장음표시 사용
321쪽
COMMENT. IN VIII. SECT. PROBLEM. asi
t revin ob eatoris eoilemonem: et fluente quiaem adsicum cibo is ultum' Hramet corpora nu- li trimentum; si vero ad res irationis principia venerat, priuario vocis. O mnum defectio contingit: lpriuatio sane vocis , quia ob ruuntur meatu h tritin, vinum aruum defectin, quia eorpis minime nutritur , o colliquescis. His autem verbis rationem reddit accidentium, quae in Bullino contingunt, quae sunt ex latio, hoc est animi deliquium, & virium defectus, id est facultatis vitalis prostratio, quae contingere ait ob colliquationem materiae tactam a calore simul collecto, de congregato ob ambientis frigiditatem: cum enim ad aliquam partem colui igitur , Sc congregatur calor, alias ab ipso dcrelinqui necesse est: materia autem, quae aliis partibus inerat, ut cas nutriret, destituta calore nativo, qpi ipsam unitam continet, liquescit, & fluit, alimentoque priuatae remanent pulcs. Illa vero si fluat ad ventriculum, erit ipsi pro nutrimento ; cum cnim pituitosa sir, potest in cibum conuerti; atque eo temporc accidentia,quae dicta sunt,minime sequi omnia necesse elLSi vero fluat ad loca per quς respiratio fit, subsequitur priuatio vocis, quia obliniciis spiritus meatibus, vox emitti non potest: & vires concidunt, quoniam corpus non habet, quo nutricatur, & colliquescit, ac deficit: idque buli mos est, acciditque hyeme potius, quam tempore aestitio, quoniam obfiigiditatem ambientis, ut dichium est, collecto calore, clusique viribus maxime adauctis fit nutrimenti consumptio, & materiae illius colliquatio, quae ino id dicta est. Vtrinque enim haec manifeste proponit Aristotcles. re e α, eλιγουν ή βοομα . Celeriter tamenta cisique, corollarium ad curationem illius affectus pertinens. Ideo, inquit, celeriter & paucis remediis tollitur hic affectus, quoniam mali principium extrinsccus cst; non autem pendet a caussa intus in corpore cxistcnti: scd a vehementi stigore ambientis, quod calorem nostrum intus compellens effectiam hunc gignit. δ . in stabilem edendi istam cupiditatem iniicis, atque intentit: non sic Aristotcles: sed verbum ex verbo, butimiam goit. ο- E. τώ φο . quam ob rem q-modo.Similitudine docet, quare bulimo corrcpti, facile te leuentur: sicuti cnim I inquit, qui alicuius rei metu, tremebant, Sc pallebant, periculo liberati, si ibito iidem sunt, qui antea ; cessante enim caussa cxterna, cessat etiam effectus,cum natura integra ab externa caussa pendeat:codem modo bulimo correpti ,exi guo quodam oblato pane, in pristinum statum restituuntur,violentia enim quadam a natuta sua dimoti tantummodo sunt, minime vero omnino corrupti. Vcrtenda autem Iaaec etiam mihi putaui; Thcodorus cnim cepe numero, etiam cum sententiae detrimento, lascivit. Σιremadmodum igitur timore secti tremunt, o pasiescunt, alpericulo liberatistatim iidem sunt,se ν, qui bulimia corripIuuturi eximo quodam ex pane oblato qui violentia fili mirumJ a natura dimoti; mimme autem corruptisnt, reseruer restituuntur. Legi autem, sicuti etiam excudendum curaui , in cnς, quod nonnulli ira iit,id cst,inpriorem statum reductio,non
autem, Aru, id cst purgatio, sicilii plures alia. Retinui etiam φωρε ς, quam vocem videtur habuisse Theodorus, & aliqui habent, sed non est 3c illa praua, quam habent B
silienses,& Aldini post IO , ut ad φύσεώς, reseratur, id est, alueorrupta. τανγsi tan rom. α uod enim naturae tenorem. Quod similitudine docuerat, ratione confirmat , quae etiam rei in similitudine adductae accommodetur. Nam ideo & trementes, &pallescentes periculo libcrati, iidcm sunt, qui antea ; dc similiter bulimia correpti exiguo quodam ex pane oblato; quoniam illud idem, quod aduersus naturae tenorem antea obnitebatur , hoc ipsum ad naturae stariim sic se restituit. Est autem luc ipsa vis naturae, S facill-tas nostri corporis in calore consistes,quae in periculo consistentis prς metu intro refugiens, d in bulimia corrcptis, quae ambientis stigore in utrisque dimotionem passa est; sed e deminet, tum in uno, cum in altero robustior effecta, in pristinum statum se sic redegit. lota e r πωλω. Mema modum cum aduersi. Exemplo ctiam probat quod modo proposuit: nimirum quod violentia, a natura sua dimorum crat, integra natura ccleriter redire
ad priorem statum. Excmplum sumptum cst a pueris, sed obscurum,ut mihi videtur. Ap nensis illud accepit de capillis, qui calamistro crispi fiunt, illi enim si permittantur,ad naturam suam redeunt: sed non apposith ; cum de capillis ne littera quidem in contexto, neque etiam in tralatione antiqua. Theodorus cxemplum accepit de pueris, qui aditers in-s ter se enixi trahunt suiacm, qui eo dimissis supini cadunt, sed ut verba Aristotelis ad hunc sensum trahantur, quomodo similitudo ad Aristotelis sentcntiam faciat, aut quomodo huiusmodi exemplo doceamur, ea, quae a natura sua dimota sunt, dimissa ad priorem statum celeriter redire ego non intelligo ; non enim supinos cadentes pueros fune dimisso ad priorem statum redire agnosco. Subibat, lusum fortas te aliquem pueris consuctum, in quo illud contingeret, quod dicit Aristoteles, ab ipso nunc intelligi, qui ut remporibus
illis, omnibus sorte notus,sic milii quidem nunc ignotus, causta est, ut cxemplum minus perci
322쪽
292 percipiam. Cogitabam ctiam, quae απια, dicit Aristololes, aion ianes esk iriterpretat
di; ut facit Theodorus, scd genii bis, ut Antiquus interpres, cum utrique iit commune vocabulum, dc ab Aristotele fortasse significari quendam ctainim , quum edat etiam ven- ltus, dum violenter spirans arborum cacumina inflectit, co emina ccsiante, statim redeunt arbores ad priorem statum: ita enim in pueris ad se trahentibus fruticem illum radicibus haerentem, flecti ipsum, emisso autem e manibus, statim cicuari ; voces autem - ν, 5 Min, non de pueris: sed de eo, quod Aristoteles appellat αππία, liuiusnaodi loci cxpoliatione acciperem ; sicuti autem opponuntur inter se illae voces, ut altera partem quae sit praeit, altera eam quae subtus significet ; ita dum inflectitur nista, videtur quo latia modo mdorsiim verti, cuni autem redit recta resupinari. Sic autem verba conuerto:
pueri, qui a tergo assuersi trahunt: eadem enim nisu ἀimissu , at mr rerumantur. linescio ridenda doctis, sed quando meliora non succurriant,aliis volui proposuist e.
Cur homines pleni admodum rigent, cum tamen pingue omne calidum lstὶ An propter amplitudinem molas, ut longe a calore interiore distant, par- tes cxtremae corporis, sic prope ab extremo frigore absunt.
Cum pinguedo calida sit; ipsa autem abundent, qui pingues sunt; quare iidcnivclic- menter frigescant, M rigeant,iure quaerit Aristoteles:caussam autem illam reddit, quoniam calidum quo incalescit corpus, continetur intus in partibus penitioribus, nimirum praecipuis visceribus d. amplis venis indeque ad cxteriora progreditur: In iis autem,qui praepingues sunt,ob pinguedinis amplitudinem, molem,& crassitiem, contingit, ut calor, qui intus est, non possit ad exteriora ferri: impedit enim tanquam murus,opposita pinguedo, ne ad cutim perueniat calor: longeque ab co cutaneae I e partes dii litae sunt: sicuti contra proximae frigori ambientis aeris, quod cxtrinsecus accedit. Carent igitur pingues, quod ad illas partes attinet, beneficio caloris interni, quod aliis promptum cst. Expositi autem sunt iniuriae externi acris, non secias ac alii, quam tamen ob dictam rationem patiuntur magis. Theodorus cum vertit ρπὸ ab extremosti re absent. illud, ab extremo frigo e. posuit pro,ab extereo stigore, seu extrinsecus occurrente; licentiolius ut puto: nisi mendum sit intcriptura, de legendum exter .sed& totius problematis ad verbum sero tralatio mihi pro betur huiusnodi: Cu pingues homines vehementer rigent, cism pinguedo cali astu ρ An propter amplitu inem pingurinis, cum calidam intin exactat, longe ab eo λuant extremas Igido autem,
Cur ubi sternuimus, vel minximus, plerumque inhorrcscimus An quod ratione utraque venis sit btrahitur: quae cum redditae sint inaniores, aer ingreditur frigidus, qui rigorem ciere potes .
In sternutatione & michia euacuatio fit, in altera quidem spiritus vaporosi h cerebro, in
altero autem urinae e vesica. Illis igitur excretis, quae calida sunt, natura vacuum non Permittente, aliquid in ipsorum locum succedere ii cessarium est. Ingreditur igitur aer, qui cum frigidus sit liorrorem mouet,nimirum sciatientes ac neruosas partes quad. latem S Vcllicando : medici aurem dum in capitis frigidis morbis sic ritu tamenta praecipiunt, alio si e-ctant, nimirum materiam frigidam morbum facientem; cx cuius euacuationc per Ilcri iu-tan cnta manis putant subsequi iuvamentum, quam ex restigeratione .ab acre ingrediente noxam: prieter quam quod ex motu, qui in eadem sterilutatione contingit, non leuiter etiam caput iii iescit: ut omnino plures sint iuuantes in morbo fragido ex sternutatione lcaussae, quam laedentes, Sane autem hoc nomine , seu venae ut proprie signiscantur sangui
323쪽
COMMENT. IN UIta. SECD PROBLEM.
et v lians illius ri reptacula, sic spicims etiam vas i , seti arterias significari aplud Platonem, len , adnotatum est ' hoc autem loco nec venas nec arterias proprih significat, s u me unalipitim vesicae, liti urinam continet, eat lue per mictionem cxcernit, e1que excretarefriges mur. ιτο ploumque inhomm . Graeci codices non habenriseri linque.nec hoc l loco, nec probicinat C Xtit. nec etiam problemate XVI .semonis xxxm.qi tibiis in locis idem l qtialitum ab Aristotele iteratur. Habet tamin eam, non sand de sternutatione δί mictu si Mimit sed de mictu per se Alexander dum idem probicina proponit i ibro primo problemate X v i. πινδεται --ωιι ne ut My--- faiμωtur. lici iidius de ad vellium t In mirifque venae eua usitur. Aleriai derquilln idcin problema proponit, non de machii, NI scitatione si imit ut dicebam veὐm dc michri per se, horroris aliam affert caussam, bilem nimirum. quae' ad vesicam confluens M illam mordicans, per consensum gignirliorrorem mi toto corpore. Sunt autem haec illius rema libro prim . AMαργουσα. υ δακνοα -υ ον-e - γ e vir vied men
inu Qt si Alius Alexandri sententia, ut uobis quidon visum est.proponeretur. Idem Alc-xalidor libro secundo problemate c x III. non de mictii sollam, ut loco, qirrum in do adduximus. sed de mictu de oscitatione simul, ut Aristoteles in praesentia, catadcin rc in proponit, eandi iraquc similitcr ex refrigeratiotae acrC facta rationcm cius ici addi acit.
Cur exercitati frigus Nehementius sentiuntio inexerci lyci Vtruinquont im pila gue consumptum a laboribus cst, quod utique teporem prae stare potest: calidum enim opimum est. An qtio i
corpora corum ideo stilat, quo Iuam pingue, excrementumquc Omn cfra-
stum est, ita vi frigus arccre nequcant. An quotmeatibus per sedationem patefactis,ueluti ollia complura aprina intur Θ Habitum ainein nonoean detri sanitati xobori esse idόricum, est:ali crinaliaque alteri
Hoc pmblemate ident ibiano xra'atyr argumentum Athactarum. hic autem exercitatoriam nomine i cadem aut 're' disquirituri quali laxeni qui gladii is, de multi; laboribus fatigant iri istis vectem limus quam non exercit u scuta ait Ancrutitur autem trς 2 rationes, iis noli disti miles, mi aeri lemate iv. naudae nihi Prin f in isti mentem de continuamcxc citationem itii; aaducere stimes Oniam priuat Cneus re, ex qua illud calefit,nimirum pin uiamei a sumi irenim h e i n liquat uer tantultri laborioses motus, quos illi qui se sic exercent anili te si iit Moera, quoia tu eorum corpora vi chementer eZaclimatur, dela rant re aut Alrvalide rara, tu i spir
im illi, qui vehementer exescentur fiuctan ira copiose, iii nidore alit citi si et untur meariis, mis autem apertis: siquam ian uiamus jam frigori reclitos, ineruditur frisiis: HE,utem caussa eademi vi deturium roximo tantum r Atione differeni : 1 ruit m cot- pus considerabatur, quatenus ma is Fatin Atranspirabile i .est autem tὰδ rationεHeatissim .luc autem considerantur mea L. ipsi quaWoui plures sulit, quatentis autem pli ires, O o corpus
324쪽
corpus reddunt magis rarum, oc transpirabale.Hanc postoriorem rationcm ita exposuimus i Theodori conuinio in retinentes, qui interpungit pol -, cum vertar, impressi codices omnes,quos ego quidem viderim, interpungunt, ante γκ i poli Manu, ut sit conuertendus locus hoc modo; An quod meMi- ρα- Gai s musta wluti porta μήοροι- aperiuntuνῆvisPassicci Aristotcles, ideo etiam refrigerari corpora exercitatorum, quoniam multi ipsis Muunt sudorcs, curn multa: aiperiai tur por- , per quas sudoribus est emuxus ι.cuacuatis autem multis sidoribus corpus niagis resti- rari mr est. H. Habitum ainem. Corollario loco, clim habivus cxcrcitatorum incommoda quaedam proposuis IM, quibus rigorificile pateret aditus 1 illa tanten liabitus robore plurimum supra alios valeret & tanqu' bonus corporis habitus noxiis, de morbi ficis caussis moi me aduersari existimari posset;ideo tollit hanc ambiguitatem Aristotclus & docet, non ita esse, sed alium robori, alium sinitati else idoneum habitum sanitati enim leum, qui pinguis sit, robori autem qui rarus, nimirum humiditatibus Vacuus, cum robur lpri enim nemorum siccitate consistat. Hanc porrb Aristotelis sunt entiam , sanitati este Iidoneum liabitum pingue ego pluribus hic non excutiam, aut Hippocratis locum, qui lest in libro de alimento raritatem scilicet corporis, quibus plura perspirationis causa per leutim seruntur, salubriorem, qitibus pauciora morbosiorem. Mit etiam alia eiusdem, aut i Galeni loca huic opponam:non enim, quod Lepius dixi, loca conciliare quibus praesertim medica tractantur,qita in re non raris Aristotelica, , Galanicis dissentiunt, institutum est: sed Aristotelis sententias quae cumque illae sint,exponere.Porrb de hac re,dc qualis salube rimis corporis m, stri status sit clatenus copiosEdisserit libello ad cam rem dicato, cui titulus , Deo tum nostra corporis minitiam .
Cur ut aqua frigida, sic etiam calida infusa horrescimus 3 res enim con- liratias inter se idem discere posse absurdum est. An fiigida infitia calor in-lterior extinctus horrorem inouet: calida autem frigus externum circumob- lsistens in unum seque profugum intercolligens effcere identidem potest. l
amobrem utrumque ab eodem agitur: verum alias ab interi 'e,2ias ab ilexteriore,ut ductum iam est.
Rigorem ficti non λlum x frigidis, sed etiam ac potissimum a calidis, quamquam haec contraria inter se sint: e quemadmodum illud contingerct, Uberriine a Galeno explic t tum fuit libro *cundo de sym matum caussis capite v. quem locum adire licet cupienti ibi enim accuratisin Calenus omnia persequitur, iniae ad esus ici absolistam cognitionem secere videntur: nec illa ad hunc locum mihi afferenda sunt, quando mclius ex ipsius Galani verbis, quam meis eadem reserentibus illa intelligi possum.ἄλ- si in μυ- . res enim contrariM. Non dissimiliter libro quarto Metcorologicorum capite v I. & vi I. l his verbis latine i Cmi mram 8c v. politicorum capite v Ii I.Cout i Grum en- rientiasium contrariis. Quae tamen intelligenda sunt iuxta illa,quae idcm Aristoteles habet coM 1 v. Metcorologi vim paullo ante illa,quae modo proposio sunt: Memeidem per idem com norum laus non est' 4mersa mitem,aut diuersi esseρο f . sicuti ostendit etiam tertia sectione problemate xxv . gelu, dc caloris exemplo i ouod idem confirmatur ab Alexandro libro primo problemate cxxix. εὐ- - φ. - 8 . fruda in fisa. Explicat eam partem,quae ad frigus pertinet, dc inquit Aristoteles, a frigi inua yl gorem ideo cicri,quoniam caci Notinguit calorem internum, hoc est, calorem innatum,
qui in illis partibus est, quibus sit da inunditur: est enim ipsi inimica, & condiri in ll auicin rigor fiat innato casore pulcnte: est eiari risor itati uicaloris passu, t ψη h llibro de tronore, palpitatione se rigore, extincto calore rigorem cieri coiisen; Ustumii'. li Galenus etiam libro, quem adduximus lectando de sympxomatum caussis capit J. ubi de li rigore agit, qui rex metu accidit, ita scribit: In timore ven eum ratu patibi ivolumitariem, l
325쪽
COMMENT. IN VIII. SECT. PROBLEM. 191
θ. tam 3 -- uia autemsngus externum. Alteram partem explicat, quomodo ii gor a calida remoueatur: id autem fieri dicit, quoniam frigidum quod extra eth, nimirum in partibus nostri Corporis extimis, a calore circumflante tamquam ab hoste impulsum, S undique cohibitum, limul se se Colligit, fiagam intro arripit: tunc autem sensilia membra permeans, rigorem mouet: breuius autem, S fidelius , nec minus perspicue quam Theodotus faciat, haec mihi ita conuerti posse videntur: A calido autem fra dum externum ια υnum ei tumobsessum , csesmulcosiectum, fuga intro arrepta: subaudi ruorem mouet. G αιυ. αuamoisem utrumque ab eodem Dubitationi satisfacit , non a contrariis inquit caussis, sed ab eadem rigor cietur, nimirum asi igida re: haec tampn res frigida aliquando quidem intus eli, sicuti cum a calore pulsa frigiditas, quae in extimis partibus erat, fugam intro arripit, quo tempore videbatur rigor moueri a calido,& hoc erat secundum problematis membrum: aliquando autem exterius est, sicuti cum extrinsecus affusa aqua fiigida na- tiuum calorcm cxt inguit,quod erat primuin membrum.
Cur pili in cute inhorrcscunt An ubi cutem contraxerunt, merito criguntur ; contrahunt autem dc rigore, de aliis plerissique asse stibus.
Caussas in uniuersum quaerit, merito quarum contingat, ut pili in cute erigantum id .aenim simpliciter significari verbo, Ceaτουσι, ostendit alterum quod st quitur Caussas autem has, illa omnia esse dicit quaecumque cutim contrahere possitnt: hac enim contra illi eriguntur,sicuti etiam Vberius scribitur problemate xx s. Sequenti. Cum vero eiusmodi cutis contractio fiat a rigore, M ab aliis passionibus,ture merito a rigore & ab aliis passioniblis quae cutim contrahere possunt, pili eriguntur, quemadmodum etiam liabemus problemate quinto sectionis xxxv. Alexander libro primo problemate xxv I r. particulatim quaesiuit, cur erige nrur per metum aut horrorem, quo loco eandem de ille ex contractione cutis caussam ibidem adduxit.
Cur ad extremam urinae missionem inhorrescere solemus An dum humor calidus ille inest, vesica & incatus, qui circa eam positi sunt, pleni,expertesque frigoris substant: pdit vero ubi cssiuxerit, aere frigido replentur: quippe cum inane nihil esse naturae ratio patiatur, sed aut aeris, aut corporis plenum esse unumquodque necesse sit. Mod igitur aer se induxerit frigidus, recte ut inhorrescamus, clienire selitum est.
Non est absimile, quod hic quaeritur problemati ix. superiori :& eadem etiam redditur ratio: nos scilicet extrema urinae emiisione ideo horrere, quoniam vesica, S meatus, qui sunt circa ipsam, eo tempore restigerantiar: Nam cum anica picni urina, ab cadent etiam incalescerent, ea emista acr Digidus subingreditur & vesicam, de meatus refrigerando horrorem mouet: ingreditur autem aer subith, ne vacuus uspiam relinquatur locus : hunc enim non patitur natura rerum: sed omnia plena sunt aut aere, aut corpore, id est corpore solido quod autem est senum aere, vacuum esse dicit vulgus,at non est;quem
admodum scribit Aristoteles libro quarto de physico auditu,quo loco hanc de Varito quaestionem uberrimE tractat.
326쪽
Cur lingua rigentium , quemadmodum vinolentorum , errare soleat Utrum quod a fragore concrescit, ac indurescit mouenti dissicilis redditur; itaque explanare non potest. An quia partes cxteriores apsulsu densantur
frigoris humor intus collapsus linguam madificat, ex quo suo fungi ossicio
lingua nequit, ut de vinolentis etiam diximus. An quod per tremorem rigore indutium, motus temere agitur, articulate vocabula lingua edere non potest,itaque oberrat & haesitat.
Caussas tres proponit, quamobrem lingua eorum qui ri ni non pollit libero, de mani- sto voces explanare, sed inter loquendum ita peccet, SI offendat, ut actionem illam non persecte cdat ; sicuti etiam ebriis accidit, quos ferinc balbutire videmus. Est autem prima ratio ; quoniam lingua, quo actionem suam pcrsecte edat, indiget facili, de expedita motione, liac autem carciat rigentes, quoniam frigus co quod tum caricras partcs extimas, tiam etiam prompte lingitam corripiat, quippe quae si porosa, de facilis ad recipiendum de acri etiam s aepe aperto ore exponatur, eam adstringit de is durat ; id aut cin facilitati motus quae mollitudine, de laxitate moderata pcrficitur, aduersari conspicuum est ; motioni it, que non expedita,lingua sermonem explanare non potest. ἡ τ zκγς-- par
Ies exteriores. Prima ratio desumcbatur a duritie,& constrictione linguae,quae sic luimtur siccitatem: haec altera a madore, ut pene contraria vidematur. At non est mirum : iram cum
actio illa explanate loquendi perficiatur modcratis qualitatibus,qu. x sitiit positae in medio, cxcede lues sicli ad viram, seu ad alteram extremitatem accedant, illam impediunt, & pcr- uerti int. Ait itaque Arithoteles, in rigentibus, ob frigus, quod exterius contingit, Sc constringit partes illas,expressas humiditates intus conflucro,& madcfacere linguam, quae ma- lxime parata est ad fluxionem recipiendam, tum ratione loci, quae subdita sit corcbro sontilhiimiditatum, tum ratione substantiae, quae laxa ; dc plena incatibus. Nimium igitur liti mectata non potest suo munere fi ingi, sicuti etiam ebriis accidit, in quibus prae madore lingua oberrat. 11 αμ-. ριγους. An quodper tremorem. Tertia ratio. Expiariatae loquutioni necessaritis cst motus ordinMus, 3c non confusus, ut debito interstitio, de absque ostentione una syllaba, alicram recta sicqtiatur, 3c una vox aliam: Id autum in rigentibus non potest usu vcnire , quia illi ircinorem habent ad itinctum: dremor autem cst motus inordinatus, de confusus, compositus ex daobus motibus, altero sursum, altero deorsum, nitentc quidem natura stir sum, pondere autem membri deor stim trahente, sicuti scripsit Galenus libro se cundo de symptoniatum caussis capite secundo. Hoc autem tunc contingit, cum natura occasione aliqua debilis cst, sicuti in senibus, in ebriis, in timentibus, & in aliis animi passionibus. Porro quod Theodorus transtulit eleganter, moIm temere es tur, melius ad proprium sensum, cisi rudius conuertatur, mota nato ex Genle moIu, quae Verba nos expotuimus.
Cur pili rigentium criguntur An quod ex rcfrigeratione calor in partem interiorem se colligit. Ubi aut ein carni caloris beueficium deficit, magis cogitur ; quod com sit, pili erectiores cssici coguntur.
iniod hic quaeritur, proponitur itidem vigesimo primo problemate huius se ioniς quo lin loco cum duae asserantur ad soluendum rationes altera laic propolitae cadem cst iisdem- lique verbis et fertur: sed excinplo quodam praeterea magis illustratur: ibi autem noscam j cxponemus. Hoc loco altera ctiam videbatur ab Aristotele proponi, sed verba desideran
327쪽
COMMENT. IN VIII. SECT. PROBLEM.
χω συμπια - Cur hyeme, cum currimus, ina is rigemus, quam quum stamus 3 An lquod aer nostra ambiens corpora cum stamus ubi semel concalefactus est, lnullam praeterea molestiam infert: cum autem currimuS, alluS, atque ialius stibinde frigidus occurrit, itaque facit, ut magis rigeamus. Ad haec iaer, cum mouetur frigidior redditur: quod quidem in currendo maxime iincidit.
mare tempore frigido cuiusnaodi est hybernum,dum currimus,aut incitatiuς ambulamus,magis rinstigeremur, quam si quiescamus, caussam inquirit Aristotcles : cum videre tur pocilis ex ambulatione incalescere nos magis dcbem; ciun motuς non Digoris, sed caloris caussa existimetur; qua de re plura sectione quinta. Rationem autem huius accidenti cain reddit: quoniam dum quiescimus, aer, qui corpus nostrum,& singulas cius partes ambit, pol quam calcfactus ab ipso est, non potest amplius ipsum refiigcraret est enim ea lidus; at sit Curramus locum mutemus mutatur etiam deinccpsacr : qui aut in occurrit corpori frigidus cst: restigerat itaque dondic & ipse cxcalfiat a corpore nothro. Semperctenim corpus nostrum proprium quendam tepidum vaporem de se mittit, qui proximum aera, sicuti titio calefacit, ut habuimus ab codem Aristotcle problemate xxxiv. sectionis iquintae. At si antcquam calcfiat, moueamur dcnuo, S sic subinde faciamus: ut in currenta itibus accidit frigidus subinde Occurrit nouus acri& nouum frigus subinde percipitur,quod lmaxime, M potissimum sciatiunt partes nudae, SI acri cxpositae, cuiusmodi facies est, S: praevertim aurcs, &ia us. εn , Ad haec aer non mouetur. Supcrior ratio des, mebatur ab acre naturam suam dum corpori occurrit, obtinente, &veluti nihil ex motu eo lcmpore passo: haec autem sumitiir ab eo tanquam aliquid paticiate, nimirum magis refrigerator nam dum currimus, aer mouetur, motus autem magis stigescit, magis au-ltem frigefassius, nos magis rcfiigerat: motum porro acra magis frigenari, non hic probat, ex eo Artallia probetur, quod habuimus sicchionc V. problematC XIII. acra motum Ventum fieri. Ventus igitur ille subindu proximum alium acra refrigerat: ille vero in nos incidens magis adhuc restigerat.
Cur tempore matutino frigus acrius cst, cum tamen Sol propius adsit An quod plus temporis absentiae Solis exultat: itaque terra magis refrigerata est. An quod die instante, ros & pruina cadere soleiar, quae frigida sunt: an luc etiam ideo cadunt, quoniam calor , qui sursuin se extulit vi frigoris superatur, idq; non nisi Solisabsentia euenit; quocirca cum longe distat, i non cadunt :cum Propius, tum cadunt, atque gelantur, quod locus vchc-
328쪽
inentius refrigeratus est propter Solis diuturniorem ab lentiam: An die in
stante potius status jncitantur nocturni, qui gelial admodum spirant. An
nobis fit gus acrius idcirco esse videatur, quod cibi cococti iam sunt, inanio-l res autem cum sumus, frigus Vtique acrius sentimus : argumentum quod avomitu maxime frigcre solemus.
Cum sol cuius beneficio terra calescit, propinquior nobis sit aurora sublucente, quam media tioche, punctum enim mediae noctis remotissimum ei ut scribit idem Arithoteles sectione xxv. problemate xv. sub aurora autem Sol ex alio hemisphamio ad nos aduentat; lcumque res calcfaciens, quo vicinior est, magis subiectum calcfaciat, contentaneum videretur,ut manc frigus te sceret,& calor augeretur: at contra fieri v idcmus, frigus enim lilia hora acrius percipitur, huius ideo effectiis caussam qua res Aristoteles, quattuor Eisertrationes. ἔτι, ιμ-HI' An quodpia temporis. Prima ratio. Maius est temporis interual lium ab ca hora, qua Sol terram nostram deseruit ad auroram, quam ab eadem liora ad lmediam noctem : diutius igitur terra, illa hora caruit eo bcnc ficto,quo incalescit, iure ita- lque magis refrigerata est. Porro haec, quae Theodorus vertit: An quod plus te ors absentia Solis exultat i ad verbum ita sonant: An quod maim ab sentia Solu tempus est ρNerbum autem exultat qua significatione hic locum habeat, non vi-ldco. η 'μεων. An quod die inuante. Altera ratior Aurora appetente sunt plures refrigerationis caussae , quam media nocte t cadunt enim eo temporc , non media nocte, ros, & pruina , quae frigida sunt, SI a frigido generantur, liccta maiori pruina,
a minori ros, ut scribit idem Aristotcles primo Metcqrorum; iure igitur in aurora maius percipitur frigus. - e inta. An haec etiam ideo cadunt. Hac videntur emendare alicram rationem modo politam, qua pruina, S ros rc rebantur inter caussas refrigerantes horam matutinam, confirmare autem primam, nimirum ideo frigus percipi acrius hora matutina,quia Sol diutius abfuit, exemplo,aut si raro pruinae,& rorismam cum illa hora haec in terram cadant, qua Sol longiori temporis spatio a nobis abfuit, & cadant vi stigoris: non cadant autem media nocte, at solum matutino tempore profectb ostenditur, qua hora Sol diutius abfuit, ea magis percipi fiigus,quae erat prima ratio. Vci nullo pacto emendat Aristotcles eam rationem,sed potius fgnificat ea,quae paullo ante proposuit de rore,& pruina,& fiigiditate acris esse ex illis rerum generibus, in quibus,clim inuicem sint caussa, S essectus, licet utrinque argumentari, circuloque demonstrationcm edicere: huiusmodi enim dc monstratio, quae circularis appellatur, quamquam simplicitcr rcprobctur ab Aristotele libro primo posteriorum Analyticorum capite III. conceditur tamen ab C dem libro secundo posteriorum capite x ri r cium se mutuo consequuntur m clium , cxtrcma: Igitur licet hoc loco utrinque argumentari, & cx pruina. 6c rore temporis illius fiigida late os cndere , S ex temporis illius frigiditate roris S prilinae eo tempore calum. Is aut cm casus
quomodo sat liquidius etiam docet. Ait enim calorem, hoc est,uaporem calidum sursum l m ibi nocte detineri ob Solis absentiam, Sole nimiri retra ipsura non rcsoluente, aut cx- lsccante, fiigiditas enim ibi adest huiusmodi,quae operi illo sit idonea, non ea tamen tanta lest, quae pruinam, aut rorem iam possit m terram demitterc: quare eo tompore, cum Sol l longiore loci spacio distat, id est media nocte, non cadit, est enim hora minus frigida, ca- ldit autem eo appropinquante, quia aeris locus magis refrigeratur, fiigiditas autem haec lmaior ad cum effectum requirebatur. Quamquam enim Sol ratione situs, Sc loci sit nobis ldistantior media nocte, quam appetcnte aurora, quia tam n calor, quem ab co recepit aer ldie praece .lcnti, minor si in horas,nox autem media proximiorcst dici praecedenti, minuia lque interest horarum spatium, idcireo illa minus Digida est, S ex his illud licet soluere, iquod Aristoteles in pio ponclido problemate initio obie rat. πατοῦτα, vim y upermur,vcrba illa, vi frigoris, addita sunt a Theodoro, Graecc cnim solum est: caluum stibi
tum LIIueιur, aut siferisIur, ut vertit Theodorus verbum κωτAται. Porro autem tum haec,
i tum altera prior ratio proponitur etiam ab eodcm Aristotele sectione x x v. haec sane pro- lblemate v. illa xv. duobus enim hisce in locis de eadem re similiter quaeritur. Tum v ci dtentam ctiam rationem adducit Aristoteles per ea, quae sequuntur. η In ine Uante potius. Sub auroram multi spirant venti; sicuti ctiam scripsit idem Aristoteles sectionis vigesimae sextae problemato quinquagcssimo sexto: Sol cnim appropinquans vapores multos una secum attrahit, quI in ventum resoluuntur, huiusmodi autem venti, cum sint frigidi, iure horam illam restigerant. Porro de ventis cum aurora nascentibus, multo
329쪽
COMMENT. IN VIII. SECT PROBLEM, 199
muliorum Poetarum sunt c una, inmmis o nostris Italicis Torquati Tassi, haec asmodum suaui Jbi etiam de cadente rore:
ses eum Mutti, e L evertara, Et mmmessi di battendo tali, Lustiuatiano ii sumo de mortali,
Verba autem Aristotelis, quae a Theodoro satis liberE suo more sunt reddita, ita fideliter verti possunt:-die in fame pluressunt mctu satin Distim asseramn κων δεκῶ An nobis fragm ae 1.Vltima ratio. Ideo frigus nobis ea hora apparet maius,qironiam vacua contingit cadem esse corpora, vacua autem corpora frigus magis percipiunt; sunt autem corpora illa hora vacua, quoniam coctiones iam sunt perfecta, nec in ventre amplius reperitur alimentum, quod solet corpus totum excalfacere: nisi statim assumpto ςo in nos nullis in omnibus sutem paullo postea. Corpora autem vacua magis stigiis percipere signo& a postetiori ostendit, quoniam post vomitum,qui corpora inanit,fiigus magis sentimus. Id autem post multam deiectionem ob eandem caussam similiter contingit.
Qua de caussa qui vehementer frigent, si stati in copioso igne concalefiant, iridolescunt: si paullatim vero tepefiant, sine magno dolore recreabuntur Θ An quod omnino cum ex contrarii. in contrarium proficiscitur,
magna eifici commutatio solet: ut in arbore, si quis paullaturi deflectit, nihil est, quod stirps ipsa laboret. At si vehementius corripit, nec sensim adducit, frangatur necesse est . Ergo simile a sito simili assici nihil potest : vi autem calor hominis frigentis intus consistit, & se colligit, sic humor, di rigor
parti exteriori relinquuntur,contrariumque sui contrari j corrumpens estes ficitur recte, ut si sensim, paullatimque tepefiant, calor prouocetur, oc exeat: itaque miniis doleant: sin subitὁ recalescant amplius aducatur, &ad m
gatur, it que dolendum acrius sit.
Theodorus sensum quidem non variauit, sed utide libere transtulit: haec utem possit esse fidelis conuersio: Pre rem laborant rixe Messad ignem Merantur, si AEMemtonsa tepesiam neauaquam ' Rationem autem reddit, dicens valde restigeratos, qui ad ignem a cedunt i ideo dolorem, laborem pati, quia magna subith de simul in iis s ex contrarii in contraria si mutatio, ex algore in calorem summum, qualis ignis est. Huiusmodi autem mutatio sine dolore ferri non potest, nam alterat, & corrumpit naturam: sed paullati in ut illa sat, necesse est, sicuti probat expmplo arboris, quam si quisipiam paullatim imilectat, nihil illa laborat, at si vehementi hs N H Q, frangitur. Galenus porro libro priamo dehi tomatum causis, ubi de caussis doloris agit ex Platone, bc Hippo ate quae didhunc lotam illustrandum maxime faciant haec scribit: -- communis ommums dot tum J emo, est quasingulorum puria ' Communis quuem Pam Plato in 'maeo , verme e eis: Passis praeternat m violenter, se agatim inridens dolorem excitH, eum verὸ Ad nata lim
330쪽
υehementiam transmutatioms indicans. Haec Gal. Locusanitcm, que-ex Hipi citat, is est in lib. de locis in homine. Nobis porro vico Plat. verbis non resulcat scrupulus quod velit, delectationem induci ex subito,&conserrim, aut vi tueriim ficta rcgrcilioriς in naturalem statuin tanqhia ei sententiae sit c5uarium,quam modo in probi..ib Arill .lis uinius. R iam- quam enim verba tartasse aliquantisper inuicem pugnare vidcantur, sciatentia pronus ea dem est: vult enim Plato, quod futurum est, visitauitatem afferat, coiisertim redii tu nim ad naturalem statum, non tamen ita subito& con trim, ut cornuntum M vult Aristoteles, qui ex frigore ad naturalem statum, & calorem rediturus est, ut induat tensi in depaullatim, non tamen adeb, ut sensum lateat, talC cnim non excitat volupetatem: cum
igitur late pateat', quod subito , Sc confertim fit, &latcctiam, quod sensim; m ciatio quaedam motus,quae utrobique locum habet ad voluptatem inducendam requiritur quam intellexerunt tum Plato, tum Aristoteles. Si vero algidus, subitb,& univcrsim ardenti igni exponatur, illius natura corrumpitur, ideo gignitur dolor, quod dicit Aristotcles Haec autem ratio eorum Philosophorum verba conciliandi quam modo proposuimus tum sumitur ab eodem Platone postremis verbis, tum ctiam ab iis, quae habet Galenus libro de conuulsione, rigore capitc v I. in hunc modum : Ru sin enim, ut Piato Qxit, si sim o patistatim'. infensibile: autem senseri, necesse es hoc vehementer moneri , or tremore Ii bito quare pressimo quidem insensilis, iariora temporuspatio, sepavitatis Metit: cita a m ,
ea Vmeus admodum, cum fusuprorsas continest: neque enim has biori 6s cm, larere potens. Iam talu assectin eam frigiditatν ense non omnis dolorem assert, sied interim raram voluptarem. ex Pla risu nimirum te momo, eam verba ita habens: Asses preter naιuram, o vioυntus hubuo ae
eidens dolor ein est in nobis: quod autem ad naturam redit subito. suaue est. mare s ubitolvinque, o si ini, se dolorifico commune est. necessirio ne secti lateaι coniunctum n Me --tem, quia non latenter in naιuralem flatum redacti. suaue est: quod aute' extra naturalem satam eduxit dolorificami Haec Galenus.-ω- γ ομιον Ἀπη τ' er simile a si simul. Rati nem liquidius explicat his duobus fundamentis. Simile non patitur a simili , contrarium est contrari, corruptiuum. Ita rasentibus igitur calidum innatum confluit, S: consiliit intus, fi indum autem, & humidum derolinquitutextra: calor nim intus existente, exteriores partes cum ea humiditate, quam habent frigidae necessarib deseruntur. Has igitur calore destitutas, prae rigidMue panes aggrediens ilibito ignis, quippe qui contrarius,
corrumpit ratione alterius suli menti: id autem exterioribus hisce partibus non usi tuentiaret, si calore nativo fouerentur ratione primi fundamenti, simile non p.uitur a limili. Igitur cum partcx pti trigidae paullatim tepescunt,calόrq; extarnus seniim i is inducitur tum liternus paullatim ocatur, Nec laborant partes, quia siri, ite non patitur a limili: si autem non te icunt, sed praefrigidis summus applicatur externus calor, innatus non exit, sed nietis adstringi uir, unde partes eo destitutae a contrari. corrumpuntur. Hri 'nia. ,uaque minus alias ἔ. Verterim potiust non , ex propositione probL Quod eum ib. Theodorus vertit , sipa statun vero tepefant sine magno dolore recreabuntur. Graeco brcu iter clh ,si aAgatim vero Iepestant, nequaquam. εἰ o- γ ομνιον. Er simile . suviandi. non omiserim hiel menter parti lam, si, multu habet Aristoteles, hoc modo: stis'. simio ἀμεμαχέε. c.sicuti tollerem V uiam, vs. &ste, quam paullo post habeda lima rus,vrata lovis v an tum: Si aetur ile suo simili a ci non potest, cator autem mim ι' is urbe
Cur refrigerati magis ab eodem calore urimur, atque dolemus Z Vtru1nutio sua caussa densitatis calorem occurrentem sibi tenacius luscipitax quo plumbum calidius redditur quam lana: Ancalor vi penetrat, eb qu fora- l
mina nimio frigore congelaverunt. .
Quamobrem si ad eundem ignem accedat reflageratus , de qui frigore non .eth cc--lptus, sed calescit, maiorem, M acriorem ex ignis calore pereipiat viii Issen Min- -