장음표시 사용
491쪽
fonte descendentibus' nequaquam cessat, et quis non sentit ἀκυρολογίαν' si debitor conventus diceret: Ego remitto tibi factum vel rem debitam. Ius Civile cum merito convenit tum Civilis poenae g. Ia. I. g. Id Act. I. ass. 133. d. o. A. tum criminalis L Ui. g. r.sf. d. V. S. I. Sententia C. d. fidei. I. u.ss ae poen. l. t j. . d. poen. I. a. f. I. d. Publ. iud. I. . C. d. fideIug. l. l . a. ret et interae I. I. f. d. poen. LI. C. deserviet. n. V . e. II. tum etiam in remissi ne seu impunitate concedenda quo facit I. I. C. d. preci I . UsHaecque fuerunt praecepta l. N. amrmativa, nunc ad NEGATI-vA seu prohibitiones progredior, ad quas refertur.
XXIX. i. CRlMEN LAESAE MAIESTATIS DIVINAE quod potissimum in blasphemia, abiuratione et periu
rio consistit, dum Deum in testem et vindicem invocantes fallunt. Is enim qui ex lumine rationis naturam naturantem ob immensam potentiam, sapientiam et providentiam esse colendam, suspiciendam et adorandam agnoscit, peccat Contra I. N. si illum directe iniuria assiciat, imo etiam in directe si per falsos Deos peteretur, quod docent veteres illae iurandi formulae Tu Iupiter ita itum ferito, ut ego hune porcum tav. L. II. et alibi Deos precatus ita se mactarent, quemadmodum ipse agnum mactasset L. XXI. Sic apud PoLusium et phsTvM : fisciens fasio ita me Diespiter eiiciat, ut ego hunc lapidem, quia sub falsis notis generali intentione Numen intuetur, hinc verum Numen id in suam interpretatur iniuriam GROT. L. II. C I3 secus tamen si ex errore, quo nihil magis consensui adversatur, fluant, error autem non est, si quis alterius intentionem sciens divorsum quid ab hac intentione concipere velit, quare versus ovi mi: sivae iurat mens es, nil coniuravimus illa. Et mox Non tio iurvat legi iurantia verba. nec non illud ex Evaspi DE desumptum Luravi lingua mente iuravi nihil. s ita Crude accipiantur, vix vitio carebunt nec obligationem excludent, quia obligatio a iuramento est inseparabilis et eius effectus necessarius. Ius Civile fidem iuramentorum non tan tum approbat, sed eius contemptum ceu Deum habentem ul-Οoo 3 torem,
ConvenitI. C. Inter praeest. pta Iuris Naturalis negativa.
Climen Laeissae Maiesta. tia Divinae ex I. N. Convenit
492쪽
iorem summe aversatur l. au. I. l. 3. I. I. C. d. R. I. g. d. turri. X v f. n. f. i. I. M. pr. d. iudic. d. H. f. d. in lit. iur. Magiae poena est gladius I. s. C. d. Males et Math. et blasphemiae ultimum a Iustiniano constitutum est supplicium N. 77. An vero iura. mentum promissioni metu extortae ob vitium in latrone consistens sit obligatorium 8 GROT. L. II. C. I . g. s. 8ssirmat, P vFFENDOR FF. d. I. N. eι G. L. IV C. a. negat, tum quia vitium est in homine cui promittitur, tum quia iuramentum non obtinet vim voti, tum quia nec Numinis honor laeditur vel minuitur respectu eius, qui nullum Numen agnoscit, et deniquo consilium praebet conscientiae suae consulturo, ut is in pias potius causas promissum eroget, quam latroni fidem servet ;sed dictae rationes, non videntur, ratione a Grotio allata, praegnantiores csse, quae in eo vertitur, quod obligatio non cum solo homine, sed etiam cum Deo intercedat... XXX. a. ATHEisMVS Hic tum ob Divini Numinis cul-Atheismus tum et Religionem I. N. praeceptam prohibetur, tum ob con- I. N. servationem socialis naturae nequaquam toleratur.Atheus enim
rui nullam providentiam divinam imo nullum Deum statuit, .estruere etiam naturam naturatam videtur, quia cum eiusmodi homine nullum foedus, nulla fides, nullum humani consortii vinculum soli naturali pudori ac conscientiae relictum contrahi potest, ut puta qui nullum internum tortorem, nullum facinorum vindicem sibi consciorum extimescit, nullamque divinam Nemesin exhorrescit: an vero subtilis ingenii nota sit illa distinctio: qua dicitur Atheus a Deo, in cuius non consensit imperium, puniri, non ut subditum, sed ut hostem, aliorum censurae relinquo, quasi vero Creatoris imperium e consensu miserae abiectaeque glebae, eque beneplacito alterius productae Creaturae pendeat p nec eo deficiente ob male sanum et helleboro dignum synciput potestas poena afficiendi, sed quasi cum pare bellum tantum ineundi facultas deturpidem bello, in quo muri cum leone aut elephanti cum at mis depugnandum seret, ne quidem ullo esset conforme modo, quis enim bellum sine eausa externa et interna concipere potest Θ Sed mitto indigna examine, dissiciliori, se offerrente Disitigeo by Corale
493쪽
te inquisitione; an violatio Sabbati Atheismum sapiat p GRo- Tio in peculiari tractatu de Sabbato et L. II. C. ao. f. s. a. d. I B. et P. affirmativa placet, cui in servit quoque in compora bilis eius discursus, ae Veritate Religionis; quia Sabbati violatio ex instituto continebat abnegationem mundi a Deo creati. Ius Civile Athe mum ut execrabilem omnino detestari, tum ex convenit Imperatoris Iustiniani confessione asserentis: dari Deum, cu- ς ius divi hi Providentia mundi Elementa processerunt totius, eorumque dispositio vastum in orbem terrarum producta est'. d. concept. digest. ad Tribon. nec non in cons. g. et C. ut et L . et a. C. Wι. tur. ει, tum ex saepe iterata nominis Divini
Numinis praemissione in Nomothesia I. r. C. d. tis praes vir.
N. V. et alibi manifeste apparet.
XXXI. 3. INCESTUS, SODOMIA et PECCATUM
CONTRA NATURAM, de his ratio in promtu est, de in- Ineestus, So-
nibus concludit; quemque experiendo experturum fore, quam difficilis sit inquisitio, nec PLATONis in .. d. LL. propositastiones sufficere subiicit Bost ΗΟLΥ. ad i. Io. i. sed pudorem p tius naturalem hic inspiciendum esse suadet uterque quem facilius detegere nequeo, quam si ab animali occipiens in rationali subsistam natura, quia ex insito quodam horrore eiusmodi aversatur congressus natura animalis, quae hunc errorem quibusdam etiam brutis indidit, cuius rei camelus cooperta matre cognita camelarium occidens, et equus matri admisitis delapso operimento praerupta petens nec non alius reclinato capite genitalia sibi amputans, vivum praebet exemplum, et plura recenset HlER. RoRARi us in opuscuD quod animalia brura melitu homine ratione utantur. Hanc quibusdam tantum animalibus brutis insitam aversationem, sensibili naturae humanae universae ceu insciam quandam huius commixtionis natura insevit fugam, Cui horrori deinde ratio accedens ceu vetitos hosce coitus damnat, et honesti maxime atque verecundiae amantissima a prohibet in lines recta in infinitum matrimonium, ne Partes, quas verecundas voluit et rectas, ab illis, quorum maAimus pudor sit, promiscue detegantur, abomina
494쪽
minabilis enim est actus maculare uterum in quo natura aliquem honeste formavit, infantis quem instar repetere prout impossibile naturaliter, sic mariti iure, filio repetere moraliter turpe erit: quoad puellam perinde quoque interdicitur, ne id semen, unde ipsa prodiit, ut alios progeneret, recipiat. β In linea collaterali, qui e latere se proxime ac calenti vehit sanguine tangunt, et ita abhorrent a commixtione cum fratrihus et sororibus, ut ne quidem libidine ulla unquilla titille. mur, aut cogitatione eius sollicitemur, quam natura ipsa quemvis sentire interdictam nisi quem Furiae agitenti praeclare disserit siMpiac. in Enchirid. Dis. RITTERsu. in ad T. d. Nupt. Hasce
commixtiones I. N. incestum involvere negat sALMAsius et PuFFENDORPF. L. VI. C. L. f. I . d. I. N. et G. quia non est verisimile, Deum eiusmodi causam procurasse ut vis in specie humana propaganda alio deficiente medio Naturae inferretur, cum tamen nulla necet stas Deum subigeret, unum tantum par hominum creare. Sed ad hanc damnabilem curiositatem inquirendi et reprehendendi creationis causas convolare nollem, et quidem in quibus ratio manifesta est, nam Deus voluit, ut ex uno homine et una stirpe totum et universum genus hum num originem duceret, sique cognationem aliquam constitueret l. I. D. d. I. N L. Nam si duo vel tria paria creata fuissent, tum bella cum ipso mundo coepissent, et mundus inter initia mundi esset extinctus, nec hisce connubiis videtur vis, inbtio mundi, illata naturae, quia non ex prava libidine et contrariis naturae stimulis irritati, coitus amplexi sunt illicitos, sed ex certa circumstantia ob amorem universi, ne species humana interiret, pro licitis recte habentur matrimoniis, quae hac circumstantia sublata illicita sunt et incestum I. N. constituunt.
XXXII. Cum hac prohibitione I. N. convenit I. C. pariterve matrimonium in linea recta in infinitum prohibet g. r. i. d. Nupt. I. 13. Τ. d. R. N. sive descendentes legitimi et iusti sive spurii et vulgo quaesiti sint L s . ff. d. t. sive naturales si veadoptivi I. P . l. 11. d. t. l. f eodem. In linea transversa inter fratres et sorores et eas personas, quae parentum liberorumve Diuitigod by Gorale
495쪽
ve locum obtinent f. a. s. F. i. d. Nupt. I. V. q. a. sf. d. R. N. l. l. L et Auth. seq. C. d. incest. et inut. nupt. quomodo autem ab
illo scelere abhorreat, ubi sexus perdidit locum, ubi Venus
mutatur in alteram formam, ubi amor quaeritur, nec videtur,
vide L 3t. C. ad L. LI. d. Aduti. g. L d. I. P. 4. VIOLATIO- . NEM THORI ALIENI fides matrimonii excludit, coniun-Violatis
Etionem enim maris et foeminae tantum, natura prolis certae, h*ri nec ex quolibet vago concubitu promiscuae, voluit, coniu-' LN gibus interim corporis usum concessit, et contra alios inviolabilem custodiam iniunxit, haec custodia laesa reddit coniunctionem moraliter turpem, tum quia non licet fidem matrimonii fallere, tum quoque quia ob prolis ex vago concubitu natae incertitudinem, sanguinisque confusionem in Rcm publicam, familiam, status et dignitatis ordinem plurima irrepunt
incommoda. XXXIII. De quaestus causa commisso adulterio BACllo invius Aristotelis mentem ad Tit i. I. d. I. et L explicat Merentis: illum non peccaro, quia pro opera mercedem accipit, nec meretricem alterius libidinem Pro mercede explentem, aliter, quam in Iustitiam particularem, peccare, libidinis autem causa matrimonii foedus solventem, in universalem Iustitiam iniustum esse. In sensu tamen iuridico, quoad civiles essectus, utrumque Convenit, quoniam utrumque sanctissimum nuptiarum vinculum disrumpit, et prout cuculus ova sua exincludenda currucae imponit nido et perdices aliena sibi supponunt, sic hoc in maleficio falsus et supposititius partus familiae
mariti intruditur, eoque gravius hoc crimen dum non extra corpus, ut reliqua, Committitur, sed ipsum corpus maculat censeri existimat M SING. a FRvNDECK in Com. ad 9. . L. t. d. P. I. Quamobrem ad exaggerandam eius gravitatem Macrinum cuibore ivLio CAPiToLi No milites hospitis sui ancillis corruptis duobus mirae magnitudinis bobus subito exenteratis inclusisse et quidem capitibus exsertis, ut secum colloqui possent; imo Aurelianum reserente FLAvio Vopisco ad militis pedes, ob eommissum cum hospitis sui uxore adulterium, duarum arborum instexa capita deligasse, ut subito iis dimissis scissus ille P p p utrinis
496쪽
utrinque penderet, refert BORCH. in Com. ad Z I. I. Convenit cum hac prohibitione Ius Civile, quod non tantum matrimonium violari sed et spem eius impediri vetat l. 6. g. r. ff. d. Aduli. in mulieribus L 3 . I. U. f. s. eod. l. Is . d. V S. I. M. Las'. C. d. Adult. g. .. I. d. P. I. quae poena in mulieribus mitigata est a Iustiniano Auth. Sed hodie C. ad. L. I. d. Adult. N. 13 .c. lo. post Iustinianum constitutum est ut adultero Viro et Uxori nasus abscinderetur L s' addict. Tit. C. et V Leon. 32.
XXXIV. s. HOMICIDIVM, cuius species est, Parii-Homieἱdium citum, quod merito asperrimo supellco vindicandum, dum
ex L N. viperina indole praeditus vitam eripit vitae suae authori, quae crimina non tantum turbant, sed quam maxime etiam socialem naturam destruunt, ut propterea naturalis ratio eadem quoque ad conservandum genus humanum gravissimis poenis : tum ut iustitiae satisfiat et alii formidine earum deter- reantur: vindicanda esse dictitat. Sanguis enim sanguinem elicit, quia nullam vim graviorem detestabilioremque quis reri et, quam eam, quae sanguinem humanum effundit, caedisque et luctu grassatur et rempubl. civibus orbat DAMR. in
d. Sie. Ut adeo inepte quidam adhuc dubitent: an de I. N. haec poena usque ad mortis supplicium extendi queat ρ quia non iniquum est, ut, quantum quisque secit mali, tantun ciem patiatur, et recte quemque de alieno cogitantem, iustissma patiendi vice suo excipere supplicio, probat Seneca. chra naturali aequitate inductus, Cain homicidii sibi conscius, sibi ipsi de mortis merito sententiam ferebat, et neque incongrue ob impunitatem huius criminis in foro soli saepe concessam, in foro poli aliquod iudicium futurum, ex solo lumine rationis, colligi, quidam sequenti modo concludunt: Si Deus, tum Ens quoque est in omni Virtute persectum, si in omni Virtute, tum in iustitia quoque, si in hac, tum enormia crimina in hisce iudiciis occulta vel occultata in alio puniet iudicio. Quomodo ergo in Bello homicidium erit licitum p Resp. praesup posita causa belli iustifica, non suasori , de qua, bonus Civis, pro
497쪽
pro Principis sui actionibus praesumens, theoretice dubitare,
Practice autem certus esse potest, inultos siquidem iniustitia caulae latere potest, prout inter privatos multi bona fide litigare solent GROT. L. II. C. Vis. 3. 4. d. I. B. et P. Cum prohi- 'g' Rψbitione homicidii convenit I. C. ita ut eam poena L. Corn. de Sicariis muniat t. t. f. et C. H. L Corn. d. Sic. g. I. d. P. L. Circa poenam vero Parricidii mire variatum est. Nam initia poena erat, ut parricida virgis sanguineis verberatus culeo Insueretur, cum cane, gallo gallinaceo, vipera et simia I. p. f. ad L. Pomp. Huius poenae primum exemplum rex Tarquinius in M. Tullium Duumvirum, ob librum civilium Sacrorum, suae custodiae commissum, divulgatum, Sabinoque Petronio describendum datum, statuit. Deinde L. XII. Tab. insertum hisce verbis: Qui PARENTEM N EcA siT, Caput ollNulli To C
LEOQUE INSUTUS IN PROFLVENTEM MERGITOR.
Postea L. Pompei. eadem coepit esse, ouae L. Corn. de Sic. Poena est arg. l. r. ad L. Pomp. d. pare. t a. g. Ia. 1f. d. o. I. donec omissa virgarum sanguinearum mentione antiqua fuerit poena I. un. C. d. his qu. lib. vel pari occiae quam et Iustinianus approbavit g. 1. i. d. P. I. et in soro Saxonico adhuc viget excepta simia, cuius loco fetis substituitur, quod ad I. un. C. d. his
tu. Par. vet. Lib. Occiae IOHANNEs BRvMNEM. in Comm. adiicit, ad e de crimine et poena parricidis THOMAM MEZTGERvM Con crim.
s. et de crimine et poena infanticidii sicisM. wιTTvM. Cons. Crim. . Ratio ob quam haec animalia in poenam adhibita sunt, quoad viperam ex pLi N. L. X C. D. petitur, quod viperae masc put in os inserat, quod illa voluptatis dulcedine abrodit, tertio die intra uterum catulos excludit, deinde singulis diebus sing los parit viginti fere numero,caeterae itaque tarditatis impatientes perrumpunt latera occisa parente. Ratione simiae itidem ex PUN. L. IX. Cassi dicunt: eam gestantem catulos in domo mansuesictos omnibus monstrare, contrectandos praebere, sicque oblectando necare, quod canem et gallum attinet, BACHO- viri nullam ait dari rationem, an quia matrem et prolem incestant Z sed hoc etiam reliquis dicit esse commune animaIibus
498쪽
XXXV. 6. DOLUS IN ACTU POSlTIVO
A in verbis seve in rebus consistat, Iure N turae prohibitus
est. Cum enim Lex Naturae pacem quantum ςommode seri potest servari, aut ruptam sarciri iubeat media quoque sine quibus hic finis obtineri nequit, iubere, et contraria prohibere intelligitur, alias in pacem coire aut pacem conservare ei tra dissidentiae et doli suspicionem impossibile est, circal acem idcirco tum componendam, tum retinendam, de do-o vitando et veritate adhibenda obligatio quaedam tacite imeunda est: in quonam vero dolus tum in sermone tum in facto consistat p I. N. Interpp. non conveniunt, plurimi dolum in sermone in externi signi, ad indicanda animi sensa sussciemtis, et mentis discrepantia, verbo: in adempta vi iudicatrice, esse, sibi persuasum habent, sed hac ratione medicus in utilitatem vel tudinarii, Orator in solamen moerore confecti, Princeps in salutem populi falsas adhibens orationes dolum in se mone committeret' quod tamen nequaquam a stirmandum est, placet idcirco potius ex An Isa ΟΥΞLis sententia L. I. Potit. ita argumentari: Natura homini ad societatem ineundam et retinendam varia media, inter alia, haud vilissima, sermonem dedit, quo, si ut medio utetur, licitus erit, nec ullus in eum Cadet dolus, si vero eum in quendam huic medio adversum adis hibebit usum, illicitus, et dolus in actu positivo committiture. g. si infanti in platea erranti aliam adhuc salso monstrarem viam, eumque maiori implicarem errori, quamvis vis ei iudicatrix desit, et GROTlvs L. III. C. r. g. ra. Ob libertatem iudicii deficientem eis iniuriam fieri perneget. Idem iudicium de dolo in re seu facto consistente esto, veluti si praedones religionis vel exequiarum funebrium praetextu, vestitu induti monastico sub cuculis sicas occultantes, depraedandi animo urbem imgrederentur Pontificiorum, vel si nauta aliquis de fide non suspectus, hostes sub mercibus latentes, ad occupandum propugnaculum, clam eo transveheret; utriusque igitur huius doli prohibitioni includuntur corruptiones, oppugnationes et sollieitationes ad perfidiam execrabilem, quae nominem homuni insociabilem, Dς. aurem in Visum reddunt. Cum hac pro-
499쪽
hibitione convenit I. C. quod pariter omnem machinationem ad circumveniendum, fallendum, decipiendum alterum adhibitam interdicit t. t. st et C. d. GA malo t. t. J. d. dol. ma es mei. exc. I. 3σ. d. V. O. I. F. C. d. inat. Dp l. s. C. d. resci. venae β. n. praeterea i. d. M. t. t. J. ad L. Cornes. d. Eag. I. un. C. d. mur. nom. insign. I. a. C. d. falx mon. XXXVI. q. TYRANNIS sicut veneratio maiestatis ex m. I. N. praecipiente derivatur, sic animus hostilis regis in ex- Tyrannis e cidium, interitum, eversionemve totius populi tendens ex I. N' N. prohibente exulare debet, nec eiusmodi animus ait GRO-Tivs vir tranquillitatis publicae amantissimus L. I. C. . f. II. darege mentis compote praesumi potest, hunc tamen animum
perdendi tum praesumi posse statuit, si rex aliquis pluribus
imperet populis qui unius in populi gratiam alterum velit perditum, ut colonias ibi faciat; quod si hoc etiam fiat, ulterius adhuc distinguendum esse existimo: an id ex causa poenalip an vero ex odio Irannico fiat 3 ex hac, non illa causa, ceu in publicos totius populi professos hostes quilibet homo miles est, cum voluntasservandi et perdendi nequeant. Ius Ci-f0ΠVςn xvile nihil quidem hic expresse decidit, argumento tamen va
riorum iuris textuum nec non eX I. a. quanae sic. un. su. haec
Convenientia elici potest. 8. CRIMEN LAESAE MAIESTA.ΤIS HUMANAE. Quo enim modo I. N. imperantibus Ty-ne Maiest.
rannidem interdicit, eo quoque a subditis omnem violati O- humanae ex nem removet, et ubique eius securitas ceu multorum patens L N
odiis tot severissimis sanistionibus, legibus et suppliciis munitur. Est enim populus ex eorum corporum genere, quod ex distantibus constat, unique subiectum est, quod habet ἐξιν αίαν seu unum spiritum, is autem spiritus seu εξις in populo est v, tae civilis consociatio plena atque persecta, cuius prima productio est summum imperium, vinculum per quod Resp. cohaeret, spiritus vitalis quem tot millia trahunt. n. L. I. deciem. C. 4. GROT. C. II. Cf. f. 3. d. I. B. et P. hoc vinculum ergo inviolabile esse, nemo, cui mica salis inest, inficiabitur. Ius Ci-Convenit vile adeo firmat hanc prohibitionem, tantamque huius crimi-I. ris atrocitatςm agnoscit, ut memoria defuncti damnetur, bo-
500쪽
na fisco addicantur, heredes, in quibus paterni sacinoris semina quasi propagata censentur, eiusmodi gravissima poena assiciantur, ut perpetua egestate sordentibus, vita suppliciumst, mors vero solatium, L. s. l. LI. pen. I. ult. C. ad L. Iul. Mai. I. 3 . eι uis. β. h. t. l. ao. d. accus. I. o. f. r. d. quas. I. I. D. d. ca
dav. pun. Remissior tamen poena est in iis faetis quae ad imminutionem maiestatis spectant. l. a. C. d. pr iv. carc. I. a. C. d. falsmon. I. un. C. si qu. Imp. maleae
XXXVII. 9: FURTUM Dominio siquidem iure Na
turae quoad usurpationem I. G. vero sex aliorum mente quoad possessionem, vel I. N. materialiter I. G. autem formaliter et magis ex nlicite introducto, Ius Naturae nefas esse dicit, al. terius rem Domino invito eripere, vel eius usum interverte re, quam in rem ICtus furtum naturali iure prohibitum esse ait l. r. D. d. furt. Quod L C. non tantum approbat f. la. d. o. q. e. d. o. sed distinguit quoque delicta naturalem turpitudinem habentia a delictis civili laborantibus infamia L a. d. V. SANT MATTH. ad L. II. in verb. qu. furt. β. d. hu qu. inf. not. Quam naturalem turpitudinem male ALCIAT vs impugnare nititur, eam dum ad ius positivum reserens, cui nequaquam adminiculatur GELL. L. XI. N. A. C. II. qui apud Spartanos et Aegyptios furta. impunita fuisse recenset, tum quia non derogant I. N. unius gentis barbara instituta, tum etiam quia nec Spartani ne
Aegyptii simpliciter approbarunt furta, sed eadem restricto
saltem aliquo modo permisere. Et ipse GELLivs testatur de Spartanis eadem ob exercendam et acuendam militarem in dustriam fuisse concessa, noc omnibus, sed tantum iunioribus teste XENOPH. in deseripi. Reip. Spart. De Aegyptiis autem scrutat DIOD. SICULus L. I. P. a. Legem eis fuisse, ut qui furari vel let, nomen suum profiteretur apud Archilarem et quasi pra sectum furum, ad quem res surto ablatae asserenciae erant, quae Dominis detracta quarta parte reddebantur, et quia legislator hanc naturalem prohibitionem optime sibi perspectam habens, in Rempubl. vitio pravae dispositionis introducere non potuit, hinc de ratione et modo sollicitus fuit, ut domini passi exiguum damnum quasi in poenam negligentiae res suas