장음표시 사용
601쪽
nianis & Basilicis. Et quantum ad nostrum Guaestum attinet an actio aedilitia in locatione locum habeat, si nihil esset aliud quod obiici contra I. II. posset, Cui acius facile vinceret. At
Vero quia haec lex s. recedere quidem a contractu lacationis permittit, siquidem intra annum declaret hunc animum conductor; ad edictum autem aedilium id nullatenus pertineat, quippe quo tantum rei alienatae redhibitio permittitur, ut recte notat P. avsivs ICtus doctissimus in notis ad i. o. ' de odi edict. Quod magno quoque Astu MAEO nostro in mente fuit Disp. i . ad Pandect. th. i . ad . hactenus Culacius cum l. s. nil quidquam proficit. IV. Quaeritur autem porro, virum saltem conductori ad longum tempus detur actio redhibitori ap Ita videtur fALno in I. a. C. de AEdil. act. Et aliis, quos citat CABALLI Nus d. c. a. n. H. Ratio haec redditur, quia secundum Dd. communiter in locatione ad longum tempus transfertur utile dominium, in conductorem I. i. g. 3. deIuperflcieb. l. i. g. l. O vis. Si ager vecti. Sed verior est contraria opinio propter d. l. o. Nec subsistit allegata ratio quia natura locationis est, Vt dominium ne mutet l. v. V. Locat. Idem traditur in I. a. C. deprese. yo. vel
-νποῖ. υσι. v. CASPAR CHl PERDEL. L. I. Trin. i8. qui argumenta contraria resutat. Quid vero si procurator emerit rem,
quam dominus sciebat vitiosam , procurator ignorabat; anaget redhibitoria procurator3 Recte agere, nec exceptionem ei opponendam ex persona domini Africanus respondit in I. si. g. i. h. Sed obstat pr. d. I. si . ibi: sistruus mandato domini hominem em rit, quem dominus vitiosum esse sciret, non tenetur venditor. Ergo exceptio ex persona domini habet locum. V. Non etiam datur haec actio donatario, quia nullum
est pretium, quod ille recipiat. Sane de dolo donator obligare se debet & solet, ne quod benigne contulerit, fraudis
Consilio reuocet L μὴ. t. BALD. d. loc. CABALLl N. d. C. a. n. 6. At
vero in donatione in solutum omnino locum habitura est Eeee haec
602쪽
haec actio, quia emtionis instar obtinet, ut bene BAcHovius ad Trava L. VOL II. disp. a. th. I. lit. G. VI. Competit haec actio aduersus venditorem I. r. l. a. I. n. 9 I seq. pr. l. 37. b. t. I. r. O l. . C. de aedil. act. Eiusque heredem LM. g. F. O I. ψy. f. s. h. t. Et si plures heredes extiterint, contra singulos pro portione hereditaria agendum erit L 3IS. Io. d. t. etiam li ignorauerit ea, quae aediles praestari iubent. Potuit enim ea nota habere. Neque enim interest emtoris cur fallatur, ignorantia venditoris, an Calliditate3 I. t. q. a. h. t. Et ex natura relatorum dabitur etiam aduersus permutantem & in s lutum dantem, secundum ea, quae supra diximus. Porro datur quandoque etiam contra fideiussorem,siquidem in uniue iam causam emtionis acceptus fuerit, uti seruum tradi, seruo euicto duplum praestari, furtis noxiisque solutum esse, non fugitiuum, non errorem. I.s6. b. t. Denique serui vel filiisam. nomine tenetur pater vel dominus J. M. f. r.
CAP. ULQuibus de rebus competat haec actio
DAtur actio redhibitoria de rebus venditis, permutatis& in solutum datis, & fortassis etiam aestimato in dotem datis, & denique in quolibet contractu, ex quo agitur de euictione. AZo in sumo. h. t. n. . tam iis, quae soIi sunt, quam quae mobiles aut se mouentes. Non quidem κα- τα το ρητον edicti: sed per extensionem ICtorum. Edictum enim de mancipiis & iumentis loquitur. Sed ob paritatem rationis intellectum fuit & de rebus quibuslibet vitiosis puta aut morbosis, siue sint mancipia, de quibus AEdiles in primo
capite edicti LI. g. . h. t. siue iumenta, de quibus tractarunt capite secundo LII. pr. h. t.
II. Quod attinet mancipia, ex noctibus Gellii constat, ea in venalitio ita dicitur locus, ubi serui venderentur cum titulis prostituta em Oribus suisse, in quibus titulis quid virtutis aut vitii in eo mancipio esset, scriptum erat. . Ita capte . ' dus
603쪽
dus sENECA Epist. 7. SuETON. de id bib. Gramm. Et quidem de collo appensis. PROPERT. L. IV At quorum titulus per barbara colu pependit Cretati medio cum saliere foro. Huc facit & P. cHRYsoLogus Serm. I l. hoc implebat Paulus, ait, quiseruitutis suae titulossie Forthebat. Hic titulus in venalitio quoque suspendebatur. PETRONi us: Ego autem spiritu non δε- stui totum parietem persequi. Erat autem vena litium titulis pictum. Ex eodem propertio hoc quoque notandum, mancipia currere &salire solitos in venalitio fuisse, quo magis de valetudine corporis, celeritateque lectori emturo fidem facerent, ve
scALiGER notat ad PROPERTIUM L. IV. IACOB. DURANT. CAMELivs
L I. Varro. At quia Triboniani aeuo mos titulos apponendi forte exoleverat, eorumque loco verbis moneri vel certiores reddi coepit lentemtores, verba aedilium mutauit Tribonianus, suisque moribus accommodauit. De cretatis mancipiorum pedibus videatur Pia Ni us L. - . C. V. Quo alladit ivvENALis: Nuper in hane urbem pedibus qui venerat actis. Gypsatos pedes vocat TinvLLus&. OVIDIUS. Nec grauabimur quasdam horum titulorum formas proserre. I a HORATius
cindidus, ct talos a vertice pulcer ad imoLItem: Herna ministerii ad nutus aptus heriles Literulis graecu imbutus, idoneus articuilibet. Simile Terentianum Eunucho. Eae periculum in fiteris, De in palastra, in uocis, quae liberum Aire aequum es adolescentem,
solertem dabo. Vid. LAvRENT. PuGNOR. de Serv. III Quod attinet iumenta, redhibitioni obnoxia habenis tur eadem de causa, ob quam mancipia puta ob morbum aut vitium. Iumentorum autem appellatione non omne pecus continetur, & ne boues quidem d. l. II S. .F.σ. h. l. D. . de P. S. I. 9. g. . de Leg. 3. quia non dorso domantur, sed ceruice ac armis. Sed iumenta sunt, quae dorso serunt. Quare testan-
st Vlpiano in Lai. g. s. elogium huic edicto subiectum svj
604쪽
cuius haec sunt verba: uuae de iumentorum sanitate diximus, de cetero quoque pecore Omm venditores faciunto. Elogium appellat Ulpianus hanc edicti partem, qua ad reliquum pecus mne producitur edictum. Glossae Latino-Graecae, qui PHlLO-xENI feruntur: Hogium, eiποκνας , ἡ διαλογων, προοίμω- λακεφαλ ωnς. Est ergo explicatio, declaratio, responsum antecedentia declarans. Iunge CAsAviloxvM Suetonii Cain ligula. Et Isi DostiGlossarium, vALEsivm in Ammian. p. F. seu Vitiosorum autem iumentorum species hae fere occurrunt: Bos cornupeta, cui olim foenum in cornibus pro signo appendebatur: quo sibi cauerent, qui forte occurrissent. ACRON.
ad HORAT. serm. Loenum habra in cornu, longe fuge, Vide PLv- TARCHvM Probum. Quod prouerbii loco olim in M. Crassum usurpatum refert idem PLvTARCHus , MuLAE, quae pes undant,
ti, quae pessumdant, id est, quae exsilientes λαιnsios, inter- ram scisorem prosternunt, hoc enim est dare pessum, ut recte scioppius Grammatica Philosophica: Quae semet ipsa eripiunt. I. I pr. h. Si sint pauida, mordacia, I. .f. s. calcitrones. d. S.I. qualem equum vitiosum; non morbosum Sabinus dicit apud CELLivra L. IV e. a. Si alterum iugum non patiantur l. v. g. s. Si castrata ob id imbecilliora facta tu. f. q. h. Ita & eunuchum seu castratum redhiberi posse quasi- morbosum Labeo apud GELLivM respondit. d I. Spadonem enim morbosum non esse, noque vitiosum, sed sanum, sicut illum, qui unum testiculum habet, qui etiam generare potest, respondit ICtus intc. g. a. h. . Quod limitat Paulus in L . si quis ita spado sit, ut tam necessaria pars corporis penitus absit, morbosum cum sesse. Sues Deminas, si steriles essent& venum issent, exediscto aedilium posse agi Labeonem scripsisse ait GELLivs noster
d. I. IvRE SAXONiCO venditor equi non de cunctis vitiis, a venditore celatis, sed de his duntaxat; ne sit retrogradus, rate, caritare Diente, Siaacthnd, stabiosvi H GAIechtst, neque furιiuus Don Mure hier An uult, neque harsulast. Ita meis
hild art. n. sed interpretes legunt hareschisesse. Latinus to
605쪽
mus ita h abet: Vendat fi unus equum alteri, vii in guarandum premiserit, guarendare in eo tenetur, quod non M stativus, ira quod a loco tempore se osserente ire O transire ninet. Item quod apparens visere t emau. Item quod non fit arrestatus suasisbir actus sed M liber. Item quia non fit a matteiu, nee naus alicus,seu rheumati F. Vnde apparet; perperam intellectum Saxonem, quasi redhibitoria non nisi in quatuor vitiis exerinceri queat, quae capitalia Havι reges propterea dicuntur, cum textus loquatur non de celatis vitiis, sed de promissa bonitate equi, si nempe emtor stipulatus, equum sanum tra di, venditorem promittentem obligationi satisfecisse videri, si quatuor ista praestet. Ergo si guarendare non promisit, i neri redhibitoria de cunctis celatis vitiis, quod S aequitati ekiuri ciuili conuenit. Et agit igitur ius weichbildicum de altera duntaxat redhibitoriae causa, nempe si dictum promissum-ue quid, quod non si praestitum, de quo supra IH G. M. plura eiusmodi vitia ac morbi, inprimis de equis recensentur a
RoEvENSTRUNQvio L. I. Med. Aed C. .. IV. Excipiuntur iumenta, quae vitiosis non annumeremtur, ut sunt, quae transiungi non possunt I. u. g. ι. h. 3. Quae ob castrationem imbecilliora non sunt Lu. f. s. Quae errant fugiuntque i M. g. . b. V. Quod de manci piis & iumentis dictum est,id ICtorum productione ad ceteras quoque res tam soli quam mobiles vitiosas pertinet, l. i. I. 8 9. O . I. l. . I. . h. I. . C. h. Redhibetur itaque landus pestibilis, id est, pestibiles herbas, vel let seras habens, ut habet vulgata lectio. d. l. 4. C. h. t. At ver uviAcius ad LIV. Cod. h. t. in libris antiquis ait constanter legi; A fundus moris pestilens, id est pestibulas vel herbam letiferam habens. Et in recitationibus ad 4 libros priores Codicis: λι-go, ait, male giιtir: Si pestibilis fundus &c. Asserenda est no- is venu scripturar Omnes libri MSC ific habens: Pestibilis fundus, id est pestibulas, vel herbam pesti seram habens. Sic LXUL OU. . Et in notis solannibus, quas ex Bibliotheca Vulteii PALTENius, postea vero FABRorius in appendice operum iacia edidit, ita et Heterea habent: Si fundus fuerit penitens,
606쪽
id est pestibulas vel herbam letiferam. Vid. l. .s h. t. CICER. a. Agraria. Pestibulae quid sint, exponit summus cuiAcius, nempe serpentes pestiferas. Redhibetur vlasfructus hominis emti I. M. β.6 b. t. Datur redhibitoria ob seruitutem celatam
t. s. h. Conf. MYNSlNG. Cent. I. Obf. V. GOMEZ. T. II. Var. C. a. n. s. sicli AR D. ad Rubr. Coae de Act. Emti, & ad i. s. C. de Q. A. FAs. Cod. L. m. tit. 33. des r. Ob libros deseditiosos seu non integros mutilos, mendosos. CABALLIN. C. II. n. . Eadem ratione annona corrupta locum dari edicto, ut si caro leprosa. OLDENB. CIZact. a. in act. n. . vers uuanquam autem. Ob
H. DeGemmarum stῆudibua vide Piavives L. XXXVII. . VI. Non
607쪽
VI. Non solum autem de rebus ipsis datur haec actio, sed & de vitio accessionis. I. II. g. M. cum P. dua su seqq. h. t. Et rebus, quae separari sine incommodo non possunt. I. M. s. l. l. s. cum l. seqq. 31. I. II. g. . cum P. Ieqq. hi. Vt si paria
iumenta venierint, & alterum solum vitiosum sit, utrumque redhiberi potest. I. 3Τ. I. in pr. Og. -.ha. ψ. de contr. emi. Locum autem habet adtio, licet mancipium vel iumentum mortuum fuerit I. u. 3.3. in . l. I. r. I. M. pr. Itemque si res aliena vendita euieta sit, cum ex post acto non de elcat obligatio. I. - . g. vlt. l. Ir. g. g. de M. t. I. 11. g. a. de Euire VII. Nunc videmus, & de quibus rebus non competat. Et quidem ad simplarias venditiones non pertinere traditur,t. I. g. vis. h. t. Sed quaenam sunt tales 3 AZo in summa h. t. n. Lexponit rem simplicem, quae vitali careat alimento, vel quia in se non habet, vel quia alii non conseri. Addit quidam imtelligere rem vilem, cuius nomine agitur in simplum, non duplum. Quod posterius probatur & BvDAEO atque DONE
Lo commem. L. XIII. C. s. ubi ait; Simplarias venditiones, viliores vocant venditiones, rerum mobilium contemtibilium& nec- pretiosarum, quarum scilicet euictarum nomine nunquam nisi simpla debetur, dupla nunquam. Conuenit & P. cosTALio ad d I. ys. vlt. Sed AZo hanc sententiam, quantum. ad res viles ceu salsam i myrobat, ex hac ratione, quia si vendidisti mihi mancipium fatuum, morionem, furiosum, luna ticum, ut in eo nullus sit usus, nec expediat ipsum habere, tamen locum habebit edictum per L .. β. I. 9 I. 43. g. 6. h. t. Et
rum, & simili uin rerum d. I. u. pr. h. t. esse redhibitionem, super quibus tamen, cum pretiosae non sint, de dupla vendit rem non cogi repromittere. d. I. 37. I. r. de Exire Sed de v ritate lectionis imprimis constare oportet. Et quidem in Fl
rentino Codice scriptum habetur: Simplariarum, in aliis luhris, Simplarium, HoIoander, Singulerium. Sed Holoandro singularibus suis relictis nec fluctus in simpulo cum Corrasii
Simpularias excitatura, mulieribus etiam simpulatricibus res
suas sibi habere iubentes, Simplariati δέ stares, utrumque
608쪽
enim Latinum est, Probamus cum BuDAEo, ut Simplariae venditiones intelligantur earum rerum venditiones, quarum nomine, si contingat euinci illas, non promittitur dupla, sed tantum in simplum ex emto agitur. Epitheton enim hoc non ad res, seu mercem refertur, ut AZoNi & ACcvpsio videtur, sed ad venditionem ipsam, quae ex accidenti, prout simplum vel duplum repromittitur, simplaria vel duplaria, simplaris, duplaris dicitur. Quemadmodum VEGETin simplaris, duplaris armatura, quae binas vel singulas Consequitur annonas, L. II. C. . Manet itaque, quod venditiones rerum, quarum nomine non promittitur dupla, simplares vel simplariae usurpentur, quales ut plurimum sunt viles natura sua. Non vero quae ex vitio praeternaturali depretiatae sunt, adeoque quod obiicit go de morionibus, lunaticis, S similibus nullum facessit ne- negotium, cum tales res natura sua non sint contemtibiles, sed ex casu, & usu emtoris. Dico viliores in ea esse causa, ut simplum pro his euictis promittatur. Non tamen ut solae viis Itores illae faciant simplum promitti, quod coRRAsius censuit,
sed ut etiam pro praestantioribus promitti possit. Adeoque
ut summatim complectar, Quemadmodum pro rebus contemistibilibus non nisi simplum debetur, duplum tamen promiti te licet: Ita pro praestantioribus, qualia sunt; equi, iumenta, mancipia & similia, duplum debetur. I. H. de Din. simplum tamen accipi potest. Et pretiosum illud intelligitur, ut cocet DONELLus in Comm. ad tit. de Euire se dupi sipui. CL ouod excedit summam duorum aureorum arg. l. s. l. vlt. O I. seq. de
VIII. Porro nec locum habet redhibitio in venditi nibus fisci I. r. f. s. h. t. ex priuilegio M. Ant. PEREGR. L. VI. deicre Opris. H. n. v. Nec in venditionibus pignorum per creditorem faetis I. n. g. rL de Act. Εω. I. U. C. h. nec in donationibus. I. D. h. secundum illud: dem geschenc ten GuI si timau nichi ins Maul. Si emtor mancipium manu miserit, aut suo suorumve facto amiserit. I. s. h. l. IL I. a. de Euae.
609쪽
FInis huius iudicii est, ut omnia ex utraque contrahemtium parte integrum reponantur, quasi nulla emtio venis ditio intercessisset. Lar. I. D. h. t. Et quidem initium restituendi sacit emtor Lap. λι. L r. C. h. I. F. C. eis: Quare rem redhibere debet venditori. d. I. u.' Cum omni causa, tam e.,
quod in venditione rei accessis, quam quod postea emtor occasione rei percepit, vel dolo eius sinum est, quo minus perciperet. I. I. pr. I. u. f. l. 9β.st. t. a Lst. g. a. I. N. 6. I. V. si d. t. L tr. f. F. ad L. Aqui . Quid vero si seruo emto in test mento aliquid fuerit relictum, cuius venditor non sit capax Nihilominus restituendum ait L M. F. p. h. Eadem ratio est si contemplatione emtoris seruo redhibitio sit relictum d. h. p. Contra alia est ratio, si ex re emtoris per seruum redhibitum emtum quid sit per Lyr. S. . ssis aedit. σῶα La . Iseod. in re etsi emtor per seruum emtum iniuriam passus iniuriarum actione quid fuerit consecutus, non reddet venditori. I. M. F. s. h. Et haec omnia emtor libello suo exprimere debet, si ruidem ante litem contestatam contigerint. Ceterum posti icium acceptum tota causa ad restituendum hominem in iudicio versatur. Iudiei enim statim atque iudex factus est, omnium rerum iudicium incumbit, quaecunque in iudieio versantur I. M. F. r. h. IL Quid si plures res simul emtae, unamque emtor res hibere velit 8 Distinguitur primo, utrum una, an plures sintemtiones, quod poterit inde constare, s videamus, utrum in uniuersas, an singulas pretium constitutum st. Si enim si
gularum suum cuique pretium statutum est, tot erunt vendiationes, quot res: Sin, secus. Deinde subdistinguitur, utrum res plures una emtione adquisitae separari possint sine magno incommodo, vel sine pietatis ratione offensa. Tunc enim sola res vitiosa redhibenda est l. s. I. u. g. sin. h. t. Quod fit,s v. g. quatuor inulae uno pretio venierint, nondum constituis
610쪽
tis naribus, tunc enim unius mulae est redhibitio. I. u. h. t. non omnium. Eadem est ratio si polia venierint, id est, eo uitium stu equaria eine Studero. unus enim equus, qui
vitiosus est, non tota polia est redhibenda. Ratio, quia sine incommodis separari possimi. Si vero sine incommodo lovarari nequeunt, uti comoedi, grex histrionum, chorus cantorum, quadrigae, mulae pares Veneat, etsi uno pretio constituto non potest unum redhiberi, sed uniuersa L 3 . pr. th. ubi in fine principii lege: si quis eorum f. m. v. v. sit, is, vel omnes simul redhibeantur l.3ypr. 99.r . Asia Iero est ratio , si non Dropter reticentiam, sed ob promissi fallum res redhibeatur, tunc enim susticit, uno pretio esse sectam venditionem, ut redhibere omnes liceat, etsi sine incommodo separari pollini. LM. β. r. h. Praeterea si res alii pignori obligata, tenetur eam liberare emtor, ut redhibitio subsistat. l. 3. g. Τ de aedit edict. Sed & hoc obseruandum , res deterior facta per emtorem, usine iudice redhibeatur, & nolit emtor praestare deterioratis
nem, aduersus emtorem ex vendito darI actionem. I. u. pr. I. de aedit. edict. . Ω
III. Quod attinet venditorem, tenerer pretium, & quo laccessionis nomine datum est restituere rei redhibitae. l. ap. 3- re si plura mancipia uno pretio in uniuersum in omnes constituto venierint, & de una earum aedilitia actione utamur, pro bonitate eius testimatio est sacienda, si consula pro uniuersis constitutum pretium suerit. Quod si singulorum pretio constituto uniuersa tanti venierunt, quanti ex Conium mallone singulorum fiebat, tunc cuiusque mancipii pretium, siue plu ris siue minoris .mancipium esset, sequi debemus L36. h. Puta. Vendidi tibi gregem centum capitum, pretio in singula capIta statuto, aureo , ut centnm aurei fiant in uniuersum, im summa, non quia singula tanti valent, sed quia placeat alia capita aliorum aestimationem supplere , das emes dem an iern NitIfe, die Summa tot aureorum erreicte,non amplius reddetur, ouam dictum est, nempe aureus Vnus, quamuis per se pluris
vel minoris sit, quod redhibetur. Quia plures censentur elle venditiones. Iunge LI . ct Llen. ibiglos. h. L CABALUN. de ZE