장음표시 사용
331쪽
COMMENT. IN VIa I. SECT. PROBLEM. 3oi
lorem resti rarus,quam calidus, duas assignat Aristoteses caussas, quarum prima est,quo-ll niain caro illius, qui restigeratus est, Maasior est spisso non refrigerati;fiigiditatis enim ll eit adstringere, S densare: quod autem densum est, & spissum, calorem quo asticitur, ar-l ctis illis meatibus retinet, dc celat magis, quM minime densium; Λ ob hanc rationem fit
ut plumbum quia densius est, quam lana, calidius reddatur, hoc est, maiorem caloris vim possit corpore suo recipere & retinere, qu/m lana, in qua prae laxitate calor acris nec imprimi, nec rotineri potest. --τῶ - . calor vipenes t. Altera ratio. Calor iubiens mearus illius, qui refiigerarus cst, utitur inter subeundum violcntia a Nam corpus prae stigiditate astrictum,& congclatum cst,nec libere potest calor subire; violentia autemlhaec dolorem afferi:praesertim ob rationes dictas proximh superiori problemate, illuc enim tendit haec ratio. Potrb hoc problema iteratur sectione trigesima septima, estque ibi quartum ; pro meiam autem ibi scribitur corp-.-temu sa rapit. Verbum γ et,quo G ce utitur Aristoteles proprie signifieat, μω, 3e verit, quod feliciter exprimit illam caloris non sollim susceptionem, sed arctam retentionem, quam Theodotus conatus est assequi additione voculae remis s. Δι-.N-ὰ ριέ- ; η mi η τῆ-Δα-ον, e ο Θυμ; ἐM 3 η y σνη, Σπι -
Quam ob causam non rigent, qui irascuntur An quὀdira, & excadescentia timiditati contrarij assectus sunt. Est autem ira ex igne proficiscens. Cum enim intus copiam ignis retinemus, concalescimus: quod maxime in puerili aetate perspicere licet. Pueri namque primum spiritus copiam retrahunt , deinde rubescunt: calor enim cum intus affatim substat, atque humi
ficat, facit se ut erubescant. Nam si quis large aquam frigidam his infuderit,
iram sedabit: sic enim calor extinguitur, pauidi autem, S perterriti contra:
rigent enim, Sc frigidi pallidique redduntur. Calor namque eorum se summis de partibus sevocat ad imas.
EX Contrarietate, quam ira, seu iracundia habet cum timore, rationem ducit Aristote-tCles, quamobrem minimὸ rigeant, qui irascuntur. Nam cum affectuum contrariorum contrario quoque sint effectus, & accidentia, timiditas aurem, & ira sint contraria, erunt utique ipsorum contrarij csscebis. At rigent timore affecti;non igitur rigebunt ira correpti. t Explicat autem melius Zc confirmat hanc rationem Aristoteles, docens statim, quomodol ira, dc timor sint contraria: Sc mox, quare rigeant timore assecti, ut cum Calor natiuUS, ra-l tione cuius rigor attenditur, illius enim passio est, ut superilis diximus)alio Sc alio modo ini Vtroque moueatur, iure non rigere iratos appareat. Docet autem timiditatem,& iram esse contraria, quoniam ira est passio cum calore undique exundante, timiditas autem cumi stigore. Ira enim, inquit Aristotelcs, est ab igne: non igitur solum cum calore, sed etiam a Calore. Nam cum intus in irascentibus multa ignis, ii caloris copia contineatur,eo sane hac illac exundante calcscunt utique toti:quod iroxime in pueris discere licet:illi enim cum irascuntur primum quidum magnam spirituum copiam sursum ad cutim attrahunt, deinde rubri fiunt, id autem non ab alia re ortum ducit, quam a multo Calore intus contento una cum humore nimirum a sanguine intus commoto, atque cbulliente. Hic enim est, qui ruborem illum deinde inducit in cutim. Puerorum autem maxime adductum est cxemptu,quoniam ob calorem,& humiditatem,quibus illa inas abundat, magis perspicue res apparet. Porris autem, dum haec exponerem, neglexi illa viri enim iaduntar, quae tamen hiscnt Graeca exemplaria, dc Antiquus intc res diquod illis careret Theodori tralario; dc sensum, quod ego quidem intelligerem, iuuarent nihili nisi mcndum aliquod sub-lsit, quod potias suspicor i dc particulam, O, in illis, m 5 et δα, pro si accepimus, ut secit
Theodotus, qui etiam sortasse si legit. Probat autem deinccps Aristoteles otiam cxperi-
332쪽
mento quodam, multum calorem Exundare in pueris iratis, qui ruborem illum inducere dictus eth. Nam si quispiam copiosam aquam frigidam ipsis a indat, iram utique sedabit: quod nimirum a frigido extinguatur, contrarium illi occurrens: hoc eli exundans calori hoc autem ire discutiendae remedium ex aqua affusa , tanquam Aristotelicum refertur, etiam a Plutarcho in libro seu de cohibemia iis , quo loco significari prinsens problema existimauit Petrus victorius. Hinc autem iam ostendit Aristoteles contrarietatem, quae timori cum ira inest; ut solutio quaestionis liquidius pateat, qui enim ti more assiciuntur, non calidi, nec rubentes simi: sed se igidi,& lutei,seu pallidi atque af sa aqua haud itidem accidentia haec desinunt, ut illa in iratis: sed augentur potius rivia que illi omnino ; quoniam calor nativus, partes corporis summas,8c superficiales deferens, retrahitur ad interna, ibique suffocatur. Vnde extimae destitutae calore, Sc sanguine pallidae, ac stigiis redduntur.' In ira contra,vt dicebamus, sanguis undequaque Λ: ad omnes partes dispergitur, omnόsque reddit calidas, , dc rubentes, nec mgori, aut rigori ullus est
locus. De hoc autem caloris motu contrario irascenti, dc metuenti, deque aliis eoru ndem contrariis accidentibus licet etiam videre problema III.sectionis xxIII.
Quam ob rem quoties inhorreicimus pili eriguntur3 An quod in humore l
occlusi connectuntur: humor enim a pili altitudine vincitur. Horror autem, lpulsu frigoris fieri solet. Frigus vero calidum humorem congeler, naturae ratio vult ; ergo ubi commutatus, congelatusque humor cst, in quo pili inhae- irent, pilos ipsos mutari consentaneum est; aut igitur in partem aduersam se transferent, aut in eadem manebunt, si rursus vincere numorem potuerint; ac verisimile non est, ut humorem gelatum coactumque pilus vince
re suo pondusculo possit. Ergo si pilus undique gelido humore obsessus, ne
quo valeat inclinari, restat sane , ut erectus consistat: An quoniam calor pulsus frigore ad locum interiorem se colligit: ubi autem calor se a carne dimouit, caro plenius cogitur, coactaque pilos eminentius erigi cogit: quomodo si cum terrae festucam, aut aliud quodlibet infixeris, construas, atque lundique terram colligas, efficies, ut magis erigi possit, quod infixum est, quam si terra minus esse coamam siueris.
Quod superilis problemate x tr. sub rigoris nomine proposuerat, idem hic sub nomine
horroris quaerit ; quam ob caussam horrescentibus pili erigantur: duas autem reddit Ariastoteles rationes, quarum postrema eadem est, & iisdem omnino exprimitur verbis, quibus vlas est probIemate x et r. altera autem ab humore ducitur, cui infixi sunt pili, de quo in altera nulla mentio. Etsi fundamentum non sit a priori diuersum. --ἀω τυο ρε quia in humore. Theodorus solita usus libertate, nimium discessit a verbis, & diuersam etiam lectionem sequutus videtur, quis vulgata Graeca exemplaria habeant. Eam ob rem nos qui in expositione verba ipsa inprimis spestunus, dc eisdem, quibus Aristoteles usus cst, sensa ipsa explicare conamur, hunc locum ita conuertimus: An quia sunt a natura itaeonstitati, wm hamuis recti rent' capisiorum e r sices detinent ipsum hu-um. Horror a tem astigore', si ealidum natura ratine Vi re contetatur: si quidem igitur m eontrarium mutentur, velin eodem tu manebam, vel peradiis denas ea pist M tam rem ipsa m. Non es autem Dissilireo ny Orale
333쪽
COMMENT. IN VIII. SECT. PROBLEM. 3os
haec prima ratio ex humore illo desiimpia,cui pili assixi sunt, quique sub cute est dispersus, l& assidue eisdem incremm m suppeduat:hicstam humot occupatur ab ipiis pilorum radicibuς , eisdem seruiens, illique ipso veluti pro arbitrio ad sustetitationem vivior.Quoties igitur a frigore gignitur horros, tunc ab eodem frigore constringitur, α congelatur humidum test enim saec frigoris natura, ut calidum humorem congelet, nomineenim calido, humor etiam intclligitur, ut apparet ex sequentibus verbis. Trausimulatur igitur bumor , quem Continent radices pilorum de a pristina natura dimouetur, quippe congclatus : hoc autem transmutato par est etiam transmutari capillos, & erigi, ut antea inclinati erant. Si igitur transmutentur in partem aduersam, sic, ut recti stent, ave permanebunt in eodem statu, aut denuo vincent, dc humori dominabuntur, ita ut non aliter,ac antea ipsis ille inseruiat, Mobediat, eodemque statu, quo prius capilli permaneant: hoc autem non est consentaneum, nimirum vi capillus possit pondere,& grauitate sua,quae exigua admodum es , humorem gelatum, & coactam superarer reliquum i itur erit, cum nullo modo possint, quia coacto illi humori assixi, & concreti sunt, iamque vincuntur, 3c non vincunt, sicut antea inclinari, ut in horrore, de quoties ille durat, recti persistant. Nos porro Aristotelis rationem ita deduximus, lectionem vulgatam Graecorum codicum sequuti, γ--nos ει-εc,- μα - , quo modo etiam conuertimus. At Theodorus visedetur testisse, Numamον η , qua lectione sensus quidem, Mmomentum rationis idem redit,sed ratio ipsa aliter erit deducenda, ut ex Latina Theod
ri versione tacit E colligi potest. η Mn G-- ου--ν eatir Altera ratio, qua adducta etiam sui trioblemate xIF. In horrore merito frigoris, quod eo tempore Antingit,calor hollem fugiem, colligit se ad panes interiores, deseritque externam carnem. Haec autem refrigerata, magis cogitur, Ac contrahitur: est enim bie frigoris eis ctus a contracta autem carne pili eriguncia non secus a si quispiam festuca ut surculo, aut alio quopiam terrae infixo, terram undique aggerat: facit enim ille prosecto, ut ab detentus ,& undique obsessias sulculus, possit rectus stare magis,quam
si terra circum minime construatur Quam rationem etiam aetasutili similitudine miniis adducta, habemus apud
Alexam nun probis te xxv I 1. libri Ir. quo Ioco eadem res p ponitur.
334쪽
i De tu, quae ad tibices, findata, in cicatricespertim tri THEODORO GAZA interpreter .
Cur pcllcs recenter detractae, maxime quae arietum,verberum vulneribus& vibicibus admotae,& oua superconfracta prohibent ulcera, ne consistaht3 Amatione utraquc humor colligi incirinereque prohibcturὶ Pars cnim col-llisa humorem trahit, intumestuque propter i cruorcm. Oua sua lentitia glutinant, arque ita intumescere nPn sinunt, vi ctiam in ambustis glutine agitur. Conglutinare pestes , que ob serindentitiam , haerentcs nimirum, sui aut quo suo crinis orico Miat, inflamimationemque sedant:ne
l que enim detrahere casset nim nis dic bus, uot poli. Etiam qui exsa
lc, acetove perfricandum ta)llere volunt.
Aristot ex hoc segmento p leni i qua ἁ- ad imis, seu incusi siones verberum, livores ex iis Θ, aienis dicuntur autem illa Graecisi et taetrix 3c μωλωet a Latinis , de quorum nomi-l num significatione nonnulla paulb post subsicis in. Prinvim igitur quaerit Aristoteses de iis, qliae μα-dicuntur,quae vox imas , aut percussiones, proprie factas ex corio seu flagello bubulo; inde enim etymon vocis &ducunt, nimirum et γ-βοος, se is λωνα , τι hinc enim fit αλωψ, ω mutatione ι in μ 4ώλας; Quoniam vcro cx percussionibus his notae,&vestigia liuida ob affluxum rosei grati sanguinis in cuic res inqu-tur,saepe etiam codc nomine ipsa vestigia,vix plagae ipsius amplius, habita rationc accipiuntur. Aristoteles autem hoc problemate intellexit eo nomine ictum ipsum. & percussionem Iuna cum laboribus, & accidentibus, quae secum assere. Vnde Theodorus haud opinatus se lpe ciste sensum consequi solo nomine vibisum, auisugillarorum, non interpretis, scd cxpositoris potius stinctiis munere, quod simpliciter crat Graece, prohibent molop.u vertit, l
335쪽
COMMENT. IN IX. SECT. PROBLEM. 3os
verberaim valneri , o Muri mi uae, prolari rens visera, em ante sequutus etiam aliqua ex parte Plinium, qui libro xx capitoxii eandem Aristotelis sententiam ita protulit: ve bre- vulnera, atque vibius perivmomum reπ-- i ossis obliteramur , quamquam suasi qui legant: verberam ulcera, pessibus eum ore. Quaerit igitur Aristoteles, quamobrem pelles animalium, & praesertim arietum, si recens detracta, SI cahdar admoueantur parti alicui pomissae, prohibeant futurum affectum, nec sinantea succrestere accidentia, quae illisu ere solantiquam eandem rem etiam quaerit de ovis confractis, ictae parti perim, positis. Soluit autem quaestionem; utraque dicem,&pclles recenter excoriatas, otia C fracta, ideo prohibere assessima augeri , quoniam prohibent collectionem humoris ad partem laborantem, atquc tumorem eiusdem partis. Ea enim,quae cotusa sunt,*VIcerata tra
hunt ad se, ratione doloris,M coloris ibidem geniti,& promptὸ recipiunt ratione imbecillitatis panis: inde autem locus in ri morem eleuatur:oua inlcm confracta,& loco apposita, quia Icntitia praedita sun glutinant partes simul, prohibent locum eleuar uoniam partes coactae, M adstii ta non admittunt inmwnrem humorem ; sed potius repellunt, quod in ambustis similiter oua operantur, in quibus ratione non dissimili prohibent locum cleuari. Pciles autem non secusiac gluten,tum lentore suo paries agglutinant,& ide cisciunt, quod ova, tum etiam calore repido, quo sunt Editae, concoquunt, Z sedant inflamma tioiiein,quonia & resoluunt.Id autem non statim p&estant, sed procedunt e tempore; quare non illico auferuntur; sed aliquot diebus post. Serapio libro de silmplicibus ex animalibus . capite Ccita de arietis pelle eadcm Aristoteli tradit his verbis Cutuarietu uando acti iturrerens isti exestriatur arus, is penitur σώσαm percussionis constra adeo, qaod ea ι percussi nis L ionem in daemna,'m o Me quoniam ma turmis resolait Acapercussis,quaesens repletat ais σίαν.etiam qui ex Sosi. Confirmat quae dixit de recentibus pellibus simili alius medicina qua nonnulli utuntur; Nam sicuti nonnulli sale,& accio casverberum incussiones periraeant, quibus illud est propositum,ut inflammationcm tollant, quod volebant consequi, o Iuto, astrictione, quaea to, SI sale praestatur; similiter profi-cuae sisnt pellus recentcs, quia ictamniationem , dc ipse sedare possunt: accitum autem, S sal, vel coniurastim accipiuntur, ut visque simul mixtis illi uterentur, aut utrumu per se, ut alij quidem aceto, alij aurem sale eas perfricarenta Atque hodie sane euam Medici incolitus nibus M percussionibus hi se eisdem utuntur pellius reccnter detralis, esse fas etiam iste, Osis, & myrtis Nos porro ita pmblematis rationem explicuimus,atque de duximus iiivia Gneci exemplaris emisit octio m, Theodorusautem diuersam habuisse
videtur. Quamquam autem non magni interest, quoniam rationis momentum idem est, tamen nostra expossitio verbis Aristotelis consena appareat,totum problema ita ferme ver bum E verbo conuertendum, putaui: Cur testis recenseristracta, ma neque Amtum, atque etiam oua sis r emstacta verberum vise nobilem ' An quoniam viraque prohibem --oris eo lectionem πι' tumoremfl quia enim viceratam est M. Oropsuferuoremat ossitur. Oua pom G, quia Mavortento, et, Misent prohibent liaci tu-ωremi Acma etiam prohibent amia Τααι-- admodum nauem lauem, ita Mupelus Am lentem μιν minu, tam etiam calidisare cone
etiam, haerentesnmmi id suo addidit, ut multa aliasaepeninnem
Cur c atrices mirino quidem inccupore nigrae, . oculis albae imiucuntur 3 An' quod cicatrix' folorem priori eontrarium trahit scilicet quemad imoduin omnia , quae stratarint'. victi a autena parte oculi nigra contrahi lcnt; verumtamen neque in cor orc statiun nigrtacunt, sed principio albae sunt: neque in oculo sempor nigra Maad demuiri vulcx toto, Vel magna ex
336쪽
Non omnes dicit cicatrices in corpore nigras esse: non diram id ex toto veritin est: sed eaustan quaerit diuersitatis earum quxin reliquo corpore immutantur ab illis, quae tam liantur in oeulis, illae enim nigrae redduritur, hae autem albae. Dicit igitur illas, quae in ocu-llis fiunt, ideo albas esse,quoniam cicatrix morbosum quiddam est; morbus autem partem l deducit in statum contrarium, ac prius erat: oculi autem pars, in qua fit cicatrix est nigra, i aut talis apparet, fit enim in cornea, quae nigra eius minus apparet: merito igitur cical trirem eontrarium istarum parte illa deducta alba reddetur. Haec autem ratio, quae satisi communis, & longinqua est, ex ea re proximius videtur potve confirurari. Nam cum vn
i quaesi e pars sana, alimentum,quod trahit in colorem sibi similem, conueriere solet, parsi in corpore ramosa,& alba, ubi fit cicatrix quia debilis est, deprae morbo non potest ali l mentum persecth concoquere, & assimilare, M ad albedinem propriam deducere, cic t trices in ea nigrae evadunt, & in oculo similiter, cum ratione eiusdem imbeeillitatis ad c lorem, qui oculo proprius est aut niger, aut nigro proximus, trahi non possint, albae. Est j enim cornea in qualiae cicatrices fiunt, coloris propositi, quemadmodum dicit inpraese, i lia Aristoteles , M v. de generatiotie animalium capite primo, alibi. Veiam scuti lineratio possit approbari, quod pertinet ad cicatrices in reliquo corpore, Ec consona sit iis, iquae ab eodem Aristotcle dicuntur problemate xq. ita quod Iaestinet ad oculum fata nititatur fundamento, nec video quomodo ab anatomicis recipi possit, quibus cornea ex se munimε est nigra, aut Qius coloris, sed alba, vel potius diaplaana, M pellucida, sicuti cornu, unde illi nomen; dicolor, quem in ea videmus, illi se ab vum tunica subiecta, quae sola
pars in toto oculo est colo tata. Quinimo si colorata esset cornea, visionem rem fieri ima pediret Igitur non transtauratur in ea alimentum ad colorem nigrum, cum est sana, nec ex immutationis defectu candida apparet cicatrix. Valeret ea ratio si una cum cornea vulnerata λαε ei set ad circulum iridis vum, dc in linc fieret cicatrix: At de corneae etiam cicatricibus quae tales semper apparem, loquitur Aristoteles.Haec ideo proposui fiustra ali l quin prolata, quod ex iis, quae habet Aponensis in commentariis ita videat ut Aristotelisi ratio explicari, de confirmari; etsi Aponensis confvsh satis obscuis loquens,n saepe alias,l mihi quidem rudi ingenio viro, nec ex toto vera asserens, non omnino explanet eam se jtςntiam Vidi enim frundamenti talitatem Aponensis, dc corneam ex sem imὶ esseniat gram, manifestε dicit. Igitur Aristotelis rationem communem, M remotam, qualis est, sul cui pleraque alia hoc in libro accipiamus: ει oculorum, seu comeae apparentemsolorem,l de quo loquitur Aristoteles, verum, & proprium requirentes, minime duri mus. Nam Aristoteles idem, quanquam de oculorum coloris caussa non ita senserit, quemadmodum anatomici, ut apparet ex libro quinto degeneratione animalium capite primo ubit eorum colorum diuetiitatem ad copiam, aut inopiam humoris reduxit, similitudine exl mari sumpta: qui enim multum habent humoris, illos esse nigros, ut profunda maris, seu altorum gurgitum apparent: qui passim Cassimile sic pro abundantia aut paucitate huminris, ex horum mediis colorarum, meae tamen colorem; quem videmus, non ver. illimet
inesse, sed apparere, ut in nari fit, aperte ex smilitudine adduω significat. Igitur ex appa-l renti colore deducitur ratio, quantum quidem potest. Hic aurum color cum oculo momi boso. ω sanocontraritis esse debeat, qua parte morbosus est; si sanusniger apparet, mo ibosus, qua remanet cicatrix apparebit albus. Ad problema si aliquid praxerea assciendum est, dicerem, cum alba, lucida, es perspicua sit corno oculi runica, nec verε in se colorem illum contineae, quem in ea videmus,sed in mea subtus posita illi insit quoties ob cicatim rem duratur, &spissescit, iam non posse amplius colorem illum ostendere, quippe quae non amplius lucida, & peruia sit; unae color illealbus, aut albo similis, quem ex se habet, iam in ea apparet: cum etiam nutrimentum ad isdem confluens. quod pituitosum est, dealbidum, non possit ob panis imbecillitatem , uti antea concoqui, dc inmutari. Porro Alexander primi libri problemate GIII.eum candem quaesticiqem pertractaret non oculorum generatim cicatrices albas fieri propc, ir, sed ea tantum, quae sunt in pupilla: Extra pupillam enim, in parte etiam nigra, tales non fieri: quod di etiam Aristotelicis hisse non est omnino idem sed de idem Alexander aliam problamaris rationem reddit, semptam ex spirituuisivo, qui cum per pupi Mi gum permeet, ini illius meatus x cica-ttaee o creati sunt, de eoedi non possit,ibidem cogitur, adaug turque: adauinis autem, cum maxime lucidus, Ac luminosus sit, pio sua copia cicatricem illustrando reddere albam potest: id autem nulli ex aliis partibus contin , quia admissam aliam spiritus ille allabitatur. Haec de oculorum cieatricibus. De aliis quae in toto corpore sunt illud rq eto, non omnes iis Aristotele nigras dici: non enim hoc verum i quia exiguae reliqua carne albiti
337쪽
COMMENT. IN IX. SECT. PROBLEM. G
l diores mihi quidem videntilla: nigrae autem maiores, quae ex substantiae,& carnis deperdi-ltione relinquuntur 3 omninoque pro Conditionum varietate illius,qui vulnus patitur, ni-igriores, aut minus fiunt. In iuuene enim sano, boni temperamenti, & vegeto calore, ci-icatrix ex leui vulnere vix apparebit nigra, aut ne apparebit quidem. Contra in sene lienoso, ex ulcere magno,ic diuturno, praesertim in cruribus, ob distantiam, qu. e illis est a ca- lloris fonte,valde nigra, Se in dies magis talis. Vnde problamate v. de lienosis speciatim & lx r.de ulceribus eodem loco saepius existentibus eandem proponit quaestionein. Poreb ci-lcatricibus nigris, quae misint rei lituere candidum colorem medicamenta habemus tum a lGaleno, qui libro VII de simplicium medicamentorum facultatibus,calamintham, seu ne pilam huiusmodi facilitate pollere tradi tum etiam plurima alia a Plinio qui &sylucitiem locymum cum selle bubulo,& satiuos lupinos ex aceto coctos,& scuum asininiim cicatrici-lbus nigris candidum colorem restituere variis in locis scriptum reliquit, sicuti etiam ad al-lbas oculorum in libro de virtutibus Centaureae huius herbae succiis commendatur. ου ulta lάδ. - τώ σωι m. veremtamon's mcorpora. simpliciter proposuerat, ca limitibus lquibusdam comprehendit, ne simpliciter acceptis, ipse aut erroris coargueretur, aut alius in errorem induceretur. Ait igitur cicatrices, siue oculorum, siue aliarum corporis partium, non semper esse unius, & c.ιsdem coloris: nam quae in corpore fiunt non statim, S ab initio sunt nigre,sed albae potius, cuius rationem non reddit: sed ea duci potest ex iis,
quae dicentur problemate v.nec quae in oculo, semper nigrae aut etiam albae;sed procedente tempore, aut Ex toto,aut maiori ex parte alij colori redduntiu
Cur ferula oras , siue ambitum plagae rubidum, mediu in album facit3Utruiri, quod sanguinem pellit ex medio,quod maxime ferit, quia in orbem se colligit, de rotunda est: An ea quidem de caussa sanguinem deinde redire
oporterect rubedo autem, non niu concursus sanguinis est, 1 Tque in eum i
eum,qui ictus cst. od hic de ferula proponit Aristoteles, id latius explicatur probleniate sequenti, in
quo tum idem de scruta, tum de ligno contrarius proponitur effidus. Nomine autem serulae, quae ναργε Graece dicitur, intelligendus est bacillus, leuis, dc rotundus, cuiusmodi scapus cst illius plantae, quae proprie ferula dicitur, feniculo similis ; cuius etiam scapus veluti arundo, dc similia, eo nomine hic possunt intelligi. Huiusmodi enim bacillo si pars aliqua percutiatur, medium quidem eiusdem partis percussae album, extrema autem rubida efficiuntur: cuius rei illam esse caussam dicit Aristoteles, quod ferula dum percutit, sanguinem premit, & pellit ipsum de medio; medium enim illud est, quod maximε ab ea ictum percipit, quia nimirum ferula est rotunda, de circularis, nec aequE partes omnes illius loci, ad quem cadit, ab ea tanguntur, dc percutiuntur, sed omnium maximε medium. Inde autem pulso sanguine, merito pars illa aiba redditur, cum a sanguine rubidum acciaperet colorem. Extrema aurem ad quae tendit sanguis rubentiora. η ἔδει is ut M. An ea quidem de causa. Videtur ea reuocare in dubium, quae proposuit, si enim ideo medium est album, quia illinc ictu ferulet pulsus est sanguis oportet quidem ob hanc caussam,dc nisi aliud afferatur, sanguinem denub redire, & medium denud rubescere , rubedo enim aliud non est, quam sanguinis Concursus, sanguinis autem concursus est in eam partem, quae percu sa filiti inde enim discessit, 3c hic eius erat locus, ad quem ipsi reditus merito sit.Huic pomro dubitationi non satisfacit in presentia, sed problemate sequenti,caussam asserens.quare sanguis non possit iis, qui fetida icti sunt ad eundem locum redim, possit autem illis, qui percussi sunt ligno.
338쪽
l Quare cum membra a ferula vehementius seriuntur, mediuin carnis al-lbum, orae rubrae reddunturiLigno autem contra,medium amplius rubet: Ani quod ferula suam ob leuitatem, ubi vchementer percussit, sanguinem resil dentem per summa dissipat. Itaque unde sanguis dcfuerit,mox ea pars alba existit: quo autem plenius stuxit, hic rubor ambit. Cumque plaga intumuit, sanguis cito suam sedem repctere non potest, quoniam & exiguus cst , &relationem per acclive agat, necessc est: non enim nisi copia, magna referrit potest contra naturam. At ictus, quos dura, corpora inserant, affigunt, col-l l id sintque ponderis sui ratione, ac robore. Affictum itaquc medium cauum t rcdi litur, collisum autem raro cxistit: collisio nanque,dissectio,& distractio leuis est. Iod cum cauum, collisumq; reddatur , sanguis ad id summis de oris undique fertur: nam & aptus ferri deorsum est, &laxa cxpeditius subit, quod ea cedunt sicilius, ubi autem sanguis eὁ ipse se collegit, ossicitur merito , ut medium rubore tingatur: orae autem, quas deseruit, albedine decolorentur.
De seritia idem quaerit, quod superiori problemate; cur si ea quispiam vehementius
pcrcutiatur, medium percussae carnis album, extrema rubra essiciantur: de ligno contrariJl effectus caussam, mcdium nimirum rubidius. Ligni autem nomine rcm intelligit solidam, i de grauem, serui e sane laisce qualitatibus contrariam. Caussam autem eam reddit, quod
i ferula ubi vchcmentcr percussit, sanguinem, qui cit in superlicie dispergit, & ab ea parte,
quam vchementius attigit ad alias pellit: unde autem sanguis abit,alba apparet ea pars,illare dellitula a qua rubescebat, quo autem tendit rubidior, maiore rubefacientis rei copia repleta. Cumqueplaga intumuit.Satisfacit dubitationi superiori probi mate propositae, cur sanguis non possit eundem locum repetere: duo autem rcccnsset impedimenta ; alterum quod sanguis pulsus,sit exigua quantitate,non enim a icui re plurima copia possit protrudi: alterum,quia per ardua, M acclivia feratur, necesse es , cum in partet tumor existat;huiusmodi autem latio praeter naturam,est admodum difficilis:singuis inisi a natura gi auis, deorsum potius vergit: non possit itaque viam inses am, & sursum ten-dcnte repetere, nisi multa copia sit, tunc enim multitudine oppressus,vi adigitur ad erumpendum; qui vero hic propositus est sanguis, ille est exigua quatilitate.Theodorus scnsum eundem voluit ex primore, sed Ec obscurius S minus Latine ut puto per illa, relationem'rcum Graecis verbis nihil sit magis perspicuum , si verbum verbo ita, reddatur: es exigum est, iatio adacellue. Dod Mitem sequitur melius etiam uti puto sic: Fertur enim latione contra naturam, otiu ob multitudinem mi ad tur. 7 σκλιχ .at dura tarpora. Aggreditur alteram partem duae percussiones inseruntur a re solida, S: dura. sicuti lignum est, illae ob pondus, ac robur,quod in se continent, comprimunt, contundunt, seu collidunt carnem, quod autem comprimitur, cauum rcdditur cedit enim rei comprimenti: quod autem contunditur, seu colliditur, rarumetuadit: Colliso ia,nque,
aut contuito, est dissectio quaedam, & diuisio, seu distractio mollis, Ieuis: quae autem diuiditur S: distrahitur pari,illa procul dubio, rara existit, cum partcs ipsius alterae ab alteris
longilis distent. Facta igitur concaua, S rara parte illa, quae medium occupat, facile ex locis, qui circa sunt,& in ambitu, sanguis in superficie residens ad eam defertur , duo habens ad hanc rcm adiumenta, unum ex te, alterum ex parte, ad quam scrtur: sanguis enim natura sua deorsum ferri aptus est, quippe grauis, in concauum autem locum delabens &orsum fertur,1 pars, ad quam tendit, prompta est ad recipiendum, quia laxa, 6c rara cst , dcfacile ccdit impressioni. Nos porro vocem , reddidimus, compressionem, quod puta
339쪽
COMMENT. IN IX. SECT. PROBLEM. 3 os
trem clarius,&euidentius exprimere illam membri passsionem, & continui solutionem l quam intelligit Aristoteles, quam voce, amictionis sola, qua utitur Theodorus, au- l 'm collisio vertitur a Theodoro, possit eriam coutu'. Gid autem ea sit, cum habcamusi Aristotelem interpretem, stultum sit ab aliis auctoribus petere, qui tamen multis verbis il eam explicant. ubi AEM em sevuu Concludit. Sanguine collecto lea parte,quae medium occupat , illa merito rubescit: a sanguine enim rubor extrema au- li tem,unde discessit,merito alba, destituta nimirum eo unde rubiacebant. l
i, Cur higrae cicatrices hominum sunt, qui vitio lienis tenentur Θ An quθd sanguis eorum corruptus est . propter admixtionem morbosi, di sutique fan- guuiis, qui aliene procedit Z Cicatrix igitur cute praetenui, summaque consi-itit: sanguis vero ille, quia ut dilutus, & calidus sit, niger est: cicatricem ni-igraintianspectus utique ostendat, & quidem. Copius. Hac eadem de caussas cicatrix nigrior sit: sanguis etenim cutis imbecillitate frigescit, & calorei evaporante atrior redditur. Senioribus etiam pari ratione cutis magis nil grescit, de natilinae cicatrices atriores, quam iunioribus habentur: est enimi quasi vibicatum corpus corum totum, non ob aliquam cutis renuitatem,sed
l mod superius problemate secundo propositum erat de cicatricibus, quae in corporet nigrae apparent; id euidentius, quam in aliis, in lienosis conspicitur, eam obrcm separatim I modb illam quaestionem proponiti lienosos autem seu Galenus libro nono det Compositione medicamentorum secundum locos capite secundo appellat eos, quibus diui hcn obduruit, 3c talis adhuc perseuerat: atque etiam libro de definitibnibus medicis;sextoi autem aphorismorum x Liit. iidem tum Galeno, tum ab Hippocrate dicuntur αληνιω-e κ. Hoc autem in loco Aristoteles Onomiam: sunt, quibus lien vitio aliquo ita assicitur, ut inguis in eo existens Contaminatus, dccorruptus fiat; est autem huiusmodi sanguis praevitio illo aquosus, & diffvcns, nec eam nactias crassitiem, S: consistentiam, quae huiuΩ modi sanguini naturam suam obtinenti, est necessaria: Cum igitur is sanguis per reliquasi corporis partes diffusus, misceatur ath, qui in venis cst ; & niger sit, quippe aquosus, ca-llidus,hoc est putredinosus: humidus, de calidus calore extraneo, destitutus autem calore, l. ac spiritu nativo, eundem inficit, Mad summam cutim, ubi consistulit cicatriccs, peruel latens, essicit, ut talis inde appareat cicatrix. e δε πλεο-,ως. se quidem Iapius. Haec iuXtai rlieodori interpunctionem superiori membro adhaerent: sed melius annectentur sequent ii, ut habent Graeci ex si codices, Sc antiqua tralatio. Est autem hoc corollarium, seu pol tius confirmatio eorum, quae di sunt, cicatricem nigram fieri natiui caloris desectu. Eadem, inquit, cicatrix in lienosis nigrior procedente tempore saepius fit: debilitata enim cute ex ulcere prae dente, sanguis, qu i ad eam nutrimenti caussa defertur,refrigeratur as- lsidue magis, & idcirco nigrior fit, deficiente nimirum magis natiuo calore, qui splendo- rem,& colorem proptium reiconseruat, indeque cicatrix nigrior S ipsa fit. idem semori- lbus contingit, qui aetatis ratione licnolis similes sunt: unde corpora, id est carncs ipsorum l: nigriores fiunt,mcicatrices congcnitae, id est ipsis Ognatae ; & non siccus ac carnes muta- itionem sequutae, nigriores, quam iuuenibus, eisdem sunt. Cum totum corpus ipsorum, li quasi vi bieibus notatum, S suggilhatum appareat; idque non ob subtilitatein cutis, quod li in iuuenibus dictum est, sed ob natiui caloris desectum. Theodorus omisit duas illas vOl calas c. ιι quas nos exposuimus,in et em l obis, quae non erant omittcnd. . :locus igitur l
340쪽
Vtrum quaecumq; rei eiusdem caussam obtinent, vim habent eandem ad agendum, an non Verbi caussa, cum vibices discuti, & ab aere, & a radicula, & a faba commanducata, & a pulmone, & ab argilla , & ab aliis huiuscemodi possint, tagulane vi eadem hoc essiciant an diuersaὶ An aest
i deo tollit, quoniam rubiginem prae se fert, quae pro medicamento accipi lpotest Z faba vero δί pulmo, & argilla, eis quod ad se attrahunt propter sui l
corporis raritatem, caeteraque praedicta aliis ex caussis idem faciunt. An vltimum quidem in his omnibus idcm cst Z Quod autem antcccdit,lioc discri
mini re, nihil est, quod prohibeat.
Cum res non missas inter se diuertas vidcre liceat unius, S eiusdem effectris esse causas, seu eundem effectum a rebus inter se divorsis prouenire , quaerit Aristoteles an illa omnia, quae inter se diuersia sunt, eundom gignentia effectium, eandem ad agendum habeant facultatem, an non Excmplis aurem declarat, quod proposuit; dc quinque emi meratis r bus, unde vibices, aut suggillata tollantur, aere, radicula, faba, pulmone, & argilla quaerit lvirum eadem facultate iam omnia liuores illos tollant, an diuellas Et cum ad finem pro sblematis quaestionem di luat, cxplicat intcrim quomodo unaquaeque cx rebus propositis deleat suggillata, aut vibices, liuores scilicet illos, qui Graecis Leta,mα dicuntur, de cuius nominis significatione dicetur problemate Ix.2Ere igitur eos inprimis tolli ai firmat ratione rubiginis, seu aeruginis, quae ex ipso est medicamentota nimirum re. Qinae caussa etsi lnon admodum proxima videri possit, tam late patente medicamenti nomine, quando ta- lmen res in medium veniat comparatione radiculae, tabae, M pulmonis, quae comestibilia sunt & argillae, quae exiguum, & obscurum in medicina usum habet, cum aes, seu potius ib llius rubigo, quae aerugo dicitur, & alia, quae ex ipso sunt, adeo validas 'manifestas obtὶ-neant vires, iure non absona Videatur adduci ratio : cogitandum enim est, nomine pha i maci illud intelligi, quod adhibitum eius naturam, cui adhibitum est immutat, quod venenum apud Latinos dicitur. Cum tale igitur existat aes iure poterit n*turam priorem im- lmutando, quod liuidum erat album facere, id autem de aliis quattuor, quae mitiori natura constant, haud quaquam poterimus simpliciter proferre. Vt denique iὸcm fere sit dice lre, aes ideo suggillata tollit, quia aeruginis ratione medicamen, ac dicere, quia aeruginis ra ltione admodum ex calfacit, dc exsiccat, ac discutit ; unde & dicit Avicennas, quod exedit callos, Sc attenuat. ὀ θ meis m, eo a si tu , e η faba -- ct pubno, Hr argilla. lTria ex propositis, quae nomine recenser, fabam, pulmonem, de argillam, ideo vibices tollere assirmat, quia cum sint substantiae corporis, raritate,& laxitate praeditae, eisdem admota, facit E trahunt ad se, & recipiunt quaecumque attrahunturiextracto autem sanguine tollitur suggillatio. Porro in veteri tralatione duae latum ex rebus propositis enumerantur,ia ba, ic pulmo, omissa argilla ;& Iustini ni codex notis compunctam habet illam vocem, tanquam ab exemplari abesset, ex quo describebat. Vnde cogitabam, fuisse forte cani votacem suspectam, qu3d nimirum argilla omnis haud esset illis annumeranda, quae prae raritate,& laxitate corporis attrahendo vibice ς tollunt, nec ciusmodi substantiae raritate coim l staret. Pro qua dubitatione illud occurrit, esse inter terras, atque adeo inter argillas alias ll rariore alias densitore consistentis,quisd docet Galenus, qui etiam ex grauitate, de leti itate li eius rei argumentum ducit; terrae enim inde leuitarem prouenire, quod larga, & copiosa li in tota eius temperie aerea insistit substantia, ibidem scribit:quare fic Samiae rore essentiam li magis quodammodo ac ream,quam Lemniae eodem loco esse aflirmat. Unde si admitteda l