장음표시 사용
401쪽
Et tam fideiusso liberatur confusione , tinnidem pro eodem apud eundem debere non potest ij. Si vero reus fideiussori heres extiterit, obligatio fideiussoria perimitur, et ab eo tanquam a reo solum peti potest quare sidejussoriae exceptiones ei non prosunt et . . I 025. Cum naturale sit, ut, quibus modis acquiramus iisdem in contrarium actis amittamus sere quibus cunque modis obligamur , iisdem in contrarium actis liberamur 3 . Emptio et venditio igitur et caeteri contractus , qui nudo consensu perficiuntur , contrariae voluntatis adminiculo dissolvuntur, re quidem integra , i. e. nulla secuta traditione aut pretii solutione 4ὶ Re inita obligatio rei rostitutione suitur et ver- horum obligatio Verbis tollitiir. Hoc autem sit per acceptilationem . de qua breviter dicendum est. S. 1026. AccxνTiti Tio 5 est remissio debiti per imaginariam solutionem verbis conceptis oblatam et acceptam; qui enim id . quod ex verborum obligatione ei debetur, remittere velit, patitur debitorem haec verba diceres: Quodvo tibi promisi, habea ne Meoptum 6h et debitor respondet Habe, quo sacto ita extincta est obligatio, ac si ex ea solutum esset Et non solum ipse debitor liberatus est, sed etiam et fide iussores et
pignora 8J. Acceptilatio iure civili introducta, nilominus juris
402쪽
gentium habetur, ideoqne et graeca oratione si eis potest R. Quod non ex stipulatione sed ex alia causa debetur, nisi in stipui tionem per novationem deducitur . acceptilatione dissolvi non potest ij. Attamen reos doli exceptione sese tueri potest, ad- ersus postea agentem creditor sm oonsensu enim debitum alteri remisisse videtur a). S. 102 . Ut autem omnes omnino cujusdam obligationes acceptilatione una possent dissolvi, prodita est stipulationis formula a Iurisconsulto Acquilio Gallo . Per quam omnium rerum obligationes in unam stipulationem per novationem deducuntur, et deinde accepta seruntur. Invenitur Acquilianae stipulationis formula in Institutionibus Iustinianeis 3 . S. 1028. Caeterum accepti latio neque sub conditione, neque in diem fieri potest, cum solutionis exemplo soleat liberare in.
Sed pro parte debit eam fieri, nulla iuris ratio prohibet 5ὶ, si quidem id . quod debetur divisionem recipit 6 .
s. 1029 Superest ut in memoriam revocemus : exstingui obligationes , si res debita casu perit vel extra commercium Esse incipit r); item alias morte partium finiri aut earum renuntiatione vel revocatione et principali reo liberato et accedentes
obligationes cessare. Denique admonendi sumus , debitores . qui ex causa lucrativa speciem debent, liberari, crim ea res ex causa lucrativa ad si Gaj. 3 4 aro in s. S. I eod. r. 8 S. 3. C. eod. a Fr a pr. r. a 3. D. b. t. r. αν S. s. D. eod. 3 S. a. I. h. e. r. 18 , , . . eod. 4 Fr. 4 , 5. D. h. t. 5 Fros, o D. h. t. . , r. h. t. Gal. 3. 7 . : I. Erat et alia
Imaginaria solutio veteri jura romano , quae per vi et libram fiebat. 6 Pr. 3 S. I, 2. D. h. t.
403쪽
creditorem pervenit: nam duae causae lucrativa in eamdem romet eandem personam concurrere non Possunt rin.
S. 1030. Cum nihil intersit, ipso iure quis actionem non
habeat, a per exceptionem infirmetur χὶ obligatio, ex qua agenti creditori exceptio obstat non immorito sublata dici potest : nam non nisi mera iuris civit s subtilitate existit. S. 631. Non solum tum exceptione infirmatur obligatio, cum debitor pactus fuerit nepetatur, aut cum transegerit, vel si ex voluntate credito is juraverit, se non debere ς mum
etiam si rei iudicatae exceptione tutus sit 3), aut dola mali vel metus , vel alia qualicunque cxceptiones veluti si creditoris nil intersit, obligationi stare debitorem ). S. 1032. Qui exceptionem perpetitam habet, e regula ne naturali quidem jure obligatur et per erebro solutum repetere potest S. 59' sunt tamen quaedam exceptiones, quae aerioni tantum obstant, obligationi naturali vero non nocent, ut Scit Velleiani 5), et praescriptionum tam temporalium quam triginta annorum 6
404쪽
DE ACTIONIBUS ET ALIIS IURIS PERSEQUENDI MODIS. si CAPET I. GENERALI DE IUBIS PERSECUTIONE PRAEcEPTA.
ΤIT. I. DE VARII IURI PERSEQUENDI MODIS.
S. 1023 ExpLANAviΜus in praecedentibus libris juris praecepta de personis, de rebus et de obligationibus superest ut
405쪽
videamus, quibus modis jura nostra defendere et persequi possimus, si alii iis attentaverint. Varia autem remedia introducta sunt, ad jura nostra tuenda , quae si non essent, haec iura inania atque infirma sutura essent. S. 934. Summa juris alicujus tutela et desensio in magistratuum potestate posita est. Sunt enim . quibus mandatum est, reipublicae nomine controversias et lites examinare atque sinire, et auctoritatem suam interponere , ut aggressiones repellantur, damna illata restituantur et de damno futuro caveatur. Hunc in finem comparatae sunt actiones et exceptiones et judicia instituta, de quibus omnibus in hoc libro dispiciendum est. S. 1025 Praeterea vi privata sua iura defendere quis potest. si alius ipsi insidietur; quae legitima sui desensio iure naturali comprobata est uam ipsa natura vim vi repellere jubemur, sive illa Dostrae personae sive rebus nostris inseratur i). Huius, modi tamen violenta sui deseusio tum demum jure facta censetur, cum in ipsa periculi necessitate et cum moderatione inculpatae tutelae ad repulsandam illatam vim adhibita fuerit a).Τ1m. II. NE ACTIONI Bus 3 4 DE IIS PER QUOS A CN. REPOSSUMUS.
S. 036. Summum iuris nostri praesidium in actionibus consistit, quibus utimur , si quis de jure nostro movit controversiam , aut quod damnu in nobis intulit aut quod obligationi suscepta non satisfecit Actio autem nihil aliud est, quam ius
persequendi judicio , quod sibi debetur Cogimus agendo
4 Multiplex est actionis signifieatio Laiissimo fient etiam atipulationes Praetorias comprehendit, angustissimo vero nonuis in personam
406쪽
adversarium nostrum , judicium suscipere, ut si causa cognita de jure nostro constiterit, condemnetur ad praestandum id quod praestari nostra interest. S. 10M. Is, cui actio competit actor, aliquando petitor, vocatur; qui conveniri potest, vulgo reus appellatur, aliquando possessor. Et lavorabiliores rei potius , quam actores in jure habentur ij. Actori enim probandi onus incumbit eoque non probante , absolvitur reus, etiamsi nihili stiterit a). S. 10ῖ8. Nulla competit actio , nisi quae jure, i. e. aliquo iuris praecepto comprobata sit. Sed nec ulla actio moveri potest nisi aliquid factum sit, quod fieri non oportuit, aut si factum non sit, quod fieri debuerat. 3). Idcirco hodierni duplex omnis actionis fundamentum esse dicunt juris scilicet et factio illud remolum hoc proaimum agendiiundamentum vocant 4j.
S. 039. Agere possunt ii, quibus debetur id , cujus persequendi gratia actio comparata est, si quidem liberam crum suarum administrationem habent. Invitus agere vel accusare nemo cogitur 5). S. 1040. Agere autem quilibet hominum potest, vel suo nomine vel alieno, alieno i. e. vel procuratorio vel lutorio vel curatorio R. olim quamdiu solae legis actiones in usu essent,
aetiones Cis. r. 28. r. 37 pr. D. b. t. r. 78 S a , . . o, si id verti signis. Definitio a nobis relata invenitur in pr. Inst. h. t. et in la..53. . eod.
Martin , Lehrbuch des CDHProcesse , d. nona Heidessenii 8a G. f. 136. Linde, Lehrb. d. cis Proc. Bonn. 83 l. p. a 4. Mentio causae proximae aetionis sit in is a7. D. 4 , a de exeept. et ud.' Aecedit ei veterum formularum in jus et in factum conceptarum distine lio. 5 Tit . . Cod. lib. 3 ut nemo invitus agere vel accusare cogatur s6 Pr. Inst. IV, io de iis per quos agere Possumus.'
407쪽
alterius nomine agere non licebat, nisi pro populo vel libertalis causa si . Postea Vero per cognitorem vel per procuratorem agere licebat. S. 1041. Cognitor erat, qui certis verbis in litem coram adversario substituebatur sive praesens sive absens esset αὶ Pr curator vero neque certis verbis , neque praesente adversario immo plerumque ignorante eo constituitur . ex solo mandato; cuicumque enim permittitur rem nostram agere aut defendere, is procurator intelligitur 3J. Cognitores novissimo iure romano nulli dantur. I. 1042. Tutorio nomine agunt tutores, veluti pro pupillis in infantia constitutis insanii majores enim ipsi agere possunt tutore auctoren curatorio nomine curatores furiosorum s. Τ1et. III. I ORIGINE ET PROGRESSU ACTIONUM APUD ROMANOS. S. 1043. Antiquissimae actiones , quae apud Romanos in usu erant, Dyis actione vocabantur 5ὶ tum quia omnes certa lege erant constitutae , cum quod in iis instituendis ipsa legum i Gai. 4 S. 8a.
3 f. Inst. h. t. Dig. 3, 3 de proeurationibus. PauI. recepi. sent. I, 3. Procuratorio nomine igitur etiam agunt ii, quibus aetio vendi inveI Iegata sit. V. supra S. έ Cod. 3, 6 qui legitimam personam standi in judiciis habeant, vel non. s5 Quid essent Iegia aettones , ante Ga j institutione repertas, nemore et definire potuit nune jam aecuratam earum habemus notitiam. Gai 4 4 ro eq. Vide Dupox disquisitiones, p. 6, et ramis, Lom. 4, p. 5 - 469. Buason , p. - novissime I. F. L. AN HAsa EL , speciamen jurid inaugurale de Iegia actionibus , Gioningae 824, 8'. STAnti , in opere laud. et Ilonvrvs I. e. v I 85-397, ' 439-έέ7.
408쪽
verba a litigantibus erant adhibenda ij. Accuratis enim formulis, et solemni verborum conceptione apud magistratum lites erant Peragendae, quae ab initio arcanae et a quolibet litigante apud ponti. fices erant petendae , sicuti diei indicatio , quo lege licebat agitat. Enumerantur autem a Gaio quinque legis actiones , scilicet sacra
menti, per judicia postula ionem , per eondictionem , ct manua injeetionem e peris noris apionem ἰ quarum omnium notionem atque finem, maximam partem ex G i commentariis, quibus primam earum debemus notitiam , cognoscere licet 3 . S. 1044. Sed omnes hae legis actiones paulatim in odium venerunt , quia propter nimiam sublilitatem earum, is qui mitin mum erraverat, litem perdebat. Itaque per legem AEbuliam a. u. c. 5ao vel 527 et duas leges Iulias a. u. c. o et 29 sublatae sunt, et essectum, ut per verba pro singulis causis concepta ageretur; quae specialiter formulin appellabantur 4j. Eas in edicto proponere solebant praetores, cuique actioni ut videtur eam addentes , ut iacile quisque cognosceret , quemadmodum judicium peteret 5ὶ Lile apud magistratum exposita, quae a iudice arbitrove decidenda erat vel recuperatoribus datis sormula illa accuratius praecipiebat, qua de re judicandum esset 6 .
S. 1045. Formularum autem quatuor erant partes , demonstrati , intentio, adiudicatio et condemnatio 7); quae Omnes vero si Gajus I. e. a Pomponius da origine iuris, S. 6. Quomodo populo innotuerint hae
sormulae, tradunt Pomponius, i. e. S. 7. et Cicero pro Muraena c. I. a.
409쪽
partes in eadem formula simul esse non poterant. Quando enim adjudicatio erat facienda , ea pars formulae , quae condemnatio vocabatur, adhiberi non potuit in aliis aliquando in lentionem vel demonstrationem omittere licebat i). Erat haec illa pars sermulae , qua res , de qua ageretur , demonstrahatur inlcn-lione desiderium suum actor concludebat. Condemnatione judici condemnandi absolvendive potestas permittebatur et . Ceterum exceptiones, replicationes et praescriptiones 3 in sormula saepissime tanquam agentis vel rei defensiones inserebantur. Ea autem erat vis atque potestas formularum in actionibus instituendis et in judiciis peragendis , ut omnia sor ab iis penderent: unde secundum hanc procedendi rationem magna erat radiciorum subtilitas , qua neglecta alat causa cadebat actor , aut judex
litem suam faciebat 4). Accuraliorc hujus juris expositionem hoc loco ars operis nostri sinibus prohibemur 5 . S. 0i6. In usu permansere formulae usque ad Diocletianum Imperatorem p. Christ. a. 28 , sub quo judiciorum ordo
inutatus , offectumque est, ut ex aequo et bono potius , quam ad verba concepta lites tractarentur 6 . Et postquam Constantinus novos magistratus instituerat imperiumque novo modo ordinaverat, antiqua procedendi norma plane inutilis fieri debuit; inde factum est, ut Iustinianus , abolita omni illa sermularum subtilitate , veterum Ormularum ne mentionem quidem saceret, lotamque de actionibus locum ita tractaret , ut obscurissima
410쪽
esset hujus juris partis historia nostris enim domum diebus Grii commentariis primum debemus hujus argumenti notitiam licet perplurimae quaestiones insolubiles sint relictae. Τ1T. IV DE DIVIsIONE ACTIONI M. HS 10 P. Variae actionum divisiones in juris sontibus pio positae sunt, quibus demum cognitis singularum actionum vis atque potesta dijudicari potest. Disserunt enim actiones inter se vel origine , vel jure quod persequimur, vel pro discrimine eius , quod petitur, aut pro diverso judicis ossicio aut alias ob
S. 1048. Quodsi ad actionum originem spectamus , aut civiles sunt aut honorariae cillae legibus senatusconstallis vel certo jure civili sunt constitutae has Praetor ex sua iurisdictionc habet comparatas, vel Ediles curules sui. Antiquissimas civiles actioncs legis actiones appellatas fuisse jam diximus. Praetoriarum actionum numero olim et fictiliae actiones continebantur 3 . Quae constitutionibus principum introductae sunt actiones commode civilibus adnumeranteir 4). Vocatur autem omnis aclio, quando ex ipsa causa instituitur, pro qua introducta est, directa actio , utilia vcro, cum in simili casu Propter aequitatem ad exemplum permittitur 5 . Nil refert directa quis an utili actione agat vel conveniatur , cum utraquo actio ejusdem potestalis sit eundemque habeat essectum 6 . Plurimae si S. 1-3 , Inst. 4, s de aetionibus. γ et Fr. 25, . a. r. 35. D. h. t. S. 3 , I eod. a Gai io, S. 34-38. Ulp. is a , . II.
4 Pr. Inst. de perpetuis vel temporalibus action. S Arg. r. 3 et 3. D. de legib. Exempla utilium actionum habes in f ult. Inst. de da ivno in j. dato. si Aliud jure veteri, cum eonceptio formularum observaretur is D, f. a. neg. gest. γ