장음표시 사용
431쪽
Illa cogitur victus intra legitimum tempus judicatum sacere; hac actor denuo litem movens repellitur et . Inter alios acta vel judicata aliis minime nocent sal Sententiarum Exsequendarum modi sunt pignorum capio 3), honorum possessio et proscriptio, quae quemadmodum fiant, hoc Ioco exponere longius esset Res vindicatae manu militari auferri possunt M. S. 1095. Ne facit homines ad litigandum procederent, tam
vel eri, quam novo iure romano varia poenae constitutae sunt,
quibus TEMERE, i. e. inique litigantes coercentur 5). Cum legia actiones in usu essent, sacramentum amittebat is, qui litem perdiderat Q. Formulis deinde introductis temere litigantes puniri poterant poena plus petitionis , sponsionis et restipulationis , calumniae ignominia Il. Novissime ex Iustiniani constitutione jusjurandum utriqua litigantium impositum est, nec non eorumdem advocatis m). Ex quibusdam causis adversus insitiantes dupli vel tripli actio constituitur 9ὶ ex nonnullis iudiciis condemnali ignominiosi fiunt fio . Denique qui litem perdit, ejus expensas ferre com
3, ioci de plus petit ea Basilicia restitutae.' 8 Pr. S. r, I b. t. r. a. Cod id jurejurando propter calum niam. Nov. i. e. a.
433쪽
dationem exponere, per quam ipse sui procuratoris fideiussor existat, pro omnibus judicatum solvi satisdationis clausulis , ubi et de hypotheca suarum rerum convenire compellitur, sive in iudicio promiserit sive extra iudicium caverit, ut tam ipse quam heredes eius obligentur alia insuper cautela vel satisdatione propter personam ipsius exponenda, quod tempore sententiae recitandae in judicio invenietur vel si non venerit, omnia dabit fideiussor, quae condemnatione continentur , nisi
fuerit provocatum. Sin vero reus Praest ex quacunque Causa
non fuerit, et alius velit defensionem ejus subire, nulla disse. rentia inter actiones in rem vel in personam introducenda, potest hoc saceres ita tamen ut satisdationem iudicatum solvi pro litis aestimatione praestet. Nemo enim secundum veterem regulam, ut jam dictum est, alienae rei sine satisdatione defensor idoneus intellegitur i). S. 1100. Sed non solum in iudiciis satisdationes fieri solent, sed et quotiescunque justa sit causa, ut securitas de juro nostro nobis praestetur. Et, ut generaliter dicamus, quatuor cautionum genera distinguuntur, promissoria, juratoria, fidei soria et pigneralitia, quatenus aut simplici stipulatione et promissione nobis cavetur, aut iuramento, aut fideiussoribus pigno ribusve constitutis et . s. l01. Nulla vero peti potest cautio nisi iusta sit cavendi rati , quare causa cognita demum cavere jubemur δὲ Singuli casus, in quibus cavere oportet, legibus aut jure praetorio definiuntur iraeterea iudices , ubi hoc eis necessarium videtur, cavendi necessitatem imponere possunt ). si S. 4, 5, I eod.
sa Fr et S. 54 6. . eod. r. ar, . a. . t 3, 5 de pecuniaeonstituta datis. Inda,evbases et reales autione distinguuntur ab hodiernis. 3 Fr a , . , D. 36, 3 s ut legator vel fideleomm servand causa caveat. e. si , 5 ut in pora legator.
434쪽
eum de certa pecunia cavendum sit, haec de sutura praestatione quae postea demum aestimari potest , veluti cum tutor satisdet: rem pupilli salvam fore. Iuratoria cautio novissimo iure romano praesertim in usu est a). S. 1103. Praecipuae cautiones hac sunt de damno insecto 3ὶ, i. e. de damno futuro, quod propter ruinosas vicini aedes nobis impendet, mulio ususructuarii, satisdatio tutoriam et curatorum, cautio legalorum vel fidei commissorum servandorum causa, de
quibus singulis supra suis locis diximus S. 25o, 53, 42a, ro).
CAPB II. DE SINGULIS ACTIONIBUS.
ΤIT. I. DE PRAEJUDICIALIBUS ACTIO BUS. S. 1104. Praeiudiciales actiones , quae in novissimi uris sontibus nominantur , non nisi hae sunt, scilicet de liberali causa et de partu agnoscendo ). S. 1l05. Liberalis causa 5 vel liberale iudicium est, ubi contenditur: ulrtim aliquis liberius vel ingenutis sit, an servus 6 8 Et olim quidem is, qui ad libertatem proclamabat.
435쪽
is, qui ad libertatem provocat, etiamst in servitute contututus sit, vel per se vel per alium causam suam agere potest si . S. II 66. Sunt tamen , quibus ad libertatem proclamare non licet, veluti majores viginti annis, qui prelii participandi causa sese venumdari passi sunt; scrvus, quem quis per vim ab alio accepit et testameto liberum esse jussit. Item, qui testamento libet esse jussus est, quod aperiri Praetor vetat, quia testator a familia necatus esse dicitur et . S. 1107. Quoties de hoc contenditur, an quis libertus sit sive operae petantur, sive obsequium desideretur, sive etiam famosa actio intendatur, sive in ius vocetur, qui se patronum dicit sive nulla causa interveniat, redditur praejudicium sed ei quoties quis libertinum quidem se confitetur, libertiam autem Gai Seii se negat, idem praejudicium datur. Redditur autem alle. rutro desiderante. Sed actoris partibus semper, qui se pali Omim dicit, ungitur probareque libertum suum necesse Latici, aut si non probet vincitur 3 . S. 1108. Denique admonendi sumus de statu desunctorum post quinquennium quaerere non liceres, nequc vivati neque si sci nomine s j et de collusione detegenda Domitiani temporibus Senatusconsultum esse iactum, si domini servos suos ingenuos proclamare voluerint sit enim iste homo servus ejus, qDi collusione in detexit 5). S. 1109. De agnoscendis et alendis liberis praeiudicialis actio primum edicto Praetoris introducta est. Postea duo Senatusconsulta iacta sunt, Planlianum scilicet de partu agnoscendo post
436쪽
divortium edito et Senatusconsultum temporibus Hadriani sacrutrim , ut etiam, si constante matrimonio partus sit editus, de eo agnoscendo agi possit i) priori Senatusconsulto nec non edicto Praetoris, quod est de inspiciendo ventre custodiendoque partu, prospicitur, ne salsus partus subjiciatur IIJ. S. II 10. Hodierni praeterea actiones de pate uata est iliations nec non de patria potestate tam assismativa quam negatisaa Proponere solent 33. TIT. II. DE IN REM ACTIONIBLs. 4)S. III. Ad res corporales vel servitutes nostras vindicandas ad pignora persequenda , ad hereditates petenda , tam civiles quam Praetoriae actiones comparatae sunt, scilicet rei vindicatio, Piibliciana in rem actio , consessoria et negatoria actio de se vitiatibus, utiles in rem actiones de emphyleus et superficie actio hypothecarici hereditatis petitio , caeterae. S. 11 2. Ei vis Dic ATio 5 competit ei, qui aut iure gentium aut iure civili alicujus rei dominium acquisivit Mycontra eum, qui rem possidet et adversario de jure suo movet controver
siam Etiam is, qui dolo desiit possidere, vel qui quasi
4Oγ- De veteri vindieatione . a j. 4 , , 3. Totum hune Iocum elegantissime ex juria historia elueidavit doet Dia 1 Archis. νήωia. Fraxis , t 6 , p. 252. Cir etiam immern.
437쪽
possidere , lili sese obtulit, hac actione tenetur r).lΛctor, se dominum esse probare debet, neque sufficit eum probasse, se ex iusta causa possidere. S. Illa Indicis ossicium in hac actione hoc est, iit, si contra petitorem judicaverit, absolvere debeat possessorem si vo contra Possessorem , ubere eum debeat, ii rom ipsam restitia a cum fructibus; sed si possessor neget ini senti se restituere posse, et sine se stratione videbitur tempus restituendi causa Petere, indulgendum est lamen de litis aestimatione cavoat cum fideiussore, si intra tempus quod i datum est, non resti-ttiisset a J. S. III. Quod ad fructus attinet , a bonae dei possessore si iidem percepti tantum et exstantes restitui debent, consumptoriam vol non perceptorum ratio non habetur 3 . Praedo vero omnes fructus restituero cogendus est, tam perceptos et consumpto , quam quos culpa sua non Percepit s. Post inchoatam aulem petitionem etiam illarum ratio habetur qui culpa bonae side possessoris percepti non sunt vel percepti consumi sunt S). Item c culpae Domine possessor condemnandus est malae fidei possossor utique semper , onae fidei vero possessor posilitem motam si). S. 115. in rem petitam vero si posscssor ante litem contes- talam si initus secit, per doli mali exceptionem ratio eoru in haberi debet si perscvcravit aclor pelere rem suam Dori redditis si imptibus 7ὶ, et hoc est quod dici soluta possessorem impensas
438쪽
deducere posse. Et necessarias quidem impensas in ipsam rem factas tam bonae , quam malae fidei possessor , solo fure excepto, deducere possunt ij utiles modicas, quas et dominus fecisset, vel quae ei gravamini non sunt, honae fidei possessor deduci tui, neque ero Voluptuarias, quas ei tollere tantum permissum est, si salva rei substantia lolli possunt 3 . alae fidei possessor utiles Voluptuariasve impensasis tollere tantum potest 4 . Rei dominus autem , si eis restituendis paratus sit, impedire potest, quominus tollantur nulla ad expensas petendas actio datur. Impensas in fructus restituo dos faciatos possessor semper deducere potest. Quod enim in fructus redigendos impensum est, id non ambigitur ipsos fructus diminuere debere. Neque vero Possessor petere potest, ut pretium pro re ab eo solutum , sibi restituatur , Disi fortasse domini negotia gerendi animo rem sibi comparaverit, vel si res ea peritura fuisset fit. S. 1116. Nocet vindicanti exceptio venditae et traditae, quae etiam
doli exceptio vocatur et datur contra rei dominum , quando eum quacumque ex causa rei Suae alienationem, ab extraneo factam
ratam habere oportet 6j. Haec exceptio non tantum ei, cui res tradita est, sed etiam successoribus ejus , et emptori secundo etsi res ei non fuerit tradita , proderit interest enim emptoris Primi . secundo rem non evinci. Pari ratione venditoris etiam successoribus nocebit, sive in universum jus, sive in eam duntaxat rem successerint I).
439쪽
S. 11 17. Praetor quoque in rem agere permittit et duplici
quidem ex causa , vel ut actor dicat se quas usucepisse , quod non usu perit, vel ex diverso possessor dicat, adversarium suum non usucepisse quod suceperit i). Namque si is, cui ex justa causa res aliqua tradita suerit, veluti ex causa emptionis aut donationis aut dolis aut legatorum, nee dum eius rei dominus essectus sit, si ejus rei possessionem casu amiserit, nullam habet directam in rem actionem ad eam persequendam quippe ita proditae sunt jure civili actiones, ut quis Domini uis suum vindicei sed quia sane durum erat, eo casu deficere actionem, inventa est a Praetore actio, in qua dicit is, qui possessionem amisit eam rem se usu cepisse , et ita vindicat suam esseri quae actio Publiciana vocatur, quoniam primum a Publicio Praetore in edicto proposita est et . S. 1118. Rursus ex diverso, si quis, cum rei publicae causa abes set, vel in hostium potestate esset, rem ejus qui in civitate esset, usu perit, permittitur domino, si possessor rei piablicae causa abesse desierit, tunc intra annum rescissa usucapione Eam petere, i. e. ita Petere , ut dicat possessorem usu non cepisse et ob id suam rem esse O .
S. 1119. Publicana in rem actio contra ipsum rei dominum non datur , nisi sorte, si vindicasset exceptione rei venditae et traditae repelli potuisset Iusti dominii causa enim exceptio doli replicatione infirmatur 4). Caeterum in Publiciana actione omnia eadem sunt, quae et in rei vindicatione diximus 5). S. 1120. De servitutibus, tam personarum quam Praediorum,
440쪽
duae actiones propositae sunt, consessoria scilicet et negatoria
S. 1121. Consessoria actione utitur tam qui usum Duclum usum vel habitationem petit i quam qui servitutem vindicat a). Uti si uicius sibi esse , solus potest intendere , qui habet usumfructum 3 . Si de usu fructu agatur, a non domino radito Publiciana danda est in Servitutem praedii vero nemo vindicare potest, quam is , qui dominium in fundo vicino habet, eui dicit servitutem deberi 5 . Si undus , cui servitus debetur plurium sit, unicuique in solidum competit actio Q. Datur
autem actio consessoria non solum Contra quemvis rei servientis possessorem, sed etiam contra quemcumque , qui de servi lute nobis movet controversiam I . S. 1122. Consessoriae actionis eventus hic est, ut victori ossicio judicis aut res praestetur, aut mulio Bes ipsa haec est, ut jubeat adversarium judex emendare vilium parietis , et idoneum praestare cautio autem haec est, ut eum juhea de reficiendo pariete cavere, neque e . Deque SucceMores suos prohibituros altius tollere , sublatumque habere , et si caverit, absolvitur, si vero neque rem Praeste , neque cautionem, tanti condemnetur
quanti actor in litem juraverit 8). S. 123. Denique et fructus in consessoria actione veniunt; et id omne fructuum nomine computandum est, quod agentis intersit, servitutem non suisse prohibitam j.