aristotelis ratio. Nam ultra initium cum genitos vapores, seu filmos necesse sit cxpelli, auctusque, dc corroboratus calor hoc opus Ugrediatur, inspirationem multam consequi necessarium est. Cum igitur contrari; sint assectiis, qui contingunt in rigore de somno, ea non posse simul eodόmque tempore fieri, consentaneum cst: Non contingit autem somnus neque etiam initio rigoris, licEt eo tempore videri possit similis esse virilisque motus, a circumferentia ad centrum, nam qui motus fit in somno, ille quamquam ad interna, placidus, S leuis est, qui verb in rigore, ille cum impetu, tumultu, ac turbatione maxima fit, atque etiam cum doloris sensu in eo, qui verus rigor est ex sententia Galent.
Quamobrem per frigora acriores evadant, tum Til aegrotauerunt, tum moerore astetisti, dc iracundi Z An refrigeratio densationem , de duri
Tria hominum genera recenset, qui in frigore acriores redduntur, hoc cst, quorum naturae, dum frigore corripiuntur, saeuiores, oc acerbiores evadunt: sunt autem hi, ex morbo conualescentes, qui contristantur,&qui irascuntur. Caussam autem huius rei in
singulis hisce esse tradit Aristoteles, quoniam stigiis densationem, soliditatem,&duri item assert: est enim huic frigori coniuncta etiam siccitas ; cum huiusmodi qualitas, quae ope τι dicitur, quamque nos tribus Latinis nominibus, deis,sebili,&Zor expressimus, gignatur non a solo stigore t sed ab eo siccitati conuicto, licet stigiis sit siccitate maius, sicuti testatur Alexander problemate septuagesimo libri secundi, singula igitur corpo ra eorum, qui dicti sunt, per stigus densiora reddita, melius quAn aliis temporibus retinent ; atquc etiam vehementiores , dc efficaciores edunt suos ciscinis: omne cnim corpus , quo densius, dc solidius est, hoc diutius seruat, ut Senecae verbis utar j dc fidelius custodit calorem, de quaecumque impressa sunt: estque illius vis & essicacia maior: ita ignis in ferro accensus, diutius perseuerat, dc vchementius urit, quis, accensus in palea, quod etiam de plumbo dicit Aristotcles problemate sequenti xi X. Haec autem ratio, quamquam reliquis etiam hominibus accommodari possit, maxime tamen iis conueni qui dicti sunt, quoninii ob debilitatem paratiores sunt ad patiendum; conualescentes quidem amor debilitati, contristati autem, & irati ab ipsamet passione. Διὰ n
317쪽
COMMENT. IN VIII. SECT. . PROBLEM.
αν - , lQ in ob rena athletae bona& valenti corporis habitudine alsiosi sunt3 lA n quoniam purus,& bene perspirabilis illorum habitus est, ac pinguedine lcarens. Talis autem habitus omni II in facillime pati solet ab aere, quando &peruius sit,&pingvcdinem minime contineat: pinguedo quippe calida est, nisii sit humecta.
Athletae cum assiduὸ operari, darent exercitationibus, eumque sibi finem propositum thaberent, ut in emaminibus aduersarium prosternerent; omni ingenio studebant virium lrobori comparando, magnitudinem molis corpori adiiciendo: cuius rei gratia cibos multos, dc crassos , multique nutrimenti sumere illis in more positum fuit , summeque lvulgo existimabatur hic athletarum bonus habitus, quem tamen sicuti periculosum, Hip- lpocrates damnauit libro primo aphorismorum tertio aphoxilmo, dc uberius tanquam non vere bonum, sed potius multis pcriculis, de detrimentis plenum insectati sunt Plato in te tio de Republica S Galenus ex eo in libro ad Thrasibulum.Quaerit igitur Aristotclcs,cum athletae bono habitu sint praediti, bonus autem habitus morbosis astectibus maxime resi stat, cur iidem rigore, qui affectus morbosus est, tamen Dequenter corripiantur H Caussam autem dicit esse habitum illorum, qui est vacuus excrementis, Si bene perspirabilis ob p tentes meatus,& absque pingucdine; idque ratione fiequentissimi excrcith, quo utcbantur, quod corpora exinaniebat, meatus recludebat,& pinguedinem suboriri, aut non permittebat , aut enatam colliquabat: huiusmodi autem habitus facile ab aere ambiente patitur, eiusque inivulis maxime expositus cst, tum quia expeditum ei praestat aditum, ut
promptε ingrediatur, rum etiam quia ingresta non est, quia resistat ; cum ille liabitus careat caliditate, quippe qui careat pinguedine, qua calida est, nisi fuerit humecta, laxa, Scaquosa,ab hac enim Calorem abesse significat. Porro quomodo pinguedo ab Aristotele di-lcatur calida, quae a Galeno dicitur frigida ; Sc si Digisiquomodo calefaciat, accuratius a nobis disquirendum non est; cum multi praeclari viri hac de rc uberius disputauerint,quorum sermones videre Icet: Nobis sitis erit Aristotelis sententiam tenere. Di tum hoc loco, tum alibi non semel, pinguedinem calidam csse significauit.δ α γαι. Iulius Pollux libro tertio Onomastici hanc vocem exponit, αδ ita scribens rec/άει ριγλαν οἱ--ὼ μγmcιας ελερον; ους οἱ νω διαί-. Nosque ita accepimus edocti etiam a problemate quia sequitur decimo: qui vero hoc loco interpretantur, di culter rigore nitentes, quia sequatur απαλ- - , sicut in vulgaribus lexicis habetur, imprudenter faciunt, cumc- μῶν, legendum si non autem, α πελ τη, quemadmodum apparet ex Antiquo interprete qui vertit, bene t/sibilis, ac ipse problematis sensus: ostendit M ita etiam rese,nit
Cur extrema corporis maxime rigent 3 An propter angustiam 3 Foramina enim, quae in his insunt angusta, parum obtinent sanguinis, & ob eam rem parum caloris sortiuntur, sanguis enim calidus est.
Corporis extremas partes, cuiusimodi sunt manus, pedes, nasus, & aures, maxime omnium iugescere dicit Aristoteles, quoniam minus caeteris sanguinis obtinent: a sanguine autem incalescit corpus. Ideo autem minus sanguinis obtinent, quoniam CauitateS, aut vasia, dc conceptacula, quibus ille continetur, in particulis his extremis angulti, Sc exilia sunt: nec mulae sanguinis copiae locus conceditur. Meric autem nomen πόροι, seu meatW, ipsa sanguinis conceptacula nimirum venas de arterias hoc loco significat. Quare quam Aponensis ad hunc locum affert obiectionem: superiori problemate in athletis meatuum N n 2 rcstra
318쪽
reserationem, rigoris fuisse caussam,quae hiccoriandem an 'stia est, sane flocci facienda Non enim contraria sunt, resque se se inuicem minime patientes, meatus adaperti,& e crementis vacui, ac angusti Zc breues: Tum ibj mcatus eranx foramina cutis, per quae frigido aeri patebat aditus, ad interiora; hic aurum sanguinis receptacula sunt, quae angusta,& breuia parum sanguinis continent.Alexander idem problema habet libro secundo xxiv. cuius similitcr eadem est solutio.
Cur pedes magis tunc rigent, cum suspensi tenentur Z virum quod frigus amplius ad eos aspirat An quod sanguis in breuiorem se contrahit partem: itaque reliquum frigori opportunius redditur, cum calor desit.
Inquirit, cur pedes magis frigescant, si sublimes, & elati detineantur, quam si firmato luestigio alicubi planta haercat: sublimes autem, ac elati intelliguntur, non quidem pendu- lli, 3c appenii: sed veluti nobis iacentibus, seu stratis extenso corpore lociati, & quiescere
solent: ita enim ex secunda ratione apparet. Reddit enim duas liuiusce rei rationes, alte ram ab externis, alteram as internis ductam; Primum igitur ait, eos magis frigescere quoniam uiat:ma,hoc si ita loqui liceat, aut subtus spirat, quae Theodorus, ut sensum explicet, conuertit,quod I ru amplius ad eos Upirat. Nimirum pedes sublimes eoque situ Iocatos, quo diximus, magis recipere amatum acris, qui subtυς spirat, de frigidus eth; seu aurae liberioris: dimotus enim aer, & ab inscriori loco sursum asccndens, quae illius natura est, numquam enim aer tam immobilis est,ut inquit Seneca libro v. quaestionum natunalium, ut non in aliqua sit agitatione, pedibus Undique occurrit, eosque u dique verberat, ac refrigerat:ex quo stigescunt magis. Altera ratio est, quoniam dum sublimes, ac elati tenentur pedes, sanguis, qui ad eas partes confluere solet in minorem locum colligitur, seu angustius spatium in cis obtinet, quam antea, minorique adeo quantitate est, Im ad eos ratione situs quem diximus, non ita fluat scuti antea. Ita enim interpretor illa, E. γετα το α' ι, hoc est ad verbum: In mim rifrongus inferi .s: quae Theodo ius vertit: Sangais in breviore e contrahit partem. Ille Verd non agnoscit vocem, a sexta, quae omnino nece aria est, si locum ita exponimus,sicuti nos fecimus; non enim de omni sanguine loquitur Aristoteles, sed particulatim de eo, qui ad infernas partcs attinet de quibus erat problema. Fortasse vero locum ita accepit Theodorus:sanguinem totius corporis colligi in minorem locum, cum ad pedes non fluat, sicuti antea,cόque ipsi destituantur. Utro autem modo locum accipiamus, pedes sanguitie priuati in quo continetur caliditas, iure magis, quam antea refrisescunt.
Cur tempore frigido maxime vis illa famis intollerabilis incidat, qiii caninus appetitus, vocatus est & hyberno potius , quam aestiuo An quod
319쪽
COMMENT. IN VIII. SECT. PROBLEM.
vitium hoc ob inopjam alimenti sicci solet accidere. Tempore autem frigido, &hyberno, cum calor in angusta se contrahit, Ocyusinterdum deficit alimentum: quod cum defuerisivitium id esuriendi accidere consentancum est. At si in ea cibi vitiosa cupiditate, resolutio, imbecillitaque sequuta estimateria statim interna corporis a collecto calore colliquescit: quae si ad locum cibo a natura destinatum influxerit, pro cibo se ipsam corpori appli-eabit. Sed si spirandi sedem adiuerit, obmutescere atque languesccre neet
se est: obmutescere inquam, quoniam spirandi meatus intercipitur, atque obsidetur. Languescere autem est propter inediam , consumptionemque corporis. Celeriter tamen pauciuque remediis subuenitur, eὁ quod eius mali ortus extrinsecus est. Frigus enim calorem corporis nostri intro compellens , ac contrahens insatiabilem edendi illam cupiditatem iniicit, atque intendit.Quamobrem quomodo qui in metuendo tremebant pallebantque,
periculo demum liberati subitὁ ad priorem redeunt statum : sic etiam csul rientes illi, ubi parum sumpserunt panis, citissime recreantur, ut qui vi paul-
lὁ a naturae ratione summoti aberrent, non qui penitus corrupti desciscant, quod enim naturae tenorem in partem aduersam violat, idem suae naturae eundem restituit. Ergo dimisisse tantummodo sat est, quemadmodum cum
i aduersi inter se pueri funem cnixi retrahunt: quippe qui fune demisso, xc- supini protinus decidant.
Erasistratus medicus inter veteres post Hippocratem admodum insignis &clarus ea
dem rem, de qua in presenti problemate disquiritur, proposuit libro primo rcuius verba referuntur ab Agellio libro xvi. Noctium Atticarum capite Iir. in hunc mo
atque omni eas , , turis morbus in eo plerumque tempore matur, non sibi esse compertas dieit.
verba quibus id dicit, haec sunt: σμων ο se ανδ ιον-e ri σου, e r- βουλιμιιῶ ν 2I- ώ - τοις το αμῆ χν ---, - ia meli cinam: hoc est, ut vertit idem Theodorus noster, fi modo verum est, quod aiunt nonnulli tralationem Graecarum vocum & sentcntiarum, quae in illis Agellij libris continentur , huius viri esse. Dubinm est indigeriae eon erationu, rum in Me, tam in eneris famelicis quare infrigoribus magis. - moati easeus auidat, quamstrenis temporibus. Sanh autem Erasistrato si materni aut scripta haec peruolutasset facile innotescere potorat, quis effectus illius, aut butimi caussa forer, quam sibi incompertam dixit, deca enim re, de problema hoc proponitur, de illius caussa pluribus explicatur.' Caeterum iam primum quod Agellius in Erasistrati verbis βου- λ υν Verris,mm quandamfamis no tolerabilem; quibus praeterea Theodorus in Aristotelicis addie, qvi canin- appetuin voeatus est: tartasse non bene fit. Appetitus enim caninus, qui Graecis proprie ε dicitur,a βουλώμον propriε distinguitur. Et licet alicubi vero modo fortasse accipias non multum intersit, in presentia sand ad verum Aristotelis sensum non parum. Cum buli mos hic Graecam enim vocem praestat retinere quam Vc m Intelligentiam corrumpcre in apud Aristotelem ob virium imbecillitatem, dc rcsolutione tollat loquendi facultatem Ac respirationem, celerrimeque & paucis remediis ei succurratur: in appetitu autem canino proprie haec minimE conueniunt. Sed de distingui bulimon a canina appetentia manifesto liquot ex Galeno libro I I. aphor. HI. Eo namque in loco ad commentarij finem lavi habet Leoniceno interprete. ea bubrem n-ma A, est eaμερ remia res duine exteriore, quia fame quidem inchoauit,sed non habet eam optas assiunctam; Libro etiam primo de sympdomatum caussis Capite V i I: cum inter ventriculi symptomata, primum quidem duas appetentiae caninae attulisset ussas, succum acidiun vcntricu tum mordetem,& ampliorem per totum corpus vacuatione postmodum circa capitis finem de bulimo loque , esse dicit symprom ex indigentia simul, imbecillitatequc, de refrigeratione illarum partium. Et libro primo H Glauconem, butimum nil aliud esse scribit, quam lypothimiam, seu animi defectum, Nec non in libcllo, cui titulus definitiones medieae, alieno ascripto, sic definitur haec assectio. βηtimus est assecI- , in qua per exi a
320쪽
29 interualia cibus exsurritur gurata assectisent, exoluuvmr , concisunt, decolores sunt, er extrema resti Frantur ;flamaehus angitur, pia que tinguutio efficitur. Alexander Trallianus diffvixit&ipse libro vir. appetentiam caninam a butimo, qui etiam duobus separatim capiti bis de utroquc verba iacit.Vtrum autem singulti,omnino consentanea Galeno tradiderit, nunc lhaud exquiro. Aut contrairi similiter hos duos affectus manifeste distinxisse apparet libro
III. fen XIII. tractatu o. quum separatim de appetitu canino capite x II. &debui uno
capite xv. verba faciat. Sed multo magis ex eorundem affectinim descriptione. Nam ςum in appetentia canino semper os stomachi sit famelicum, ut ipse ait, de bulimo ita loquitur : praestat enim illius verba proponere quam meis rem explicare: υ qua nominatu ames vaecina, cr Esem quidem antecedunt plerumque fames canina, o destra: tur appentus post qsam. Et quandoque non. imo destruisur Apprauus omnino incipiendo. Et est fames membrorum cumatu-taustomaιH. Sunt ergo membra fametica valde, est indigentia nutrimento, omAchus restnens
18sum. D quandoque peruenit res in ipse ad si tu , ct venae quidem sunt vacuae, sed omachus
restvit etiam abhorrens ipsum. Et multoties quidem accidit iter a mabus in frigore, cst congelatis. quorum'machi e inre vehementi consessantur. Et caussa eius est malitia complexionas, mortificans virtute en item, o virtutem aifractivam. Iam dissimulemus, quod ait Avicennas, fames vaccina, ex Graecat enim linguat ignoratione: v nde unde fluxit erratum: cum ad ani mal retulerit particulam βου in βουλιμ, quae nil aliud, quam mognitudinem ea in vocc, ut
in plerisque aliis apud Graecos significat:manifeste patet aded non adush famem ventriculi in hoc affectu, ut potius adsit satietas: sed adest indigentia in toto;Nimirum proprie desectus animi spectatur in bulimo, virium concidentia, ac resolutio, quod S curatio indicat, quam Avicennas kidem Rerficit ex paucis nutrimentis; sed vires uentibus, vino odorifero, i lactibus odoriseris, & aromaticis, membrorum dcligaturis , appositione od ratorum emplastrorum ad stomachum, quae similitor desumpta sunt cx Galeno v III. de compositione me dic. secundum Iocos. Caninus autem appctitus indiget cibis valde pinguibus , & olcosis: cui tamen quoniam aliquando ipse bulimus postea coii iungitur, sicii- lti ex Galeni ipsius verbis coniiccre potuimus, & cx Avicenna, cuius ctiam verba sunt haruad finem capitis de appetitu canino: Et scias quod appetitus caninus multoties perducit ad bub- l/ mam, o siubeth. o mortem , ideo odorisera etiam ad eam rem conueniunt, quae M aliqua ex parte praescribit Avicennas ; sicuti Galenus ad bulimum nidorosos cibos, quos tamen i lmagis olfacere aegros, quam assumere velle videtur: sicuti S Paulus libro iccundo & Atiust ltetra bili tertiae sermone primo, nisi tamen cum bulimo sit adhuc appetentia illa, cum enim ex alia in aliam transitus fiat, clim in confinio rcς est , inixti incise usurpatida re-l media, medendi methodus docet. Igitur de bullimo proprie, non de appetitu canino ver- lba facit in praes)ntia Aristoteles, & inquirit cur tempore frigido, de humido potius quami aestiuo hic affectus accidat. Sed quoniam Theodoriis problematis sensu, ut uxilii tuo, non percepto, multisque extrinsecus assumptas, posset facile Giaecarum litteraruin impet itum lfallere, praestat problema sere ad verbum conuersum proponere: Sc primo sane primam pancm in hunc modum. Propter quia basimo ma noe corrip:amur umore frando, ct potissi j. me, θη- aDie ' An quoniam bubmos' ob indreentiam fleti a enti, tempore autem Irigido. l
Hoc autem secto badimam flaccedere eonfensaneum em patet igitur caussam buli mi cilc frigidi-ltatem ambientis, a qua per anti peristas m natiuo calore aucto, & toborato, dissipatur alimentum internum, atque ideo vires deficilint, languorque succedit, quem tu rius inultis ex auctorum locis descripsimus. Caussa igitur assectionis potest tum caliditas,tuni sti gidiras statui, sed altera per se altera pex accidetis. Trallianus, & ipse caussam dixit huius lassectus tum calorem, tum stigus: eadem tamen Aristotcli penitus selisisse non a stirmem. Dicit autem Aristoteles indigentiam alimenti sicci , ratione discriminis, quod est intcri lipsinn, potum, cuius defectus non ita spectatur; SI ut signis caret magis proponit aln i lmentum, quod proxime nutrit, cx cuius indigentia potissimum Oritur lyptothimia, S hiali mos. η-.ω τη--s in ea eibi misisse cupiditate. Theodorus manifcnc legit, lM ae c., ut ex ipsius Dalatione apparet, esim dicat: ais, sed ii os melius putainus quod alη 'habent, NI sicuti excudendum curauimus, ἡ δῖ ia, vix enim, aut ne vix quidem illo modo mihi sensus constet. Non enim in linio si sat ex blutio, S imbecillitas, iam materia colliquescit: sed in codem bulimo fit exsolutio ex matoriae colliquationc, ut statim appa me. Vcrum praeter haec, quoniam alia etiam sunt pcrpcram a Theodoro convcrsa, qual l tamen non priestat singula cxaminam, ea ut nos arbitramur conuertenda in hunc modum j l proponimus : In bubmia orem ramin t exsistio, er τι-- defcri , eoiliquata maderia is