장음표시 사용
371쪽
COMMENT. IN X. SECT. PROBLEM. 3 i
l ob manuum desectum carent reliqua animalia ; ne starium igitur filii. Oculos magis adi latera habere collocatos, ut longius, quae x lateribus adueniunt f bi noxia, aut commoda prospicientes, ea longiori tempore commodius,aut euitare,aut apprehendere possent Lanc rem probat exemplo maxime ovium, qu* Cum capite maxime piono incedant, illo lotum interuallo ob usus dictos maxime indiguerunt.
Cur caeteris animantibus, partim numquarn profusio seminis per somnum inciderea let, partim rarὀὶ Vtrum quod nullum, homine cxcepto, resupinum cubare consueuit. Nullum autem, nisi resupiniam, semen profundere potest. An quod caetera non pariter, ut homines somniant 3 Seminis autem per quietem illa profusio, non nisi cum imaginatione fieri potest.
Duas assert cautas, quamobrem caetera animantia, alia quidem numquὶm, alia rardin seminis effusionem per quietem incidant, cum homo siepius eam patiatur: alia ducitur ex corporis sosma, quia enim homo dorsum habet latum, NI planum, potest commode ea parte,&supinus cubare, atque vero cubat: huiusmodi aurem cubalio cum caliditatem augeat renibus, de partihus aliis seminalibus facile genituram mouet, atque effundit: quae vero haud lupine iacent,illis profusio non contingit ; quod frequenter ita euenire intelligendum eth, semine enim vasis genitalibus admodum repletis, Etiam prono corpore profusionem seminis accidere, aliqui iam experti re ipsa sunt. Altera caussa est, quod ει-quentius , quam alia animalia, somniis homo stimulatur, ut scribit idem Aristoteles quarto libro de historia capite decimo: Homo ma nὸ-ρ--. In somnis autem fit seminis commotio,ob imaginationem a phantasmatibus inhaerentibus, praesertim earum rerum quas vigilans homo gessierit, aut cogitarit: quam rem pulchrὶ expressit elegantissimis vertibus,uti assolet T. Lucretius Carus libro quarto de rerum natura: Tum, quib; aetatu stera primi ψ in antur, Semen e Diri es dies membru natura creauit:
conueniunt udacra fortis e corpore quoque Plancia praeclari vultio, pulchrique coloris: mi ciet inritam lota turgida semine multor
Ut quasi transas sepe omnibu rebu prosendant
Fluminu rngentes fluctuae, messemque eruenient. Huc etiam pertinent quae leguntur apud Horatium satyra quinta libri pinnuinc ego mendacem stultissimtu sque pueliam .ad mediam noctim expectorfmnus tamen aufert, intentum evenera: tum immundo somnia misenecturnam mentem maculant, entremque Din m.
Cur animalium alia caput moueant, alia nod moueant An quod quae
collo carent,ea caput mouere nequeunt: nonnulla autem carent collo. Iairifesta admodum est Aristotelis ratior illa animalia non mouere Caput, quae collocarent, caput enim beneficio colli mouetur , illius siquide os cum subiectis vertebris committitur, & illis mediis tum dextra, ac sinistra circumagitur, tum ante, 6c retro inflectitur. Carent autem collo inter animalia, omnes plerique pisces, nam tam pulmonem non ha-V v beant,
372쪽
beant, collo non indiguerunt, qua de re ita scripsit idem Aristoteles tertio de partibus ani malium capite primo ex Theodori versione: Cottam evuι subimet se, qua id habent
tibint non m m omnia habent: sed ea tanιum, quib-sunt parres ilia. quarum gratia collum condι ium est , hoe est gutturio qua ala vocatur. μιιurθιω- c usia datum est, Me em spiritum an malia trahant, ese readunt, Cr rei trando,'exs' rarari: quamobrem, qua earent pulmone, tolli etiam earenι , ut genus istum. Haec Aristoteles, quae similiter comprobauit,&reetulit Gale nus octauo de via partium capite primo,& undecimo capite octavo.
Cur in animantium oenere homo sternutare maxime soler 3 Utrum quod meatus obtinet ampliores , per quos spiritus, odόrqtie sub elint: his enim spiritu repletis sternuimus. Indicium vero datos esse meatus homini laxio ires, quod is olfactu minime omnium valet. Quo namque aristiorcs meatus lsunt, eo magis vim obtinent olfaciendi. . QRod sit in ampliores plus humo tris ingrediatur, quo inflato sternutamentum fieri solet: tales autem genus' hominum, omnium maxime animantium obtinet, merito homo solus iter inuere sypissime consueuit. An quod homo breuissimis naribus est,ita ut tui .mor concalfactus celeriter commutari in spiritum possit, cum caeteris refri
gescat prae longitudine, prius quam mutetur.
Hre de sternutatione quaestio iteratur hac eadem sectione problemate I III. pluribusque verbis ibidem pertramtur. Multa eria de sternutatione affert idem Aristoteles sectio ne trigesima tertia in initio. Hoc autem loco quaerit, cur homo inter alia animalia maxi-mh sternutare soleat 3dicit aulcm maxime, nam Malia animalia sternutant, non tamen ita frequenter ac homo:huius autem rei cum aliae afferantur rationes problematc quinquage- lsimo tertio;hic duae adducuntur desiimptae ex forma narium:vult cnim prima ratione ideo lsaepius sternuere hominem, quia nares habet, seu meatus, quibus sterntitatio iit, quam alia lanimalia, latiora, Nampliora:secunda autem quia minora & breuiora. Cum igitur sternu-ltatio fiat meatibus illis repletis spiritu, seu flatu; quo iidem sunt ampliorcs, commodius, lpturi copia replentur ; atque hinc sternutatio frequentior: spiritus aut in , seu flatus gi-lgnuntur ex humoribus vi caloris attenuatis dissolutis, de in eam substantiam conuersis; quii spiritus veniunt ad nares, tum ex capite, tum etiam aliquando cunHusti cx partibus infe-lrioribus; non enim ex capite sempo est hic sternutationis motus, ut quidam dicimi: fit
etiam aliquando ex humore a capite fluenti ; si mod5 ille mordax est at si huiusmodi non lsit, necesse est, ut in vςntum conuerratur, sicuti scribit Galenus septimo aphoris uiorum quinquagesimo primosa ino , ad recipiendam materiam stcrnutamenti, narcs ampli res sunt magis aptae: huiusmodi autem hominum sent, quod eo signo probat Aristoteles, quod illi olfactu minimum valeant ; huius autem sensus praestantia est ob angustius sensic-rij spatium. In quibus igitur exquisitior olfaciendi facultas, illis meatus arctiores, quibus minus exquisita laxiores, ut homini; Hunc porro sensum homini non ineste admodum lexactum, sed peiorem multis animalibus, scribit idem Aristoteles libro secundo de anima capite nono, seu textu nonagesimo primo his verbis: Causa est κο ensem hunc folia OtiisJ non habem- exquisitum; sed matris avimatibus peiorem: De of μιι homo, nee esu spiam lsenili ex olfactilibus, seu molestia, se iuc-ἀιate, quippe sterio non existente pescia aut ex- latus o quo in loco hac de re multa dicunt interpretes ili Graeci, tum Latini.ὴ --An lquod homo breuismis narib-. Altera ratio, itidem ex narium forma desumpta: homo nares lhabet admodum breues,quod possit probari eodem signo, luci latitudinem earunde paullo lante probauit:quod miniis valeat olfactur tales enim breues narcs sunt, cuna conria quo- srum nares sunt porrectae longita, ut calcilorum Laconicorum, illae olfaciendi praestantia ladmodum
373쪽
- 43 admodum polleant, quemadmodum scribit idem Acistoteles quinto libro de generatione animalium capite secundo. Igitur in naribus,quae breues admodum sunt, humor ex quo fit l
ispiritus, qui sternutationem ciet,potest commode beneficio caloris cum ditatuentis inteum spiritum verti,& sternutationem mouere:in aliis quae sunt longiores,non ita facile po- ltest:quin pre longitudine partis tumor ibi diutius immorans refrigeretur, nec qui in eo est calor, tantum ostinet virium, quantum ad spiritum perficiendum desideratur:nares enim arctiores,dc caloris plus continent quia actior, de quia minor in eis cst mora, quae cum cartilagineae sint, & fiigidae, possunt quae in eis continentur restigerare. Apparet autem hinc spiritum, qui sternutationem mouet,in eisdem naribus fieri, quod sicuti interdum accidere potest, ita etiam ex aliis partibus aliquando ad eas aduenire, supcrius ostendimus. Alexander idem problema proposuit libro primo Sc est centesimum quadragesimum quamim; quem locum videre potes. ἡ-myliato. Et obscurE , ω miniis Latine ut puto, intcrpretatus est Theodorus, clare autem,S apte, quo inflatum coues.
Cur nullius animalis lingua est pinguis' An quoniam pingue unum quodque densum est. Lingua autem rara sua natura propterea est, Vt percipere possit genera saporum.
Linnia est nostri corporis ea pars,quae sapores sentit, sentit etiam omnia, quae caro sentire potest, ut durum, calidum, frigiὸum, sicuti scribit Aristoteles libro primo de historia capite sexto, ad hunc igitur usum eam pinguedine carere necesse fuit; pinguia cnim sunt densa, de concreta, pingu do enim a fiigore adstringente: at densia non ita commode percipiunt sapores, quoniam partes sunt nimium cotarentes, Sc simul adstrictae, nec saporum vis potest se illuc insinuare; est igitur ad hunc usum potius rara, mollis, atque ideo facile subeuntium saporum differentias percipiens: praesertim in homine, cui etiam inseruire debuit ad sermonis expressionem: unde 3c quadrupedes, quae de sanguinem habent,& animal pariunt vocem parum explanare possunt, quia linguam duram, crassam, Seminime absolutam habent, ut seribitur secundo libro de partibus animalium capite iaci mo septimo, non tamen pinguem habent, quomodo hic accipitur, talis enim nulli animali
Cur foeminat intento corpore mingunt, mares minime λ An quod forminarum vesica remotius, tum profunditate, tum longitudine, sita est: iacet enim vulva earum interius sedem,atque vesicam. Itaque humor emittendus,
vim propter spatium vulvae desiderat pleniorem, quae per spiritum corpore
intento acquiritur. Non deforminis soldm humani generis: sed de aliorum etiam animalium steminino
sexu, inquirit hoc loco Aristoteles, cur intento corpore mingant, ita enim vertit Theodorus, quod Graech est αὐλή, hoc est, contentionis auxilio nixu , ω quibusdam membrisadduliis, & distentis, quemadmodum maribus etiam contingit, si duriores Deces ex aluo excerni oporteat. Inquit autem caussam csse, quod vesica, Vbi continetur urina, longius abest siue longitudinem,sive proin ditatem corporis spectes in fiminis,quam in maribus, , loco unde E corpore proxime defluit urina; atque ob eam rem, quod excernitur maiore vi indiget,quippe longius distans: hanc autem vim adhibet spiritus ipse, a quo δe partes intenduntur,& veluti rigidae fiunt. Contentionem quippe hanc, quae Grece αν ς dicitur,
374쪽
& ipsi Grammatici, cum nomen explanant, a spiritu etiam inter alias causas tari dicunt: Est quippe spiritus ad omnes animalium functiones obeundas praecipuum initiumentum vesicam autem longius distare, ex ea re docet Aristoteles, quM uterus positus est inter eandem vesicam, & sedem , atque occupat spatium illud, quo ei cedens vesica longius recessit: id autem significauit illis verbis , γε- -- , quod Theodorus veriens,propter spatium vulvae, haud omnino expressit; dicit enim Aristoteles humor emittendus indiget maiori vi ob reccssum a matrice, nimiru ob locu,& spatium illud ei cedem.
Cur sues hybernum pilum amittere non solent, cum caeterae quadrupedes soleant 3 Nam & canes, & boues certe amittere sol ciat. An quod stis calidissimus omnium cst, partique calenti corporis eius pili adhaerent, quippe cum pingue tale esse necesse sit. Caeteris itaque,vel quia humor rcfrigcscit, pili defluunt, vel quia suus calor alimentum concoquere non potest. Suibus vero
non idem incidit, vel quia nihil humor interior assici potest, vel quia bene
alimentum concoquitur, nam & si quando caussa, cur defluant, sit, tamen
pinguedo vetare potest. Oves, ac homines propter sui pili tum densitatem, tum coPiam non ita assici pulsu frigoris possunt: non enim altius refrigerationi su Lire licet, ut possit vel humorem gelare, vel calorem a concoquendo
s euocare. Quamquam de omnibus quaecumque non volant animalibus, proponatur uniuersequaestio, cur ea scilicet pcr hyemis tempora pilum amittant, non amittat autem sus esse tamen quibus id non eueniat hominem, Jc ouem cx eiusdem problematis vcrbis patet, quibus illius etiam rei caussa declaratur. Theodorus autem, quod nos verbum verbo reddentes diximus: Gaeumque non votivi, sensum potius insecutus transtulit, eatera quadrupedes. In iis igitur pilorum amissionis caussam quaerit hoc loco Aristotcles; Noc tamen, etsi non volantes proponantur, eam auibus negari intelligendum est,cum eisdem illa contingant, sicuti amrmaiiit idem Aristoteles libro quinto de generatione animalium capite tertio; aues enim, quae certo tempore se abdunt, Λ latent, pennas amittunt. At de iis,quae non volant hoc loco quaestione proposita, cur scies hanc pilorum ainissionem haud patiantur, inquirit, & ait caussam esse illius animalis caliditatem, quae insignis admodum est lex qua fit, ut etiam pili loco calido innascantur, cutis namque, cui inhinciat, aliis partibus caliditate respondet: esse autem calidum suem, ex eo ostendit Aristotclcs,quia pinguis est, pingue enim calidum,quod habuimus ctiam hoc in libro antea. Cum igitur aliis animali bus pilus decidat, ves quia humor, qui eos gignit, auget, & nutrit, refrigeratur, & redditur ineptus illis usibus, est enim humor pinguis, 3c calidus, ut scribit idem Aristoteles libro quinto de generatione animalium Capite tertio,'ex nimia refiigeratione exsiccaturi
insignis namque hoc loco supponitur refiigeratio: alioqui enim ab eademscd moderatiori pinguedo gignitur:vel quia proprius, & innatus animalium calor, a temporis fugore debilitatus non potest alimentum concoquere, nec is sanguis aut ea copia gigni, Vndc pilis sustinendis possit inseruire ; sitibus nihil tale contingit, nam beneficio caliditatis, quae in ipsis est humiditas, nihil ab externo Digore patitur , & Mnc alimentum concoquunt. Damobrem quando etiam adueniat causa, cur pili amittantur, nimirum hybemum stigiis, pinguedo eorum ob rationes dictas prohibet. Porro autem cur homines, & oues cun iam pilum non amittant, alia affertur ratio ex pilorum densitare, M copia desumpta; lucenim ciliciunt, ut illi a Digore non patiantur, cum cutim, Δ carnes Ita viniant, & nau-1 niant;
375쪽
COMMENT. IN X. SECT. PROBLEM. 3 s
niant a vinon possit frigus altius subire, Δ humorem, aut reseigerare, aut coctionem impedire, quo facto pilum amitti necesse est. Porse in expositione sequutus sena Theodori versonem, qui integriorem videtur habuisse scripturam hoc modo. γάαν monim ἀώ αν --', ἡ Σιν π άω eteo . . Tlieodori etiam tralationis verba extrema haec: Hele orem concoquendo)-ων quomodo in omnibus Latinis legebantur , putaui a librario, seu qui formis excusit, sitisse deprauata, cum Graeca,quae ad modum clara sunt, nec exprimerent, nec sensum aliquem idoneum continerent, atque legendum esse, sicuti nos reposuimus, Vel ealorem a eoneoquendo furearer laaec enim Graeca sunt, i EU Θεμ smri lioceri vesne coneoquat,prolabere catirem.
Cur ovibus cxpilatis mollior pilus subnascitur, homini durior Θ An quod
ovium pili summae cuti cohaerent, euellique ob eam rem sine ullo potiunt labore, cum mitium alimenti integrum maneat, quod carni iunctum est. Meatibus itaque patefactis,excrementa respirare melius possunt,ucllus enim proprio carnis vescitur alimento. Caro autem molli, dulcsque alitur pabulo. Hominum contra, quod altius pili inhaerent per vim, summoque cum dolore evelluntur. Constat id, quanJoquidem sanguinem secum detrahunt. Corpore igitur saucio euenit, ut tandem cicatrix obducatur: unde fit, ut vel
finem pili amplius promendi faciant, qui euulsi fuerint, vel quandiu praete
rea promere possint, duri extrudantur, eo quod omne Valens alimentum icarnis exhaustum est, nec nisi materia inutili , 5c superuacua pilus prouenit. Indicium, quod hominum omnium plagam inhabitantium meridianam, pili duritiem prae se serunt: quoniam calor exterior altius corpus subiens, alimentum concoctum facile absumat in vaporem contra, eorum qui sub
aquilone incolunt, molles,lasciusque funduntur,quὁd his sanguis,dulcissique sapor per summam potius fluitat formam: quamobrem his color quoque
Cur si ovium pili evellantur, non forcipibus praecidantur, ut moris est, molliores eisdem innascantur,contra homini duriores proponit declarandum. Ait autem loci differen tiam,vnde utrique oriuntur, caussam esse. Ouium enim vellera ortum habent ex cutis siu- perficie ex quo fit ut euellantur absque dolore, nec alimenti initium, aut fundamentum, qui est sanguis per earnes diffusus subtus Cutim vitiari, aut corrumpi ex mulsione contingat ; quin immo ad molliorem pilum producendum beneficio est: aperiuntur enim meatUS,Vnde excrementa, quae humorum sunt deterior pars magis sicca,& torrestria, extra melius evaporant, quibus exeuntibus, vellus eodem, quo caro ipsa fruitur alimento, DI- mirum molli ,& dulci , tali enim nutritur caro, pilus itaque eandem retinenS naturam, tener Sc mollis subnascitur: contra homini accidit ; quia enim oriuntur cidem ex altiori loco pili cum dolore velluntur, quod illinc patet quia secum trahunt sanguinem:quamuis enim cxtra sanguis non prodeat,rubescit tamen locus ex singinne de partibus altioribus ad extimiores attracto:facto autem vulnere inducitur cicatrix : unde pilis euulsis vel tandem nulli
376쪽
ampli is oriuntur; ex cicatrice enim ob duritiem non possint erumpere pili, vel quandiu proueniunt, duriores gignitiatur. nam alimentum illud quo nutritur cam,quodque paullo alite dulce,& molle appellauit hic autem appellat alimentarium,& ex quo moltcs oriuntur pili , exhaustum est: cuaporat enim adapertis ex evulsione profundiore, M intimiore lo leo meatibus, quo in homine elli radicem habent. Illi iraque gignuntur ex excrementis, iquae cum sint terrestria, dura & sicca, Ciusdem generis pilos creant. Apparet autem ex meatuum reseratione omnino contrarium effectum in homine, ac oue gigni, nam in ove excrementa dicuntur extra, Ac pili ex dulci, ac molli materia progignuntur in Corpore:in homine contra absumitur alimentarius humor, S ex excrementis pili creantur. Caussa ah tem est locorum varietas, quibus pili innascuntur, ut diximus, SI apparci ex illis, quae Ihitim subdit Aristoteles. Pro eo autem quod in Theodoti vertione legitur: IDEM en proprio eamus, scribendum, vestin autem, si sensus, SI Aristotelis ratio consstare debet, & ita Gnece est: γο Φριαν. valem Atimentum. Suspicatus aliquando sum scripsisse Theodorum . . ita enim proprie, x proximi: redderetur Graecum-: sedesvalem accommodatum est, significat enim alimentum bonae substantiae, & bcne nutriens. A. Indicium qnod Exemplo ex simili ducto probat rationem allatam; homines enim, qui regiones habitant meridionales, capillos habent duros, & siccos ob eandem Caussam, nam calor externus, qui in lignis est, penitius corpora subit, & prosendiori corporis loco meatus aperit ex quo alimentum bene coctum A bonae substantiaeeliaporat: remanent autem excrginenta, x quibuς pili fiunt duri, & sicci. In aquiloniis autem locis contrario modo res se habet: nam liniis sanguis humores dulces veniunt quidem ,& pertingunt ad partes superficialias, non tamen evaporant, quod calor si frigore temperatus: nequc enim csiam de extremi frigoris regionibus t accipiendum cst Arutotelis dictum. Ex huiusmodi igitur Disore pili molles gignuntur,boni coloris existunt. Homo igitur hac quidem recum n eradiolialibus, ouis autem cum aquilonariis similitudinem gerit. Porro aulcm ratione loci, varios esse pilos testatur idem Arististeles tertio de historia capite decimo his vcrbis: Disse, ηι et tam pili iuxta re res, aut ealutiores, at rigidiores. HomInum enim capilli , qui Leos e diores
habitant. duri, qui vero frigidiores , mollis. Eadem etiam distinctius Galenus liabet libro secundo de temperamentis capite quinto. Cui tamen cum Aristotele de pilorum materia, seu nutrimento, non dixerim omnino conuenire: sed pluribus non sunt haec in praesentia examinanda. Persemmamροιιius tatformam, Graech amodum simpliciter: Metu ins
Cur ovium pili eo duriores sunt, quo prolixiores: hominum contra molliores , quo prolixiores An quod ovium pili, qui quale diximus, capiunt ali
mentum, uni procul se ab suo deduxerunt initio, ieiunius vescuntur:&ali inentum quod inest vi caloris, facile pro sua incoctione evaporatur: Itaque siccati duriores redduntur: molle namque humidum est. Hominum vero pili minus alimenti, sed plus sitio initio nauriunt: concoquitur autem plenius, quoniam minus est. Concoctum autem pilum essicit molliorem: concocta cienim quaecuinque molliora in concoctis redduntur. Indicium quod oves recentes veller molliora gerunt, quam vetulae: copia namque excrementi pilum & ouis, & hominis procreat.
Ex alimenti qualitate, unde nutritur pilus, pendct huius problematis solutio : Appello nutritionem cum Aristotele pili incrementum, illam nimirum materiei, seu alimenti ap-
377쪽
COMMENT .i IN X. SECT. PROBLEM.
l positionem, unde pilus augetur: hanc autem materiem gis, aut livinus, hic aut illic esset coctam nec negarint ipsi Galenici. Igitur huiusminii alimentum, unde ovium pili, dulce, i & molle est, sicuti dixit proximo problemate: ex eo fit, ut quo longius di edita propriol initio, ut in extremis pilorum partibus externis, siccior euadat: minusque eo ucllera frui possint; a calore enim qui illius alimenti, seu humiditatis pcrpetuus comes est, cuaporan- lido absumitur, quod facile factu est , cum sit humiditas illa dulcis, mollis, & bene coista,
quaeque prompte eua porci, absumatur: absumpta autem, S resoluta humiditato, du- l riores redduntur capilli. Humidum enim molle, siccum autem durum. Hic autem adno- ltandum nos locum exposuisse iuxta lectionem GTecorum codicum, A , cumi Theodorus contrario prorsus modo conuerterit sea incestione, qui videtur legisse δὲ li re lino. At sensus qui ea lcctione admodum planus videtur, hac vix magna adhibita vi, li totoque loco alterato eliciatur. M 3 7 Hominum vero piti. Altera problematis pars, iqua in homine ostendit ex alimenti itidem qualitate contingere illum effectum; ex molli- i
tie nimirum, qua alimentum initio destitutum, acquirit cum producitur capillus;alimen- litum enim, seu lium iduas, qua in homine capilli sunt, generatim minor clica,qua hunt uium vellera, lurc enim dulcis, pinguis, uber,& exundans, hominis autem ii cca squal- llens, & excrementitia: Atqui tamen haec eadem, maior cst capillorum initio, quam ipsis productis, cum cruda excrementa initio abundent: at quo illa minor est, melius coiaco J quitur, quod enim minus cst, ab eodem calore melius concoquitur, eo quod plus est: at dum producitur capillus, minuitur assidue,melius igitur concoquitur, concocta autem, prol sua qualitate molliorem ossicit capillum, omnia enim concocta inconcoctis sunt molliora. Id autem minime existimandum est aduersari illis, quae paulidante dicta sunt de auium pil lis, quorum materia, quo plus extendebatur,siccior euadebat ; nam pro materici varietate, de pro varietate termini actionis caloris, uterque potest contingere effectus. In mollem materiem, qualis ponebatur superius alimentum velleris ovium, si plus, quam par sit,calor agatὲ reddet sicciorcm, Zc duriorem, at in excrementa, quae dura, Cruda,S di cilc cocti- lia sunt, dc quibus hic agitur, quo plus calor aget, eo reddet molliora: neque is accipi debeti hoc loco calor, sit tanta caloris actio , ut emollitis excrementis, quae dura erant, illa adi exsiccationem perducat. Porro autem concocta inconcoctis esse molliora, eo signo osten-
dit Aristotcles, quod oves iuniores vellera molliora gerunt, quis aetate seniores, in iu- nioribus enim ratione validioris caliditatis, melior fit concoctio excrementorum illorum, Ze illius materiae, ex qua tum in homine, tum in ove pili gignuntur. Ita sane hanc proble- matis extremam partem exposui,sequutus tralationem Theodori, quae satis quidem planal est: at admodum diuersa a lectione Graeca evulgata; illa enim verba: ση-ιον δ' τὰ ΛαπM, Tm ν- ἔοα. quae Theodorus vertit: Indictum quod oves rei centes tessera mos rarraint, quam vetula, Theodorus anteposuit illis si αλM-l η - , η η-, quae Theodorus venit: Copia iamque excrementi piatum erous er hominis procreat. At hqc praeter diuersam,dc praeposteram collocationem,ctiami multum sensu differunt a Graecis allatis, quae ita sonant: Ex pluri enim excremento sit hominis capillud, q-m suis: ut totus locus sicuti sanE Graeca se habent,ita sit conuertendust Contacta etenim, quas molliora incontactu redduntur: ex plura naemque excremento hominis, qu- ouispilus consistit. Indutum quod oves tuaemula, vellera molliora gerunt, quam vetula. Hoc autem modo si legamus, quemadmodum etiam lcgisse antiquum interpretem apparet, obscurior sane locus est, nec adeo commode sensus inde elici potest: ita tamen eum exponerem.Concocta etcnim quaeque, molliora inconcoctis redduntur, pili autem hominum, quo producuntur niagis,eo magis illorum materia coquitur, nam hominum pili ex pluri excremento constant, id est, materia, quae plus excrementi continet, quam ovium: hoc autem cxcrementum , dum producuntur capilli, minuitur, & ideo melius coquitur ; non itidem in ovibus, cis minus excremcnti illa materia contineat, puriorque sit, & ob eam diuersitatem caloris actio diuersum gignit essiectum. Ex pluri autem excremento, hominum pilos constare, quam ovium, signum est, quod oves iuuenculae, quia minus excrementorum habent , quippe quae valido calore praeditae, ea concoquunt, lanam gerunt molliorem, vetulae contra;homo autem hac quidem re, vetulae oui similis est.
378쪽
Cur hirti homines,& aues, veneris sunt auidiores Θ quod natura humida, & calida sunt, qua quidem utraque qualitate opus ad coitum est: calor enim excernit, humor excernitur. Haec eadem ratio est, cur etiam claudi homines sint salaciores: his enim ut parum alimenti deorsum,propter crurium vitiationem labitur,sic multum loca petit superiora, set in semen conuertit.
Haec eadem quaestio proposita etiam fuit superius segmento quarto problcmate togesimo secundo, ibidemque copiosius ab Aristotele pertractata: ncc ad eam quicquam nobis addendum est hoc loco.
Cur homini nulla iuba data a natura est An quoniam barba data est: ergo quod excrementiti uin alimentum caeteris animantibus in ceruicem se confert, id homini maxillas adire solitum est.
Iubam seu propriE accipit hoc loco Aristoteles, nimirum in collo exorti S pro missi crines, quales leoni mari,SI equo ; quum tamen cquini ab Aristotele libro seciindo de partibus animalium vocentur potius, λοφιλ. Dicitur tamen cadem de homine etiam nimirum comam, aut cantilem significante voce, quod & ait Ruphus, & eo modo utitur Homerus Iliados nid est. Caralia eam imbiantur patuere. Aristoteles alitem, qui proprie in collo oriuntur crines, hoc loco nomine intelligens,cur eos non gerant homines, nec illi in collo innascaniatur, eam esse caussam dicit quod innascuntur mento,& barbam constitinini: materies lisitur illa quae in quibusdam animalibus ad collum ratione iubae demandariar, in homine li mandatur ad mentum, S maxillas; solet enim natura ubique, quod aliunde dempserit, reddere ad partem aliam, sicuti testatur idem Aristoteles secundo de partibus capite de- cimo quarto: quod vero ad unam partem destinatur, illius defectum sentiviat proximae, sicuti in cornigeris usuuenit,quorum nullum utrinque dentatum est: summe enim primo tres dentes non habent, quippe cum natura hinc adimendo, addiderit cornibus: & alinae tum quod in eos dentes digeratur, in cornuum incremetum absumitur: sicuti scribit idem Aristoteles tertio libro de partibus animalium capite secundo. Porro autem cx pilis alios a lnatura ex necessitate esse factos,alios munimenti causa,testatus est idem Aristoteles, loco lquem paullo ante citaui,secundo de partibus Capite decimo quarto.
Cur pedes animalia pares habeanti An quod fieri non potest, ut aliquid
moueatur, nisi parte aliqua sui consistat, dummodo non prosiliat. Cum igitur ex duobus illis, motu, & statu confici ingrcssum, necessum sit, paritatis iam inde ratio patet: bipes enim altero pede mouetur, altero stat:&quadrupes quoque cum duobus mouetur , reliquis duobus innititur. P rsque modo de caeteris, quae vel senis, vel cliam numerosioribus pedibus ingrediunt ur, animaduertere licet.
379쪽
COMMENT. IN X. SECT. PROBLEM. 3 9
Haec de animalium pedibus utrinque sibi pari numero respondentibus, dicta etiam sunt ab eodem Aristotele primo de historia capite quinto his verbis: Et qua obtinent pedes au
binos haberi in homines, atque vires. Duo haec tπινι-modo genera: ast quaternos ut erti, ut
eanes :-ι plures V eemipedes is apes; vetam quaecumque ambulant , omnia 'edes pari numero possidens. Vberius autem ab eodem Aristotele pertractata in libro de animalium incessu cffite octauo; quaevorba, quoniam Aristotclis sententiam adhuc planius explicant, huc asserenda existimaui ex Theodori tralatione: Omne autem pedes re animal pares necessarιὸ
habet pedes. Σuaecumque enim solo fastu, eam qua perluum est, faciunt mutationem, nihJl sane pedibus ail huissemodi indigent motum. χικι-que vero se tu quidem utuntur, rnis autem M l em,stdprogressu eti- ι irent, certum est, quia jr quidem melius, illis vero imposibilepenitin
progredi, quoniam omne animat pares εμbere pedes necesse est. C. enim talisperpartessi mutatio, is non toto ut corpore, ut effultuae: necesse est has quidem commutatu pedibus mouere, insvera moueri, is oppositis utrisque horum prauare, commutans a motis partibus pοη m ad ilias qua permanent. Dam ob rem neque tribus utens, neque uno,utam in eiu potest an L me enim nultim penitus habet fulcrum, quo corporis sustineat pondust istud vero in altera oppositis num laborat, quare neeesse est, i um ita se mouere tentans, ruere. Euaecumque autem sum mut lipeda ut scolopendrae, hac cerae impar progredi possunt pedibus, quemadmodum moueri eo theiuntur . si istorum quissiam ν-mi decurraueris pedem: quomam contra fantium muctisudimniam, sitam freqMensis'm in alia flans parte .succurritur. Fit enim in istis ut mutilaui membri tractus ab alys, o non progresso. Attamen mani pisum est, quod melius inhae i a mutationem effex ni. si pares haberent pedes , nussit deficiente contrapes antes omnes haberent pedes. Ita emm magis aequari poterat ροπών, neque m alteram partem deelinare si tam se stantia habue- νιηι fulcra, nasium oppositorum vacuum locum. Procedit tem ab utraques.ι parte abernatim id quod ingreditor: ita emm ad eum qui in principio fuissitum .st restitutio. Haec Aristoteles. αν- οι - . Dummodo nonprosiliant. mi cnim saliunt cum toto sese simul cortare,non p partes mstueant,non egent aliqua parte,quκ stet: indigetix tamen aliquo quo sustententur, quod tamen ibi re propriis dici non possit, Vt hic accipitiar , Et partes etiam eorundem salientium, alterae alteris, superiores inseriesidias innituntur; ut in saltu hominis, exempli
Ioco, tellus est necessaria, quae pedes sustentat, sed Ne semul tibiae, tibia talo. innititur, quod olhendit idem Aristoteles libro de animalium incessu capite tertio his verbis ex
Theodori tralatione: Animabam profecti quaecuri loco mouenianatia quidem totos travore mouentar, τι illa qua Iastu locum mutant: auia vero per partes ut quacumi progressismbuae vium tur, in vimque a tem huiusmodi musationi semper mutatur id quia mouetur innisum ad id
quod illi sebiatet. 'amobremflue id rati.s dilabatur quam ut inniti possit id quod sapereum moueturasiae nianwε omnino motis praebeat firmamentum, nihil super illud se istum m ere poterit.
Etenim quod salta moueιur ad se ipsum quod supra es innisum , se μή id quod ρedibis Iasi ut, saltum plane facit. Renim erum quosam ad se inuuem habent partes in ipsis flexuris, se omnino ad deprcsm idquod deprimιt. ia τε κι--ους 6 inmeri. Motu Natu con ingressumn eesse est. Sectione quinta problemate trigesimo nono dixit constare ingressum,hoc-Hulgentia sepossisne ut transtulit Theodorus: est autem attollentia,quam incappellae motis-ου,&positio quam hic flatum. In libro etiam de communi animalium motu capite primo, de eadem re ita scripsit, ut vertit Leonicus: Etemm in dis manife tam est, non posse quicquam moueri. nisi aliquid quisat. Ac primimi quidem in an ati . Oportunamque s ahquamdaetur pars, quiescere quippiam, o bane ob caussam articuuram flexus an malibus insunt. 3 δυο. Paritatis iam inde ratio patet. Quae hinc ad finem problematis sequuntur, ea omnia, alia sunt in Theodori tralatione, ac in Graecis excusis exemplaribus. Puto autem Theodorum, nisi aliam thabuit lectionem cui inhaeserit, cum in deprauatum admodum locum incidisset,nec commodus aliquis elici ε verbis, ut scripta erant, sensus posset, ea ex ingenio suppleuisse, quae propositae rei quadrare visa sunt; sicuti autem necestitatem excuso, & ingenium laudo, ita lunt quibus omnino liaud acquiesicam: nam quod ait, parique modo de Caereris quae vel senis, vel etiam numerosioribus pedibus ingrediuntur ; suspeeta sententia est i nam nullum est sanguine praeditum animal, quod pluribus v quatuor ingrediatur pedibus, teste eodem Aristotele libro de animalium incessu capite omuo: Quid igitur illa nominat Theodorus, quae senis pedibus mouentur 3
illa autem quae numerosioribus mouenturpedibus, sicuti scolopendrae, non puto ab Aristotele fuine hoc problemate comprehenis 3 in illis enim nec pedum paritas requiritur necessario ad progressionem, lichi eadem maxime illi inseruiat. Puto igitur potius Aristo telem dixiss necessatio esse pedes pares, utrinque sibi respondentes, siue duo illi sint, siue
380쪽
quatuor, idque non minus desiderari,ubi etiam scΣ essent, aut plures, ratione enim colligil tui necessariam esse in illis paritatem.
Cur equis &asinis pili e cicatrice promere sese possint, hominibus autem non possunt 3 An quod caeteris animalibus tergus pars per se corporis est: hominis autem cutis veluti affectus carnis exultat, quippe quae summa illis Arma refrigente, solidiuscula existere videatur: quemadmodum crustae in pulte supcrducuntur, quas vetulas appellamus. Cum itaque illa: non nisi farina elixa sint, hominis quoque cutis nominata,non nisi caro putanda est Vbi igitur haec vel vulnus acceperit, vel attrita fuerit,incidit ut hominis quidem caro condensetur. m ob rem summa corporis parte immutata, vulnus non eandem compagem capit, qua corpus iam inde ab ortu naturae
extitit ; cum itaque haec immutata sit, nihil prose absurdum fuerit, si ex
ea non idem praeterea proficiscatur. sicut in areis quoque appellatis licet perti pere: nam illas etiam corporis summi corruptionem, immutationemque esse nouimus. At iumentis attritis,ubi ad sanitatem redierunt,partes vitiatae,
corporibus denuὁ eisdem replentur. quanquam debilioribus, quam princi- lpio fuerint. Sed cum etiam cutis eorum pars sit, confici pili, prouenireque possunt: cute namque pilos enasci certum est: sed candidi propterea oriun
tur, quoniam ut secunda haec cutis imbecillior, quam prima est, sic pilus lcandidus ille imbecillimus exit. l
Tribus in locis hanc eandem quaestionem proposuit Aristoteles, primum scistionc nona problemate decimo tertio, qua ex parte ad hominum cicatrices pertinet; iterum hoc in i eo; tertio hoc ipsum problema paulld post hac eadem sectione; variasque ut videre licet, eiusdem attulit solutiones. m affert hoc loco , ea tota pendet a diuersitate cutis, quae alia est,& varie assecta in homine ac in equo M asino: in his enim est pars carnis,in homine,
non pars,sed tanquam passo, aut morbus.Dicit autem tanquam morbus,quia verὶ morbus non est, particula enim illa υθααλ ex eis est, quae exactam rei formam negantes, similitudinem potius indicant: est igitur caro,non aegrotans, sed aliquid tantummodo iam passa quod probat;videtur enim cutis in homine esse stiperficies corporis refrigerata,atque indurat non secus ac crusta,quae putri superinducitur, quae ratione ambientis frigoris durior quam aliae partes euadat:Quemadmodum igitur haec dicitur farina elixa,aut puls,licet varia a reliquo corpore, eodem modo cutis dicatur caro, hoc est caro passa, & immutata. Vulnerato igitur homine aut contuso, seu attrito, in sanatione cariacm densari contingit, eadem aulcm specie gignitur,quae antea fuit,sicuti Galenus aflirmat tertio libro de metho do medendi capite quitato:quae autem in superficie corporis est,nimirum cutis, immutatur: cutis enim talis omnino, qualis erat quae periit,prorsius restitui non potest, teste eod&m Gas leno loco quem paullo ante adduximus: imbecillam autem admodum suapte natura csse hominis eurim,scripsit etiam idem Aristoteles libro quilinio de generatione animalium c rite